DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN. No. 157- DONDERDAG 6 AUGUSTUS 1908. 5e JAARGANG. Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER". Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Reehtspositie van Ambtenaren. FEUILLETON. De Familie Von Kröchert. BUITENLAND. Hoofdredacteur R. G. BIJEENS. Abonnementsprijs Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad Franco per post id. Per 3 maanden id. Franco per post id. Afzonderlijke nummers f 4.— 5.60 - 1.— - 1.40 - 0.05 Bureau: BREEDESTR A AT 18. Telefoon Interc. 62. Prijs der Advertöntiën Van 1 tot 5 regels Voor iederen regel meer Buiten het Kanton Amersfoort per regel (By abonnement belangrijke korting.) f 0.40 - 0.08 - 0.10 Tot de plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het Kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend gemachtigd het Nederlandsch Advertentiekantoor PEEREBOOM en ALTA te Haarlem. In Nederland is nog altijd de mo gelijkheid niet uitgesloten, dat een ambtenaar om redenen, buiten zynen ambtskring liggende, disciplinair ge straft wordt. Een ambtenaar, die in een vak tijdschrift op behoorlijken toon zyn meening zegt over publieke hande lingen zijner superieuren, zonder hen persoonlijk aan te vallen, en zich be paalt tot het aanwijzen van gebreken in het stelsel, waarin ook hy zelf een •plaats heeft gevonden, moest niet des wege kunnen worden gestraft, aller minst disciplinair. Ook het feit, dat een ambtenaar het politieke beleid der Regeering, die boven hem staat en dus zyn brood geefster is, gispt, mag geen aanleiding zyn, dat zulk een ambtenaar op de vingers wordt getikt of ter verant woording wordt geroepen of, erger nog, schade lydt in zyn brood. Een ambtenaar is even goed burger des lands als een koopman, een ad vocaat, een kamerlid of een werkman en heeft dus evengoed aanspraak op een vrije uitoefening zyner burger rechten, waartoe toch zeker ook behoort, dat hij critiek mag oefenen op publieke daden van publieke per sonen. Wy laten in het midden of het wel gewenscht is, dat een ambtenaar als politiek agent van de eene of andero party het land afreist en sterk ge prononceerde meeningen propageert. Een ambtenaar, die zyn ambt naar behooren wil vervullen, heeft daar o.i. eigenlijk geen tyd voor en komt ook, dit kan niet anders, dikwijls in een scheeve verhouding te staan tegenover superieuren of inferieuren, die op de een of andere vergadering met hem in debat mochten komen. Ambte naren zyn ook menschen en hebben Naar het Duitsch, VAN HENRIETTE VON MEERHEIMB. 98) Hahs-Henning voelde zich op Mal- chow veel meer op zyn gemak dan op Heinrichshagen, hoeveel moeite Hilda ook deed om het hem naar zijn zin te maken. In eiken hoek, aan elk voorwerp, waren voor hem bittere herinneringen. Hy ging zelfs op Kerstavond naar Malchow. Hy vroeg Hilda natuurlijk wel om met hem mee te gaan, maar zy had er geen zin in. Het was een stille Kerstavond de aarde lag dik onder de sneeuw en er flikkerden tallooze sterren aan het uitspansel. Hilda bleef heel vergenoegd aan Heini's bedje zittenhet kind iag kalm te slapen, met zijn nieuw schaapje in zyn arm. Hare gedachten dwaalden ver weg. Ilse had haar geschreven, dat Me- ringer Berlijn verlaten had, zonder afscheid van hen te nemen en nu in evengoed hunne hartstochten als ieder ander. En waar zij toegeven aan een hartstocht, wat al heel licht gebeurt, daar moet hun werk en hun omgang met hun mede-ambtenaren, collega's, zoowel als hooger- en lager geplaatsten, er onder lijden. Dit geldt zoowel voor een post-ambtenaar als voor een leeraar, zoowel voor een schoolopziener als voor een griffier van een beroepsraad. Maar, zooals gezegd, op 't oogen- blik laten wy deze kwestie rusten om ons alleen te bepalen tot de vraag of de rechtspositie van den ambtenaar ten onzent zóo geregeld is, dat hij zyn volle burgerrechten onbeschroomd kan uitoefenen. Ons antwoord daarop moet zijn neen, helaas niet. Behalve in enkele speciale gevallen is de wijze van benoemen en ontslaan der ambtenaren niet by de wet ge regeld. Omtrent de maatregelen van tucht, die op hen kunnen worden toe gepast en de wijze, waarop zij van zulke maatregelen by een onpartijdig rechter in beroep zouden kunnen ko men, is zoo goed als niets bepaald. Of de Regeering een ambtenaar op wachtgeld wil stellen, of hem naar een ver afgelegen plaats wil zenden, hem ter beschikking wil stellen, hem wil schorsen, hem zelfs wil ontslaan het is alles aan haar onbelemmerd goeddunken toevertrouwd. 't Is waar, van misbruik in dezen spreekt men nog niet en ook is het waar, dat er nog steeds een Tweede Kamer is, die door middel van een motie haar afkeuring over een der gelijk feit zou kunnen uitspreken, maar wanneer het reeds tot mis bruik was aangegroeid, zou het reeds te laat zijn voor herstel en wat het tweede betreftde weg naar de be handeling in de Kamer is zoo lang, dat maar weinigen hem bewandelen en nog kleiner is het aantal van hen, een klein stadje aan den Rijn woonde. Zijn laatste boek„Verhalen, die de Rijn mij gedaan heeft", had 't pu bliek stormenderhand veroverd en er werd nu ook van zijn andere werken veel verkocht. Het ging hem dus nu geldelijk ook beter. Over haar eigen leven schreef Ilse nu dankbaar en gelukkig. Al dat ziekelijke en onnatuurlijke scheen uit hun huwelijksleven verdwenen te zyn. Zij mocht haar man zoo nu en dan helpen, handschriften overschrij ven, drukproeven corrigeeren, enz. Den volgenden zomer heb ik er toch geen tijd meer voor," schreef zij verder. „Hilmar trekt een boos ge zicht, als ik zeg, dat bij nu in de tweede plaats zal komen. Maar ik weet hoe gelukkig hy ook is. Een kind is een kleine koning, die met zijne teere handjes huis en hart regeert. Hilda, wilt gij mij wat les komen geven Je hebt het aan Heini zoo goed geleerd Hilda verheugde zich in meer dan een opzicht over dien brief. Zij be hoefde zich niet meer ongerust te maken over Ilse's geluk, want Ilse scheen over de moeilijke periode van haar huwelijk heen te zijn. Het deed haar ook pleizier, dat Meringer ein delijk zijne welverdiende, letterkundige lauweren begon te plukken maar wat was hy nu ver van haar af die succes hebben bij een publieke behandeliDg hunner zaak. De party- politiek heeft ook dikwijls hare eischen en vergiftigt menig debat. Wy hebben in het Arbeidscontract eene regeling van de rechtspositie van den arbeider, dat wy slechts kunnen toejuichen. Maar de zeer talrijke ambtenaarswereld staat nog steeds buiten dit voorrecht en zy is onder worpen aan het gezag van den supe rieur zonder en hier ligt het kwaad recht van beroep. In Duitschland is dit anders. Daar wordt een ambtenaar, als regel, voor zyn leven aangesteld. In geval van ontslag is de uitspraak veroischt van een disciplinaire rechtbank, van welke uitspraak nog beroep mogelijk is op een disciplinair hof. De geheele vorm der te volgen procedure is by de wet geregeld en de uitspraak, ook in geval van ontslag, wordt gedaan door een onpartijdig rechtscollege. Ge heel dus in denzelfden geest als het gaat bij ons wanneer een rechterlijk ambtenaar ontslagen wordt. Daar vindt dus de rechtseisch be vrediging geen straf, dan krachtens uitspraak van een onpartijdige recht bank. En dat niet pas sedert kort maar reeds sinds meer dan dertig jaar. Het is mogelyk, dat men zegtnu ja, wat gij schrijft is waar, maar wordt de behoefte aan regeling van de rechtspositie der ambtenaren wel zoo gevoeld Is niet ieder, blijkens de lange sollicitantenlijsten voor byna alle openbare betrekkingen, begeerig naar een staats-of gemeentebetrekking? Ons antwoord op deze bedenking kan kort zijn. Onder het Boeren-regime was het in de Zuid-Afrikaansche Repu bliek wet, dat ieder ambtenaar van den Staat moest behooren tot eene der Hollandsche protestantsche kerken in dat land. Dit had ten gevolge, dat meerdere Nederlanders en Duitscbers en ook wel Engelschen, die het happen En toch had Ilse gelijk. Een kind is werkelijk een koning en een koning heeft zijne eischen. En zij had ook geen tyd om te verlangen naar den gepasseerden liefdesdroom en naar geluk en een eigen huis. Heini had haar noodig. Maar als Hans-Henning nu eens hertrouwde? Waren zyne talrijke bezoeken aan Malchow alleen maar een uiting van zijn genegenheid voor zyn oom Dat kon welhaast niet De woorden van mevrouw v. Hohen- thal schoten haar weer te binnen „De meest wanhopige weduwnaar troost zich het gauwste 1" Waarom Misschien omdat het gemis te diep gevoeld wordt en dus snel vergoed moet worden. Maar in dit geval werkte er nog iets anders mee en dat was het dag boek, dat Hilda hem zelf gegeven had. Zij had er geen berouw over, hy was er beter door geworden, maar haar zou dat redmiddel misschien alles weer ontnemenhaar werkkring en het kind. Karola zou zeker niet tevreden zyn met de liefde van Hans-Henning alleen zy zou Heini ook willen hebben. Neen, dat kon zij niet verdragen De liefde, de aanhankelijkheid van het kind met een ander deelen liever gaf zij dan in eens weg, wat uit de staatsruif begeerig vonden, hun kerkelijke belijdenis verloochenden en ter wille van het ambt hun attestatie inleverden bij een kerk, die geautho- riseerd was. Af te keuren voorzeker, maar werd het renegaat-worden op die manier niet in de hand gewerkt? Hier is geon staatskerk, maar is hier ook geen staatspolitiek, als we 't eens zoo mogen noemen Of durft iemand beweren, dat nooit politieke bolydenis aanbeveling was by het dingen naar een staatsambt, hetzy dan onder dit Ministerie of vorige. En zoolang men hier niet van ganscher harte een be vestigend antwoord durft geven, zoo lang mag men blijven roepen om een regelen van de rechtspositie der amb tenaren, opdat ons ambtenaren-corps hoog moge komen te staan en in dat corps niet de leus levensvatbaarheid kryge„wiens brood men eet, diens woord men spreekt." Waarlijk, bij de interpellatie destijds inzake het ontslag van den heer Lin deman, heeft het kamerlid Drucker te recht gezegd, dat de ambtenaren be hooren tot degenen, op wie het poli tieke en maatschappelijke leven voor een groot deel drijft. Voor een opge wekt openbaar leven is een onafhan kelijke, fiere ambtenarenstand een ver- eischte en het ontbreken eener by de wet geregelde rechtspositie heeft ten gevolge, dat al wat ambtenaar is zich overmoedig gedraagt of onveilig ge voelt al naarmate de richting is der bovendrijvende party. Wat tot groote schade is van een gezond en krachtig leven in Staat en Maatschappij. DE TURKSCHE GRONDWET. Het is thans de tyd om van deze wet van 1876 te spreken, diefeitelyk zoo kort heeft geleefd. Zy proclameert de ondeelbaarheid van het Ottomaansche haar anders zeker stuk voor stuk ontrukt zou wordeu. De tranen stroomden onophoudelijk langs haar gezicht. Heini stond op haar schoot. „Ei eiHij veegde met zyne handjes hare tranen weg. Hy steunde zijn kopje tegen haar schouder. Zjj drukte hot kind tegen zich aan. „Ik lach alweer. Heini ik lach Je hebt rae getroost, lieveling Tegen den zomer, liep Heini al alleen door het huis. Met een snel iriomfgeschreeuw kroop hij het trapjo af naar den tuin. Hilda volgde hem in doodsangst. Laat hem toch Wat doet het er toe of hy eens valt Dan staat hy eenvoudig weer opzei Hans- Henning ietwat verontwaardigd. „Zoo dra hij in een broek steekt, zet ik hem op een paard Hans-Henning, dat zou een al te groote angst voor me zyn I" Hij trok zyne schouders op. „Dat helpt je allemaal niets, Hilda I" Hij tilde Heini op. Het kind kraaide van pleizier en zwaaide met armen en beenen. Een echte Kröchert", zei Hans- Henning. „Ik zal er later voor zor gen, dat hij niet te koppig wordt. Maar zoolaDg jij het oppertoezicht in handen hebt, heb ik toch niets in te brengen." Rijk. De khalief, beheerscher der ge- loovigen, is onschendbaar. De onder danen van het Rijk heeten zonder onderscheid van afstamming, ras, natio naliteit, Ottomanen. De persoonlijke vrijheid wordt door de wet gewaar borgd. De Islam is de staatsgodsdienst, maar belijders van andere erkende godsdienstige genootschappen mogen in vrijheid de plechtigheden vanjhun- nen eeredienst vieren. De pers is vry. De Ottomanen hebben het recht van vereeniging en vergadering. Zy zijn allen gelijk voor de wet en kunnen zonder onderscheid van natio naliteit of kerkelijke belijdenis totèlk staatsambt benoemd worden. De mini sters zjjn verantwoordelijk aan de Kamers. Er zijn een Senaat en eene Kamer van afgevaardigden, die den eersten November van ieder jaar bij eenkomen en wier zittingen, die vier maanden duren, geopend worden door eene boodschap van den Sultan. Op honderdduizend inwoners komt een kamerlid, bij geheime stemming ge kozen. Dat zijn de voornaamste bepalingen der wet van 1876, die thans is her steld. De Sultan heeft trouw gezworen aan de beginselen van die wet ten>- overstaan van dien anderen machtigen man in Turkije, weinig minder machtig dan de Khalief, den Sjeik oei Islam. Abdoel Hamid heeft eens verklaard, dat hy de voetstappen zou drukken van zijnen voorganger Mahmoed. Deze Mahmoed, die juist honderd jaar geleden den Turkschen troon besteeg, wilde hervormen, maar slaagde niet omdat hij tegengewerkt werd door den Sjeik oei Islam. De tegenwoordige Sultan is gelukkiger de machtige man, de opperste der schriftgeleerden, verklaart zich voor hervormingen. Zy zyn trouwens noodzakelijk. DUITSCHLAND. 't Is of natuur verbiedt den toeleg door te dry ven, zou men met Tollens kunnen zeggen, met het oog op Zeppe lin's tochten. Het laatste telegram over den merk- waardigen tocht van eergisteren en gisteren kwam uit Echterdingeu en luidde „Door een on weder werd heden- Hij boog zich over het kind heen en kuste het teeder. Het kind stak zyn handjes in zijns vaders baard en trok er derdege aan. Voorloopig had hij nog in het geheel geen respect voor zijn vader, aangezien de vader lijke strengheid nog toekomst muziek scheen te zijn. Hans-Henning liep voorzichtig het trapje weer af om niet op Heini's handjes te trappen. Waar gaat ge heen vroeg Hilda. Naar het bosch. Ik tref er Ka rola aan. We gaan samen rijden. Ik denk, dat ik op Malchow zal blijven eten. Wacht in elk geval maar niet op mij." Neen, Hilda zou niet op hem wach ten. Zy wist hoe graag hij op Malchow bleef. Daar waren geen treurige her inneringen, evenal3 hier op Hein richshagen. Karola's zonnige opgewektheid, haar teedere liefde die zij nauwelijks meer verborg, zouden hem zeker wel weten te troosten. Ga je mee terug naar Hein richshagen, Karola?" vroeg Hans- Henning. Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1908 | | pagina 1