DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 141. ZATERDaG 18 JULI 1908. 5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zou- en Feestdagen.
Oneerlijke Concurrentie
FEUILLETON.
De Familie Von Kröchert.
BUlTENLAiNO.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur B>. 6. RJJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau
BREEDESTEAA.T 20.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bij abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort In dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem.
Dat het bijzonder onderwijs gedrenkt
zou worden met miilioenen uit de
staatskas, dat het openbaar onderwijs
stelselmatig ondermijnd en achter de
deur zou worden gezet, alleen nog
goed om dienst te doen in geval van
nood, als het bijzonder onderwijs in
gebreke blijft, zijn alle zaken, die men
heeft kunnen verwachten, sedert de
jongste onderwijswet was aangenomen.
Dat de concurrentie tusschen open
bare en bijzondere school deloyaal zou
zijn, konden we ook nagaan, uit de
vele gevallen, waarin de tegenzin
tegen de openbare school kunstmatig
werd gekweekt en de ontvolking met
dreigementen en dwangmiddelen ver
kregen werd. Hier was het inhouding
van bedeeling, wanneer de kinderen
niet naar de bijzondere schooi ver
huisden daar het weigeren van den
doop als ouders reeds kinderen naar
een openbare school hadden gezonden
dan weer het weigeren aan de ouders
van het avondmaaleen andere keer
bedreiging met ontzetting uit het ambt
van ouderlingook niet zelden op
zegging van huur of, wat nog krasser
aansprak, hinder in de nering.
Nog eens, dat alles was bekend en
had men kunnen denken, en het
vrijzinnig Nederland had dit te aan
vaarden, deels als straf voor zijn lauw
heid bij de stembus.
Maar wat thans is vertoond door
een drietal anti-revolutionnairen uit
Frieslands Zuidoosthoek, overschrijdt
alle grenzen en is met den naam on
eerlijke concurrentie nog te zwak be
stempeld.
Het bestuur der school voor christe
lijk volksonderwijs te Gorredijk, be
staande uit de heeren H. J. Alstein,
S. W. de Vries en G. J. de Boer,
hebben getracht in de provincie Zee
land geld bijeen te krijgen om in
Gorredijk een bijzondere school op te
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
82)
ii'i Moet er dan heusch niemand
met uwe Hoogheid mee gaan
Neen, als het je blieft niet, beste
Kröcherthet alleen loopen is juist
een amusement voor me."
Dat kan ik me begrijpen", zei
Hans-Henning.
Sitta keek tegen den prins op. In
zijn eenvoudig grijs-groen jacht
kostuum kwam hij haar bekender voor
dan den vorigen dag in rok. In Gldck-
stadt zag zij hem meestal in jacht
kostuum of uniform.
De frissche, opgewekte klank zijner
stem deed haar pijn.
Zij sloop ongemerkt de kamer uit
om haar tuinhoed te halen. De rose
tullen ruches die er aan de binnenkant
in waren aangebracht wierpen een
rose glans op haar bleek gezicht. De
wijde blouse van haar witten morgen-
apon maskeerde de angstaanjagende
agerheid harer gestalte. Zij ging
kunnen richten. Dat is hun recht en
tot op zekere hoogte als zij in hun
hart van de noodzakelijkheid daarvan
overtuigd zijn hun plicht.
Maar dat zij dit geld trachten te
krijgen door in hunne bede op te
nemen eene lasterlijke aantijging, is
niet hun recht en het is onze plicht
daartegen te protesteeren en om hun
bedrijf te publiceeren, opdat eerlijke
antirevolutionnairen zich afkeeren van
zulk gedoe, als vandaag of morgen dit
drietal ook in deze streken gelden
voor hun doel tracht bijeen te
brengen.
Het lasterlijke in hun bede is
dit, dat als reden voor hunne pogin
gen om een bijzondere school te
stichten worden opgegeven: „dat wij
in al deze dorpen geen bidders kennen
onder de onderwijzers der staat-
scholen wel vloekers helaasI"
Dat noemt zich christen jen ver
waarloost de tien geboden, door val-
sche getuigenis te spreken!
Doch hiermee is de zaak nog niet
uit.
Onder hunne circulaire haddon de
heeren Alstein, de Vries en de Boer
een soort getuigschrift van drie pre
dikanten geplaatst, dat den iDdruk
moest vestigeD, alsof dezen geheel
met den inhoud van die circulaire
instemden. Dat waren de predi
kanten K. den Hollander te Heeren-
veeD, F. Ch. Geerling en de Hof
prediker Dr. v. d. Flier.
Dit kwam de redactie van de
„Goesche Courant" verdacht voor en
zij wist van deze drie heeren brie
ven te krijgen. En wat bleek daar
uit?
Ds. den Hollander schreef
„Het was geheel buiten ons weten,
dat deze aanbeveling zou komen te
staan onmiddellijk onder een hoofd,
dat we niet voor onze rekeniDg kun
nen nemen."
Ds. v. d. Flier schreef:
door een zydeur den tuin in en bleef
daarstaan wachten. Aan de heining
bloeiden rose, witteen blauwe bloemen.
De zoete geur vervulde de lucht. De
bijen zoemden om de bloemen heen.
Op het gras lag nog de morgendauw,
hare dunne schoentjes en de zoom van
haar japon werden er nat van.
Zij wachtte ongeduldig. Haar hart
klopte luid.
Eindelijk. De prins en Hans-Hen-
ning kwamen de deur uit. Hans-Hen
ning wees hem met een handgebaar
den weg naar het bosch aan. Zjj
gingen met een handdruk van elkaar.
Sitta zag, dat haar man de richting
naar de velden insloeg. Zij nam
haastig een besluit en liep den prins
na. Hij liep vlug zy was weldra
buiten adem. Maar hij hoorde haar
zachtjes roepen en keerde zich om.
Zij kon het eerste oogenblik niet
spreken. Haar gezicht was rood door
de hitte en het harde loopen. Het
duurde wel is waar maar kort, maar
op dat oogenblik leek zij toch op de
mooie Sitta van vroeger, met het
teere blosje op hare wagen en hare
schitterende, diepe blauwe oogen.
De prins zei niets om haar tyd te
laten om tot zichzelf te komen. Er
kwam een pijnigend gevoel van
medelijden in hem op. Reeds den
vorigen dag had hij op dat bekoorlijke
eens zoo teer beminde gezicht de
„Had ik kunnen vermoeden, dat
bedoeld was het onderteekenen van,
en dus instemmen met die .circulaire,
waarin bovengenoemde uitdrukking
(wel vloekers, helaas! Red. Eeml.)
voorkomt, ik zou er niet aan gedacht
hebben mijn naam daarvoor te lee-
nen."
En Ds. Geerling schrijft
„Aan de opstellers van dat stuk
verblijve het om waar te maken wat
ze gezegd hebben en om goed te
maken dat ze het gezegd hebben.
Voor deze dingen zijn wij niet ver
antwoordelijk. Wü stellen er prijs op
te verklaren, dat wij deze wijze van
christelijke school aan te bevelen, niet
goed keuren."
Wat naam uit te denken voor
deze heeren Alstein, de Vries en de
Boer?
Hier zou werk zijn voor Nabilssa's
zweep.
Maar laat men in deze streken de
hand op zijn zak houden, als dit
illustre drietal hier soms pogingen
mocht doen om geld in te zamelen
HET LAND DER SCHANDALEN.
De Russische generaal Gall was
grootvorst Nicolai Nicolajewitch toe
gevoegd voor speciale diensten. Dit
heer speelde in de Engelsche Club te
Petersburg. Hij wordt op valsch spe
len betrapt en er uit gegooid. Daarop
gaat hij naar grootvorst Nicolajewitch,
en geeft dezen zijn lezing van het
gebeurde. De grootvorst informeert
bij generaal Arapoff, een der oudste
leden van de club en kry'gt ten ant
woord, dat de statuten alle mede-
deelingen aan buitenstaanders ver
bieden en dat die slechts op bevel
van den Tsaar worden verstrekt. De
grootvorst gelast daarop generaal Gall
den officier, die hem als valsch speler
ontmaskerd heeft, uit te dagen. Deze,
een zekere Biskoepsky, wordt uit
gedaagd en legt het geval voor aan
den regimentsraad. Deze komt onder
sporen van de ernstige zoo niet doo-
delijke ziekte ontdekt.
Zal ik metuomkeeren,mevrouw?
Neem aU het u belieft mijn arm
zei hjj.
Zij schudde haar hoofd.
NeeD, dank u wel. Als uwe
Hoogheid het toelaat, ga ik mee naar
het bosch. De dokter wil dat ik veel
dennenlucht inadem."
Maar zou het u niet te ver zijn
Neen ik loop graag."
Hjj matigde zijn stap opdat zij
hem zou kunnen bijhouden. Zijliepen
zwijgend voort langs de mulle zand
wegen, ieder van hen in zijn ernstige
gedachten verdiept.
Tusschen de pijnboomen hing nog
de hitte van den vorigen dag. De
heide bloeide nog niet. Van uit de
verte drongen eentonige bijlslagen tot
hen door. Er werden ergens boomen
geveld.
Sitta bleef staan. Zij leunde tegen
een boom. Haar hoed was achterover
geschoven, hare armen hingen slap
naar beneden. „Ik ben geschrikt toen
ik op eens hoorde dat Uwe Hoogheid
zou komen," zei zij plotseling. „Maar
nu ben ik toch blij dat ik Uwe
Hoogheid nog eenmaal heb mogen
zien. Het drukte mij altijd dat ik
aan mijne handelwijze van twee jaar
geleden geen verklaring heb kunnen
geven."
presidium van overste Krassowsky
bijeen en beslist, dat het duel pas
kan plaats vinden na een gerechtelijk
onderzoek. Grootvorst Nicolai Nico-
lajewitsch geeft daarop den overste
twee weken arrest. Daarop komt de
zaak den Tsaar ter oore en wordt
hem, wonder boven wonder, juist
medegedeeld; de straf van den overste
wordt opgeheven en de grootvorst
reist woedend en hals over kop weg.
De volgende geschiedenis heeft de
goede eigenschap van vermakelijk te
zijn, verhaalt over 't spoorloos ver
dwijnen van een heelen trein en
geeft een prachtig idee van de
ongehoorde "knoeierijen die in de
administratie van den Moskou-
Kanasspoorweg plaats hebben. Er
waren bij dezen spoorweg goederen
verdwenen en er werd een onder
zoek ingesteld. De verantwoorde
lijke personen, bang om invloedrijke
ambtenaren te compromitteeren, ver
telden slechts aarzelend een en ander
aan den rechter, die een onderzoek
opende. Ten slotte kwam een ver
tegenwoordiger van de Maatschappij
bij den rechter en vertelde, na veel
om de zaak heendraaien en lang aar
zelen, dat niet alleen de goederen,
maar liefst de geheele trein, wagens
en locomotief voor goed verdwenen
waren. Waggons en een locomotief
te verstoppen, is waarschijnlijk nooit
geprobeerd, en zou wel niet zoo ge
makkelijk slagen ook, en ten slotte
kwam de rechter tot het volgende
resultaat. De nummers van de loco
motief en de waggons waren bekend,
zelfs wist men welke goederen mee
genomen waren. Op een avond was
de trein nu, zooals hij in do registers
vermeld stond, van Moskou wegge-
stoomd, daarna op een zijlijn gebracht
gebracht en kalm leeggeroofd. Ver
volgens stoomde men weer even ge
moedereerd naar Moskou terug, verfde
waggons en locomotief keurig op en
gaf andere nummers, zelfs kregen
sommige waggons andere bestemmin
gen. Het zou de moeite waard zijn,
na te gaan hoeveel ambtenaren bij
deze gauwdievenaffaire betrokken zijn.
Het derde schandaal, is niet zoo
zeer een schandaal, maar opent hori
zonten over landen waar de schan
dalen groeien als het gras in een Hol-
Maar ik had het toch al begre
pen, mevrouw." Hij hing zyn geweer
aan een uitstekenden boomtak. Het
verdriet waaronder hy toen zoo ge
leden had, was zoo absoluut voorbij
dat hij zich bijna niet meer kon ver
plaatsen in dien toestand al waren
er sedert ook maar een paar jaar
over verloopen."
Ik weet dat het een opoffering
van u was."
Zii knikte zwijgend.
Maar heeft ze vruchten gedragen
Is u gelukkig geworden Hij taste
naar hare hand.
Zij liet hare hand in de zijne rusten.
„Kunt u dat vragen
Die woorden kwamen als een adem
tocht, als eene zucht over hare lippen.
Hij liet hare hand los. „Dus u is
niet gelukkig geworden vroeg hij
na een oogenblik.
Zij vermeed zijn onderzoekenden
blik. Ik ben twee jaar getrouwd
in al dien tijd heb ik geen enkel
onvriendelijk woord van mijn man
gehoord."
Wat is er dan Hjj sprak zeer
haastig. „Is u niet graag hier buiten
Voelt u u ziek
Dat beteekent niets." Zij keek
op naar de ruischende toppen der
boomen om hem niet in zijn gezicht
behoeven te zien. Er kwam een zon
derling kil gevoel van vervreemding
landschen polder. Een der hoogste
ambtenaren van het Ministerie van
Verkeer toonde zich ontdaan toen hij
vernam, dat de nieuwe Amoerspoor-
weg gebouwd zou worden. Hij zeide:
Het toezicht te houden op den aan
leg van dezen spoorweg, is voor ons
Ministerie ondoenlijk en het .gevolg
zal zijn, dat men zegt, dat wij alles
gesloten hebben wat bij den aanleg
verdwenen is.
ENGELAND.
De Daily Express beweert op goed
gezag te kunnen zeggen, dat de drie
Dreadnoughts, die er in Engeland voor
Brazilië worden gebouwd, zonder
twijfel nooit de Engelsche wateren
zullen verlaten tenzij onder de Engel
sche vlag. Door de behoeften van de
zeemacht gedreven, zal m. a. w. de
Engelsche regeering ze overnemen.
ZWEDEN.
De arbeiders te Helsingborg, IJstad
en Malmo in Zweden hebben gewei
gerd de door den werkgeversbond ge
stelde voorwaarde, opheffing nl. van
de blokkade, aan te nemen. De bond
heeft nu verklaard, dat bijaldien de
voorwaarde niet voor het einde dezer
week aanvaard zou zijn, de uitsluiting
onmiddellijk over het geheele land
zou worden uitgebreid.
De reedersvereeniging te Stockholm
heeft de regeering verzocht een oor
logsschip te belasten met de bewaking
van het logementschip „Astrid", waar
arbeidswilligen ingekwartierd zijn.
Aanleiding tot dit verzoek was, dat
Woensdagnacht een motorboot her
haaldelijk op zeer verdachte wijze om
genoemd schip heen is gevaren.
Bij de overbrenging van het lijk
van den eenige dagen geleden door
den dynamietaanslag te Malmo ge-
dooden Engelschman naar het schip,
dat het naar Engeland zou vervoeren,
waren duizenden personen aanwezig.
De orde werd echter niet verstoord.
MAROKKO.
Aan de Morning Post wordt uit Fez
bericht, dat Moulay Hafid besloten
heeft voorloopig Fez niet te verlaten
uit vrees dat de bevolking, die het
vorig jaar geen belastingen behoefde
te betalen, maar dit jaar door hem
stevig aan den tand werd gevoeld,
over haar by het hooren zijner woor
den, het was alsof er mijlen tusschen
lagen. Al hadden zij tot elkaar willen
komen, waren ze er toch niet toe in
staat geweest.
Maar u ziet er erg slecht uit",
hield hij vol. „Ik zou u graag een
voorstel willen doen."
En dat is?" Het was alsof de
boom waartegen zij leunde op en
neer ging en er dansten vurige von
ken om de donkergroene takken.
Ik wou uw man een betrekking
aan het hof aanbieden. U weet dat
ik sedert de ziekte van den hertog
geheel zelfstandig ben. We betalen
nu andere tractementen" hij glim
lachte even „er is trouwens hee-
lemaal veel veranderd, mevrouw.
Onze tooneelvoorstellingen, onze con
certen worden als modelopvoeringen
geprezen. Berlijnsche professoren komen
voordrachten houden, kortom Glück-
stadt begint wakker te worden. U
zou daar allerlei vinden dat u inte
resseerde en u zoudt uw leven precies
kunnen inrichten zooals u gaarne
wilde. De betrekking van opperstal
meester is open gekomen door den
dood van den ouden Boddiën. Kröchert
zou er bijzonder geschikt voor zijn.
Wordt vervolgd.)