WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
Kunst- en Wetenschap.
UIT DE PERS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, II Juni 1908.
Hoogste barometerstand 770.5 m.M.
te Hortalaagste 745.6 m.M. te
Seydisfjord.
Verwachting tot den avond van 12
Juni 1908.
WindZwakke, meest Z.W.lyke
wind.
Gesteldheid van de luchtLichtbe-
wolkt, weinig of geen regen.
TemperatuurIets warmer.
Barometerstand te AMERSFOORT.
uur 765 m.M.
Vorige stand te 12 uur 765 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 65
Laagste hedennacht F. 50
Hedenmiddag 12 uur F. 72
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
Teniperatuur van het water op
Donderdag 11 Juni des morgens 7 uur
62° F.
het sluiten van een nieuw Verbond
en de Rossya spreekt zeer welwillend
over de traditioneele goede verhouding
met Duitschland.
In den laatsten tijd hebben Russische
bladen vele onaangenaamheden gezegd
aan het adres van Duitschland, maar
het artikel van de Rossya repareert om
de beeldspraak van een Duitsch blad
te bezigen vele glazen die door de
collega's waren ingeworpen.
MAROKKO.
Moelej-Hafid is met groote plechtig
heid Fez binnengetrokken. De doears
van de Oelad Nacer werden door z(jn
troepen geplunderd en in brand ge
stoken. Een inlander, die gedurende
een gevecht op Moelai-Hafid schoot,
werd onthalsd.
Moelej-Hafid zal een of twee maan
den te Fez blijven, vandaar gaat hy
naar El Qcar, vervolgens naar Tanger.
De Matin weet te vertellen, dat hij
geen geld heeft en dat zijn mehallah
op kosten van de bevolking leeft.
PERZIË.
De Shah heeft onder de bewoners
van Teheran een proclamatie verspreid,
waarin hij van z(ju trouw aan de
grondwet getuigt. De arrestaties, die
plaats vonden, zijn het gevolg van de
noodzakelijkheid om de revolutionnaire
beweging te onderdrukken, die het
herstel van de orde onmogelijk maakt.
De Teheransche burgers, wordt naar
Petersburg geseind, hebben de procla
matie zeer sympathiek opgenomen. In
de stad heerscht orde. De telegraphi-
sche gemeenschap met Teheran is alleen
over Astrabad mogelijk.
RUSLAND.
Uit Tiflis wordt gemeld dat de
aartsbisschop Nicon van hetexarchaat
Georgië gisteren door een aantal revol
verschoten werd gedood op de treden
van de kerk. De monnik, die bem ver
gezelde, werd ernstig gekwetst. De
moordenaars wisten te ontkomen.
De Rijksdoema ging, na afdoe
ning van eenige kleinere zaken, over
tot behandeling van de begrooting van
oorlog. De rapporteur (Goetskof) betoog
de, dat het ministerie van oorlog met
zijn hervormingen op den goeden weg
is, maar dat het te langzaam werkt. Er
bestaat echter ook een aanleiding tot
groote ontevredenheid, nl. de omstan
digheid, dat verschillende niet-verant-
woordelyke grootvorsten, dank zij hun
afkomst, hoofden z(jn van belangrijke
takken van het militair bestuur.
Toen de spreker zoover gekomen
was, werd er door de uiterste rechter
zijde tegen geprotesteerd, dat de leden
van het keizerlijk huis in een Doema-
rede werden besproken. De zitting
werd daarop gesloten.
Weer is er in het Tsarenrijk
een belangrijke verduistering aan het
licht gekomen, ditmaal in het Mini
sterie "van Marine, namelijk van spaar-
bankgelden van den zeeslag van
Tsjoesjima gesneuvelde marine-offi
cieren.
Deze gelden werden beheerd door
een amtenaar van het Ministerie van
Marine, Sergejef, die aan acht dames
uit den beschaafden stand op valsche
stukken, zoo gezegd afkomstig van de
overleden officieren, die Sergejef voor
echt erkende, duizenden roebels uit
betaalde. Het grootste gedeelten der
gelden, die hem toevertrouwd waren,
vloeide echter in zijn eigen zak. Het
Ministerie van Financiën kreeg achter
docht tegen den man en waarschuwde
het Ministerie van Marine, dat daar
van echter weinig nota nam, zoodat de
Minister van Financiën, Kokowzef,
ten slotte zelf de uitbetaling der ge
vraagde sommen weigerde.
Toen Sergejef nu merkte, dat zijn
bedriegerijen aan het licht kwamen,
ging hij op de vlucht met 40.000
Rbl., die hem in de hand waren ge
speeld door boven hem geplaatste
ambtenaren, die, omdat zij zelf in de
verduisteringen betrokken waren, er
belang bij hadden, dat Sergejef ver
dween. De zaak is nu in handen
van Saizef, een onderzoeksrechter, die
uitsluitend met zaken van buiten
gewoon belang wordt belast. Van 15
personen, die medeplichtig waren aan
de verduisteringen, zijn er reeds drie
in hechtenis genomen.
PORTUGAL.
De Parijsche bladen vernemen uit
Lissabon, dat de talrijke inhechtenis
nemingen, daar in de laatste dagen
gedaan, het gevolg zijn van de ont
dekking van een nieuwe samenspan
ning tegen het leven van de leden
van het Koningshuis. De in hechte
nis genomen lieden behooren tot het
zelfde genootschap als de konings
moordenaars Buica en Costa.
De officieuze pers verzekert, dat
de republikeinscbe partij met de
samenzweerders twee handen op een
buik is.
Er is ook een bommenfabriek ontdekt.
De Eerste Kamer der Staten-
Generaal is bijeengeroepen op Dinsdag
16 Juni a.s. des avonds te 8£ uur.
Aan de Weesinrichting te Neer
bosch liggen de ziekenzalen vol. De
meeste zieken hebben mazelen, waaraan
ook niet meer schoolgaanden lijden.
Enkele kinderen zijn in de laatste
dagen overleden. Onder deze om
standigheden is besloten, geen jaar
feest te houden, dat steeds in Juni,
ter gelegenheid van de algemeene
vergadering, vele oud-verpleegden en
belangstellenden in de Weesinrichting
bijeenbracht.
Mr. P. J. Tioelstra is weer in
ons land teruggekeerd. Op diens ver
zoek deelde hij aan den ILaagschen
correspondent van de Leeuw. Ct. het
volgende mede
„Sinds einde Mei ben ik weêr uit
Lugano teruggekeerd. Overigens kan
ik u melden, dat mijn gezondheids
toestand vooral de laatste weken al
daar is beginnen te beteren dat ik
mij thans lichamelijk zeer krachtig
gevoel en m(jne werkzaamheden aan
de „Neerlandia" weer waarneem.
Nog steeds is mijn hoofd na 't ver
richten van eenigszins inspannenden
intellectueelen arbeid spoedig vermoeid;
daarom blijf ik tot de opening der
nieuwe zitting uit de Kamer en buiten
de partijwerkzaamheden.
Beide hoop ik in September te
kunnen hervatten, al schijnt het mij
voorloopig niet onwaarschijnlijk, dat
ik mij, wat de laatste betreft, ook dan
nog gedurende eenige maanden een
zekere reserve zal moeten opleggen."
Vrouwenkiesrecht. Men
meldt ons dd. 10 Juni:
Gisteravond richtte Mevr. Wynandts
Francken Dyserinck de 17e afdeeling
van den Nederlandschen Bond voor
Vrouwenkiesrecht te Franeker op met
24 leden en 8 voorstanders.
Hedenmiddag trad dezelfde spreek
ster op voor een vergadering welke
de afdeeling Bussum van den Bond
be egd had op het schilderachtig land
goed Flevorama der [familie v. Eeghen
te Naarden. Een honderdtal belang
stellende heeren en dames uit den
omtrek waren in een der schaduw
rijke lanen bijeen. In een kort in
leidend woord zette de spreekster
enkele hoofdbeginselen uiteen, waarna
op het tennisveld de afternoontea ge
bruikt werd en de aanwezigen inmid
dels gelegenheid hadden bezwaren en
vragen schriftelijk kenbaar te maken
en in een daartoe gereedstaande schaal
te deponeeren. Het tweede gedeelte
van de uitstekend geslaagde open
luchtvergadering was geheel gewijd
aan de beantwoording der vragen,
waarbij °°k de principieele verschillen
tusschen Bond en Vereeniging werden
uiteengezet.
Met een woord van dank aan de
spreekster sloot laat in den namiddag
de presidente, Mevr. van Eeghen-
Boissevain, de bijeenkomst, waarna
een groot aantal nieuwe leden tot den
Bond toetrad.
Maatschap p ij tot Nut
van 't Algemeen. Gisteren had
in het gebouw de Vrije Gemeente de
122ste Algemeene Vergadering plaats
van bovengenoemde maatschappij. De
heer J. B. Roelvink opende de ver
gadering met een rede, waarin hij na
een hartelijk welkom aan de talrijke
afgevaardigden allereerst er op wees,
dat de maatschappij nog even gezond
en krachtig is, en evenzeer leeft en
bezieling geeft als in de dagen van
Jan van Nieuwenhuyzen, maar toch
dat daar naast het enthousiasme en
de toewijding, de overtuiging en de
begeerte, om voor die overtuiging te
strijden, welke de gloriedagen van het
Nut kenmerkten, wel wat geluwd is,
en dat daarom een zachte waarschu
wing voor de gevaren voor den ouden
dag haar nut kan hebben.
Aan de hand van een vlugschrift
van den heer Bruinwold Riedel, be
sprak de heer Roelvink, de passieve
houding van zoovele leden. Spreker
meent voorts dat tusschen hoofd be-
bestuur en departementen te weinig
samenwerking is, hetgeen spr. wijt
aan den afkeer van centralisatie van
ons volk. Er schijnen teekenen te zijn
dat het anders zal worden. Op voor
stel van het departement Rotterdam
is besloten voortaan geregeld over
Nutsbelangen van gedachten te wis
selen en een Nutsdistrict te vormen.
Dit district nu werd onlangs opgericht.
Reeds 16 departementen hebben zich
aangesloten.
Ook in Noord-Brabant schijnen de
vooruitzichten van een meer blijven-
den band tusschen de departementen
in die provincie gunstig. In dat ver
band sprak [spr. den wensch uit dat
b(j de voorbereiding en Juitoefening
van het werk der Nutscommissie voor
onderwerp in bepaalde deelen van
ons laud de afgevaardigden tot de
overtuiging zullen komen van de
wenscheljjkheid van samenwerking op
het gehtele Nutsgebied. Spr. meende
op eenige zwakke punten in de Mij.
tot Nut van 't Algemeen te hebben
moeten wijzen omdat men hierdoor
deze zwakke punten intijds zal kunnen
versterken, opdat de Mij. gezond en
krachtig blijve on inderdaad steeds zal
kunnen werken, strjjden tot nut van
het algemeen.
Er waren 240 departementen ver
tegenwoordigd.
Alsnu waren aan de orde eenige
voorstellen van het hoofdbestuur ter
uitvoering en hernieuwing van vroe
ger genomen besluiten.
De algemeene vergadering van 1896
besloot dat telken jare opnieuw zal
worden beslist welke posten van
uitgaaf op de begrooting voor het
volgende jaar zullen worden gebracht.
Dientengevolge worden alle posten,
welke op vroegere begrootingen voor
kwamen en waarvan bet hoofdbestuur
de handhaving ook voor het dienst
jaar 1908—1909 weuschelijk acht, aan
de goedkeuring der algemeene ver
gadering onderworpen.
De posten waren in een voorstel
samengevat en aangenomen, nadat
was aangenomen een amendement
Nijmegen om in plaats van f300
f500 uit te trekken voor de bestrij
ding der tuberculose.
Aan de orde: Voorstel van [het
hoofdbestuur:
I. Het bevorderen van het voorbe
reidend Fröbelonderwijs
a. door voor dit onderwijs propa
ganda te maken door woord en ge
schrift
b. door ten behoeve van de kosten
van op en inrichting van departemen
tale Fröbel bewaarscholen subsidiën in
eens beschikbaar te stellen, op voor
waarde door het hoofdbestuur vast te
stellenvoor dit doel op de begrooting
voor 1907/190S uit te trekken f 3000.
II. Het bevorderen van voortgezet
onderwijs aan kinderen die de lagere
school hebben doorloopen en wel in
scholen of cursussen voor het onder
wijs in zang, gymnastiek, handenarbeid,
houtsnijwerk, vrouwelijke handwerken
etc. Voor dit doel op de begrooting
uit te trekken een bedrag van f 1000.
Het voorstel werd aangenomen.
Ook is aangenomen het voorstel van
het hoofdbestuur om met intrekking
van het in 1892 genomen besluit in
zake de oprichting van „plaatselijke"
volksbanken, te besluiten:
lo. aan het hoofdbestuur op te dragen
de bevordering van de oprichting van
voor alle toegankelijke volksbanken en
boerenleenbanken.
2o. voor dit doel op de begrooting
van 19081909 uit te trekken f 1000.
Mede is aangenomen het voorstel
van het hoofdbestuur tot het instellen
van een centraal-bureau van advies
voor eigen studie en hiervoor op de
begrooting te brengen een som van
f 1000.
Aangenomen werd het voorstel van
het Hoofdhestuur:
lo. het hoofdbestuur te machtigen
reizend kookonderwjjs in het leven
te roepen;
„2o. voor dat doel op de begrooting
voor 1908—09 uit te trekken een be
drag van f 1000."
Bij acclamatie werd aangenomen het
voorstel van het hoofdbestuur:
„lo. aan het hoofdbestuur op te
dragen, in 1909 een congres van af
gevaardigden van postspaarbankbe-
sturen bijeen te roepen;
„2o. tot bestrijding vau de kosten
van dit congres op de begrooting voor
1908—09 uit te trekken f 1000."
Aangenomen werd het voorstel van
het departement Alkmaar:
„Een credietpost van f500 te
openen, om daaruit subsidie te kunnen
verleenen aan die departementen,
welke een vakwedstrijd voor hand
werkslieden organiseeren".
Een subsidie van die grootte zou dan
in de eerste plaats ten goede komen
aan den in Augustus 1908 te Alkmaar
te houden wedstrijd van dien aard.
Verworpen werd een voorstel van
het departement Vollenboven-
„De algemeene vergadering stelle
ter beschikking van het hoofdbestuur
eene som van f 500, om daaruit te
subsidiëeren het houden van baker
cursussen ten plattelande".
Ten slotte werd met 471 tegen 232
stemmen aangenomen het voorstel van
het departement Leiden
„De alg. verg. besluite „voor reke
ning der Maatschappij te koopen 13,500
exemplaren van het geschrift: „Uit
het leven van tuberculose-lijders en
hun gezinnen, ervaringen bij huisbe
zoeken van de enquètrice der Ver
eeniging toe bestrijding der tubercu
lose, als volksziekte, gevestigd te
Leiden"
„deze exemplaren aan de departe
menten te zenden, met opdracht tot
uitreiking aan de leden of aan andere
belangstellenden
„en daarvoor op de begrooting voor
1908—09 beschikbaar te stellen f 1000."
Hiermede was de vergadering afge-
loopen.
Wijziging der Militiewet
1901. Een wetsontwerp is aanhangig
gemaakt tot nadere wijziging van de
Militiewet 1901. Het doel er van is
de opkomst der militie by de onbe
reden korpsen in twee ploegen moge
lijk te maken.
De Ministers van Oorlog, van
Marine en van Binnenlandsche Zaken
stellen zich, blijkens de Memorie van
Toelichting, voor bij de infanterie de
eerste-oefening en den dienst voor
het blijvend gedeelte aldus te rege
len
Elke halve lichting achtmaanders
telt ongeveer 4000 man. De eerste
halve lichting volbrengt haar eerste
oefening van 15 Maart tot 30 Novem
ber. De manschappen dezer halve
lichting worden bij elk bataljon ver
deeld over 2 compagnieën. De andere
2 compagnieën van het bataljon ont
vangen dan 31 lïei alle viermaanfiers
en 30 September de tweede halve
lichting achtmaanders. Elk jaar wisselt
deze indeeling om.
De 2 compagnieën die in het voor
afgaande jaar de eerste helft der
achtmaanders en geen viermaanders
ontvingen, krijgen dan alle viermaan
ders en de tweede helft der acht
maanders, en omgekeerd krijgen de
2 compagnieën die het vorige jaar
de viermaanders en de najaarshelft
der achtmaanders ontvingen, dan de
voorjaarshelft der achtmaanders en
geen viermaanders.
De sterkte van hét blijvend ge
deelte zal niet grooter worden ge
nomen dan waarop bij de definitieve
begrooting voor 190S was gerekend,
alzoo ongeveer 4000 man infanterie.
De viermaanders loten voor den dienst
voor de helft mede met de voorjaars-
halve lichting en voor de wederhelft
met de najaars- halve lichting acht
maanders.
Er zal derhalve worden verkregen
een inkorting van den dienst voor het
blijvend gedeelte tot op den hal ven
duur.
De ondervinding met de nieuwe
regeling bij de infanterie zal kunnen
leeren, of deze ook aanbeveling zal
verdienen voor de onbereden korpsen
der artillerie en de genie.
Alle by de bereden korpsen in
gedeelde lotelingen zullen dadelijk na
de inlyving tot eerste oefening in
werkeljjken dienst worden gehouden.
Zoodoende zal er geen grond meer
aanwezig zyn voor de klacht over de
maatschappelijke nadeelen, welke de
aan deze korpsen toegewezen lote
lingen by de thans gevolgde wjjze
van indeeling veeltijds'ondervinden,
doordat zij na de inlijving voor een
half jaar met verlof worden gezonden
na te voren, uit onbekendheid met
dit hun wachtende verlof, reeds hun
betrekking in de burgermaatschappij te
hebben opgezegd.
De regeering deelt verder mede,
dat het voornemen bestaat om ook
voor de zeemilitie de oefeningen voor
taan in twee verschillende tijdperken
te doen plaats hebben.
Een nieuwe ontsmetigs-
stoof. De Dordrechtsche Openbare
Leeszaal heeft een proef doen nemen
met de desinfecteerstoof, volgens het
stelsel van dr. Fernand Berlioz,
van de Société des desinfections
ëconnomiques te Parijs.
In een paar oude boeken werden
strookjes gelegd met de bacterium
prodigiosum. Hierop werden de boeken
in de stoof gebracht, die tot op onge
veer 90° verwarmd waszij werden
ged esi n fecteerd door d ampen van aldeol
een middel van dr. Berlioz.
Na de desinfectie bleek de bacterium
prodigiosum volkomen vernietigd. Zelfs
toen een der strooken in een buisje
met gelatine was gebracht, was deze
stof na acht dagen geheel steriel ge
bleven.
Het bestuur der O. L. heeft na deze
schitterend geslaagde proef, de stoof
in gebruik genomen. De proefnemingen
zijn gedaan door dr. W. van IJzeren,
directeur van het Ziekenhuis, en dr.
A. van Raalte, directeur van den
gemeentelijken keuringsdienst. Deze
proefnemingen zyn van niet weinig
belang voor het openbare biliotheek-
wezen in ons land dat by een over
brengen van ziekte door boeken uit
leeszalen, een belangrijken achteruit
gang in zijn stage uitbreiding zou
ondervinden.
DR. KUYPER EN DE CANDIDATUUR
TE SNEEK.
In Arnhem uitte mr. De Vries den
wensch, dat zoo hjj Sneek open maakte,
zjjn plaats in de Tweede Kamer door
dr. A. Kuyper mocht worden inge
nomen. „De Standaard" bevat heden
echter een driestar, waarin weinig
hoop wordt gegeven op de candidatuur-
Kuyper
Bij alle waardeering van de intentie
mag hier toch gevraagd Meent men
dan metterdaad, dat dr. Kuyper, zoo
hy zyn optreden in de Kamer op dit
oogenblik oirbaar achtte, voor Slie-
drechts candidatuur zou bedankt
hebben
In Sliedrecht tocb kon hy gekozen
worden zonder de hulp van eenige
andere party.
Of is er, sedert Sliedrecht open-
kwam, iets geschied, waardoor de
politieke constellatie is veranderd,
zoodat wie toen bedankte, nu, zonder
blaam van wispelturigheid op zich te
laden, zou kunnen aannemen
Toen tijdens de vacature in Slie
drecht verklaard werd dat dr. Kuyper
in deze Kamer in geen geval zou
optreden, mocht men toch aannemen,
dat dit besluit niet dan na rijp beraad
genomen was.
Op de redenen die toen tot afwyzing
noopten, gaan we niet in, maar dit
staat wel vast, dat diezelfde redenen
ook nu nog geheel van kracht zijn.
Wat men zegt, dat hjj als leider
der anti-revolutionnaire party in de
Kamer hoort, gaat stellig niet op.
In 1877 bedankte dr. Kuyper voor
het lidmaatschap en bleef tot 1S94,
zestien volle jaren, uit de Kamer, en
toch juist in die jaren heeft hij de
anti-revolutionnaire partij gebouwd en
tot bloei gebracht.
Waar nog bijkomt, dat mr. De Vries
zeer wel, al werd hij wethouder, tot
1909 Kamerlid kan blyven.
Zelfs komt ons dat gewenscht voor.
Hij spaart er aan het district Sneek
een bijna noodelooze stemming door.
De Haagsche correspondent van de
„L. Crt." schrijft
Nu in verband met het vrijkomen
van Sneek wederom geruchten op
duiken omtrent een mogeljjken terug
keer van dr. A. Kuyper naar het
Binnenhof, kan ik uit een bron, welker
inlichtingen reeds meermalen door de
feiten bevestigd werden, mededeelen,
dat de kansen voor hen, die dr. Kuyper
zoo gaarne weder in de Tweede Kamer
zouden zien terugkeeren, nog niet zoo
gunstig staan als zij zouden wenschen.
En dat wel om de eenvoudige reden,
dat dr. Kuyper zelf, nog betrekkelijk
kort geleden, zich in een persoonlijk
