DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 163
DONDERDAG 13 AUGUSTUS 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Venaootseiiap „DE EEMLANDEB".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Maatschappelijke nadeelen
van Drankmisbruik.
FEUILLETON.
De Familie Yon Kröchert.
II
§1
I 3
BUITENLAND
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur K. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau
BREE DE STRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertöutiên:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Dat drankmisbruik nadeelig is voor
het menschelpk lichaam, mag nu wel
als algemeen erkend en bekend worden
aangenomen.
Maar menigeen zal nog niet besef
fen al is het puttige boekje van
den predikant A. H. de Boer hierover
reeds ook eenige jaren oud, welke
enorme maatschappelijke nadeelen door
drankmisbruik worden veroorzaakt.
In ons land werd in 1872 aan ster
ken drank uitgegeven een som van
30 en in 1898 een som van 80 tot 85
millioen gulden. Die 80 millioen gulden
wordt elk jaar uitgegeven aan bran
dewijn en jenever alléén, dat is meer
dan twee maal honderd duizend gulden
per dag, meer dan negen duizend gul
den per uur of meer dan 150 gulden
per minuut of meer dan een rijksdaal
der per seconde.
Als wij de uitgaven van bier, wijn
en likeuren bij de 80 millioen gulden
rekenen, dan komen we tot een jaar-
lijkscke uitgave van meer dan 150
millioen gulden, dat is 30 gulden per
hoofd, vrouwen, kinderen en zuigelin
gen meegerekend.
Het volgende vonden we onlangs
vermeld
In 1890 is, naar officieels gegevens
uit het regeeringsverslag, berekend,
dat het jaarlijksche verbruik van ge
distilleerde danken in Nederland (van
de sterkte, waarop ze doorgaans in
den kleinhandel verkocht worden) SO
millioen liter bedroeg. Dit maakte een
aantal van ongeveer 1600 millioen
glaasjes, die gedronken worden door
hoogstens een vierde deel van de be
volking, dus door één millioen men-
schen, van wie dus ieder gemiddeld
per jaar 1600 glaasjes drinkt, kost
ieder glas 5 cents, dan mnakte dit 80
gulden per jaar en per hoofd.
Wat men voor die 80 millioen
gulden kan koopen, blijkt uit het
volgende lijstje, dat men willekeurig
Naar het Duitsch,
VAN
HENRIETTE VON MEERHEIMB.
104)
Moet ik het u bekennen of weet u
het al Ik heb uwe zuster liefgehad
zoo vurig als alleen een man kan
liefhebben, die nog nooit over een
vrouw heeft gedacht. Ik merkte al
heel gauw de eigenaardig prikkelbare
stemming op tusschem die twee jonge
menschen, die van el kaar hielden maar
nog niet aan elkaar gowend waren. Ik
heb mjjn vriend Hi) mar meer dan eens
dooreen willen schudden en heb het
ook eens gedaan, m aar eerst later toen
hij eindelijk weer thuis was en niet
wilde inzien dat de st ijve terughoudend
heid, waarmee Ilse hem ontving niets
was als liefde die zie h niet meer durfde
te uiten.
Wij mannen zijn dikwijls idioot dom
en stekeblind, daar waiirhet de studie
kan veranderen, door zaken te nemen,
nuttiger en minder schadelijk dan de
alcohol.
tO W [H tO D H-»
io to h» o c f:- üi cn o jj co o en m
O O O G n O O O D OOOO
- O rr O O P a p p p O
P D 3 O O O CO O b O
UOQ O O O 3 O O O O
O O O O - OOOO
s*
c CL c:
O O
p p p p
bobo
oooo
oooo
O o
b
CD N CD
W ffi CD 3
T- 3 «-» -J *-1
O
3
FT <3
5' o
F 2
O CL
O
3- B
E 3
3 03
a
C ra
3
3
3
3
a
3
3
p*
C7t
O
3
9*
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
X
O
O
co
p
CO
O
1-3
Oi
i_>
O
u©
12.
co
pt
O
O
II
L-i
o
i
II
co
II
I
II
'l
II
1
CO
O
II
CO
O
II
II
I
I
II
'l
II
II
II
t-»
II
co
II
DO
II
co
p
II
GO
II
co
II
p
II
II
co
II
p
II
CT>
II
DO
co
Oi
Cri
Ci
O
cn
O
p
p
O
p
O
p
p
p
p
p
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
O
Dit alles zou men kunnen koopen
voor de 80 milioen gulden, die jaar
lijks aan jenever en brandewijn wor
den uitgegeven.
Het wijngebruik in Nederland is
dalende. In 1900 bedroeg het wijn
gebruik per hoofd bijna een en drie
kwart liter. Dit is heel weinig als
we hierbij vergelijken Frankrijk, dat
in dit zelfde jaar 117 liter per hoofd
had en Italië met 88 liter per hoofd.
Frankrijk drinkt ook meer gedistilleerd
dan Nederland, Italië evenwel niet,
dat in 1898 slechts 1.16 liter had,
toen Nederland in dit zelfde jaar 8.25
liter per hoofd gebruikte.
Het biergebruik in Nederland is
heel moeilijk na te .gaan. Volgens
schatting bedroeg het 87 liter per
hoofd. In Duitschland was dit in
1901 125 liter. In Beieren drinkt
met 246 liter per hoofd en per jaar.
In de hoofdstad van Beieren, in Miin-
van vrouwenzielen betreft. Ja, dom en
blind I En toen ik onlangs over
dat alles zat na te denken toen schoot
mjj opeens het volgende te binnen
Frits Meringer, je bent een ezel ge
weest. Een lief echt Duitsch meisje
hield van je van jou, ezel, ondanks
je ruw uiterlijk en je grove handen.
Zij hield van je persoon en niet van
de jas waarin ge zit of van den titel
dien ge draagten jij bent haar blind
voorbij geloopen, omdat ge te veel
naar het goudblonde haar en de treurige
oogen van bare zuster gekeken had
En toen heb ik als een echte Duit-
scher een pijpje opgestoken en uit
eiken rookwolk keek de lieve juffrouw
Hilda mij aan met haar goede bruine
oogen. En die zeide: „Frits, je bent
dom geweest maar als je nu ver
standig bent geworden, dan zal ik het
je maar vergeven 1"
Weet u, jufirouw Hilda, in mijn
heele leven is nooit kwestie geweest
van een vrouwelyk wezen behalve van
n en uwe zuster. Ongeveer veertien
dagen geleden heb ik een briefje van
Hilmar gekregenhij deelde mij de
geboorte van zijn kind mee. En dat
deed me geen pijn ik benintegen.
deel een voet boog in de lucht ge-
chen, werd in 1901 356 liter per hoofd
gebruikt. In 1900 werd in België
219 liter per boofd gedronken.
Uit deze cijfers blijkt o.i. dat Neder
land niet den meesten drank gebruikt,
zooals vaak is beweerd.
Maar het drankgebruik, getuige de
80 milioen gulden per jaar, daaraan
besteed, is toch al groot genoeg.
We hebben reeds meegedeeld wat
voor die 80 millioen gulden zooal
gekocht kan worden. Trachten wij
nu in 't kort eens na te gaan, welke
de maatschappelijke nadeelen zijn van
het drankmisbruik. Reeds dadelijk
moest bjj de uitgave van 80 milioenen
worden opgeteld, de milioenen die
jaarlijks door ons land worden uit
gegeven voor gevangenissen krank
zinnigengestichten, ziekenhuizen, rech
ters en politie. Voegt men daarbij
nog de enorme sommen aan arbeids-
loonen, verloren gegaan door on.
bekwaamheid tot werken, van onder
steuning tengevolge van verwaar-
loozing enz. enz., dan zal de som,
welke Mr. H. Goeman Borgesius, de
voorzitter van den volksbond tegen
drankmisbruik, in een rede te Utrecht
noemde niet te hoog te zijn. Hy
meende het totaal van alle directe
en indirecte uitgaven op driehonderd-
millioen gulden te mogen stellen.
We begeven ons niet op weten
schappelijk terrein wanneer we be
weren dat drankmisbruik oorzaak is
van krankzinnigheid. Statistieken wij
zen er op, dat krankzinnigheid vaak
het gevolg is van alcohol-misbruik.
Van de in 1878 en 1879 in alle
Pruisische ziekenhuizen opgenomen
geesteszieken, waren er onder de
4013 mannen, 1088 of 27 percent/bij
wien drankzucht als de oorzaak moest
aangemerkt worden.
In het stedelijk krankzinnigen
gesticht te Dresden (Saksen) waren
in 1892 33.2 percent der verpleegden
krankzinnig als gevolg van drank
misbruik.
Voor Nederland gelden de volgende
opgaven
sprongen en heb gejuicht.Ziezoo, nu
zult gij elkaar wel niet meer verkeerd
begrijpen en Ilse heeft een wezentje
dat zij nooit zenuwachtig zal maken
door haar liefde. Hilmar is trouwens
ondanks alles toch een edele kerel, al
is hij soms wat raar.
Toen ik merkte, dat dat bericht me
alleen pleizier deed, toen begreep ik
dat ik weer gezond was en bevrijd
van alles wat toch niet veroorloofd
was. Ik houd altijd nog van mevrouw
Ilse maar alleen zooals men van de
vrouw van zijn vriend mag houden.
Hoe is dat gekomen Ben ik dan
zoo veranderlijk
Misschien wel! „Elk leven is het
afsterven van het een of andere ge
voel en, dat gestorven gevoel wordt
oumiddellijk weer de ondergrond van
nieuwe, teere, reiner gevoelens," zegt
Hilmar En daarin heeft hy gelijk
Van mevrouw Ilse naar juffrouw
Hilda. Die weg was niet lang en
lasting.
Och, lieve juffrouw Hilda, ik verlang
er zoo naar om mijn voeten onder mijn
eigen tafel te steken, om een eigen
huis te hebben met een vrouw erin
die belang stelt in mjjn werk, die ons
huis in orde houdt en 's avonds vaak
In 1891 tot 1894 waren van het
aantal krankzinnigen 11.3 percent
mannen en 2.6 percent vrouwen
geesteskrank tengevolge van drank
misbruik.
Volgens de verslagen van het ge
sticht Mecrenbcrgwaren in 1895
onder de opgenomenen 37 percent der
mannen en 10 percent der vrouwen
die hun ziekte geheel of gedeeltelijk
te wijten hadden' aan den drank. In
1899 was dit 42 percent van alle op
genomenen. Dr. van Deventer, de
vroegere directeur van Meerenberg,
deelde mede, dat bij een 100-tal ge
vallen van hersenverweeking (82 man
nen en 18 vrouwen) bij de mannen
51 van de 82 en bij de vrouwen 7
van de 18 gevallen, de alcohol in 't
spel was.
Ook is het misbruik van alcohol een
der 'grootste oorzaken van misdaden.
Dr. B a e arts aan de groote straf
gevangenis te Berlijn schreef in zijn
boek: Der Alkoholisme
„Een van de werkzaamste middelen
voor het doen ontstaan en de ver
meerdering van misdaden is het alco
holmisbruik, die misschien meer dan
de armoede en de onwetenheid de
misdadige neiging te voorschijn roept
en verontschuldigt. Hoe minder de
gemeenschap zich tegen de toeneming
der drankzucht verzet, hoe meer zjj
er toe bijdraagt het aantal misdaden
en misdadigers te vergrooten."
Dr. B. vond b(j 32,837 gevangenen
13,700 drinkers of 41.7 percent. Die
overige 58.3 percent welke niet als
drinkers te boek staan, waren natuur
lijk geen drankvrye personen, doch
menschen, die op het ongenblik van
het plegen van hun misdrijf niet dron
ken waren.
Van de 184 mannen in de cellulaire
gevangenis te Arnhem waren 76 of
41 percent er in gekomen enkel ten
gevolgen van den drank. In alle landen,
zoo wijzen de slotcjjfers uit, heeft
het alcoholmisbruik een leeuwenaan
deel in het aantal misdaden en mis
dadigers.
mjjn hoofd tegen haar schouder doet
rusten en zegt: „Frits, je bent een
vreemde kerel maar ik houd toch
van je I"
Het is brutaal van me om u te
vragen maar ik ben nu ten minste
niet meer de traditioneele uitgehon
gerde diebter van het dakkamertje.
Het publiek begint mijn boeken op
eens mooi te vinden. De navraag komt
wel laat, maar ze komt toch...
Ik woon hier in zoo'n aardig ouder-
wetsch stadje aan den Rijn. De huizen
hebben meest hooge daken en smalle
vensters. De bol zwaait vroohjk heen
en weer als men er aan trekt. Elec-
trische geleidingen beeft men bier nog
niet.
Ja fabrieken zijn er wel, even
goed als nauwe straatjes en bleeke
gezichten. Maar ik ontdek toch zoo
nu en dan een echt Duitsch meisje
met onschuldige oogen en blonde vlech
ten en een ouden, brommerigen
meester met een kalotje op, met wieu
ik schelden kan op den modernen tijd.
Bazars waar je alles kunt koopen
zjjn er hier ook nog niet. De huis
vrouwen gaan alle week naar de markt
en de ganzen worden op het binnen
plein door de meid geplukt.
Voorwaar genoeg, om te doen zien,
hoe groot de maatschappelijke ellenden
zijn, veroorzaakt door drankmisbruik.
HET BLOK IN DUITSCHLA.'
Von Bülow's staatkundige schei-
ping, het naar Fransch voorbeeld zoo
genaamde „blok" wordt in zjjn bestaan
bedreigd. De Rijkskanselier heeft, in
dertijd de vriendschap aan het Centrum
opgezegd en zoodoende een band ver
broken, die knellend begon te worden.
Hij ontbond den Rijksdag, maar wat
hij hoopte gebeurde niet. Wel 'ver-'
loren de sociaal democraten eenige
zetels, maar de macht van het Cen
trum bleef onverzwakt. En hewis
zeer de vraag of de liberalen en cön-
servatieven, die de Blokpartyen vor
men het eens zullen blijven op .den
duur.
In de Duitsche bladen is in den
laatsten t-yd dikwijls sprake gewast
van de zaak-Schucking. Dr. Schucking
i is burgemeester van Ilusum in Slees-
wijk. Hij is een liberaal man en als
zoodanig kan by het niet vinden met
den heer Landraad en met eene nog
hoogere autoriteit, den Regeerings-
president. De burgemeester beeft zich
met name bij de verkiezingen in zeer
liberalen zin uitgelaten en later een paar
artikels geschreven in een vrijzinnig
blad, waarin hij het waagde sommige
maatregelen der regeering tecritiseeren.
Dat is hem zeer kwalijk genomen.
Men heeft hem te kennen gegeven,
dat het voor een ambtenaar niet te
pas kwam regeeringsdaden te beoor-
deelen en eene eigene politieke mee-
niug te hebben, afwijkende van die
zy'ner superieuren. Ten slotte heeft
men een disciplinair onderzoek in
gesteld en hij kan zijne dagen als
burgemeester tellen. Deze geschiedenis
nu wekt groot gerucht in de pers.
Op den minister van biunenlandsche
zaken, von Moltke, rust de zware
verdenking, dat van bem eigenlijk de
vervolging is uitgegaan. De Nord-
duitsche ontkent dat; offieieuse bladen
bestaan om dingen die aan de legee
ring worden verweten, op hals en keel
te ontkennen. Maar hoe de brave
Norddeutsche zich moge weren, nie
mand gelooft haar en bovendien schijnt
de minister Moltke met- zeer handig
te zijn, zoodat h(j eindigen zal met
Juffrouw Hilda I Lieve goede
juffrouw Hilda I Wilt u dien mallen
dichter hebben, zijn huisje met het
vooruitspringende dak en de met
klimop begroeide deur het staat
aan den R(jn in orde houden en
voor alles een beetje van hem houden
Het zou bijna te mooi zijn. Maar
ik schrijf het toch.
Laat mij niet te lang wachten. Als
men evenals ik, zoolang op het geluk
heeft moeten wachten dan wil men
het graag zoo gauw mogelyk pakken.
Geloof me maar, wy zullen het samen
wel vasthouden, dat het niet weer
ontsnapt. Schryf me maar één wuord
dat is voldoende. Maar het moet
het juiste zijn I
Uw Frits Meringer 1"
Hilda las dien brief verscheiden
malen door.
Hare oogen straalden. Hare lippen
lachton.
Zy nam een vel papier en schreef
er met gloeiende wangen één enkel
woord een groot en duidelijk
-ja"
EINDE.
