DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 97,
DINSDAG 26 MEI 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Neutraliteit in de Vakbeweging.
FEUILLETON.
De Familie Von Kröchert.
BUITENLAND.
Hoofdredacteur R. G. RIJKERS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels
Yoor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
Het is een bedroevend verschijnsel
dat de politiek zich meester heeft ge
maakt van de arbeidersorganisatie die
toch immers uitsluitend met econo
mische doeleinden in 't leven is ge
roepen, om de positie der arbeiders
in de maatschappij te verbeteren,
geenszins om bepaalde richtingen te
dienen. Men heeft bij het stichten der
zoogenaamde „moderne" vakvereeni-
gingen twee dingen zeer juist inge
zien vooreerst dat indien lotsverbe
tering der [arbeiders het doel is, dat
doel niet wordt bereikt door het geven
van tooneeluitvoeringen of gezellige
avondjes en door zich te bepalen tot
het stichten van een ziekenfonds,
doch een geheel andere weg moet
worden ingeslagen. En in de tweede
plaats dat men bij het streven naar
de gewenschte lotsverbetering niet kan
volstaan met strijden tegen de patroons
maar ook wel degelijk de wetgevende
macht te hulp moet roepen om maat
regelen te treffen die tot lotsverbete
ring kunnen leiden. Zeer terecht heeft
de moderne vakorganisatie zich dan
ook verzet tegen de anarchistische
vakbeweging, voor wie elke actie om
verbetering door middel van de wet
uit den booze was. Maar en ziehier
wat we ten zeerste betreuren nu
is men maar al te veel het streven
naar wettelijke maatregelen die tot.
lotsverbetering kunnen leiden gaan
vereenzelvigen met het dienen van
één bepaalde politieke partij, waar
mede men dan door dik en dun medeging.
Doordat de critiek op de anarchisti
sche vakorganisatie hoofdzakelijk van
sociaaldemocratische zijde kwam, is
de zoogenaamde „neutrale", „moderne"
vakorganisatie in 't wezen der zaak
een sociaaldemocratie geworden. Daar
naast had en heeft men de z.g.
.christelijke" vakorganisatie die we
derom hoofdzakelijk in 't zog der
christelijke partijen vaart. Vandaar
tweeërlei nadeelversnippering van
kracht en misbruik van de vakorga
nisatie voor doeleinden, die de hare
niet zijn.
Toch gelukkig zijn er nog
enkele vakvereenigingen die inderdaad
het beginsel der neutraliteit in den
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
39)
Het vooruitzicht waarover de prin
ses mij gesproken heeft, brengt geen
verandering in mijn besluit integen
deel, het wordt er gemakkelijker door.
Er is dan immers een opvolger.
Je A."
Welk een onzin 1 Er brandden roode
vlekken van opwinding op haar ge
zicht. Hoe gemakkelijk had die brief
niet in verkeerde handen kunnen val
len. Zy stond op. Trillend van de kou
liep zy :n haar dunne nachtjapon Daar
het brandende vuur in de belendende
kamer en wierp den brief in de vlam
men. Zij keek er met een gevoel van
verademing naar hoe het papier tot
asch verkoolde.
Maar hoe zou zij het aanleggen om
den prins van dergelijke onvoorzich
tigheden af te houden, zy moest hare
kamenier in den arm nemen. Zonder
er lang over te denken schreef zy met
potlood een paar woorden op een blad
papier.
waren zin des woords hooghouden en
die het streven naar wettelijke maat
regelen in 't belang van lotsver-
verbetering der arbeiders niet ver
warren met het dry ven van party-
politiek. Hoe onwelkom dit aan de
sociaaldemocratische voormannen is,
wenschen wjj dit aan de hand van een
teekenend staaltje in het licht te
stellen.
De Algemeene Nedorlandsche Zee
mansbond had van het Kamerlid
Schaper 't verzoek ontvangen, de be
zwaren, welke de Bond tegen het
wetsontwerp betreffende de uitbreiding
der ongevallenverzekering tot het
scheepvaartbedrijf had, met de sociaal
democratische Kamerfractie te be
spreken. Tot diens groote verwon
dering hy heeft er in „Het Volk"
uiting aan gegeven werd hem
gemeld, dat de Bond geen bemidde
ling van één bepaalde Kamerfractie
zou vragen of aanvaarden. De heer
Schaper trok hieruit de conclusie, dat
de Bond nalaat te doen wat hy kan
om de wet zoo goed mogelyk te
maken. En de heer Spiekman, de
ziel van den Rotterdamschen Be-
stuurdersbond, groot vakvereenigings-
man maar vooral vurig sociaal
democraat, bauwde in zyn orgaan
„de Bondsbanier" den heer Schaper
lustig na en ging zelfs zoo ver, te
spreken van plichtverzaking.
Een lid van bet Hoofdbestuur van
den BoDd zond hierop een ingezonden
stuk in „de Bondsbanier" waarin o.a.
het volgende te lezen staat
„Toen uwe aanmerkingen ter perse
gingen, was reeds een geschrift van
ons verschenen en vermoedelyk al in
uw bezit, waarin wy onze bezwaren
aan de volksvertegenwoordiging en de
Nederlandsche pers, ten opzichte van
het ons regardeerende ontwerp van
wet, bekend maken.
Wij hebben dus onzen plicht gedaan
en handhaven daarmede ons recht
straks critiek uit te oefenen. Het be
vreemdt echter dat, waar althans de
verschijning van ons geschrift, toen
„de Bondsbanier" ter perse ging, u
bekend moet zyn geweest, een der
gelijke grove en onjuiste aantijging
aan ons adres door u werd gehand
haafd.
Of doelt uw beschuldiging enkel op
Ik verzoek u dringend om niet
te schrijven voordat ik het zelf gedaan
heb, en als bewijs dat u het daarmee
eens is en dit briefje ontvangen hebt,
tegen brengster dezes te zeggen, dat
uwe Hoogheid bijtijds voor het ver-
jaarcadeau harer Hoogheid zal zorgen."
Zij drukte de kamenier zeer op het
hart zijne Hoogheid het briefje zelf
en alleen te geven, en haar onmiddel
lijk het antwoord te brengen.
Sitta herademde toen Louise heel
gauw terugkwam met de boodschap
dat zijne Hoogheid de freule liet zeg
gen dat hy bijtijds voor het cadeau
harer Hoogheid zou zorgen.
Het is goed." Sitta ging lichame
lijk en zedelijk uitgeput in bed liggen
en stond eerst kort voor haar ver
trek op.
De oude hertog en de prins waren
te Freudenberg op de jacht. De her
togin en de prinses namen een zeer
hartelijk afscheid van Sitta in het
bijzijn van eenige leden der hofhouding.
De kamerheer van den hertog bracht
haar op last van zijn hoogen meester
een bouquet rozen dat zy in dank
aannam.
Zij boog zich nog eens uit het raam
pje als om frissche lucht in te ademen.
Maar in werkelijkheid wierp zy nog
een langen afscheidsblik op het slot.
^Ik zal het nooit terugzien," zei zy op
poffen toon.
het feit, dat wy weigerden met de (Soc.-
Dem.) Kamerfractie te confereeren
Dan zy echter medegedeeld, dat
onze organisatie een algemeen karakter
heeft, dit niet wenscht te verloochenen
en dus bezwaren tegen wetsontwerpen
etc., de volksvertegenwoordiging in
hetialgemeen ter kennis doet komen.
M. a. w. ook op dit terrein laten wij
ons niet verlokken te coquetteeren
met eenige politieke party of met een
Kamerfractie van een bepaalde poli
tieke kleur. Dat is onze koers 1
Wil men ons er nu een verwijt van
maken dat we Diet doen aan party-
politiek, in dit geval sociaal-democr.
politiek, men ga zijn gang. Wy ge
voelen op den goeden weg te zyn met
onze eenigszins aap de Engelsche vak
beweging ontleende taktiek. Dat deze
taktiek inslaat, de zeelieden belang
rijke diensten kan bewijzen, vermeenen
we te mogen constateeren uit het feit
dat ons vlugschrift byna geheel wordt
overgenomen door het „Orgaan voor
de Werklieden-Verzekeringen" en „De
Vakbeweging" en gelooven we dan
ook niet dat de zeelieden onze ver-
eeniging den rug zullen toekeeren, als
waarvan uw slotzin zoo onheilspellend
Integendeel 1"
Natuurlijk sputterde de heer Spiek
man in een onderschrift wat tegen.
Toch geeft hy toe dat in Engeland de
vakvereenigingen alle politieke par
tijen gelyk behandelen.
„Maar" zoo voegt hij er aan
toe «juist omdat ze by de bur
gerlijke partijen meer en meer tegen
stand ondervinden, zijn de Engelsche
vakvereenigingen in de laatste jaren
meer en meer tot de sociaal-demj-
cratie gekomen en hebben zich de
meesten tot een politieke arbeiders-
party gevormd, de verkiezingen
betalende uit hun kas."
In deze mededeeling van den heer
Spiekman is waarheid en dwaling
wonderlijk dooreengeward. Op merk
waardige wijze wordt hier vereenzel
vigd „de sociaal-democratie" en de
vorming van politieke arbeiderspartijen
door de vakvereenigingen. Het eigen
aardige van de EDgelsche toestanden
dit moet den heer Spiekman toch
bekend zyn is juist dat die twee
begrippen volstrekt niet mogen wor-
Het rjjtuig rolde weg. Zy leunde
met gesloten oogen achterover in de
kussens.
Mevrouw v. Hohenthal was meer
verbaasd dan wel verheugd toen zij
het telegram las waarin Sitta haar
komst meldde. Zij presenteerde hare
mooie dochter weliswaar steeds vol
trots aan de andere „stiftsdamen" van
Gelsheim maar aan den anderen kant
was het toch ook lastig voor haar. In
hare drie kamers was eigenlijk geen
plaats voor logés.
Sitta telegrafeerde haar anders altijd
tegelijkertijd hoe lang zy bleef, maar
ditmaal gaf zij alleen het uur van hare
aankomst op. Daarover maakte me
vrouw v. Hohenthal zich zeer onge
rust. Het tijdstip van haar bezoek leek
ook zoo ongewoon. Midden in het
seizoen konden zij haar te Glückstadt
toch eigenlijk niet goed missen.
De zeer goed geconserveerde dame
trok voor den spiegel het kanten mutsje
recht dat niet zonder eenige koketterie
op haar zwart haar rustte. Haarfyn-
besneden gezicht leek op dat van hare
dochter maar het droeg een onte
vreden, mismoedige uitdrukkinghare
oogen waren ook niet donkerblauw en
zacht zooals die van Sitta maar don
kerbruin en ietwat stekend en on
rustig.
Mevrouw v. Hohenthal was zeer jong
den gelijkgesteld, al valt in den
laatsten tijd en dit is hetgeen er
juist is in zyn betoog wel een
versterking van den invloed der
sociaal-democratie onder de Engelsche
arbeiders te constateeren.
Maar heeft hij daarmede wederlegd
de juistheid van de taktiek van den
Zeemansbond hier te lande? Heeft
hij daarmede zelfs voor Engeland
bewezen dat het juist gezien is
indien de sociaal-democratische vak
vereenigingen zich alleen wenden tot
sociaal-democratische parlementsleden?
Laat het waar zijn wy kunnen
dit, als Nederlanders, moeilijk beoor-
deelen, doch zijn geneigd bet te be
twijfelen dat de Engelsche vak
vereenigingen „meer en meer
tegenstand ondervinden" van „alle"
partijen behalve de sociaal-democrati
sche, dan kan 't toch immers Dooit
schaden, wanneer de vakvereenigingen
desniettegenstaande ook de hun minder
welgezinde partyen in het Parlement
in den arm nemen en van haar
wenschen en grieven op de hoogte
stellen. Zóó doen de vakvereenigingen
toch óók tegenover de patroons, van
wie zij lotsverbetering wenschen te
verkrijgen. Zij verlaten meer en meer
het stelsel der „directe actie" en
trachten door onderhandeling in der
minne hun doel te bereiken.
Maar in elk geval kan het argument
van den heer Spiekman niet gelden
voor alle partyen in Nederland. Hij
zal toch moeilijk kunnen volhouden
dat om nu maar dicht bij huis te
blijven de vrijzinnig-democratische
partij zulk een tegenstandster is van
de vakbeweging. Hij zal moet erken
nen dat het tegendeel het geval is.
Daar weten de vakvereenigingsmannen
in ons land van mee te praten. Met
raad en daad, met groote geldelijke
offers, met het woord en met de pen,
in en buiten het Parlement, hebben
onze voormannen de vakbeweging
steeds gesteund. En de beginselen
onzer partij leiden er als van zelf toe,
dat ieder vrijzinnig-democraat de vak
beweging een warm hart toedraagt en
het beste met haar voor heeft. Welnu,
welk een houding heeft het dan, wan
neer de vakbeweging onze parlements
leden eenvoudig negeert, politieke
acties onderneemt in overleg en samen-
met een veel ouderen man getrouwd,
die erg verliefd op haar was en al
hare grillen toegaf. Om rust en vrede
te hebben en hare zenuwtoevallen te
voorkomen, stemde hij er in toe om
op vrij grooten voet te leven. Om zyn
inkomen te vergrooten, begon hy te
speculeeren met het gewone resul
taat dat er by zijn dood geen cent
meer was. En dus had mevrouw v.
Hohenthal behalve de kostbare in
richting van het huis niets als haar
bescheiden pensioen. Maar aangezien
de oude generaal zeer gezien was by
het hof bood men zijne weduwe een
plaats als stiftsdame te Gelsheim aan.
Daar kon zy onbezorgd, hoewel be
scheiden leven.
Sitta had zich steeds zeer onge
lukkig gevoeld in Gelsheim. Het voor
durende samenzijn met hare slechtge
humeurde moeder die de heele wereld
behalve zichzelf beschuldigde van haar
„wreed lot", het gebabbel der andere
dames het voortdurende gespionneer
dat alles was een afschuwelijke
toestand waaruit zij bevrjjd werd door
het voorstel om hofdame te worden
bij de pas getrouwde prinses.
Maar wat moest er nu van haar
worden? Eene andere betrekking
zoeken als hofdame? Welke geldige
reden voor haar weggaan uit Glück
stadt zou zij kunnen opgeven?
Hare gezondheid? Dat voorwendsel
werking met één party, de sociaal
democratische, en ons, die even warm
haar belangen zouden wenschen te
pleiten links laten liggen Kan dat in
het belang zyn van de verwezenlijking
van de wenschen der vakbeweging; is
dat neutraliteit betrachtenis dat
practische vakvereenigings-politiek?
Wy hebben uit het bovenstaande
nu echter gezien, gelukkig niet de ge-
heele vakbeweging dit bekrompen,
eenzijdig van weiDig doordenken ge
tuigend standpunt huldigt; dat er nog
krachtige vakvereenigingen zijn, die
een juister standpunt innemen.
Welnu, aan ons de taak, te zorgen
dat dit aantal toeneemt opdat ook
de onzen in de gelegenheid mogen
worden gesteld met kennis van za
ken en van feitelijke verhoudingen
in de arbeiderswereld de belangen
der georganiseerde arbeiders naar be
hooren te behartigen.
Dit is én in het belang onzer party
èn in dat der vakbeweging. De
sociaal-democraten en de anti-revolu-
tioDairen, katholieken en christelyk-
historischen, zoo goed als de anar
chisten, hebben partij-politiek in de
vakbeweging gebracht. Moge het onze
partij nu gegeven zijn, die party-
politiek weder uit de vakbeweging te
doen verdwijnen en aan te sturen op
één onverdeelde, waarlijk onafhanke
lijke, krachtige arbeiders-organisatie,
die én door economische middelen én
door hulp van den wetgever verbete
ring in 't lot der arbeiders tracht te
bereiken, zonder daarbij hand- en
spandiensten te verrichten voor een
bepaalde politieke party.
V. D.
FRANKRIJK.
In de Kamer is beraadslaagd over
de belasting op het inkomen. Minister
Caillaux liet uitkomen, dat de be
doeling is de rente te treffen, zooals
thans reeds het geval is met landbezit,
huizen, granen, roerende goederen enz.,
maar dat hier geenszins sprake is van
de invoering eener nieuwe belasting.
Het stelsel eener inkomstenbelasting
brengt noodzakelijk mede de belasting
maakte het aannemen van een andere
betrekking al van te voren onmogelijk.
De werkelijke reden moest een geheim
blijven. Dat was zy niet alleen ver
schuldigd tegenover zichzelf maar ook
tegenover de prinses.
Als ik maar een moeder had wie
ik alles kon toevertrouwen, van wie
ik goeden raad, troost en hulp zou
kunnen krjjgen 1" dacht Sitta want
ze was er op voorbereid hoogstens
verwijten te zullen aanhooren. Neen.
Zy moest voor hare moeder ook de
waarheid voorzichtig verborgen houden.
„Als zij het weet, dan weet heel Gels
heim het weldra I" dacht zy zuchtend.
Zy hoorde het gebabbel, totdat al de
dames alles afwisten van de liefde van
den prins voor haar en haar bespot,
gelaakt en benijd hadden!
Het groote rijtuig met de gele wielen
hield stil voor het lange uit roode
steenen opgetrokken gebouw waarom
een groot vierkant plein gebouwd was.
Het huis lag ongeveer een uur van
een. stad af; er was een mooie goed
onderhouden tuin en weiden en akkers
bij. Sommige der dames die verstand
hadden van het buitenleven hadden
een koe of hielden kippen.
Wordt vervolgd.)-
