Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken.
*WÏo. 44.
MAANDAG 23 MAART 1908
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
VeFsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
ZANDBERGEN.
FEUILLETON.
DE KLEINDOCHTER.
6i).
BUITENLAND.
BINNENLAND.
et,
ici
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur R. O. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.
Franco per post- 5.60
Per 3 maanden - 1.
Franco per post- 1.40'
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau:
BREEDESTRAAT 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haar lem.
Aan de leden van de Maatschappij tot
pvoeding van Weezen en andere min-
ierjarigen in het buisgezin .Zandbergen"
is naar aanleiding van het gebeurde op
den 21 Febr. j.l. gehouden ledenver-
D% gadering, waarin 8 van de 12 bestuurs
leden hun functie neerlegden, een circu-
el' laire gericht, door de heeren A. J.
Adriani, attr. voorzitter; F. Kennintk,
•n afgetr. onder-voorzitter en L. Lietaart
Peerbolte aftr. secret.
Zij zetten in deze circulaire breed-
oerig uiteen, wat de 8 bestuurders tot
un ontslag nemen heeft bewogen. In
,et kort komt de zaak hierop neer, dat
r grieven bestonden tegen de leiding
an de pleegouders Terpstra; dat allerlei
is beproefd om die leiding met mede-
erking van directeur ea directrice, in
andere richting te sturen; en dat deze
pogingen zijn mislukt.
Waar een reorganisatie noodzakelijk
werd geacht en in een bestuursvergade
ring een proef met deze reorganisatie
ooder leiding van het echtpaar Terpstra
niet wenschelijk werd geoordeeld, werd
besloten aan directeur en directrice
onder toekenning eener gratificatie
eervol ontslag te verleenen. Nadat het
echtpaar Terpstra met dit besluit in
kennis was gesteld, heeft het een ont
slag-aanvrage ingezonden, welke door
het bestuur werd ingewilligd.
Tegen dit ontslag is nu de heer ds.
I. Hooykaas in een circulaire opgekomen.
De actie door die circulaire ingeleid, had
ter vergadering van 21 Februari j.l. haar
gevolg.
.Hoewel de heer Hooijkaas zoo
schrijven de heeren Adrianci c.s. in hun
circulaire zeide zakelijk te willen zijn
en de waarheid te willen zoeken, was
hij inderdaad zeer persoonlijk. Het slot
van zijn eerste rede, die heette waar
heid te zoeken, was,Er is valschheid
gepleegd tegen moeder Terpstra." De
stemming van een grooter of kleiner
deel der vergadering bleek, toen den
hëer Hooijkaas na deze woorden nog
vóór dat van bestuurszijde één woord
over de zaak was gesproken een
flink applaus ten deel viel. Wie in zoo
danige stemming verkeert, zoekt niet
meer, maar heeft reeds partij gekozen.
Later riep de heer Hooykaas
„en ik vertrouw het bestuur niet", en
1 op deze onzakelijke interruptie volgde in-
leP stemmend voetgetrappel. Toen daarna
met 31 legen 5 stemmen een motie
werd aangenomen, waarbij de vergade-
8. ring haar uitdrukkelijken wensch uitsprak,
Door M. BöHME.
De overeenkomst werd opgeschreven
en zou door een notarieele akte vast
gesteld worden.
Toen alles besproken en bepaald was,
schudden de drie mannen elkaar de
hand.
Jerry Mannebach was wel het sterkst
door de onverwachte onthulling getrof
fen. Hij had eerst zijn ooren niet
durven gelooven, dan was het hem
nog, alsof hij droomde; en nog altijd
kon hij zich niet goed de werkelijkheid
van deze zoo geheel onverwachte, ver
rassende gebeurtenis denken.
Na vele jaren was eindelijk de vrede
gekomen.
dat aan de Terpstra's gelegenheid zou
worden gegeven, met de noodige hulp
nog een jaar proeve van geschiktheid te
geven, was het zedelijk gezag, dat vooral
in deze Maatschappij het bestuur zoo
broodnoodig heeft, ondermijnd, en volgde
het besluit van 8 lede», hun ontslag te
nemen."
Met verbazing lezen wij het boven
staande in de Hollandsche groote bladen.
Immers de brochures, beide, die van
den heer Hooykaas zoowel als die van
het afgetreden bestuur, droegen het op
schrift .vertrouwelijk". Wij, die beide
gelezen hebben, hebben er dan ook geen
oogenblik aan gedacht deze quaestie in
de courant te behandelen. Niet, dat wij
niet voor publiciteit in deze zaak zouden
zijn. Het tegendeel is waar als in eene
zaak, die voor een groot deel moet
leven van liefdegaven uit het publiek,
het een of ander niet in orde is, doet
men o.i. zeer verkeerd, als men gaat
werken met vertrouwelijke brochures.
Dan moet het volle licht schijne», dan
alleen bestaat de mogelijkheid dat eens
geschokt vertrouwen weerkeert.
Een maatschappij als „Zandbergen",
die betrekkelijk kort geleden een ge-
duchten storm heeft doorstaan, wordt,
wanneer er weer iets voorvalt, dat naar
het oordeel van den een of ander niet
in den haak is, niet gediend met „ver
trouwelijke" brochures, die, in aanmer
king genome» het groote aantal, waarin
ze worden verspreid, toch niet „ver
trouwelijk" blijven.
Men deelt er iets uit mede, en de
buitenwacht denkt allicht, dat de zaak
nog erger is, dan men thans heeft wil
len meêdeelen.
Dat moet in het nadeel der stichting
werken.
Het zou dan ook naar onze meening
let wel, dat wij geen partij kiezen, wij
zijn daartoe onbevoegd ,maar het zou
naar o»ze meening zeer goed zijn, in
dien de leden in zoo groot mogelijk ge
tal naar de algemeene vergadering trok
ken, die den 27sten dezer zal worden
gehouden. Daar dient, wat geschiedt is,
ernstig te worden besproken en uit wat
daar slaat te gebeuren, moet het publiek
het vertrouwen kunnen herwinnen, dat,
door geheimzinnige behandeling van
belangrijke zaken, is geschokt.
STAKING VAN JOURNALISTEN.
De verslaggevers in den Duitsche»
Rijksdag hebben eenige dagen geleden
gezamenlijk het werk gestaakt. Het ge
beurde tijdens een avondvergadering.
Gerechtigheid en verzoening.
Het was als een wonder. Jerry vatte
het als een wonder op. En dat wonder
maakte hem, den ouden, verbitterden
grommer, atil en week. Toen de beide
heeren weg waren, ging hij in zijn sme
derij en staarde lang naar het roode,
flakkerende vuur. De knechten staakten
verwonderd het werken en stootten
elkander aan.
Het kwam niet vaak voor, dat de
baas niets deed, en nu stond hij daar
stil en weende waarachtig weende.
Zijn schouders bewogen heftig, er scheen
iet» in hem te veranderen, en toen hij
eindelijk heenging lag er een warme
vreugdeglans over zijn scherpe wonder
lijk-veranderde trekken.
Langzamerhand verdwenen de sporen
der verwoesting van den ijsgang. Toen
de Mei kwam, de blijde, lachende Mei,
en de Ioovertjes op boom en struik uit
de knoppen lokte, was er weinig meer
van die vernieling te ontdekken.
's Avonds om halfelf besteeg de af
gevaardigde Gröber het spreekgestoelte
om een lange rede te houden. Daar
dien dag reeds tien uur was vergaderd,
ontstond ook onder de aanwezige afge
vaardigden een luid gemompel. Toen
Gröber midden in zijn rede aan den
voorzitter op de gebruikelijke wijze
verlof vroeg een vrij groot couranten
artikel te mogen voorlezen, zou een der
journalisten, ontstemd over het feit, dal
de vergadering op die wijze nog langer
gerekt werd, overluid gezegd hebben:
„Ja, lees maar!" Gröber, die eigenlijk
niet goed verstond, wat er was gezegd,
keerde zich boos naar de perstribune
en zei, dat de journalisten, als ze iets
te zeggen hadden, dit dan maar buiten
de vergaderzaal moesten doen. Dit on
beduidend incident was bijna geheel
vergeten toe» Erzberger Donderdag zijn
redevoering hield, waari» over de
onsterfelijke ziel der negers werd gespro
ken. Op dit oogenblik barstte de geheele
linkerzijde van den Rijksdag en wellicht
ook enkelen der journalisten in een
onbedaarlijk gelach uit. De oorzaak van
deze vroolijkheid was niet zoozeer' de
genoemde woorden van Erzberger dan
wel de wijze waarop ze geuit werden.
De heer Erzberger moet nl. behalve op
zeer pathetischen toon ook met ee» sterk
dialect spreken. Terecht of ten onrechte,
dit kan niet uitgemaakt worden, in de
meening, dat het lachen ook van de
perstribune kwam, maakte de afgevaar
digde Gröber zich verbazend kwaad en
liet zich toen tot de onparlementaire
uitlating „Saubengels" verleiden.
De journalisten hebben daarop een
adres gericht aan het presidium van
den Rijksdag en aan»ds besturen der
verschillende fracties. Zij eischen dat
Gröber zijn beleedigingen onder betuiging
van spijt terugneemt of dat van bevoegde
zijde een voldoende terechtwijzing volgt.
Zoo niet, dan geven zij het oordeel
daaromtrent prijs aan de grootst moge
lijke openbaarheid als teeken van pro
test tegen de hun stand aangedane
beleediging. Tot nader order zullen ze
geen verslagen van de Rijksdagverga
deringen leveren.
Ook het Wolff-agentschap zal slechts
verklaringen van de vertegenwoordigers
der buitenlandsche regeeringen geven.
De solidariteit der heeren is echter
volgens een later bericht, reeds een
weinig verbroken.
Volgens de Roorasche Köln. Volks-
zeitung namelijk is de vrijzinnige afge
vaardigde Müller-Meininger, die de schuld
van zijn partij wilde afschuiven, degene
geweest, die aan den afgevaardigde
Gröber heeft medegedeeld, dat het ge
lach over Erzberger's uitlating van de
perstribune kwam. „Toen Gröber daarop
De huizen waren hersteld, aan de
twee villa's was men druk met bouwen
bezig. Einde Juni wilden de Mannebachs
weer naar Miesbach komen.
Begin Mei vierden Tony Stohman
en juffrouw Herta bruiloft. De Meiers
en ook Jo waren genoodigd. Men had
bij de Stohmans besloten, de domheid
en lichtzinnigheid van het jonge ding,
Jo, eenvoudig te vergeten, en de goede
betrekkingen als buren voort te zetten.
Opdat het domme ding zien kon, dat
Tony om haar niet treurde, moest hij
nu ook maar zoo gauw mogelijk trou
wen en toen was Herta tenslotte wel
de beste, daar men haar als bescheiden,
trouw en goed voor de zaak kende.
Reeds midden April waren Erwig en
Jo in het nieuwe huis getrokken. Jerome
Burgard bewoonde een paar kamers op
de eerste verdieping. Overdag was hij
meest in de stad, om dat hem de weg
van huis naar de zaak en naar mevrouw
Gotze te lang en tijdroovend was.
Eigenlijk nam de jonge weduwe hem
zij» niet voor die tribuae bestemde en
trouwens alleen voor zjjn naaste omge
ving hoorbare uitlating „Saubeagels
had gedaan, zoo schrijft dit blad, ging
Müller-Meininger naar de verslaggevers
en deelde hun Gröber's gezegde mede*.
Deze krasse beschuldiging van Room-
sche zijde wordt door de Kölnische
heftig bestreden. De Roomsche pers
vertegenwoordigers hebben bovendien
de solidariteit verbroke» en leveren toch
verslagen, welke handelwijze door de
Kölnische ten zeerste wordt betreurd.
FRANKRIJK.
De Minister van Justitie Briand heeft
gisteren op het bureau der Kamer een
wetsontwerp neergelegd, dat, indien het
wordt aangenomen, een ingrijpende ver
andering in de crimineele rechtspraak
brengen zal. Het heeft n.l. de strekking
aan de jury het recht toe te kennen ook
op de bepaling van de strafmaat haar
invloed uit te oefenen. Men weet, dat
tot dusverre de bevoegdheid der jury
zich bepaalde tot het uitspreken van een
schuldig of onschuldig.
Aanleiding tot het indienen van een
dergelijk wetsontwerp zou de over
weging geweest zijn, dat bij den be-
staanden toestand de jury de gelegen
heid is ontnomen haar „schuldig" of
„onschuldig" eenigszins nader te moti-
veeren, waardoor zij dan uitdrukking zou
kunnen geven aan verzwarende of ver
zachtende omstandigheden, die zij in
aanmerking nam bij haar oordeel. Hier
tegenover staat het bezwaar, dat volgens
het nieuwe ontwerp ieder jurylid een
soort officieus rechter wordt, die het
strafwetboek naar zijn leekeninzicht zal
gaan toepassen.
De nationalistische „Ligue de la patric
frangaise" liet gisterenmorgen een procla
matie verspreiden, waari» tegen de over
brenging van Zola's asch naar het Pan
théon werd geprotesteerd. De bewoor
dingen waarin deze oproeping is
gesteld, moeten zeer heftig zijn. Tege
lijkertijd werd voor 27 Maart a.s. een
protest-meeting aangekondigd, waarin de
nationalistische afgevaardigde en lid van
de Academie, Maurice Barés, het woord
zal voeren. Het pla» zou reeds gemaakt
zijn om 2 April a.s., den dag van de
overbrenging, een groote nationalistische
betooging op touw te zetten op het
voorplein van het Panthéon.
RUSLAND.
Gisterenmorgen vroeg Stössel
lag nog te bed kwam eeR adjudant
van den commandant van het garnizoen
te St. Petersburg Stössel mededeelen,
dat hij op bevel der regeering hem o n-
raiddellijk inarrest moest stellen
in de Peters- en Paulsvesting. Dit bevel
kwam oaverwacht, zoodat de geaeraal
i» de met politieke gevaagenen «vervulde
vesting, twee uur heeft moetea wachte»
totdat de beheerder een plaata had vrij
gemaakt.
Stössel is opgesloten ia ee» cel aaast
die waar admiraal Nebogatof gevan
gen zit.
Dit plotselinge bevel om Stössel ge
vangen te zetten heeft een pijaljjken in
druk gemaakt ia de militaire kringen,
waar men hoopte, dat de geaeraal be
genadigd zou worden.
MAROKKO.
Berichten uit Tanger meldea, dat
Zaïani, Kaïd van Beraber aan het hoofd
van een sterke afdeeling op het gebied
der Taes is aangekomen. De heilige oor
log is nog eens op nieuw ia de moskeeën
te Fez afgekondigd.
vaak meer voor zichzelf, dan voor de
zaak in beslag, waarop Jerome niet wei
nig trotsch was.
Erwig ontving dikwijls bericht uit
Weatfalen. Een drukke briefwisseling
was ontstaan tusschen hem en Beata
Reichenberg. Maar hoeveel ze elkaar ook
schreven en van gedachten wisselden,
geen woord repte meer van de gebeur
tenis In den stormnacht.
«Waarheen je wilt.»
Als «en steen in stil water was dat
woord in Erwig's ziel gevallen en be
woog die in voortdurend wijdere krin
gen. Hij had niet willen hooren, niet
willen antwoorden, zijn gekrenkte trots
en meer dan deze, zijn diep gewond
gemoed hadden zich verzet tegen de
vleiende, vragende stem. En toch kon
hij niet verhinderen, dat die woorden
steeds sterker in hem nawerkten.
Lente, overal lente. Sneeuw van bloe
sems en groene berghellingen, blond-
belicht, blij loover, gouden bloemen in
het gras en diepblauwe luchten. Jubej
K r a n k zi naigeaver plegiag.
Als eea staaltje koe het tbaas gesteld
is met de gelegeaheid tet verpleging vaa
krankzinnigen, deelt de N. R. Ct. ket
volgende mede
De burgemeester eener gemeeate ia
Noord-Holland verzoad deze week tele-
grammea aan de besturen of direc
teuren vaa vijftien krankzinnigenge
stichten ia ons laad, met driagead ver
zoek twee lijders voor rekeaiag zijner
gemeente op te nemen. Slechts één
antwoord luidde gunstig, in alle andere
gestichten was geea plaats. Ja ia één
gesticht kon eea patiënt worden ver
pleegd, maar de tweede aiet.
De Tijd verneemt, dat de ver
wisseling van het Rjjksopvoediagsge-
gesticht voor meisjes te Moatfoort met
de tuchtschool voor meisjes te Zeist,
niet eerder dan in het velgead jaar zal
kunnen plaats hebben.
Vervolgingen tegen de anti
militaristen. Dezer dagen is by
den secretaris en den penningmeester
der afdeeling Amsterdam vaa de lat.
Anti-Militaristische Vereeniging huiszoe
king gedaan. Het Volksdagblad kan
thans mededeelen, dat tegea deze beide
personen eea strafvervolging ia iage-
ateld ter zake vaa deelneming aan eea
verboden vereeniging. Beiden moesten
voor den rechter-commissaria mr. W.
A. Van Woudenberg Hamstra verschy-
nen.
Art. 2 van de wet 22 April 1855
tot regeliag en beperking der uitoefe
ning van het recht van vereeniging ea
vergadering zegtDe Vereeniging strijdig
met de openbare orde is verboden ea
art. 3.: Met de openbare orde wordt
in de gansche wereld en verlangen naar
hoogst geluk. Ook in de harten der
menschen drong het levensverlangen
met zijn kracht en voor-voelen van
geluk.
De twee in het berghuis glimlachten.
Zij wisten ook voor hen zou het geluk
komen. Vroeger of later, maar het
komt.
Ferdinand Mannebach kwam den ten
Mei ln de Westfaalsche fabriek als
volontair, om het bedrijf te leeren ken
nen en zijn kennis te vermeerderen.
Jerry had achter zijn hula een groot
stuk grond gekocht. De droom van zijn
leven werd verwezenlijkt. In den loop
van de zomer zou op het gekochte ter
rein een groot gebouw verrijzen, een
machinale slotenmakerij, een fabriek, die
volgens een plan van Louise Manne
bach ln den herfst, op Frederik
Mannebachs honderdaten geboortedag
zou wordeu ingewijd, als een teeken van
den eindelijk verkregen vrede.
[Slot volgt).