UIT PE DËRS"
STADSNIEUWS.
Gemeenteraad.
WEERBERICHT.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 28 Januari 1908.
Hoogste barometerstand 771.2 m.M.
te Biarritzlaagste 724.7 m.M. te
Stockholm.
Verwachting tot den avond (van 29
Januari 1908:
Windmeestal krachtig tot storm
achtige N. W. of W..
Gesteldheid van de luchtVerander
lijke bewolking. Buiig weer.
Temperatuur: Dezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 752 m.M.
Vorige stand te 12 uur 756 m.M.
Thermometorstand
te Amersfoort.
Hoogste gisteren F. 44.
Laagste hedennacht .F. 33.
Hedenmiddag 12 uur .F. 37.
STRUISVOGELTACTIEK.
Onder dit opschrift schrijft Het (R.-K.)
Huisgezin:
.Sommige bladen der rechterzijde doen,
of deze uit twee in plaats van drie
groepen bestond.
De Christelijk-historischen schakelen
zij voor deze gelegenheid eenvoudig uit.
Dit is al begonnen met de afstem
ming der Oorlogsbegrooting.
Het tegenstemmen van den heer Loh-
man had een vingerwijziging kunnen zijn,
dat men niet mir nichts, dir nichts over
hem kon beschikken.
En hetgeen nadien de Nederlander in
verband met de crisis, over onmiddel
lijke Kamerontbinding en over de Eerste
Kamer scbreef, gat geen onzeker geluid.
Welnu, van dit alles maakte men
geen gewag. Men deed of het niet ge
schreven was en of er feitelijk geen ver
schil van meening en inzicht bestond.
Dit achten we struisvogeltactiek.
Rechts is sterk indien ze het eens is
en indien ze datgene doet, waarover
overeenstemming bestaat.
Maar rechts wordt zwak, indien ze
een harer factoren verwaarloost en er
op rekent dat die wel doen zal wat de
meerderheid heeft besloten.
Indien begonnen wordt met wrevel
en ontstemdheid te wekken, dan is zulks
geen gunstig voorteeken voor het Christe
lijk bewind, dat op komen staat.
We hebben op de eerste plaats noodig
beleid, op de tweede plaats beleid, op
de derde plaats beleid.
Scherpmakers bederven, zij het met
goede bedoelingen, de beste zaken."
Kunst- en Wetenschap
Vrijdag 21 Februari zullen Dirk
Schafer (piano) en Gerard Hekking (cello)
een concert geven in Amicitia.
De „Petit Bleu" meldt ons het
overlijden van de bekende Engelsche
romanschrijfster „Louise de la Raméé"
beter bekend onder haar pseudo-niem
„Ouïda."
Zij was in 1840 geboren te Bury-
Saint-Edmunds en vertrok spoedig van
daar naar Italië waar ze in een kleine
stad in de nabijheid van Florence haar
verder leven vertoefde.
Haar bekendste werken zijn wel „Pes-
carel", ,de Lady Tattersal", „Wanda"
„De weg van roem", ,Don Gesualdo" e.a.
Vergadering van den Raad der ge
meente Amersfoort op Dinsdag 28 Januari
1908, des namiddags 11/1 uur.
Voorzi'ter: de Burgemeester.
Aanwezig I"i leden.
Afwezig met kennisgeving de heeren
Visser en Jorissen.
De voorzitter houdt de volgende toe
spraak
Mijne Heeren,
Het verheugt me U allen weder in
deze eerste vergadering te mogen be
groeten en ik wensch U een in alle
opzichten een gelukkig jaar.
Met dankbaarheid mogen we op het
afgeloopen jaar terugzien. In geringe
mate toch is hier slechts de terugslag
gevoeld van de ftnancie:le en oecono-
mische crisisvoor betreurenswaarde
catastrophen zijn wij gelukkig bewaard
gebleven.
De algemeene gezondheidstoestand was
gunstig te noemen. Er blijven natuurlijk
altijd zaken te wenschen over, maar op
enkele uitzonderingen na heerschen hier
op elk gebied gezonde toestanden.
Wat de werkzaamheid betreft, de
notulen zijn daar, om te getuigen, dat
er door U vele en gewichtige besluiten
zijn genomen in het afgeloopen jaar. In
het bijzonder is dit het besluit tot aan
koop van het landgoed „Birkhoven".
Ik twijfel niet of het verre nageslacht
zal dit een best besluit noemen en de
leden van den gemeenteraad van 1907
er dankbaar voor zijn.
Ook wat de toekomst betreft staan
U weder belangrijke voorstellen te wach
ten. Ik hoop dat gemeen overleg zal
mogen leiden tot verstandige besluiten.
Moge Gods zegen op onzen arbeid
rusten tot welzijn van de burgerij en
van de gemeente, die we allen liefhebben.
(Applaus).
De heerHeyligers: Mijnheer de
Voorzitter, het zij mij vergund u uit
naam van deze vergadering dank te
brengen voor de goede wenschen, door
u uitgesproken. Met de verzekering van
onze wederkeerige heilwenschen, wil ik
daaraan toevoegen de verzekering, dat
het ons aangenaam zal zijn onder uw
uitstekend bestuur, mede te kunnen wer-
kon tot vervulling van die wenschen.
(Applaus).
Medegedeeld wordt, dat zijn ingekomen
o. a. de volgende stukken
Besluiten van Ged. Staten dezer pro
vincie tot goedkeuring van verschillende
Gemeenteraadsbesluiten. Een adres van
de vereeniging van den kleinhandel in
sterken drank omtrent het sluitingsuur.
In handen van B. en W. om praeadvies.
Van het Bestuur der Vereeniging
„Handel en Nijverheid" alhier, het vol
gend adres
Aan den Raad der Gemeente Amersfoort.
Geeft met verschuldigden eerbied te
kennen de Vereeniging „Handel en Nijver
heid", goedgekeurd bij Koninklijk besluit
van 3 Maart 1902, No. 35,
dat bij haar is ingekomen van de in
de vergadering van 15 Juni 1906 inge
stelde markt-commissie, eene weerlegging
van hel advies van Burgemeester en
Wethouders aan den Raad der Gemeente
Amersfoort in zake het door de Ver
eeniging ingezonden markt-rapport, met
het verzoek, dit aan den Raad door te
zenden, aan welk verzoek zij bij deze
roldoel.
't Welk doende, enz.
Het Bestuur der Vereeniging
Handel en Nijverheid,
S. J. van DUINEN,
Voorzitter.
J. van der WAL Kzn.,
Ie Secretaris.
EdelAchtbare heeren,
Met. veel teleurstelling namen wij kennis
van hel advies van Burgemeester en
Wethouders der Gemeente Amersfoort
betreffende het rapport der Vereeniging
„Handel en Nijverheid" tot verbetering
van het marktwezen, te meer, omdat
de gronden, waarop de gegeven adviezen
rusten, o.i. niet afdoende zijn.
Daarenboven vallen de plannen tot
verbetering van een gedeelte van het
marktwezen, waarvan Burgemeester en
Wethouders spreken, volstrekt niet in
onzen geesttrouwens Burgemeester en
Wethouders meenen zelf omtrent de
uitvoering van die plannen niet gunstig
te kunnen adviseeren.
Waar de zaak van zeer veel belang is,
willen wij trachten de beschouwingen
van Burgemeester en Wethouders te
wederleggen en willen daarom het advies
op den voet volgen.
lederen werkdag markt, enz.
Niet geheel juist is het, dat wij iederen
werkdag markt willen. In ons rapport,
pagina 8, schrijven wij: „als de markt
hallen gereed zijn, zouden wij de vol
gende marktregeling aan Burgemeester
en Wethouders in overweging willen
geven". Een belangrijk verschil dus met
„willen".
Afgescheiden hiervan zien wij de
onmogelijkheid van een dagelijksche
markt, in goede markthallen, niet in. In
drukke tijden wordt hier nu al tweemaal
groentenmarkt gehouden, en wat is tegen
een dagelijksche markt van producten
van voor iederen stand dagelijksche be
hoeften?
Den Hof als ruim plein behouden.
De noodzakelijkheid van behoud van
den Hof als ruim plein achten wij ge
zocht door verwijzing naar andere (Bur
gemeester en Wethouders bedoelen
natuurlijk: groote) steden.
Daar waar het in overbevolkte, be- i
dompte buurten geschiedt om frissche
lucht aan te brengen, is het juistmaar
is dat argument geldende voor onzen
Hof met zijn b trekkelijk lage huizenen
hemelsbreed ongeveer 500 M. van den
rand der stad? Daarbij benemen de
door ons voorgestelde lage hallen den
Hof de lucht niet. En waarvoor behoud
als ruim plein Slechts op marktdagen
is dat plein bevolktal de andere dagen
stil en ledig.
Omdat de stad zich uitbreid Zeker
maar die breidt zich niet uit naar de
zijde van den Hof.
De werkelijke oppervlakte van den
Hof wenschen wij te behouden, te ver-
grooten zelfs.
Wij wenschen niets anders dan den
Hof meer dienstbaar te maken voor het
eenige doel, waarvoor hij op 't oogen-
blik dient, nl. als marktplein.
Wij wenschen dat marktplein meer
aan de eischen van het vermeerderende
en moderne marktverkeer dienstbaar te
maken.
Ingekomen antwoorden van 51 Ge
meenten.
Bij de mededeeling dat de 51 Ge
meenten waarvan antwoord inkwam,
geen overdekte markten bestaan, zijn
Burgemeester en Wethouders niet vol
ledig. Zij hadden er bij moeten voegen,
dat op onze vraag daaromtrent 24 Ge
meenten zich beslist voor overdekte
markten en geen enkele zich er tegen
heeft verklaard.
De wenschelijkheid van overdekte
markten wordt dus niet alleen door ons
maar ook elders gezien.
De tuinbouw, die nog slaapt.
Moet iemand of iets. dat slaapt, dan
altijd doorslapen? Wij raden aan nog
eens aandachtig te lezen, wat wij
schreven in onze Memorie van toe
lichting omtrent den tuinbouw voor deze
omstreken.
Zoo iemand wil weten wat de Neder-
landsche tuinbouw beleekent en wat er
voor gedaan wordt, hij leze „Verslagen
en mededeelingen van de Directie van
den Landbouw" 1907. No. 3 (door het
Departement van Landbouw, Handel en
Nijverheid voor slechts f 0.50 verkrijg
baar gesteld) om den tuinbouw voor te
lichten en waar ze slaapt, wakker te
schudden. Hij leze óok wat onlangs
omtrent den tuinbouw in de Tweede
Kamer gesproken is. Hij leze „Veldbode"
11 Januari 1908. De pas tot stand ge
komen Centrale Nederlandsche Tuin-
bouwvereeniging wijst ook op den op
bloei en toekomst van den Nederland-
schen tuinbouw.
En de hooge Regeering? Hoe gaat
zij voor met het steunen van den tuin
bouw.
En Burgemeester en Wethouders wil
len ondanks dat alles geen enkele hand
reiking doen. En toch onze overal
beschutte omstrekenhet klein-grondbezit,
alles is aangewezen voor den tuinbouw.
Tot ontwikkeling hiervan zijn noodig:
een goede marklgelegenheid, leiding en
voorlichting. Amersfoort, als centrum van
spoorwegverkeer, bezit reeds zijn goed-
koope afvoerwegen.
Marktgelden.
Burgemeester en Wethouders vreezen
mislukking der groen leninarkt tengevolge
van de door ons voorgestelde minieme
marktgelden. Wij willen twee voorbeelden
geven, waar het niet mislukt.
Boerenbond en Pomologische Vereeni
ging houden te Maastricht geheel vrij
willige markten, die bloeien. Deze leggen
zichzelven de volgende marktgelden o
Ons voorstel is
Ei ren (mijn) 5 ct. p. 100 st. 50% minder
Boter (mijn) 1 K.G. Gelijk
Ooflmarkt 5% v/d waarde 150% minder
Markt en groentenhal Utrecht.
Afslag ooft, groenten en fruit, markt-
rechten en 4% van de bruto opbrengst.
Goede gelegenheid voor beestenmarkt
(koeienmarkl bedoelden Burgemeester en
Wethouders) en tóch geen aanvoer.
Met verwijzing naar de beestenmarkt
alhier, als bewijs dat goede markten
niet immer producten en handelaren
brengen, hebben Burgemeester en Wet
houders geen gelukkigen greep gedaan.
Voor een goede veemarkt is in de
eerste plaats noodig een groote veestapel.
Burgemeester en Wethouders weten, dat
de omgeving van Amersfoort daar niet
op kan bogen.
Wanneer wij de kaart voor ons leggen,
dan zien we, dat ongeveer in de helft
der omgeving geen vee wordt gehouden
of gehouden kan worden.
De andere helft bestaat zeker voor
uit bouwland.
Uit de noordelijker gelegen polders
trekt de van ouds bekende Nijkerker-
markt, het vee, en het weinige dat er
overblijft, gaat naar de groote centrale
markt voor de provincie, n.l. Utrecht,
omdat de verkoopers daar viDden koopers
voor alle kwaliteiten.
Hoe zal het nu mogelijk zijn, dat te
Amersfoort een belangrijke veeaanvoeris?
Evenals te Utrecht een centrale vee-
maikt is, kan Amersfoort een centrale
markt worden voor producten die de
omgeving v el kan leveren, namelijk van
land- en tuinbouw en pluimvee.
Onze bezwaren tegen de andere
markten.
Burgemeester en Wethouders bedoel
den hiermede de door ons betitelde markt
voor alles.
Mpn leze hierover wat in ons rapport
op pagina 8 geschreven is. Of beter nog,
men informeere bij belanghebbende
winkeliers, welke schade deze vrij van
belasting zijnden aan onze wel belasting
betalende neringdoenden berokkenen. Bij
juiste informatie zouden Burgemeester
en Wethouders zeker tot de slotsom
gekomen zijn, dat wij daarover nog wel
wal meer hadden kunnen schrijven.
Verplaatsing der varkensmarkt.
Wat die verplaatsing betreft, door als
mogelijk voor te stellen de oude Varkens-
markt met boomen te beplanten, ont
kennen Burgemeester en Wethouders
niet de wenschelijkheid van schaduw op
eene varkensmarkt. En nu zoude men
meenen, dal Burgemeester en Wethouders
het met ons eens zijn, daar wij voor
stellen verplaatsing naar het schaduw
rijke Havik.
Niets daarvan. Burgemeester en Wet
houders geven in overweging, de oude
Varkensmarkt met boomen te beplanten,
die eerst na jaren schaduw zullen geven.
Den stillen Hof willen Burgemeester
en Wethouders als ruim plein behouden
en op de drukke Varkensmarkt het ver
deer door het planten van boomen be
lemmeren.
Verontreiniging der grachten.
Het spreekwoord zegt Vo:.r iemand
die verkeerd wil lezen, helpt de beste
bril niet". Willen wij het stroo en de
mestdeelen, die de varkensmarkt achter
laat, in de gracht spoelen?In een streek
waar de mest van zoo groote behoefte
is Neen, heeren, wij willen eerst de
markt netjes, zeer netjes zelfs, laten
vegen en wat dan overblijft, wegspoelen.
Wij stellen daarmede niet iets „niemals
dagewesenes" voor, al geschiedt het hier
niet, misschien omd.it klachten daarover
Burgemeester en Wethouders nimmer
hebben bereikt.
Afspoelen na afloop der markt ge
schiedt o.a. te Utrecht, Gouda, Zwolle,
Leeuwarden en Alkmaar.
Ter overtuiging leze men de verslagen
van den Reinigingsdienst in die Ge
meenten.
Vischafslag.
Indien wij den ouden vischafslag te
weinig eer bewezen, Burgemeester en
Wethouders wederleggen het. Omtrent
geschikte plaats kan men van oordeel
verschillen, maar het door ons voor
gestelde, bij de omgeving passende mooie
gebouwtje (voor vischafslag zie men de
teekening) ontsiert het Plantsoen bij den
Koppel niet. Uit practisch en hygiënisch
oogpunt is er in de stad maar éen
plaats voor een vischafslagd.i. aan de
Beek bij de Eem.
Dagelijksche vischmarkt, Kortegracht.
Van een dagelijksche Vischmarkt op
de Kortegracht spreken wij in ons rap
port niet. Wij spreken van die markt
na de clausule: „de algemeene week
markt wordt gehouden op Vrijdag".
Bij nauwkeuriger lezing hadden Bur
gemeester en Wethouders moeten weten,
dat wij daarmede bedoelden de visch
markt die nu Vrijdags op de Langestraat
gehouden (geduld) wordt en daar het
verkeer belemmert.
Dit punt is van zeer ondergeschikt
belang, maar op de door ons voorge
stelde plaats zoude ze minder hinderen,
dan waar ze nu gehouden wordt.
Plaatselijke omstandigheden maken
het niet gemakkelijk, een oplossing te
vinden, enz.
Wij vermeenen, dat ons rapport het
tegendeel bewijst.
In bijna geen enkele stad is de ge
legenheid zoo voor het grijpen als te
Amersfoort. Weinig kostbaar, zelfs ren-
tegevend. De oplossing is reeds door
ons aan de hand gedaan.
Onze plannen geven Amersfoort mark
ten, waarnaar andere sieden zullen
watertanden. De klip, waarop zoo vele
gewenschte verbeteringen van gemeente
wege stranden, de kosten, zijn hier
ontzei ld.
Wil men in geen geval de plannen
van „Handel en Nijverheid", ja dan is
de oplossing wel niet gemakkelijk, mis
schien zelfs onmogelijk.
De plannen van Burgemeester en
We'houders.
Die plannen druischen naar onze mee
ning in tegen alles wat een goede
marktgelegenheid is tegen alles wat naar
een gezond marktverkeer zweemt; waar
om wij noch die markten, noch de
kostenberekening zullen bespreken.
Burgemeester en Wethouders zelf ont
heffen er ons ook van, omdat zij niet
durven adviseeren, hunne plannen aan
te nemen.
Markt-commissie.
Blijkbaar hebben Burgemeester en
Wethouders niet een juiste voorstelling
van de werkzaamheden dezer markt-
commissie. Wij verwijzen in deze naar
ons rapport, op pagina 10 en de daarbij
behoorende Memorie op pagina 2. Nóch
de Kamer van Koophandel en Fabrieken,
nóch de Vereeniging „Handel en Nijver
heid" kan de bedoelde markt-commissie
vervangen, of haar arbeidsveld bepalen.
Zoowel als schatters, regenten en regen
tessen van Godshuizen door den Raad
worden benoemd ofschoon zij geheel
zelfstandig werken zo,u dit ook met
de leden van deze commissie moeten
plaats vinden.
En hiermede meenen wij genoemd
advies voldoende beantwoord te hebben.
Twee onderwerpen resten ons nog,
die wij in ons rapport aanhaalden en
die door Burgemeester en Wethouders
stilzwijgend zijn voorbij gegaan, te weten
de bloemenmarkt en het Lieve Vrouwe
kerkhof.
Een markt voor bloemen en zaden
meenen wij, dat in een goed geregeld
marktplan niet raag ontbreken.
Het Lieve Vrouwe kerkhof, dat ook
in ons marktrapport genoemd is, gaan
Burgemeester en Wethouders stilzwijgend
voorbij. Wij keuren dit af, omdat ver
fraaiing en behoud van deze meest
historische plek gewenscht is.
Geen enkel plan, in ons marktrapport
ontvouwd, heeft de goedkeuring van
Burgemeester en Wethouders kunnen
verwervendaarentegen is ook geen
enkel plan op goede gronden bestreden
ook geen enkel beter plan er tegenover
geplaatst.
Aan den Raad is het nu nog, aan
Amersfoort, bij zijn uitstekend onderwijs,
zijn haven en zijn mooi wandelpark
naar de eischen des tijds ingerichte
markten te geven, waardoor Amersfoort
een centrale marktplaats kan worden
voor de omgeving, voorzoover de locaal-
treinen der N. G. S. rijden. De Raad kan
medewerken de omgeving koopkrachtiger
te maken en vooral daardoor in de
eerste plaats den breeden middenstand
bevoordeelen en steunen.
Men leze nog eens na wat wij schreven
in ons antwoord op het advies van de
Kamer van Koophandel, vooral wat
betreft de wording en den bloei der
Leeuwarder veemarkt.
De Raad zal toch niet willen, dat
Nijkerk, Putten, Barneveld en Veenen-
daal, Amersfoort overvleugelen. Want
opmerkelijk is het, dat na hel verschij
nen van ons rapport Barneveld en Putten
onmiddellijk overdekte eiermarkten zijn
gaan inrichten.
Wij vertrouwen nog op een betere
ontvangst van ons rapport bij den Raad.
Onze meening is nog zooals wij op pag.
5 van dat rapport schreven, namelijk
j „Uw Commissie is dan ook van mce-
ning, dat marktplaatsen en marktwezen
een radicale verb .-tering moeten onder
gaan, dat gebroken moet worden met
toestanden, die mogelijk jarenlang vol
doende werden geoordeeld, doch nu
beslist onvoldoende zijn".
Dat men zich thans echter voor lap
werk hoede.
De markt-commissie,
J. van der WAL Kzn.,
Voorzitter.
JOH. H. van der MEIDEN,
Secretaris.
Besloten wordt dit adres te voegen
bij de overige stukken over dit ontwerp,
die naar de afdeelingen zijn verzonden.
Een adres van den heer W. N. Goenen
houdende dankbetuiging voor het hem
verleend verlof.
Een schrijven van den heer J. F. A.
Bischoff, waarin deze zegt zijn benoe
ming tot lid der C. v. T. op het M. O.
aan te nemen.
Een afschrift van het adres aan H.
M. de Koningin der Commissie in zake
een kanaal door de Geldersche vallei,
met verzoek over sdhaesie.
In handen van B. en W. gesteld om
advies.
Een verzoek van jhr. S. M. van Rei
gersberg Versluys, ambtenaar van den
Burgelijken om ontslag Stand als zoo
danig, wegens gezondheidsredenen.
De voorzitter stelt voor dit verzoek,
alszijnde urgent, terstond te behandelen
en een opvolger te benoemen.
Het ontslag wordt eervol verleend.
Daarna wordt overgegaan tot het
benoemen van een nieuwen ambtenaar
van den Burgerl. Stand. B. en W. had
den als zoolang aanbevolen de h.h. J.
G. ten Bruggen Gate en B. M. Loman.
Benoemd wordt met 12 stemmen, tegen
3 op den heer Loman, de heer ten
Bruggen Gate, ambtenaar ter secretarie,
afd. Burgerl. Stand.
Eerst heeft plaats de 2e stemming
over het amendement van den heer Plomp
betreffende de Instructie van den Ge
meente-Ontvanger.
Het amendement wordt aangenomen
met 8 tegen 7 stemmen. Tegen de
heeren: Gerritsen, Salomons, Oosterveen,
Hamers, v. Esveld, Gelosse en Kroes.
Daarna komt in behandeling het voor-
slel van B. en W. tot benoeming van
een tijdelijken leeraar in de Duitsche
taal en letterkunde aan hel Gymnasium
en de Hoogere Burgerschool.
Benoemd wordt met alg. stemmen de
heer B. Leussen. Tevens wordt de
jaarwedde voor 10 lesuren per week
aan het gymnasium en 13 lesuren aan
de H. B. S. vastgesteld op f878.26
voor het Gymnasium en f1174 voor de
H. B. S.
Hierop volgt het voorstel van B. en
W. tot benoeming van G. L. Pape
tot 3e gemeente-opzichter.
Benoemd wordt de heer Pape, thans
tijdelijk opzichter en besloten deze een
jaarwedde te verle nen van f 500 in
gaande I April 1908,
d
s
