Nieuws- en Advertentieblad voor Amersfoort en Omstreken. feuilleton. büitenlan;>. No. 65 DO 'DEKDAG 16 APRIL 1908. 5e JAARGANG. Ditgave van de Naainl. Veaoootsehap „DE EEMLANÜEB". Vemhijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Wepkloosheid on Dosehiedonis. De Familie Von Kröchert. Hoofdredacteur R. G. RIJKEN S. Abonnsmentsprij s Per jaarf 4. Franco per post- 5.60 Per 3 maanden- 1. Franco per post- 1.40 Afzonderlijke nummers- 0.05 Bureau: BREEDESTRAAT 20. Telefoon Interc. 62. Prijs der Advertentiên: Van 1 tot 5 regels Voor iederen regel meer Buiten het Kanton Amersfoort per regel (Bp abonnement belangrijke korting.) f 0.40 - 0.08 - 0.10 Tot de plaatsing van advertentiên en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederiandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem. Wegens den Oogden Vrijdag zal de eouraut worgen avond niet verschijnen. (Slot.) Toen in de 16e] eeuw in Engeland een lakenindustrie ontstond, die snel toenam, ging daarmede al spoedig eeue belangrijke werkloosheid gepaard. De landheeren vonden het namelijk voor- deeliger om schapen te houden, dan den landbouw te boelenen. Waar vroe ger talrijke boeren hun brood gevonden hadden, was nu één schaapherder vol doende. Hierdoor werden bijv. tijdens de regeering van Hendrik VIII 50000 huurboeren van het land verdreven en daar zij in de steden niet allen als arbeiders in de nijverheid werk konden vinden, werden zij bedelaars of dieven. De laatsten werden zonder veel omslag opgehangende eersten waren er slech ter aan toe, daar tegen hen een ware bloedwet werd ingesteld, die hen slrafte voor een verandering van levensomstan digheden, die zij niet zelf gewild had den, maar die men hun aangedaan had. Van de 16e tot de 18e, eeuw was het kwaad der werkloosheid erustig, hoewel liet op 't vasteland meer voortsproot uit ontaarding van de gelden, dan uit de ontwikkeling der industrie Eigenaar dig is het wel, dat men nog altijd den weiklooze als een misdadiger bleef be schouwen. In 1777 werden krachtige mannen, die arbeiden konden en zes maanden lang geen werk hadden, met galeistraf bedreigd en in Polen werden werkloozen, die geneeskundige verkla ring van ongeschiktheid konden over leggen, eerst vier weken gevangen gezet en dan tot openbaren arbeid genood zaakt, waarbij hen iederen Vrijdag boven dien nog vijftig slagen met de roede werden toegediend. Inlusschen nam de vrijheid van arbeid niet, zooals man gehoopt en verwacht had, de werkloosheid weg. Dal vond zijn oorzaak in de catastrophen of crisissen, wanneer het namelijk onmoge lijk bleek te zijn, de geproduceerde waren tot de daarvoor bepaalde prijzen te ver- koopen, of het bedrijf in zijn ouden omvang voort le zetten. Fabrikanten en kooplieden leden daardoor zware ver liezen, geraakten zelfs wel tot faillisse ment; in elk geval moest de productie beperkt worden, waardoor duizenden arbeiders buiten hun schuld uit hun betrekking geraakten. We zien uit dit alles, dat de werk loosheid geen verschijnsel is van den iaatsten tijd, zelfs niet van de laatste eeuw, maar dat, zoolang als er een samenleving bestaat, de werkloosheid daarvan een schaduwzijde is geweest- Althans van het oogenblik af, toen de mensehen niet meer den grond bebouw den voor hun eigen onderhoud. De stelling kan dus aangenomen worden, dat met handel en nijverheid werkloos heid altijd gepaard is geweest, al zijn in verschillende lijden de naaste oorzaken van de werkloosheid ook weer andere geweest. Vroeger waren het oorlogen, die werkloosheid ten gevolge hadden, later kwamen andere oorzaken en het is dus zeker geen al te stoute gevolgtrek king, dat ook in de toekomst werkloos heid zal blijven bestaan, zooals ze tot dusver bestaan heeft. Op de vraag, wat dan moet worden gedaan om de treurige gevolgen van werkloosheid te keeren, moet geant- worden: verzekerering tegen die kwaal. De uitkeeringen, die dezen winter in Amersfoort door de groote offervaardig heid der burgerij, zijn gehouden, was een nood-rnaatregel en kon ook niet anders zijn. Als durende bestrijding der gevolgen van werkloosheid kan een dergelijke uit- keering nimmer ernstig in aanmerking komen. Het gevolg zou zijn, dat een groot deel menschen op die uitkeeringen zouden gaan rekenen; het gevaar van verslapping zou er voor den arbeider groot door worden. Iedereen, van welken rang of stand ook, die voortdurend van gaven leeft, verliest daardoor fierheid en energie. Maar verzekering legen de werkloos heid is een dringende eisch des tijds. Met hulp van Rijk en Gemeente, dat kan in den beginnen niet anders; maar ook m ieten allen, die in een positie ver- keeren, dat vroeg of laat werkloosheid ook hen kan overvallen, zicli vereenigen, hetzij in vakvereeniging of in andere vereeni- gingen, waarin zij fondsen helpen vormen voor den kwaden dag. Is dan de werkloosheid zelf niet te ontgaan, toch zullen hare gevolgen be streden kunnen worden op een wijze, die den arbeider niet schaadt in zijn energie, noch in zijn gevoel van eigenwaarde. Naar het Duttsch, VAN HENRIETTE VON MEERHEIMB. '0 De heele hofhouding van den ouden hertog was één familie van nichtjes en neefjes enz. De eene schakel paste daar in den anderen, evenals bij een ketting. Kröchert en Sitta waren dan ook in den beginne als «vreemdelingen» zeer wantrouwend aangezien. Maar de opgewekte vriendelijkheid van den jon gen officier en de gelijkmatige kalmte van Sitta, verzoenden er hen allen weldra mee, vooral ook omdat de oude hertogin de mooie hofdame harer schoondochter zeer genegen was, en die genegenheid ook openlijk toonde, Maar dat men vier zulke jonge men schen, zoo'n verre en gevaarlijke reis "et doen daarover schudde niet alleen de heele hofhouding het hoofd, IOaar ook alle burgers van Glückstadt. Den wensch van den prins om in "et najaar naar Italië te gaan, viel dan ook niet bepaald in goede aarde. De hertog vond dat zijn zoon in Glückstadt tevreden kon zijn en toen deze nu voor den dag kwam met het Italiaansche plan, barstte de storm los. Prins Albrecht bleef heel kalm, maar verklaarde beslist, dat in geval men hem die reis niet toestond, hij weer zou gaan dienen, aangezien hij meer dan genoeg had van het niets doen en het bedild worden. De hertog zag in dat het verstan diger zou zijn om toe te geven. Hij stemde er dus in toe, maar alleen on der voorwaarde dat er een andere kamerheer zou meegaan. De prins schikte zich daarin, want hij hield van zijn vader ondanks hunne uiteenloopende opvattingen van allerlei dingen en hij met zijne gevoelige na tuur had erg het land aan oneenigheid. Daarover was de prinses echter zeer verontwaardigd. Zij klaagde bij de oude hertogin dat zij dan altijd met dien vervelenden kamerheer opge scheept zou worden, terwijl haar gemaal er met Sitta op uit ging. Zoo was het in St. Moritz ook gegaan, maar met Kröchert had zij er zich in ge schikt. Uit het eene woord kwam het andere voort en in hare opgewonden heid ontsnapte haar de bekentenis dat niet zij, maar hare hofdame den veel besproken rit naar Maloja had gedaan. Op die verklaring volgde natuurlijk een diepe verontwaardiging. De her POLEN EN RUTHENEN. De Oostenrijksche pers is, zooals vanzelf spreekt, nog vol van den moord op den gouverneur van Galiciê Potocki, een moord, die weer eens een schel licht werpt op liet antagonisme tussclien Polen en Ruthenen, ditmaal in een land waar de Polen, die in Rusland en Duilschland zoo schandelijk worden verdrukt de meerderheid vormen. De Neue Freie Presse besluit een artikel, aan de misdaad en den mis dadiger gewijd, aldus „De verschrikkelijke moord op graaf Potocki is niet het eenige ongeluk dat deze nog niet meerderjarige misdadiger heeft aangericht. Niet minder verschrikkelijk is het on heil, dat er thans een bloedig spook tussclien Polen en Ruthenen staal. Beide volksstammen bewonen Galicië, beiden moeten het wel en wee van dit land deelen en tallooze gemeenschappelijke belangen hebben. Thans dringt deze moordenaar tusschen hen en verdiept nog den wederzijdschen haat. Dat gebeurt op een oogenblik, waarop de Rulheuen met behulp van liet algemeen stemrecht in grooter aan tal in het Parlement zijn teruggekeerd en zich daar reeds herhaaldelijk gehoor konden verschaffen. Zij klagen over het togin stelde voor, om, ten einde in het vervolg iets dergelijks te voorkomen, nog een andere hofdame voor het jonge paar te engageeren. Maar de oude hertog was daartoe weer te zuinig. De hofhouding van zijn zoon kostte toch al geld genoeg. Onder die omstandigheden was Krö chert wat blij toen het uur van zijn vertrek geslagen was. Hij vond het wel is waar onaangenaam om Sitta in zoo'n omgeving alleen achter te laten, maar aan den anderen kant hoopte hij dat, als het haar aan het hof niet langer beviel, zij zijn aanzoek misschien zou aannemen. Hij schaamde zich wel een beetje over die gedachten, maar hij was zoo weinig zeker van hare genegenheid, dat hij er toch een zekeren troost in vond. Ofschoon het afscheid zeer hartelijk was en men van weerszijden de hoop uitsprak, dat hij heel gauw zou terug komen, leunde hij toch met een gevoel van verademing in de kussens. De torens van het paleis van den prins staken scherp af tegen de blauwe lucht. Een paar weken lang geen gezanik en getwist dat is toch nog zoo gek nietmompelde hij, stak een sigaret op en keek de blauwe rookwolkjes peinzend na. «Een vrij man zijn, je eigen heer en meester is toch veel bitterste onrecht in de kiesrechthervor ming, maar toch voelen zij, dat zij reeds door hun huidige parlementaire ver tegenwoordiging in een geheel nieuw tijdperk hunner nationale ontwikkeling zijn gekomen. Zij hebben zich ook in het proces tegen de Rutheensche stu denten nadat een Rutheensch student door een politieagent was doodgeschoten kunnen overtuigen, dat het centrale gezag zijn hulp niet kan weigeren, wan ne r de kreet om recht, door de ge schonden humaniteit geslaakt, wat al te luid en al te lang weerklinkt. Ook de Rullienen zijn door het algemeen stem recht uit de diepste politieke zwakheid gered. Op dit hoopvolle oogenblik komt een Rutheensch student en schiet den stad houder, die tot dus ver door niemand wegens wreedheid of slechts wegens partijdigheid is gelaakt, op sluipmoor denaarsmanieren dood. Het is een slechte copie van ver- twijfelenden in Rusland, die naar de revolver grijpen, omdat daar geen andere hulp mogelijk is. DUITSCHLAND. Tijdens de thans tot het verleden be- hoorende staking der verslaggevers van den Duitschen Rijksdag, werd de Berlijnsche medewerker van de „Rhei- nisch-Westfalische Zeitung" door de directie van dat blad ontslagen, omdat hij aan deze staking deelnam. Maandag zijn nu te Essen de ver tegenwoordigers van een aantal literaire en journalistenvereenigingen bijeenge komen. In deze bijeenkomst werd een motie van afkeuring aangenomen tegen boven genoemd blad, en verder onderteekenden alle aanwezigen een besluit om dit blad te boycotten. Geen journalist zal meer voor de Rheinisch-Westfalische Zeitung mogen werken, en geen blad zal haar meer mogen citeeren. Een merkwaardig voorbeeld van politieke onverdraagzaamheid in Pruisen wordt door de „Vorwarts" medegedeeld. Het „Tempelhofer Feld," dat onder militair beheer staat, dient Zondags tot oelenings- en speelterrein voor allerlei sportvereenigingen. Deze moeten elk jaar opnieuw vergunning daartoe vragen bij den generalen staf en dit verlof wordt geregeld toegestaan. De voetbalclub beter Onwillekeurig kwam de gedachte in hem op dat hij, bij de toenemende ziekelijkheid van zijn vader, Rotenwalde misschien over een paar jaar zelf zou moeten besturen, zoodat hij dan nie mand meer behoefde te dienen. De streek waar hij doorreed, was hem zoo bekend, dat het hem weldra verveelde om naar de velden, dennen wouden en weiden te kijken. Eerst toen zij de provincie Silezië bereikten, werd zijn aandacht gespannen. De Oder die nu kalm voortstroomde in haar nauw bed, had door buiten haar oevers te treden groote verwoestingen aange richt. De weiden stonden nog onder water en waar men anders nu koren velden zag, ontdekte hij nu niets als moerassige landstreken. Hij keek nu met gespannen aandacht naar buiten. Het station Rotenwalde was niet ver meer weg. Hoe dichter hij er bij kwam, des te grooter scheen de verwoesting te zijn. De oogst scheen te Rotenwalde niet alleen geheel ver nietigd te zijn, maar er scheen al eenige jaren lang groote schade ge leden te zijn. Geen zeer geschikt oogenblik om zijn vader te bekennen dat hij een straatarm meisje wilde trouwen. Maar Rotenwalde moest toch genoeg kunnen opbrengen om er weer boven 0p te komen. Uit die prachtige bos; „Arminia" zag dit jaar echter dat haar verzoek geweigerd werd, omdat, zooals in een schrgven, geteekend door geaeraal- majoor v. Eberhardt, werd meegedeeld, een der leden sociaal-democraat ia. De vereeniging kwam nogmaals op haar verzoek terug in een schrijven, waarin zij er op wees, dat „Arminia" niet aan politiek-deed, maar ontving daarop een nader schrijven, alleen inhoudend dat de bedoelde persoon, de sociaal-democraat, zoo en zoo heette. Het Berl. Tagebl., deze zaak be sprekend, maakt de opmerking, dat zulk een kleingeestig snuffelen naar verdachte leden eener vereeniging zelfs overtuigde tegenstanders der sociaal-democratie zeer onsympathiek moet aandoen. „Een Prui sisch generaal commando moest toch weten, dat kannonnen niet dienen om op musschen te schieten." TURKIJE. Volgens een telegram uit Constanti- nopel aan de Polilische Correspondent, is men in Turksche kringen zeer ver ontwaardigd over Engeland's voorstellen ten aanzien van Macedonië. Men meent dat Engeland duidelijk af wil op de losmaking van Macedonië van het Turksche rijk. Vooral het dreigement dat Engeland zijn toestemming zal in trekken tot de heffing der 3 opcenten op de douanerechten, heeft groote ver ontwaardiging gewekt. Men vraagt zich af of Engeland soms een crisis wil uit lokken I Het schijnt echter dat niettegenstaande den toorn der Turken de mogendheden de hervormingen in dezen geest zullen doordrijven. Althans er schijnt gaande weg onder hen eenstemmigheid te komen ten aanzien van Macedonië. Duitschland wil een middenweg tusschen het voorstel van Rusland en dat van Engeland, terwijl het laatste land nog wel wat zal toe geven. AMERIKA. De President schijnt zijn vier slag schepen niet te zullen krijgen. Een door Hobson ingediend amendement, op het wetsontwerp omtrent den aaDbouw van oorlogsschepen, bij welk amendement werd voorgesteld vier schepen te bouwen, zooals door president Roosevelt in zijn boodschap was aangeraden, in plaats van twee, zooali de commissie voor de schen kon men heel wat geld slaan. Zijn gezicht helderde weer op. De trein gleed langzaam het station binnen. Twee wel doorvoede Russische poney's met kortgeknipte manen die voor een jachtwagentje 6tonden, wer den een beetje schuw, maar werden weldra tot kalmte gebracht door de jonge dame, die de roode teugels in hare handen hield. Kröchert liep snel naar dat rijtuig toe. Hemeltje, Use I Ben jij het zelf Hoe gaat het met papa Hij klom naast zijne zuster op den bok. Zij hield hem haar wang toe, maar hij kneep er maar eens in en vervolgde «Ziezoo, laten we nu maar naar huis gaan, kleintje. De knecht komt zeker wel achterna met de bagage Ja, Hans-Henning. Anders kun nen we geen woord met elkaar spreken.» Ilse reed stapvoets over het ongelijke plaveisel, maar zoodra zij op dan straatweg waren, liet zij de paarden draven. Hij stak een nieuwe sigaret op. «Of wil ik liever mennen, Ilse Wordt vervolgd

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1908 | | pagina 1