Nieuws-en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
Prijsvraag-Birklioven
Eerste Blad.
37.
ZATERDaG 14 MAART 1908
5e JAARGANG.
FEUILLETON.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
DE KLEINDOGHTER.
BIRKHOVEN.
I-
!-
MLAN
Hoofdredacteur R. Gr. RIJKENS.
Abormementsprlj a
Per jaarf 4.
Franco per post- 5.60
Per 3 maanden- 1.
Franco per post- 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
-
Bureau: BREEDESTRAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prija der Advertentlën:
Yan 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
Isti
De Jury ter beoordeeling van de
;woorden, ingekomen op de
ijsvraag, uitgeschreven door „De
mlander" inzake de exploitatie
het langoed „Birkhoven" en
verbinding daarvan met de stad,
ft op heden 11 Maart 1908
it meerderheid van stemmen
toten uit een zevental ingekomen
woorden den uitgeloofden prijs
vijftig gulden toe te kennen
tan het antwoord, ingekomen onder
:t motto .Economie", waarvan,
i». ra opening van het verzegeld
j' iouvert, de steller bleek te zijn de
heer Jacques Reuten te Roermond.
De Jury voegt hieraan toe, dat
er de antwoorden, ingezonden onder
akde motto's „Wer hat dich du
Schoner Wald?" en .Heureux ceux,
qui s'amusent en s'instruisant"
aar<*
ernstig in overweging zijn genomen
voor het toekennen van den prijs,
als bevattende eveneens veel goede
uk denkbeelden.
Verder waren ingekomen ant
woorden onder de motto's: „Bota
nicus", „letter D", „Birkhoven" en
„Wandelaar", het laatste buiten
—mededinging.
He': Amersfoort, 11 Maart 1908.
een
De Jury voornoemd:
H. de Beaufort, Houtvester,
Woudenberg.
H. F. Hartog Heys van Zoutevëen.
'hJ. van der Horst Bruijn.
ITh. Sanders.
„J. van der Wal Kzn.
Door M. Böhme.
I3 54).
'ie Erwig dacht met plotselingen angst
aan de bewoonsters der villa's Manne
bach. De villa van Beata aan de krom
ming van den Rijn waar de ijsmassa's
^2lch ophoopten, had den eersten aanval
te weerstaan. Hij wilde er toch nog
heen gaan en mevrouw Reichenberg
"■rzoeken in elk geval den nacht in de
la van Louise Mannebach door te
[engen.
plog beter was het als de dames zich
*.en overhalen, in deze gevaarvolle
chten in de stad misschien bij me
vrouw Gotze, met wie zij bevriend waren,
ofi in het hotel te slapen.
/i L|Het was reeds donker, toen Jerry en
'It 'Jtdinand in het eenzame huis aankwa-
- jj11®0- Andreas Lodewijk had de hang-
lamp in de kleine kamer aangestoken.
Jeri y zette zich zuchtend op zijn plaats
Voor de richtige en meest doeltreffende
Exploitatie van Birkhoven is wel het
gewichtigste punt, de communicatie met
het stadsdomein. Thans zijn er 2 toe
gangswegen en wel langs Soesterstraatweg
en Vlasakkerweg, bovendien per lokaal-
spoor tot de halte de Vlasakkers. Een
zeer mooie wandeling, langs den Soester
straatweg, maar helaas met al te zeer
gekende en erkende bezwaren. De
Vlasakkerweg is om het zandige en
zonnige niet wat men noemt een ideale
wandelweg. Blijft over de spoorge-
legei heid. Deze is zeker zeer mooi,
vooral waar men aan 2 stations
bij de stad kan op en afstappen. Edoch
voldoende is dat niet. Er loopen te weinig
treinen om de exploitatie van Birkhoven
genoegzaam in de hand te werken. Eene
halte „Birkhoven" door de H. IJ. S. M.
te stichten zou beter doel treffen; doch
voor Birkhoven zal de H. S. M. geen
lokaaltreinen inleggen althans niet met
voldoende gelegenheden.
De mooiste en meest ideale toestand
zou verkregen worden met eene tramlijn
Amersfoort Birkhoven SoestSoest-
dijkBaarn, een tram die Amersfoort
reeds lang had behooren te hebben,
en liefst met electrische drijfkracht.
Zulk een tram moet rendeeren. Ten
einde spoorwegsnijdingen te voorkomen,
zou de te nemen richting moeten zijn:
langs het spoorwegstation (desnoods
volgende de bestaande Amerf.-tramlijn)
vervolgens langs den Vlasakkerweg, tot
een eindweegs voorbij het water reser-
bij het venster.
Nu was Marie dood en moest men
weer naar een vreemde hulp in het
huishouden omzien. Zij was juist niet
de beminnelijkste huisgenoote geweest,
de arme zieke, maar zij had alles toch
in orde gehouden, en hoorde tot de
familie. De vreemde huishoudster moest
loon hebben, en zoo zuinig als Marle
zou die zeker niet zijn.
Weer zuchtte Jerry diep. Het was zoo
moeilijk, ach, zoo moeilijk, de ziekte en
de begrafenis kosten weer heel wat
geld, en het werk bracht zoo weinig op.
«Ja,» zei hij uit zijn gedachten. «Ja,
Andreas, dat is zoohet hoeveelste lijk
hebben ze nu uit deze kamer gedragen
De oude telde 't op zijn vingers uit.
«Het twaalfde,» mompelde hij.
«Juist een dozijn, Jerry. De dertiende
ben ik.»
«Of ik,» voltooide Jerry.
Hij lei zijn arm op tafel, 'n Ongewone
neerslachtigheid en moedeloosheid door
stroomde zijn gemoed.
Hij overdacht zijn geheele leven
niets dan leed, ellende, ziekte, zorgen.
Buiten ging de deur open. Jerry lette
voir der H. S. M., om daar met over
brugging de N. C. S. te passeeren, en
vlak bij Birkhoven den straatweg te be
reiken.
Men bereikt hiermede niet alleen eene
loonende expl. van Birkhoven, maar
tevens dat Birkhoven zal worden de
uitspanningsplaats voor ieder Amers-
foorter en daarvoor alleen toch heeft
het Stads-Besluur den aankoop bedoeld.
Zonder een gemakkelijk communicatie
middel zou de expl. slechts ten halve
aan de verwachtingen beantwoorden.
Voor de exploitatie zelve zijn twee
wegen aan te bevelen:
le. Het bestaande „buiten" als res
taurant en uitspanningsplaats in te
richten
2e. Het „buiten" zonder de bosch-
wachterswoning als zoodanig te ver
huren met een paar Hectaren terrein,
en dan een eenvoudig restaurant te
bouwen ineer naar achter in het bosch,
bijv. op perceel 5 of geheel achter op
perceel 1.
Van economisch standpunt, is de
exploitatie als onder sub. 2 bedoeld, zeer
zeker de meest gewenschte en de meest
productieve, terwijl het vooropgestelde
doel even goed, zoo niet beter bereikt
wordt.
Wordt het Huis Birkhoven vrijer
gelegd, d.w.z. wordt het overtollige hout
in de onmiddellijke omgeving oordeel
kundig weg genomen, dan wordt de
ligging vroolijker en zal vooral na het
ontslaan eener tramverbinding, een flinke
huurprijs kunnen gemaakt worden.
Blijft Birkhoven zijn bestemming als
„Buitenplaats" behouden, dan zullen de
er niet op. In de gang sprak Frederik
met iemand. Na eenige oogenblikken
trad hij de kamer binnen.
Daar is iemand uit de villa Manne
bach. De juffrouw vraagt, of wij 'n geld
kistje met 'n Amerikaansch veiligheids
slot willen openen,» zei Ferdinand. «Als
't mogelijk was, moest er nog van
avond iemand komen, daar zij iets uit
het kistje noodig heeft.»
Jerry Mannebach richtte zich op als
een, die ontwaakt. Maar niet als anders
werd nu zijn gelaat rood van toorn bij
het hooren noemen van de Westfaalsche
Mannebachs. Zijn vreemd-weeke stem
ming bleef ook nu.
Waarom niet Wat men afwees, deed
een ander. Wat gingen hem de men-
schen aan. Zelfs zoo veel eer moest men
hen niet aan doen, dat men zijn meening
door een weigering uitdrukte. En dan
men kon de verdienste gebruiken.
«Hm Zoo'n Amerikaansch slot is
een lastig ding. Durf je er aan te be
ginnen zei hij rustig.
«Ja grootvader. Wij hebben in de
fabriek veel aan die dingen gedaan. Ik
zelf nog dikwijls in mijn vrijen tijd. Zal
perceelen 12 tot 17 eerder voor villa-
bouw in aanmerking komen, en door
eene tramverbinding tot behoorlijke prij
zen kunnen worden van de hand gedaan
zoodoende kan in afzienbaren tijd,
het Stadswandelbosch een gratis be
zit worden dat revenuen afwerpt, zonder
dat aan de hygientche zijde in 't minst
wordt te kort gedaan.
Eene laan, dwars in schuine richting
door no. 6 aangelegd, gehakt, zou het
nieuwe reslauratie-gebouw met den
straatweg verbinden, en zoodoende van
af dezen kunnen gezien worden.
De speel- en wandelbosschen liggen
bijna alle achter op het domein en
ligt het restaurant in perceel 5 qua
restaurant, veel gunstiger dan het huis
Birkhoven.
De kosten voor het te bouwen res
tauratie-gebouw kunnen voor een groot
gedeelte gevonden worden in den ver
koop van de boomen, slaande op perceel
7. Dit hout is dood rijp, heeft thans
de hoogste waarde (bij de veiling werd
ruim 3400 gulden geboden) en is geen
sieraad. Na rooiing van de boomen,
kan het terrein van dit perceel voor
sportterrein (voetbal) worden bestemd,
als zijnde daarvoor zeer gunstig gelegen.
Op perceel 5 staan de boomen zeer
gespatieerd en kunnen daar gevoeglijk een
of meer tennisbanen worden aangelegd
ook voor kinderspeeltuin is daar volop
gelegenheid, zonder dat er boomen be
hoeven gekapt.
Hetzij men het huis Birkhoven al of
niet voor Restaurant wil bestemmen,
het is zeer te ontraden een der ge
bouwen voor hotel of Pension in te
ik er heengaan
«Mij goed. Je behoeft niet te zeggen
wie je bent.»
«Ze zullen wel geen voorstelling af
wachten. Ik zal dadelijk gaan. In een
i kwartiertje is zoo'n werk afgeloopen.»
Hij ging in de gang stuurde den
buiten wachtenden knecht weg. Juist
kwam Jo binnen, om het avondeten op
te dienen. Het regende in stroomen.
Na den maaltijd waschte Jo in de
keuken het eenvoudige vaatwerk af en
ging daarna naar huis. Ferdinand bege
leidde haar.
Nauwelijks waren zij op straat aange
komen, of onwillekeurig stonden ze stil
en luisterden. Van den stroom klonken
luide, lang nagalmende knallen, drie
vlug na elkaar geloste schoten.
«Hoor eens. Dat zijn waarschuwings
signalen,» zei Ferdinand. «Je zult zien
het ijs komt. Dat kan wat moois wor
den vannacht. Langs den Rijn hebben
ze alle kelders ontruimd. Het water
stond al twee voet op de straat en in
de huizen.
«Gelukkig, dat wij droog zitten.
Zijn de villa's Mannebach niet in ge-
richten. Het een of ander verkeer zal
er onder lijden; of wel de logeer-resp.
pension-gasten blijven weg, wegeas te
druk bezoek van stedelingen en kinde
ren, of wel door de logeergasten blglt
de burgerij weg.
Birkhoven als zijnde door en voor de
stad aangekocht, moet geheel tea dienste
zijn der burgerij. De Amersfoortsche
burger moet er zeker van zijn, daar
stadgenooten te ontmoeten. Het moet
daar worden eea rendez-vous voor
allen, en het restaurant voor elke beurs
toegankelijk zija.
Birkhoven moet zoowel dienst doen
voor Volks-coacerten, als voor con
certen met entree of hoogere con
tante prijzen, om laags dezen weg
buitenleven aan kuastgenot te paren,
en voor elk Amersfoorter bereikbaar te
stellen. Volks- en karakter-veredeliag
worden hierdoor in de hand gewerkt.
Wat eindelijk de terreiaverbetering
betreft, hierin is moeilijk eea gedrags
lijn aan le geven. Er is zeker aan het
terrein, door het scheppen van nieuwe
wandelwegen, meer aantrekkelijkheid te
geven, doch dit moet van lieverlede
en met veel tact geschiedea.
De natuur is er te verrukkelijk, ea
kan door onvoorzichtige hand zeer ge
schaad worden. Wordt eea nieuw
restaurant gebouwd, en perc. 7 als
sportterrein gebezigd, dan wordt eea
geheel nieuwe toestand geboren en ia
daarmede ook rekening te houdea bjj
den aanleg of het scheppen van aieuwe
wandelwegen.
Wat eindelijk een tramverbinding betreft,
de stad heeft de lot standkomiag voor eea
groot gedeelte zelve in de hand. De
Gemeente zelve neme zooveel mogeljjk
aandeelen ol geve een renteloos voor
schot, of garandeere voor een aaatal
jaren de rente; zulks is voor de Stad
eene oogenschijnlijke opoffering maar
waarmede behalve de weldaad aan eiken
Amersfoorter bewezen, een doel van
ontschatbare waarde bereikt zal worden.
Zoo zij het! ECONOMIE,
P.S. Het nieuwe restaurant kon wor
den een koepelvormig gebouw, met
rondom een overstekend dak, op rustieke
palen bij wijze van rotonden, voorloopig
alleen met zomerwoning voor den
restaurateur, zoodat het buffet, met
verplicht tarief, alleen van Meieinde
October in functie is, en telkens voor 3
of 6 jaar publiek verpacht, resp. aanbe
steed wordt. Het gebouw, waarin win
ters alle meubels geborgen' kunnen wor
den, wordt buiten tegen baldadige
handen behoorlijk voorzien en is tevens
steeds onder de hoede van den bosch
baas.
vaar
«Erg ook. Maar die weten 't en
zullen zich wel bergen. Ik ga nu naar
de villa van juffrouw Louise.»
«Jij Vindt oom Jerry dat goed
«Ja. Hij was merkwaardig goed
hartig. Voor mijn genoegen ga Ik er
ook niet heen. Maar ik vond het dom,
om die oudé geschiedenis een paar
mark verdienste te missen. De men-
schen zijn mij geheel onverschillig.»
Jo zweeg. De oude veete. Daaraan
had zij in den laatsten tijd heel niet
meer gedacht. Nu deed de gedachte
haar pijn.
Zij dacht er aan, hoe verbitterd haar
gestorveo moeder en grootmoeder op
de Westfaalsche Mannebachs waren,
En zij En zij
«Goedenavond, Ferdinand. Morgen
kom ik weer bij jelui.»
Wordt rtrvolfd).