Vrijzinnig- Orgaan voor Amersfoort en Omstreken. No; 16. DONDERDAG 6 FEBRUARI 1908. 5e JAARGANG. Ditgavfl van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB". Veipsehijnt Dinsdag-, Donderdag- en Zaterdagavond. ARMENZORG. FEUILLETON. DE KIiEINDOGHTER. BUITENLAND. DE EEMLANDEB Directeur B G. RIJKEN S. Abonneinentsprij s Per jaarf 3.00 Franco per post- 3.50 Per 3 maanden- 0.75 Franco per post- 0.90 Afzonderlijke nummers- 0.05 Bureau: BB.EEDESTB.AAT 20. Telefoon Interc. 62. PrljB der Adverténtiën: Van 1 tot 5 regels Voor iederen regel meer Buiten het Kanton Amersfoort per regel (Bij abonnement belangrijke korting.) f 0.40 - 0.08 - 0.10 Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem. L «Ik vraag, mijnheer de Voorzitter, heeft de armenzorg, hoe men ook denke over haar stelsel, over de inrichting harer organen of werkingen, opge houden een a Igem een, een publiek belang te zijn?» Deze woorden, den i2den Mei 1854 uitgesproken door Thorbecke, in de Tweede Kamer bij de behandeling van het ontwerp van wet tot regeling van het armbestuur, moeten bovenaan staan bij ieder, die zijne meeningen gaat zeg gen over de armenzorg. Natuurlijk, het is voor het algemeen van het hoogste belang, hoe de zorg voor de armen, hoe de strijd tegen de armoede is georganiseerd. Of die zorg niet -juist averechts werkt en armoe kweekt, of die zorg niet ontaardt in een ziekelijk, onoordeelkundig geven, dat bedelaars en leegloopers maakt, en of die zorg niet is een hardheid tegen over den een, onrechtvaardigheid tegen over den ander. Het is voor de samenleving nood zakelijk, dat de armoede zoo doelmatig mogelijk worde tegengegaan, zonder krachts- en geldverspilling, met het streven voor oogen uitbreiding van armoede te voorkomen, besef van eigen waarde bij den arme te doen behouden blijven. Gelukkig wordt het meer en meer begrepen, dat het algemeen belang eischt, dat de gemeenschap de indivi duen steunt, die zichzelf niet kunnen staande houden en dat het niet alleen een nobele zaak is een medemenschte helpen, maar een noodzakelijkheid voor de samenleving, te voorkomen, dat een onzer in den strijd tegen lot en om standigheden het onderspit delft. Waar zou het heen moeten, wanneer de Staat of Gemeente geen toezicht uitoefende op de armenzorg, en de Door M. BöHME. 34). Met een zucht wierp ze de el op de tafel en ging het kantoor in, waar Erwig zat te schrijven aan de lessenaar. «Jij zei ze toornig. «Hoe meende je dat van morgen Je denkt er toch niet in ernst aan dat ik Jo naar deManne- bachs laat gaan om dat kleine ding gezelschap te houden Erwig keek van zijn boek op en zag de opgewonden vrouw verbaasd aan. «Ja,» zei hij, «want ik houd u niet voor klein en wraakzuchtig, moeder. Het kind heeft u niets misdaan.» «Ach wat het kind. Je weet heel goed, dat het niet daarom is. Ik wil alleen niet dat er tusschen ons en die ginder zich een soort omgang vormt. En dan behoeft Jo ook niet voor kin dermeisje te spelen. Ze hebben geld genoeg om het kind ander tijdverdrijf te bezorgen.» «Maar u hoorde toch, dat de kleine zich aan Jo gewend heeft en naar haar verlangt. Zooals kinderen zijn Een juist van een zware ziekte herstellend kind doet men toch gaarne een genoegen. armenzorg werd eens heelemaal niet ter hand genomen door kerkelijke en andere instellingen Dan zou men een ellende waarnemen, die tot allerlei on- geregelheden aanleiding zou geven, die steeds grooter zou worden en een groote hardheid zou zijn tegenover minder gelukkige stervelingen. De gemeenschap, de Staat of Ge meente, heeft dan belang bij een goede regeling van de armenzorg, en moet deze daarom goed zien geregeld te krijgen. Is dergelijke organisatie werkelijk in ons land? Heeft de Staat door zijn toezicht vol doende gedaan, om een goede regeling in het leven te roepen Zoo ja, dan is het noodig den Staat of de Gemeente een grootere taak op te leggen en kan men blijven volstaan met de heel kleine verplichtingen, die de publieke colleges thans op zich voelen rusten. Maar, luidt het antwoord ontkennend, dan worde een andere regeling gezocht en dan moet aan den Staat of aan de Gemeente meer worden opgedragen of althans een andere taak. Wie rondom zich ziet, en de armen- buurten goed opneemt; wie de uitvoering en gevolgen van de Woningwet, de Gezondheidswet, de Ongevallenwet, nauwkeurig bezietwie waarneemt hoe diaconieën en burgelijke armbesturen hun taak meenen te moeten opvatten, kan niet auders dan ontkennend ant woorden. De armenzorg is niet behoorlijk ge regeld aan de diaconieën en particu lieren is nu de armenzorg overgelaten en de gemeente mag slechts bij dringende noodzakelijkheid een arme verzorgen dat is in negen van de tien gemeenten de oorzaak van noodzakelijke en niet noodzakelijke hardheden en ondoel matigheden. Er ontbreekt in de eerste plaats dik wijls overeenstemming aan tusschen de «Als 't niet juist die was.» «Ach.» Erwig haalde de schouders op en keerde zich weer naar zijn werk. Mevrouw Josephine voer woedend uit «Ja zeker, jawel, haal je schouders maar op. Mij behoeft men natuurlijk niet te antwoorden. Ik ben half idioot, een oude kindsche vrouw, met mij hoeft men geen rekening te houden. Men haalt de schouders op en doet wat men wil. Zeer juist.» «Maar moeder I» Erwig legde de pen weer neer. «Wat zegt u daar, dat is toch alles onzin. Als u Jo verbiedt, de kleine Erika te bezoeken, zal ze er natuurlijk niet heengaan, 't Schijnt mij echter, dat u tot zulk een verbod geen zedelijk recht hebt. Het gaat hier niet over het vor men van een verkeer van huis tot huis, daartegen ben ik in beginsel ook maar om een beleefdheid, een liefde dienst, dien men aan een kleine herstel lende bewijst. En dan is Jo toch eigenlijk gast in ons huis.» «En kan doen wat zij wil, meen je, niet waar?» «Dat niet. U kunt verlangen, dat zij zich naar de regels van het huis schikt, maar moet haar toch ook eenige vrij heid van bewegen laten. Als zij zelf aan de uitnoodiging van juffrouw Manne- bach gehoor wil geven, zie ik niet in, verschillende instellingenin de tweede plaats wordt onrechtvaardig de grootste schreeuwer meestal gesteund boven den meer hulpbehoevende stillein de derde plaats wordt hulp gegeven, waar werk wordt gevraagd, en in de vierde plaats schieten heel vaak de particuliere krachten hierbij te kort. Voorbeelden te over: elke gemeente kent gevallen, waarin de arme, die niet heel vroom mag worden genoemd, door zijn diaconie wordt verloochend, en door de gemeente naar zijn kerk gestuurd ieder kent den bedelaar, die met jeremi ades geld weet los te krijgen, dat hij niet zoo dringend noodig heeft als de ongelukkige weduwe, die haar naai werk is ontnomen, omdat haar rood gehuilde oogen haar slechte steken deden maken, en die niet durft naar de «heeren» van de diaconie. Men kent ze, de vaste bedelaars in de groote plaatsen, van wie er zijn, die f 20, f 24 per week «verdienen», alleen door de pet op te houden, maar men kent ook den werklooze, die geen dag werk kan vinden, al klopt hij bij iederen patroon aan. En waar is de liefdadigheid, die 's winters de honderden aan werk helpt, wier brood met het werk is weggebleven Waar zijn de vereenigingen, «uitsluitend bedoelend verbetering der volkshuis vesting», nu de Woningwet tot gevolg heeft, dat gezinnen op straat worden gezet Te hooi en te gras wordt er een opgericht en elders lijden de uit hun huizen gezetten koude en geen huisbaas biedt hun woning aan. DE POLEN-QUAESTIE IN PRUISEN. Het ontwerp der Pruisische Regeering tot versterking van het Duitsche, of beter tot verzwakking van het Poolsche element in de oostelijke provincie van de monar chie, waarmee men in den Landdag waarom u deze onbelangrijke zaak door een verbod wilt vergrooten. alsof er levens vanaf hingen.» De oude vrouw streek met de hand over het voorhoofd en door het grijze haar. «Ach, ik heb daarvoor ook nog andere bijzondere redenen. Jerome zou graag willen dat Jo met mevrouw Gotze ver keerde. Die verveelt zich natuurlijk in Miesbach en nu mag Jo haar wel wat dienen als speeltuig en ter onderhouding. Nu, ze is Jerome's meesteres en men kan er niet veel van zeggen, dat hij bij haar een beetje in de gunst ziet te blijven. Daarom kan ze er, wat mij aangaat, ook heengaan. Maar Mevrouw Gotze verkeert met de Mannebachs en als Jo nu ook daarheen gaat, komt ze zoo onder die menschen en in een kring, waarin zij niet behoort en die haar niet past». «Kom, dat is toch wel 'n beetje bij de haren er bij gesleept.» Erwig schudde het hoofd. «Aan hetzelfde gevaar is ze bloot gesteld, als ze naar mevrouw Gotze gaat. Bovendien zie ik niet in, waarom Jo ln den kring dezer dames niet past. Een jong, beschaafd meisje van goede manieren en uit nette burgerlijke familie mijn hemel, zijn die dames dan iets anders «Ze hebben meer geld, Erwig.» Mevrouw Josephine haalde diep adem. zooveel te stellen heeft gehad, wil in het Heerenhuis in 't geheel niet vlotten. Een krachtig tegenstander van het ontwerp is opgestaan in den bisschop Kopp. Hij verzette zich in een lange, indrukwekkende rede tegen de politiek der regeering en bestreed haar voorstel. Hij vreesde, dat het Poolsche radicalisme zou bevorderd worden door de aan neming ervan en dat de Duitschers meer last dan ooit van de Polen zouden krijgen, die als vreemdelingen op hun eigen grond werden behandeld en door hunne regeering als vijanden beschouwd. Daarlegen voerde prins v. Bülow aan, dat men de Polen niet wilde verdringen, en enkel de Duitschers versterken, maar met deze spitsvondige redeneering had hij slechts een zeer matig succes. Hij vreesde, dat men de Polenpolitiek en de kolonisatieplannen zou zien bankroet gaan, maar blijkbaar waren vele leden van meening, dat dit niet het geval zijn kan, omdat zij reeds bankroet zijn. Slechts een paar leden spraken in den geest van den rijkskanselier. Het einde is geweest, dat het Polen-voorstel weer naar eene commissie is verzonden; het is zeer de vraag, of zij het middel zal vinden, om de strijdende partijen tot elkander te brengen en eene meerder heid aan het ontwerp te verzekeren. Het lot van het regeeringsontwerp, door het Huis van Afgevaardigden aan merkelijk gewijzigd, hangt aan een zijden draad. En nu doet zich een eigenaardig geval voor. Een der krachtigste tegenstanders van het onteigenings-voorstel is de hertog Gunther van SleeswijkHolstein. Deze hertog is de broeder, der keizerin, en de Pruisische regeering heeft dus een tegenstander van hare plannen in de onmiddellijke nabijheid van den troon. Dat is haar niet dikwijls overkomen en zij zal moeite hebben om dezen tegen stand te breken. PORTUGAL. Uit de telegrammen blijkt dat Franco niet alleen als dictator is afgetreden hetgeen bij het optreden van het nieuwe ministerie kon worden verwacht doch dat hij Lissabon en zelfs Portugal ver laten heeft. Hij moet te Madrid zijn aangekomen. Daaromtrent wordt uit Parijs uit «Zoo is het, Erwig. Kleine oorzaken, groote gevolgen. Jo is een lief, aardig meisje, en als ik haar bij me houd wordt er een flinke vrouw uit haar. Maar on danks alles is zij ook haar vaders dochter, en ze heeft wel iets van zijn natuur overgenomen. Ook zij heeft den zin voor het voorname, groote, en ijdel is ze ook.» «Welk jong meisje is niet een beetje ijdel, moeder. Ik zou het onnatuurlijk vinden, als ze anders was.» «Heel juist. Dat vind ik ook niet zoo erg. Maar ik wou toch voorkomen, dat ze in een anderen kring dan den onze binnen gaat, en daar meer zin in krijgt. Het is niet goed, als iemand onvervul bare wenschen in 't hart komen, Erwig.» «Daarvoor is Jo een innerlijk te ge zonde natuur. Zij zal niet van nijd ver bitteren en aan verlangen naar weelde te gronde gaan. Ze mag vreugde aan den rijkdom hebben, maar zij denkt groot genoeg, om rijkdom niet als doel en einde van alle menschelijk streven te beschouwen. Daarvan ben ik over tuigd.» «'t Was ook niet goed, als ze zoo dacht. Dat zou een hinderpaal te meer voor haar geluk zijn. Jij hebt toch ook invloed op het meisje. Wend dien ten minste tot haar best aan, opdat ze inziet, dat men zijn geluk niet lichtvaardig verspelen moet.» Erwig zag op. kringen, waar men goed ingelicht kan zijn aan een buitenlandsch blad het volgende geschreven „Het bericht van het terugtreden van den dictator Franco heeft ons hier vrij wel verrast. Zijn besluit zou, ook volgens de meening in politieke kringen alhier, als een vaderlandlievend offer zjjn te beschouwen, wanneer niet de veel op een vlucht gelijkende haast, waar mede Franco van plan is onmiddellijk na zijn aftreden Lissabon te verlaten, het karakter van dien man in een hate lijk daglicht liet zien. Dit karakter is klaarblijkelijk door zijn vrienden zoowel als door zijn vijanden overschat. Nadat hij door zijn brutaliteit het land aan den rand van het verderf had ge voerd, maakt het onmannelijk gedrag, waarvan hij nu blijkt geeft, hem thans voor altijd onmogelijk. Het is niet Ie loochenen, dat deze wending, zoo OBverwacht als zij komt en ofschoon zij slechts als een gerust stellende oplossing van het huidige oogenblik kan worden aanvaard, hier als een geluk voor Portugal wordt be schouwd. Na de eerste berichten heerschte er hier te Parijs namelijk droef heid en ontzetting over den aanslag. Thans worden echter overal stemmen verneembaar, die beloogen, dat Portugal onder Koning Carlos veel heeft geleden. AMERIKA. Uit Washington wordt gemeld, dat aldaar is aangekomen een commissie van fabrikanten, die 2,00,000 personen achter zich heeft. Doel van dit bezoek is het Congres te vragen een aanhangig wets ontwerp aan te nemen, waarbij een commissie wordt ingesteld, om een voor bereidend schema voor algemeene tarief- herziening te maken. De fabrikanten- commissie denkt, dat Roosevelt deze tijden voor zulk een revisie niet gunstig acht, maar dat de republikeinen die in hun verkiezingsprogramma moeten op nemen, zoodat de nieuwe President in 1909 een extra-zitting van het Congres voor de tariefhervorming bijeen kan roepen. Goed ingelichte kringen ver klaren, dat het ontwerp gedurende deze zitting van het Congres op geen diepgaande bespreking meer rekenen kan. Wat verstaat u onder geluk, moeder? «Voor een meisje, dat ze goed ver zorgd is. Een braven man. Geregelde omstandigheden. Ik zou rustiger sterven, als ik voor dien tijd Jo onder dak wist. «En dat dak zal voor Jo dat van het huis Stohman zijn Erwig fronste de wenkbrauwen. «Laat die gedachte varen, moeder, Jo houdt niet van den jongen Stohman. Zij heeft hem dat ook, als ik me niet vergis, reeds ondubbelzinnig te verstaan gegeven.» «Ach, dwaasheid, 't Kind weet niet wat ze wil. Dat ls nog veel te dom en onervaren om de diepte dezer aange legenheid te beseffen. Wat Jo denkt en wil en wenscht, legt bij mij geen ge wicht in de schaal. Als ik dood ben, zal ze me nog eens danken, dat ik voor haar gezorgd en haar geluk vast gehouden heb tegen haar eigenzinnig heid in.» «Nu hoor eens moeder.» «Hier ls niets te hooren. 't Heeft me al moeite genoeg gekost, de zaak een beetje in orde te brengen, nadat ze alle# zoo in de war gestuur had. Niet bij Tony. Dat is een goede, eenvoudige jongen, die met alles tevreden is. Maar de oude Stohman heeft Jo haar kinder achtig gedrag op 't verjaringsfeestje zeer kwalijk genomen. (Wordt vervolgd).

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1908 | | pagina 1