BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
I
WEERBERICHT.
Thermometerstand
G emeente verslag.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. HET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 6 Augustus 1908.
Hoogste barometerstand 769.3 m.M.
te Valentialaagste 755.5 m.M. te
Parjjs.
Verwachting tot den avond van 7
Augustus 1908.
Wind: Meest matige O.-lijke wind.
Gesteldheid van de luchtAfnemen
de bewolking, mogeljjk nog regen of
onweer.
Temperatuur: Iets warmer.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 761 m.M.
Vorige stand te 12 uur 755 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 78
Laagste hedennacht F. 56
Hedenmiddag 12 uur F. 70
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
Temperatuur van het water op
Donderdag 5 Aug. des morgens 7 uur
65» F.
middag te drie uur de ballon van graaf
Zeppelin van de ankers geslagen. De
oallon geraakte in brand, ontplofte en
werd vernield. Vele personen werden
hierbij gewond. Zeppelin bleef on
gedeerd. Hjj is echter buiten zich
zeiven door den slag die hem heeft
getroffen."
De eergisteren begonnen tocht
dreigde reeds na een reis van twaalf
uren te zullen mislukken, Een defect
aan een der motoren noopte den
luchtschipper bij Nierstein, op een
voor alle eventualiteiten gelegde pon
tonbrug in den Rijn, te dalen. Maai
de fout was vrij spoedig hersteld en
weldra kon de reis worden hervat.
Omtrent deze tusschentijdsche daling
zegt echter een berichtgever van de
„Köln Ztg.," dat zy niet alleen ge
schiedde wegens het defect aan den
motor, maar ook wegens het grootere
gasverlies teil gevolge van de zonne
warmte en den sterken weerstand van
de lucht. Daarom wilde Zeppelin tot
de avonduren wachten en werd het
schip door het uitlaten van passagiers
en het verwijderen van ovei tollige.
benoodigdheden lichter gemaakt.
Indien dit bericht juist is, zou hier
uit bljjken, dat nog niet het ideaal is
bereikt, dat er nog moeilijkheden te
overwinnen zijn, moeilijkheden echter,
die aan het verkregen theoretische
resultaat niet te kort doen.
In geheel de wereld, maar in het
bijzonder in Duitschland, zegt het
Handelsblad, zal de deelneming met
den koenen luchtschipper oprecht en
innig zijn. Zijn lot herinnert aan dat
van zoovele uitvinders, wier werk juist
op het oogenblik van den hoogsten
triomf, dat het loon voor den inspan-
nenden arbeid van vele jaren zou
brengen, ten onder ging. Maar hij is
toch gelukkiger dan zoovelen van
dezen. Want hetgeen reeds door hem
is bereikt, heeft de uitvoerbaarheid
van zijn denkbeelden aangetoond en
in de plaats van het thans verloren
gegane luchtschip zullen nu onge
twijfeld weldra nieuwe schepen worden
gebouwd..
Een kleine troost moge het voor den
graaf zijn dat de Regeering hem het
bedrag van 500 000 Mark dat op de
Rijksbegrooting voor 1908 was ge
bracht als schadeloosstelling voor zijn
langdurigen, opofferenden en schep
penden arbeid aan een bouw van
bestuurbare luchtschepen was uitge
trokken, heeft doen uitbetalen.
FRANKRIJK.
Als antwoord op de eischen van de
werklieden in het bouwvak hebben de
Parijsche aannemers besloten, van
Zaterdag 8 Augustus af alle bouw-
teneinen te Parijs te sluiten. Dien
tengevolge zullen 15,000 tot 20,000
man werkloos worden. Ook het werk
aan vier nieuwe lijnen van den onder
grondse!) en spoorweg zal stil komen
te liggen.
FINLAND.
De Landdag is gisteren geopend. De
gouverneur-generaal las de troonrede
voor.
Nadat door den vice-president van
den Senaat een rede was_voorgelezen,
richtte Talman Swinhuvud het woord
tot den gouverneur-generaal, en zeide
hijAls voorwaarde voor eiken voor
uitgang geldt bjj ons handhaving van
den bestaanden staatkundigen toestand
en van de rechtsorde, onder welker
bescherming het Finsche volk tot
materieele en geestelijke ontwikkeling
is gekomen. De hoeksteen van dezen
toestand en deze rechtsorde vormen
het afzonderlijke bestuur van het
Finsche volk, de zelfstandige behande
ling vandeflnancieeleaangelegen heden
en de onmiddellijke mededeelingen
daaromtrent aan den monarch.
Iedere maatregel, die hiermede in
strijd is, moet worden beschouwd als
een schending van het recht van Fin
land en leidt tot noodlottige gevolgen.
Om die reden hebben eenige in den
laatsten tijd getroffen maatregelen
ernstige ongerustheid bij bet volk ge
wekt. De Landdag hoopt, dat door
met de grondwet in overeenstemming
zjjnde maatregelen het vertrouwen, dat
steeds tusschen volk en vorst moet
heerschen, zal worden verzekerd en
versterkt.
Met een driemaal uitgebracht heil-
wensch voor den Tsaar eindigde de
openingsplechtigheid.
PERZIË.
De gebeurtenissen in Turkjje heb
ben weerklank gevonden in Perzië.
Dinsdagavond werd te Tebriz in de
moskeeën door de anti-royalisten een
proclamatie in de Turksche taal voor
gelezen, waarin de bewoners aange
spoord worden zich den volgenden
dag als één man op weg te begeven
en zich meester te maken van de
royalistische wijken.
De proclamatie eindigde met de
volgende woorden: „Wat maakt het
voor ons uit of Sjah Mahomed Ali
dan wel Sultan Abdul Hamid onze
vorst is."
Een groot aantal te Konstantinopel
vertoevende Perzen hebben den Per-
zischen gezant aldaar medegedeeld,
dat zjj alles behalve voldaan zijn over
het door den Sjah gegeven antwoord
over het herstel van het parlementaire
stelsel in Perzië, terwijl z(j tevens
den gezant verzochten naar Teheran
te seinen, dat zy Turksche onderdanen
zouden worden, indien het Perzische
parlement niet werd bijeengeroepen,
de vrijheid van drukpers niet werd
toegestaan en de militaire chef niet
uit Tebriz verwijderd werd.
Nederland en Venezuela.
De „Telegraaf" drukt den brief af
van onzen minister-resident De Reus,
in het orgaan van „Hou en Trouw",
waarin de president van Venezuela
aanleiding tot de uitwijzing van den
heer De Reus vond.
Deze brief luidt als volgt
Caracas 9 April 190S.
Mij refereerende aan uw schrijven
van 26 Februari j.l., spijt het my uwe
vereeniging te moeten melden, dat
tegenwoordig wel allerminst de tijden
hier gunstig zijn voor den handel. Het
regeeringsstelsel van den tegenwoor-
digen, sedert 1899 vry wel dictatoriaal
heerschenden president, dat econo
misch op het scheppen en naderhand
op grond van allerlei spitsvondigheden
op het vernietigen van monopolies
uitdraait, heeft het land zoo goed als
geruïneerd. De eenige lichtstraal in
deze duistere tijden, die Venezuela
doormaakt, is de hoogere prijs van de
cacao; dit is echter lang niet vol
doende, om de republiek de toekomst
hoopvoller tegemoet te doen gaan.
Een goed deel van den importhandel
en ook export zit in Venezuela inde
handen van Duitschers, die hun
Europeesch personeel in Europa, mees
tentijds in Hamburg, engageeren. Deze
jongelieden komen dan op een contract
voor drie jaren uit, na afloop, waar
van zy öf teruggaan, óf, al naar mate
van geschiktheid, vooruitzichten krij
gen, om verder te komen. Deze firma's
nemen hier te lande ook wel jongelui
aan, dat zijn byna alleen hier gebo
renen of Curagaonaars, deze brengen
het echter zelden ver, daar bet den
grooten Duitschen firma's er veel aan
ligt, steeds nieuw Europeesch bloed in
de kantoren te brengen, ten einde den
geest van energie niet te doen in
slapen.
Ik ken de chefs van de verschil
lende groote firma's hier bjjna allen
persoonlijk, en spreek dikwijls met
hen over zakenik geioof echter
niet, dat, vooral ouder de tegenwoordige
omstandigheden, er aan plaatsing van
Nederlandsche jongelui van Nederland
uit direct oogenblikkelijk moet ge
dacht worden men doet alles, om de
onkosten te verminderen, en ver
schillende minder krachtige handels
huizen, die vroeger met Europeesch
of Araerikaansch personeel werkten,
doen zulks tegenwoordig met inboor
lingen of Curagaonaars, die met min
der tractement tevreden zyn, ofschoon
vooral de eerste minder presteeren.
Aan den importhandel wordt boven
dien tegenwoordig eene wanhopige
concurrentie aangedaan, vooral in den
invoer van alles wat het textielvak
en galanteriën aangaat, door de zoo
genaamde Turken en Marokkanen,
die een kramerijhandel tot in de af-
gelegenste gedeelte der republiek
dry ven en tengevolge van hun zeer
geringen levensstandaard en de ver
diensten zoo klein doen zijn, dat, om
te kuunen blijven bestaan, de groot
handelaars hunne winsten tot een
minimum moeten reduceeren.
Komt daarbij nu nog de onzekere
politieke toestand, zoowel binnenlands
als buitenlands en de geringe wel
vaart, dan is 't hier te lande wel een
ieder duidelyk, dat tegenwoordig van
aanneming van Europeesche employés
wel weinig sprake is.
Zoolang de tegenwoordige regeering
aan het roer blyft, kan van eene her
leving van handel geen sprake zijn,
want het is niet te verwachten dat
de tegenwoordige president na de 9
jaren, die hfj nu vrijwel dictator is,
zyne wyze van regeeren en zjjne poli
tiek tegenover het binnenland en
buitenland zal veranderen. Degenen
dan ook, aan wie het niet gelukt, door
bemiddeling van Ilamburgsche filialen
der Venezuela-importhuizen eene plaat
sing hier te lande te verkrijgen, en
die hopen, alleen op grond van vol
doende tehuis met allerlei kennis
toegerust te zijn, een betrekking
alhier door middel van briefwisseling
te verkrijgen, zullen beter doen, hunne
oogen naar andere landen in Zuid of
Midden-Amerika te richten, waar de
de welvaart en de vooruitgang grooter
en de toekomst helderder is dan in
deze republiek.
De minister-resident dor Nederlanden
De Reus.
Het vertrek van den heer De Reus,
onzen minister-resident te Caracas,
wordt vertraagd döor de moeilijkheid
om een reisgelegenheid hierheen te
vinden, waarbij Venezuela niet wordt
aangedaan. Intusschen bestaat er alle
kans dat de heer De Reus den llden
dezer de reis hierheen zal kunnen
aanvaarden, hetzy over Martinique,
hetzij over Barbados. In beide geval
len kan hij ongeveer 23 Augustus in
Europa worden verwacht.
Emigratie naar Canada.
De Minister van Buitenlaudsche Zaken
brengt ter kennis van hen, die naar
Canada zouden willen emigeeren, dat
aldaar op dit oogenblik slechts be
hoefte is aan ervaren landbouwers,
die een hofstede kunnen betalen of
land koopen, alsmede aan vrouwelijke
dienstboden.
Naar spoorwegarbeiders is gedurende
dit seizoen geen vraag meer.
- De oplossing dererf-
gooiersquaestie. Wy deelden
reeds mede, dat het hoofdbestuur van
de partij der gerechtigden tot de ge-
meene heiden en weiden van Gooiland
(de nieuwe partij) zich bereid heeft
verklaard te voldoen aan het verzoek
van den Minister v.in Binnenlandsche
Zaken, mr. Heemskerk, om de noodige
inlichtingen en gegevens te verschaffen
aan de door Z. Exe., in overleg met
den Minister van Justitie, in het leven
geroepen Commissie ter oplossing van
de bekende erfgooiersquaestie.
Naar wy vernemen, heeft genoemd
hoofdbestuur daarna van de Commissie
ontvangen een groote vragenlijst, met
verzoek de daarin gestelde vragen vóór
15 Augustus te willen beantwoorden.
Ook aan dit verzoek heeft het hoofd
bestuur der nieuwe partij bereids vol
daan. Volledig en breedvoerig zijn alle
vragen beantwoord en nog deze week
zal de lijst aan de Commissie worden
toegezonden.
De bijzondere spoed, welken de
Commissie, bestaande uit de heeren
rar. H. C. Dresselhuys, administrateur
bij het departement van justitiemr.
S. Gratama, raadsheer in den Hoogen
Raad der Nederlanden, en jhr. mr. J.
H. J. Quarles van Ufford, admini
strateur by het departement van
binnenlandsche zaken, maakt, vindt
zijn oorsprong in den wensch van
minister Heemskerk om de erfgooiers-
quaestie voor het volgend voorjaar,
dus voor de nieuwe schaardagen, tot
een oplossing te brengen. Zooals men
weet, vormen de schaardagen steeds
de woelige periode in dezen rechtstryd.
Met ingang van 1 September a.s.
worden aan het Koninklyk Instituut
voor de Marine bevorderd tot adel
borst der 2e klasse (tevens overgang
van de 3e naar de 2e afdeeling), de
korporaal adelborsten J. P. Abbinga,
K. W. T. M. Doorman, J. Th. Stroeve
en L. C. A. Doorman.
Tengevolge van het onlangs ge
houden vergelijkend examen vooreen
plaatsing op den hoofdcursus, met
ingang van 1 October as., zijn ter
opleiding voor den rang van 2de luite
nant bij de infanterie hier te lande
o.a. toegelaten de onderofficieren J. P.
Briët, A. Floor, P. J. H. de Roos en
H. H. B. Top van het 5e Reg. Inf.
Mejuffr. J. W. E. Daamen, on
derwijzeres aan de Meisjesschool alhier,
is gisteren te 's Gravenhage geslaagd
voor liet examen Engelsch L. O.
Gisteren is te 's Gravenhage
geslaagd voor het examen handteeke-
nen L. O. Mejuffr. A. Baas, leerlinge
van de Rijks- Normaallessen alhier.
De weesvader Ph. B., van het
Gereformeerd Weeshuis, is, naar het
Am. Dgbld. meldt, door het Bestuur
ontslagen, wegens minder gepaste
handelingen ten opzichte van de aan
zyn zorgen toevertrouwde kinderen.
Aan het examen, ter verkrijging
van het politiediploma, dat in Sep
tember te Arnhem wordt afgenomen,
zal door acht politieagenten van hier
worden deelgenomen.
In de Remonstrantsche kerk zal
Zondag a.s. des morgens half elf als
spreker optreden Ds. H. van Assen
delft te Gouda.
De Commissie uit de Oranjever-
eeniging voor de kinderfeesten op 31
Augustus a.s. is dezer dagen druk in
de weer geweest met het opmeten
van verschillende terreinen. Het stuk
grond, begrensd' door de beek, de
Hendrik van Viandenstraat en de
Blankenheijmstraat is blijkbaar het
meest geschikt bevonden. Men is
reeds bezig dit terrein zooveel moge
lijk gelyk te maken door alle over
bodige plantengroei weg te maaien.
By K. B is, voor den tijd van
5 jaren, gerekend van 27 Juni, be
noemd by het personeel van den
geneeskundigen dienst der landmacht,
tot reserve-officier van gezondheid
der 2de klasse, do heer I. M. de Haas,
arts.
Doordat tusschen Leerdam en
Beesd gisteren een gedeelte van een
goederentrein ontspoorde, waardoor de
weg gedeeltelijk versperd was, heeft
men den Bazel-express 81D veiligheids
halve laten loopen over Rotterdam-
Utrecht-Amersfoort-Nymegen, waar
door een aanzienlijke vertraging ont
stond.
Aan de eindexamens der hoogere
burgerscholen met vijfjarigen cursus
in de provincie Utrecht, dit jaar ge
houden te Amersfoort en 5 dezer
geëindigd, is deelgenomen door 97
candidaten.
Van de hoogere burgerschool te
Amersfoort werden geëxamineerd 32
kandidaten, toegelaten 29; van de
Rijks hoogere burgerschool te Utrecht
werden geëxamineerd 36 kandidaten,
toegelaten 30; van de Gemeente
hoogere burgerschool te Utrecht wer
den geëxamineerd 22 kandidaten, toe
gelaten 20; van de 7 extraneï, die
geëxamineerd werden, slaagden er 3.
De Kamer van Koophandel en
Fabrieken houdt Zaterdag 8 Augustus
a.s. des avonds S uur een openbare
vergadering ten Raadhuize.
Verschenen en aan de Raadsleden
toegezonden is het „Verslag van den
toestand der gemeente Amersfoort over
het jaar 1907."
Hieruit blijkt o.a. het volgende
De bevolking bedroeg op 31 Dec.
1907, 11S69 mannen, 12228 vrouwen
dus totaal 24097.
De sterkte van het personeel, be-
hoorende tot het garnizoen bedroeg op
1 Januari 1908132 officieren, 1294
minderen, 208 vrouwen en 443 kin
deren, samen 2077.
Bevolking naar de godsdienstige ge
zindten op den 31 December 1907.
Ned. Hervormden 12878
Fransch-ofWaalschHervormden 62
Engelschen of Presbyterianen 2
Anglicanen of Episcopalen 1
Evangelisch-Lutherschen 214
Hersteld 7
Doopsgezinden 110
Remonstrantse!) Gereformeerden 99
Gereformeerde Kerk 217
Cristelijk Gereformeerden 55
Vrije 39
Roomsch-Katholieken 8740
Oud-Roomschen (Oud-Bissch.
clerezie) 220
Nederlandsche Israëlieten 318
Portugeesch
Tot geene der gezmdten be-
hoorende
4
132
7)
Mannon
Vrou
wen.
1880
6504
7061
1881
6590
7089
1882
6895
7287
1883
7126
7423
1884
7239
7614
1885
7303
7560
1886
7430
7748
1887
7442
7776
1888
7474
7770
1889
7485
7895
1890
7571
7979
1891
7820
8229
1892
8062
8327
1893
8313
8563
1894
8371
8736
1895
8681
8905
1896
8870
9109
1897
9027
9289
1898
9305
9615
1899
9485
9830
1900
9647
9964
1901
10111
10409
1902
10382
10697
1903
10643
11003
1904
11013
11527
1905
11268
11753
1906
11691
12115
1907
11869
12228
Te zamen 24097
Een beeld van de toename der be
volking van 1880 af, geeft het vol
gende overzicht
Totaal
13565
13679
14182
14549
14853
14863
15178
15218
15244
15380
15550
16049
16449
16876
17107
17586
17979
18316
18920
19315
19611
20520
21079
21646
22540
23021
23806
24097
In 1907 zyn de volgende subsidies
uitgekeerd
Burgerlijk Armbestuur f 11791.67'
Ambachtsschool voor
Amersfoort en omstre
ken 4000.—
Araersf. Industrie- en
Huishoudschool 2000.—
Buitengew. subsidie aan
de Amersf. Industrie- en
Huishoudschool 500.
Commissie voor Kinder
voeding 450.
Amersf. Tramweg-Maat
schappij 800.—
Vereenig. tot bevordering
van het vreemdel.-ver-
keer te Amersfoort. 100.—
Oudheidkundige vereen.
„Fléhite" 600.—
Groene Kruis 300.—
Amersf. muziekvereen. 200.
Oranje-vereeniging 200.
Subsidie aan de Vereen.
tegen Drankmisbruik 300.—
Subsidie aan de afd.
Amersfoort van den
Nederl. behangers-, stof
feerders- en bedden-
makersbond 40.
Subsidie aan het midden
gewest van het Nederl.
gymnastiekverbond 150.
Buitengew. subsidie aan
de Amersf. Vrijwillige
brandweer 300.
Omtrent het Archief meldt het ver
slag o.a. het volgende
Op het Gemeente-archief werd ver
dere voortgang gemaakt met de werk
zaamheden, in het vorig verslag ge
noemd. Eenige stoornis bracht daarin
eene omwerking van de lijst van
charters van St. Jansklooster, nood
zakelijk gemaakt door de ontdekking,
dat deze charters, eenige jaren geleden
door den Rijks-archivaris in Utrecht
afgestaan aan ons gemeente-archief,
door den vorigen archivaris slechts
gedeeltelijk opgeschreven waren en
voor een ander gedeelte ten onrechte
onder de overige charters waren ver
spreid. Het opzoeken van deze en het
opmaken van een nieuwen inventaris
vorderde nog al eenigen tijd. En deze
omwerking was hierom noodzakelijk
omdat de Heer Rijksarchivaris in
Utrecht uit den inventaris wenschh
te zien of er onder de op het Rijks
archief berustende charters nog eenige
waren, die tot het voormalige St.
Jansklooster behoorden. Het gevolg
van dit onderzoek was, dat van wege
het Rijksarchief aan ons archief wer
den afgestaan twee charters, een van
1453 en een van 1565, terwijl Burge
meester en Wethouders onzer gemeente
op verzoek van den Rijksarchivaris
aan het Rijksarchief alstonden vjjf
stuks (van de jaren 1372, 1380, 1383,
1459 en 1471) als behoorende tot het
aldaar berustende archief van het
klooster Vredendaal.
Omtrent het archieflokaal geldt de
zelfde opmerking als in het vorige
verslag gemaakt.
Schriftelijk en persoonlijk werd het
archief geraadpleegd over de volgende
onderwerpenGeslacht van Goudoever
Lakenfabriek van Gebr. Beaune 1780
Tydeman, zwager van burgemeester
Harderwijk, vermeld in het manus
cript van G. J. van Hardenbroek
doortocht van Frederik Hendrik door
Amersfoorthuwelijk van Gilles Ha-
nart en Reyniera van Ruytenbeek
