WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLIJN I>.
Merkwaardige Woorden en Daden
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorra. 10.50 uur.)
De Bildt, 4 Februari 1908.
Hoogste barometerstand 780.3 rn.M.
te Valencia en 780.0 te Hortalaagste
755.1 m.M. te Haparanda.
Verwachting tot den avond van 5
Februari 1908
WindVoorloopig matige tot krachtige,
later afnemende N. O.lijke wind.
Gesteldheid van de lucht Afwisselende
bewolking, wellicht nogj sneeuwbuien.
Temperatuur: Iets .-kouder.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 767 m.M.
Vorige stand te 12 uur 766 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisteren F. 35.
Laagste hedennacht .F. 27.
Hedenmiddag 12 uur .F. 35.
Deze colonne, die in opdracht had de
veiligheid van den post Ber Resjid te
verzekeren en de Sjaoeias te pacificee-
ren, werd aangevallen en omsingeld
door een aanzienlijke macht ruiters en
voetvolk.
Het gevecht duurde verscheidene
uren de vijand leed zware verliezen en
trok terug.
JAPAN.
Volgens een Reuter-bericht uit Tokio
hebben de maatregelen der Japansche
regeering tegen de landverhuizing
naar Amerika tot gevolg gehad
dat deze volkomen heeft opgehouden.
Toch gaan de onderhandelingen over
de quaestie nog voort, om tot een duur
zame regeling te geraken.
DE CRISIS.
De Haagsche correspondent van „De
Tijd" meldt
Het staat nu zóo met de crisis. Voor
alle departementen zijn de titularissen
gevonden, uitgezonderd voor oorlog en
buitenlandsche zaken. Dat wil zeggen,
dat voor deze departementen het over
leg met de betrokkenen nog niet is ge
ëindigd. Voor beide functies heeft men
uitnemende mannen op hel oog. Oorlog
zal in geen geval door een burger bezet
worden. Dat er nog eenige vertraging
is, staat niet in verband met een
medischadvies omtrei t de gezondheid van
van
Ministers en Kamerleden sedert het
Jaar 1858.
ontleend aas KoUew\jn's Geschiedenis
van Nederland, 4e deel.
19.
Het fel bestreden ministerie miste de
nodige opgewektheid om zich te wijden
aan de drie spoedeisende wetsontwerpen,
defensie, inkomstenbelasting en rechter-
like organisatie, waarover bij de liberalen,
die nog steeds de meerderheid in de
Kamer uitmaakten, uiteenlopende meni-
gen heersten. De ministers namen daar
om hun ontslag, en daar een antirevo
lutionair Kabinet bij de samenstelling
van de Kamer niet mogelik was, trad
3 Januarie 1871 de 72 jarige Thorbecke,
de moeilikheden van zijn taak niet on
derschattende en het overmoedig zelf
vertrouwen van vroeger missende, voor
de derde maal als hoofd van een ministe
rie op. Hij hoopte dat het in de zitting
van 1872—73 met de Staten-Generaal
wetsontwerpen zou kunnen behandelen
omtrent de inrichting van onze defensie,
herziening van de militie-wet, nieuwe
regeling van de schut'erijen en de daar
mee samenhangende herziening van onze
belastingen, als een dure plicht ons op
gelegd door de jongste gebeurtenissen.
In het zittingsjaar 1871—72 konden dan
misschien ontwerpen over tienden,
traktaten, de rechterlike organisatie enz.
worden afgehandeld.
een der voor een portefeuille aangezochte
heeren, zooals het Correspondentiebureau
gisteren meldde, maar vindt zijn oorzaak
in het buitenlandsch verblijf van den
aangezochte. Alles bij elkaar genomen
wordt in bevoegde kringen waarschijn
lijk geacht, dat het nog een veertien
dagen zal duren, eer het definitief
ministerie zal worden bekend gemaakt.
De Credietwet voor Oorlog zal dan ook
in Tweede en Eerste Kamer door den
demissionairen minister worden ver
dedigd.
Aan „Het Centrum" kwam ter oore,
dat de samenstelling van het ministerie-
Heemskerk zeer waarschijnlijk in de
tweede helft der volgende week in de
„Staatscourant" zal worden gepubliceerd.
Over de portefeuilles van Oorlog en
Buitenlandsche Zaken duren de bespre
kingen nog voort.
Er zal ook een Chr.-historische in
het Kabinet zitting nemen.
Dezer dagen zond een der ont
vangers van de Registratie aan het
adres van den Inspecteur van het dienst
vak te Amersfoort een dienstpakket.
De postadministratie van het kantoor
van afzending nam het ter verzending
aan en 't arriveerde dan ook ten post
kantore te Amersfoort.
Daar bevond men dat het zwaarder
was dan het maximum gewicht voor
dienstpakketten geoorloofd. De post
directeur der plaats van afzending over
trad dus zijne instructien en werd dus
beboet Mis't pakket ging van Amers
foort naar den afzender en moest daar
in twee pakketten gesplitst worden.
Men noemt ons wel eens de Chineezen
van Europa, maar 't komt ons toch
voor dat een werkelijke Chinees hier
practischer geweest zou zijn en leeper
gehandeld zou hebben, 't Kantoor
Amersfoort heeft zich nu aan 't zelfde
feit schuldig gemaakt als oorspronkelijk
door den afzender was begaan.
Dr. KUYPER EN DE COALITIE.
Er is beweerd, dat aan dr. Kuyper de
Kamerzetel voor Sliedrecht die thans
door mr. Heemskerk wordt bezet ge
houden zou zijn aangeboden.
De Tel. verneemt thans van welin
gelichte zijde, dal dit inderdaad het
geval is geweest, maar... dat dr. Kuyper
beeft bedankt.
De oud-premier wenschte nl. dit aan
bod niet te aanvaarden, wanneer hij
niet de zekerheid had, straks de can-
didaat te zullen zijn van de drie ker
kelijke partijen, de coalitie-candidaat dus.
Een zoodanige verkiezing achtte dr.
Kuyper eisch, omdat zijn wederoptreden
in de Kamer moet zijn een optreden als
leider der coalitie en niet als leider der
antirevolutionDaire Kamerfractie, gelijk
mr. Heemskerk was. Met deze rol stelde
dr. Kuyper zich niet tevreden, en wijl
hem nóch het leiderschap der drie ker
kelijke partijen kon worden toegezegd,
nóch een candideering in Sliedrecht door
de Christ.-Historischen zoogoed als door
de Roomsch-Katholieken en antirevolu-
tionnairen, heeft hij voor de eer be
dankt en zich teruggetrokken.
Toen we Zondagmorgen, goed acht
uur, telegrafisch bericht ontvingen van
den afschuwelijken koningsmoord in
Portugal, hebben we ons aanstonds ge
haast hier en daar bulletins te ver-
Van dit laatste kwam echter niets.
Er werden in de Tweede Kamer zo veel
en zo breedsprakige redevoeriiigen ge
houden, dat de beraadslagingen over de
staatsbegroting in plaats van vóór
Januarie eerst op 29 Mei een einde
namen. In de overige tijd van de zitting
van 187172 kon het ministerie toch
nog traktaten met Engeland tot een
goed einde brengen omtrent de invoer
van Indiërs als vrije arbeiders in Suriname
en omtrent de afstand aan dat rijk van
onze minder belangrijk geoordeelde be
zittingen op de kust van Guinea, waar
tegen Engeland ons de vrije hand liet
in Atjeh, waar wij sedert 1824 verplicht
waren de zeeroof en de uitoefening van
het strandrecht te keer te gaan, doch
met eerbiediging van de onafhankelik-
heid van dat rijk. De aanleiding daartoe
waren de voortdurende klachten van de
Engelse kooplieden in de Strait-Settle
ments, die naijverig waren op de uit
breiding van ons gezag op de Oostkust
van Sumatra en de vestiging aldaar van
de Deli-maatschappij in 1869. Hun
klachten betroffen vooral zee- en strand-
roof van de Atjehers, welk kwaad wij
niet voldoende konden tegengaan omdat
daarvoor een heel veel talrijker oorlogs
vloot vereist werd dan waarover wij
konden beschikken, en omdat de sultan
bijna geen macht had over zijn rijks
vorsten, die voordeel trokken van zee-
en strandroof. Deze toestand gaf aan-
Het beginsel van de Oudheid, dat de
eigenaar van een zeestrand alles wat er
aanspoelt, ook mensen en goederen bij schip
breuk, zich mng toeeigenen,
spreiden, zoodat ook in Amersfoort
spoedig bekend was, welk een bloedig
drama daar in de straten van Lissabon
Zaterdagavond was afgespeeld. Het twee
de telegram gaf ons reeds eenige bij
zonderheden, zoodat de talrijke nieuws
gierigen, die zich voortdurend voor onze
bulletins verdrongen ook reeds nader op
de hoogte konden komen van dit mis
drijf.
Reeds voor half tien hingen onze bul
letins voor de glazen van de sigaren
magazijnen en zoo we reeds zeiden,
aanhoudend stond er veel volk met
groote belangstelling van onze berichten
kennis nemend. Ondertusschen hadden
we om nadere bijzonderheden geseind
en getelefoneerd zoodat we in den loop
van den middag nog een derde bulletin
konden verspreiden, en na kennisname
van wat Maandag ons de bladen meldden
mogen we gerust zeggen, dat, wat er te
berichten viel door ons reeds Zondag was
gedaan.
Op verschillende plaatsen hoorden we
dan ook Zondag over ons nieuws praten,
zoodat we begrepen dat onze arbeid
niet te vergcefsch is geweest. Dat ons
streven, om door bulletins zoo spoedig
mogelijk Amersfoort op de hoogte te bren
gen van belangrijke gebeurtenissen ge
waardeerd wordt, werd ons nog duidelijk,
door de talrijke aanvragen om inlichtigen
aan ons bureau.
Tot deurwaarder bij de Arron-
dissements Rechtbank te Utrecht, ter
standplaats Amersfoort, is benoemd de
heer J. Kuijters te Sliedrecht.
De heer E. T. J. van As, chef
goederenkantoor H. S. M. en de heer H.
van Eek dd. stationschef alhier zijn be
noemd tot leeraar aan den cursus be
stemd tot opleiding voor commiezen
bij den stationsdienst bij de H. S. M.
De heer Van As is tevens aangewezen
als lid van de commissie tot het afnemen
van examens voor hoofdconducteur
der maatschappij. Deze examens wor
den gehouden te Apeldoorn.
De le luitenant-paardenarts H.
VV. Klerk de Reus van het le regiment
veld-artillerie alhier in garnizoen, wordt
8 Februari a.s. gedetacheerd bij het 2e
regt. huzaren te Venlo.
Bij het plaatselijk telephoonnet is
met no. 199 aangesloten tandarts C. Th.
v. d. Voort.
De pakhuisknecht T. van den
Hoek herdacht Zaterdag den dag waarop
hij voor 25 jaar bij de firma Vollen
hoven in dienst trad. Zoowel van de
firmanten als van het personeel ontving
de jubilaris eenige stoffelijke blijken van
belangstelling.
Zaterdag vierde de overwegwach
ter H. Mots zijn zilveren feest in dienst
der H. S. M. Aan het station werd hij
toegesproken door den stationschef en
door den Inspecteur der Maatschappij
den heer Jorissen, die hem een gratifi
catie overhandigde.
Van het personeel ontving hij een
kachel.
Ook het Volksconcert van de
Amersfoortsche Muziekvereeniging,
Zondagavond in Amicitia gegeven, is
uitstekend geslaagd. De zaal was geheel
gevuld en het publiek toonde zich zeer
dankbaar. Enkele nummers werden nog
beter gespeeld dan Donderdag, vooral
doordat het koper zooveel zachter klonk.
Ook de heeren Rijnders en Pastoors
uit Utrecht, oogstten met hun humoristi
sche voordrachten veel bijval.
leiding dat wij in Maart 1873 aan Atjeh
de oorlog verklaarden.
Nadat de wetsvoorstellen tot afkoop-
baarstelling van de tienden in 1860 en
1863 door de Eerste Kamer waren ver
worpen, daar nog driemaal aangeboden,
maar niet afgehandeld, werd dat van
minister Jolles in 1871 door de Staten-
Generaal goedgekeurd.
De strijd tussen arbeid en kapitaal
begon ook in ons land steeds groter
afmetingen te krijgen en velen erkenden
de billijkheid om de artikelen van de
code pénal af te schaffen, waarbij werk
lieden met gevangenisstraf bedreigd
werden, als zij zich verenigden om door
werkstaking hoger loon te verkrijgen.
Van Houten die het eerst de zaak in
de Kamer ter sprake had gebracht,
steunde het amendement van Beyma
thoe Kingma om bovengenoemde arti
kelen eenvoudig te doen vervallen, maar
de Staten-Generaal keurden het voorstel
van Jolles goed om ze te vervangen
door nieuwe bepalingen, die straf be
dreigden tegen inbreuk op de vrijheid
van anderen in de uitoefening van hun
arbeid, door geweld, ontneming of be
schadiging van werktuigen of gereed
schap, en samenscholing voor fabrieken
of bij bestuurders van die inrichtingen.
Toch stemde Van Houten, als liberaal,
niet als ministerieel, voor die voorstellen,
omdat hij ze voor belangrijk hield voor
de sociale kwestie. „Men heeft", zeide
hij, „aan de kapitalist alle vrijheid van
organisatie gelaten om zijn aandeel te
verkrijgen van het produkt van de samen
werking van arbeid en kapitaal, terwijl
Blijkens de in dit nummer voor
komende advertentie ligt de rekening en
verantwoording van de Amersfoortsche
Industrie- en Huishoudschool voor de
leden ter inzage.
Op den openbaren weg zijn ge
vonden een broche en een penhouder,
die op het bureau van politie zijn ge
deponeerd.
Eenige lappers, die ra het sluitings
uur nog personen in hun café hadden,
zijn door de politie wegens drankwet-
overtreding bekeurd.
In de omgeving van Amersfoort
worden in de laatste dagen nog al eens
rijwielen gestolen. Mogelijk krijgen we
hier dus ook wel weer een bezoek van
die „heeren." Men zij bij voorbaat ge
waarschuwd. De ervaring heeft geleerd,
dat scholen, kantoren en andere ge
bouwen door deze kapers uitstekend
terrein wordt bevonden. Een beetje zorg
voor zijn karretje zij dus ieder wiel
rijder aanbevolen.
LEZING HANDEL EN NIJVERHEID.
Gisterenavond hield de Vereeniging
„Handel en Nijverheid" een openbare
vergadering in Het Valkje, waarin de
heer A. Schuttevaer van Nijkerk sprak
overDe toekomst van den
tuinbouw in deze streken
en zijne behoeften aan een
goede markt te Amersfoort.
De voorzitter, de heer S. J.
van Duinen opent met een hartelijk
welkom, in het bijzonder aan de Raads
leden, den Gemeentesecretaris en de
leden van de Kamer van Koophandel
de vergadering. Hij wees er op, dat de
heer Schuttevaer alle mogelijke gegevens
omtrent het bekende marktrapport en
de daaraan annexe adressen en debatten
had gevraagd, zoodat hij in zijn lezing
rekening zal kunnen houden met de
daarin ontwikkelde inzichten.
De heer Schuttevaer, daarna
het woord verkrijgende sprak ongeveer
als volgt:
Zij, die hier gekomen zijn, zullen
misschien denken dat ik propaganda ga
maken voor „Handel en Nijverheid".
Zij die dat meenen, vergissen zich echter.
Ik ga propaganda maken voor den
tuinbouw en daaraan annex is natuurlijk
een afzetplaats voor de producten, een
goede markt. Ik heb de marktrapporten
nagelezen en vooral wat daarin omtrent
de groentenmarkl is gezegd, interesseerde
mij bijzonder. In de afdeeling Nijkerk
Putten van de Ned. Maatschappij van
Tuinbouw en Plantkunde hebben we
dan ook dadelijk de kwestie der maikt
besproken en we hebben aan den
Amersf. Gemeenteraad en aan de Kamer
van Koophandel te Nijkerk adressen van
adhaesie gezonden. De Kamer te Nijkerk
heeft verder aan ons verzoek vol
daan om een gelijk adres aan den Raad
alhier te zenden, omdat ze het nut
eener goede markt voor dit centra in
ziet.
Na deze inleiding zette spreker uiteen
de wijzen waarop verbeteringen in de
industrie worden ingevoerd. Vooral wees
hij daarbij op de groote moeielijkheden
die nieuwe zaken steeds ondervinden bij
de conservatieve elementen. Dank zij
het ernstig steunen onzer regeering is
de tuinbouwcultuur in de laatste jaren
zeer vooruitgegaan. En waar de regee
ring zoo goed voorgaat is volgen door
anderen zeker aan te raden.
Te Hamburg, Mannbeim en Dusseldorf
heeft ons land op de tentoonstellingen
eerste prijzen behaald met zijn tuinbouw-
men aan de faktor arbeid zijn vrije ont
wikkeling heeft tuonomen. De wet heeft
de strekking om in onze wetgeving in te
voeren, te doen erkennen de trade-uni-
ons (hier vakverenigingen genoemd) die
in Engeland enige tientallen jaren bestaan
en aldaar grote invloed uitoefenen.*)
In hetzelfde jaar, 1872, werd door de
Internationale, die haar hoofd
bestuur in Londen had, een vergadering
in Den Haag gehouden, waarop de stel
ling werd besproken: „Daar de heren
van de Aarde en van het kapitaal al
hun invloed gebruiken om de arbeiders
uit te zuigen, is de eerste plicht van
het proletariaat, zich met geweld meester
te maken van het staatkundig gezag ei.
het verschil van standen te doen op
houden." Er ontstond echter grote ver
warring en onenigheid in de vergadering,
en het gelukte niet aan de Internatio
nale, beduidende invloed te krijgen onder
de Nederlandse werklieden. Velen zagen
in, dat het verschil van standen niet
weg te nemen is, daar alle mensen van
nature met elkander verschillen door de
aanleg waarmede zij geboren worden
sterken en zwakken, zo lichamelik als
zedelik, gezonden en ziekeliken, ver-
standigen en dommen, werkzamen en
luiaards, liefdevollen en hardvochtigen,
volhardenden en spoedig ontmoedigden,
De vakverenigingen hebben in Enge
land do werklonen zeer doen stijgen, maar
volgens Barker in de Ninenteenth
Century ia tegenwoordig een groot per
centage Engels werkvolk altijd zonder werk,
ofschoon jaarliks duizenden werklieden bui ten
Engeland gaan werken.
producten wel een bewijs, dat we met
het buitenland kunnen concurreeren. De
uitvoer naar het buitenland wijst er op
dat er voldoende gekweekt wordt voor
grooten aanvoer naar de centra's.
In Lent bij Nijmegen hebben de
kweekers getoond hoe men de cultuur
opheffen kan, door georganiseerd op
treden. Volgens de statistieken is in de
omstreken van Amersfoort 80 bunder
in cultuur. Het grootste deel der ge
wassen komt hier te Amersfoort ter
markt. De aanvoer is vrij groot en er
kan nog meer komen, wanneer alles in
't werk wordt gesteld om de cultuur op
hooger standpunt te brengen.
Maar hoe moet dat?
Conservatieve elementen kan men niet
zoo gauw bekeeren tot nieuwe gezichts
punten. Alleen dan wanneer men maar
voorrekenen kan, dat het meer winst op
brengt, dan gaat het wel.
Men weet nog niet op welke wijze
men hier moet kweeken. Daarom is het
zoo goed als men eens in het Westland
bijv. een kijkje gaat nemen.
Meer en meer komt hier in de om
geving het land in cultuur. Theoriëen
zijn niet noodig, men kan de uitbreiding
zelf waarnemen. Hoe kan men nu nog
de cultuur uitbreiden? Steun is noodig
voor den landbouwer, die evengoed als
in de Betuwe door het aanleggen van
boomgaarden dubbel kan profiteeren van
zijn land. Verschillende oorzaken werken
mede, dat zij dat nog niet doen.
Op het Landhuishoudkundig Congres
van 1903 gaf de Rijkstuinbouwleeraar
Claassen de verschillende wijzen aan,
waarop de landbouwer den tuinbouw
kan beoefenen.
Tegen de muren van schuren en
huizen kan men boomen aanleggen,
zooals in België en Frankrijk. Per
loopende meter kan men meer dan f 1
trekken aan vruchten.
In Limburg is men begonnen de
vruchtboomen coöperatief aan ten koopen.
Men is gaan aanplanten en een persoon
is aangesteld voor de verzorging en de
cultuur gaat thans vooruit.
Waar in de omgeving van Amersfoort
de boonencultuur nog al eens mislukt
en de bewoners dan geen andere op
brengst hebben, is wisselbouw, lusschen-
cultuur, zeer aan te bevelen. Onze
gronden zijn niet slecht, ze zijn juist
uitstekend geschikt, die oude tabaks-
gronden, voor tuinbouw. Bovendien kan
men hier met kunstbemesting veel goed-
kooper werken. En dan ligt Amersfoort
in een prachtig punt met verbindingen
naar alle zijden.
De cultuurinrichting moet anders
worden, dan gaat de cultuur sterk voor
uit en zijn beter financieele resultaten
te wachten. Kweek van augurken, vroege
bloemkool en witlof is hier uitstekend
te beginnen. Spr. doet dit zelf en be
reikt uitstekende resultaten. Toeleggen
op kweek van fruit en groenten is zeer
aan te bevelen. Op den duur kan dan
het land voldoende rendabel worden
gemaakt met de vruchtenteelt.
Hoe worden nu de vruchten verkocht
Aan huis, op de veiling, op de markt,
in de winkels, aan de kweekerij en bij
contract.
De verkoop aan de huizen onttrekt
den kweeker aan zijn werk. Wel krijgt
hij hooger prijzen maar het voordeel
is gering. Bovendien moet de kweeker
dan van alles hebben en hij kan zich
niet op eenige speciale dingen toeleggen,
Hij moet alles kweeken. De veiling is
de manier van verkoop, maar die sprong
is voor deze streken te groot. Men ver
trouwt de veiling niet en gaat er schoor-
enz. enz. met tienduizenden graden ver
schil en kombinaties daartussen, terwijl
de m o i r a of het fatum der Ouden
tot heden bevestigd wordt: de een loopt
alles mee, de ander loopt alles tegen,
door omstandigheden die volkomen
buiten 's mensen berekening vallen. Wel
is in de loop van de eeuwen de scherpe
afscheiding van de standen zeer ver
minderd.
Meer heil zochten dan ook een groot
aantal werklieden in het bevorderen van
kennis, spaarzaamheid, goed zedelik ge
drag en het samenwerken in het aan
kopen van de eerste levensbehoeften
(koöperatic). Zij werden daarin gesteund
door meergegoeden, die gezonde arbei
derswoningen, spaarbanken, gaarkeukens
en kosthuizen stichten.
Bij de begroting voor 1872 werd het
amendement van Dumbar met 39 tegen
33 stemmen aangenomen om het ge
zantschap bij de Paus op te heffen als
een gevolg van het afschaffen van de
administraties van erediensten, en wegens
het beginsel van scheiding van kerk en
staat. De minister van Buitenlandse
Zaken, Gericke van Herwijnen, en veel
Kamerleden waren er tegen om eerder
dan de andere mogendheden tot die
stap over te gaan, daar het aan de
Roomsen aanstoot kon geven, dewijl
toch aan de paus koninklike waardig
heid en gezag is toegekend over het
Vatikaan.
(Wordt vervolgd)
