DAGBLAD
OMSTREKEN.
AMERSFOORT EN
De trek uaar buiten.
VOOR
No. 171.
ZATERDaC 22 AUGUSTUS 1908.
5e JAARGANG
Oitgave van de Naaml. Vennootsehap „ÜE EEMLANDER
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
FEUILLETON.
T1AMA1.
BUITENLAND.
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.
Franco per post id. - 5.60
Per 3 maanden id. - 1.
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRA&T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertentlën:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
Tegen den trek naar de steden, tegen
de binnenlandsche immigratie naar de
groote centra van verkeer, begint
langzamerhand reactie te komen. De
geest van den mensch richt zich meer
naar het buiten. Wat vroeger oasen
waren van levensvreugd en ontwik
keling in de woestijn van saaiheiden
bekrompenheid van het platteland,
beginnen nu dorre, muffe steenplek-
ken te worden in een vruchtbaar,
sappig, frisch geheel van groen. Men
zucht onder de stofplaag, de herrie-
plaag, de onfrissche-luchtplaag, men
constateert de eenzijdige lichaams- en
hersenontwikkeling der steden, die
leidt tot anemie en neurasthenie, en
men hoopt genezing en meerdere
levensblijheid te vinden buiten de
enge steenwereld der ouderwetsche
steden.
Deze reactie is nog maar in haar
begin. En zie wat een verschijnselen
zij reeds te voorschijn riep. Onder de
meer welgestelden begint het al haast
een axioma te worden, dat 52 weken
stadsleven per jaar te veel is. De
uittocht uit de steden voor een ver
blijf van enkele weken daarbuiten
wordt telken jare grooter. Nu zien
wij riet over 't hoofd, dat deze uit
tocht ook veelal het gevolg is van
modezucht en lust tot afwisseliog,
maar toch mag worden aangenomen,
dat hij niet die uitbreiding van tegen
woordig zou hebben verkregen, indien
er niet een ernstige behoefte aan
landelijke rust en landelijke kalmte,
aan spierbeweging in de frissche lucht
aan ten grondslag lag.
Elders zien wij het aantal forenseD,
menschen, die buiten wonen, hoewel
zy in de stad hun zaken hebben, toe
nemen. Ook hier is zeker de begeerte
om zich aan het betalen van hooge
DOOB
MARYLLE MARKOVITCH.
(kaar het fbaksoh).
8)
Wat zegt ge, Hassan Bevinden
wij ons thans hier om woorden van
liefde te spreken of aan te hooren
Vergeef mij, Thamar. Doch
reeds gedurende vele, vele dagen rijd
ik aan uw zijde of houd de wacht,
terwijl ge slaapt en nimmer is er een
woord over mijn lippen gekomen.
Maar thans beginnen wij Weden te
naderen.
Nog slechts weinige dagen en ik
zal misschien, het gelaat naar de
sterren gekeerd, op den grond liggen
uitgestrekt, en het zal mijn dood ver
lichten u gezegd te hebben hoe vu
rig gij door mij bemind wordt.
Zij naderde hem en stak hem de
hand toe, doch hield haar sluier
steeds zorgvuldig neergeslagen.
Ik waardeer uw genegenheid,
Hassan. Wij zijn bijna broeder en
zuster. Ik wil u evenwel niet met
een jjdele hoop vleien, daar ik onge-
belastingen te onttrekken, een groote
factor. Toch overschatte men de be-
teekenis van deze oorzaak niet en
onderschatte zoo den grooten invloed
op deze beweging van den lust om
buiten te wandelen, te wonen, te
rusten. Het is dezelfde „terugkeer tot
de natuur", die de menschen doet
droomen van tuinsteden, steden van
groote oppervlakte met door weinigen
bewoonde, relatief kleine huizen, die
los jvan elkaar staan in vakken open
grond.
Een verschijnsel van den laatsten
tijd ook is de neiging om op Zon- en
feestdagen en altijd, wanneer het
drukke stadsleven het maar even toe
staat, buiten te gaan wandelen.
Niet overal is deze neiging even
sterk ontwikkeld, niet overal zijn de
middelen van vervoer er op ingericht
om op mooie, vrije dagen groote men-
schenmassa's op het land te brengen.
Doch hoe geweldig die neiging zich
in de laatste jaren ontwikkeld heeft,
kan een vergelijking met 20, 30 jaar
geleden aan iedereen leeren.
Bovendien wordt in de steden, waar
dit mogelijk is, hoe langer hoe meer
naar buiten gebouwd en daarbij blijkt,
dat alleen nog bij gebrek aan beter
de groote huurkazernes aanvaard wor
den, dat iedereen, die het even doen
kan, de voorkeur geeft aan een echt
buitenhuis, met een tuintje en met
zooveel mogeljjk frissche landlucht.
Is de reactie tegen den trek naar
de steden dus nog slechts in haar
begin en treft men haar vooral aan
bij de meer ontwikkelden en welge
stelden, in velerlei opzicht laat zy
toch haar invloed al gelden, zoodat
men gevoelt op dit punt te staan aan
het begin van een nieuwe beschavings
beweging, die uit onzuivere broeikas-
lucht der steden gaat naar de frissche
wijduiteengebouwde tuinsteden, naar
het gezonde buiten. En zooals het
veelal gaat, met eene nieuwe beweging,
twijfeld nimmer uw woning als echt
genoot zal binnentreden.
Waarom niet, Thamar? vroeg
hij verschrikt.
Ik heb mijn leven aan Kaukasië
toegewijd, Hassan. Misschien zal ik
op gelijke wijze als Fathima den
dood vinden. Doch zoolang ik leef,
wil ik aan de zijde van den imam
voor de vryheid en onafhankelijkheid
van mijn vaderland strijden.
En wanneer de vrijheid herkre
gen is?
Zal dat ooit het geval zijn?-
Waarom niet, Thamar Bedenk,
dat wij sterk en moedig zijn, dat wy
voor onze haardsteden strijden. In
dien Allah ons beschermt, dan zul
len wij weldra behouden in onze
bergen terugkeeren. Dan zulleD wij
onze stallen weder openen en even
als voorheen zullen de geiten de jon
ge spruiten afknabbelen. Evenals
vroeger zullen de Tscherkessen den
wilden os op de ongenaakbare top
pen vervolgen om des avonds den
buit naar hun echtgenooten te bren
gen, die op de drempels der wonin
gen voor hun zonen de daden der
vaderen bezingen. Thamar, daar ge
weet, hoe ik u bemin, zoudt gij dan
niet om mijnentwille een dier echtge
nooten willen zijn
Doch een nog hooger ideaal ver
vulde hare ziel. En toch had de door
komen de middelen om aan dit streven
te voldoen.
De spoorwegen organiseeren buurt-
verkeerdiensten tegen goedkoops tarie
ven. Het tramverkeer neemt, dank zij
vooral de electrificatie van het bedrijf,
op buitengewone wjjze toe en vermin
dert het afstandsbezwaar. De fiets
heeft zich in korten tijd een positie
weten te verschaffen en een omwen
teling in het verkeer weten te brengen,
die voor vijftien jaar door niemand
kon worden voorzien. En nog staan
wij verbaasd over de groote meta
morphose, door dit eigenaardige voer
tuig geschapen, of daar meldt zich
reeds weer een nieuw vervoermiddel
aan, de auto, wier toekomstige ont
wikkeling nu evenmin is te voorspel
len, als voor vijftien jaar die van het
rijwiel.
Overal dus de trek naar buiten, de
neiging om zooveel mogelijk te profi-
teeren van de gezondmakende kracht
van dat buiten. Overal een afkeer van
het gezondheid bedervende, het onlo
gische, eenzijdige en overspannende
in het echte, ouderwetsche stadsleven.
Zal nu deze trek naar buiten de
steden gaan ontvolken op dezelfde wijze
als eerst ontvolking van het platte
land heeft gedreigd Wjj gelooven het
niet. Zoo heel velen kunnen niet anders
dan in de steden hun brood verdienen.
En dan zullen de steden toch ook
steeds voor velen een groote aantrek
kingskracht behouden. Aan ontvolking
van de steden gelooven wij nietwel
aan een verandering in het karakter
der steden.
Hoe zal onder normale omstandig
heden die krachtige neiging naar het
buiten inwerken op de fysionomie der
steden Het antwoord ligt voor de
handdoor de steden veel grooter te
makendoor wat nu stad is, city te
maken en daaromheen tot ruimer
bouwen te dwingen. Is de stad niet
meer in de ruimte gebonden, kan zjj
dringende stem van den jongen her
der haar aangenaam getroffen.
Ik wil u geen beloften doen,
Hassan, want wjj hebben ons lot
niet in onze hand. Doch mijn hart is
vrij. Doe uw plicht en help ons om
Kaukasië te reddenAllah alleen
weet, wat de toekomst ons brengen
zal.
Opnieuw legde zy haar kleine,
blanke hand in de zijne, waar zjj
geleek op een schoone, witte duif, in
het nest neergevleid.
Hy hield haar een oogenblik om
klemd, kuste haar en legde haar op
zijn hart.
Thamar, vroeg hij, indien ik
sterf, zult ge mij dan gedenken?
Na mijn vader zult gy myn
dierbaarste herinnering zijn, Hassan.
Doch spreek niet van stervenwy
moeten integendeel blijven leven,leven
voor Kaukasië en voor de vryheid.
Niet ver van hen begon een der
paarden te snuiven en te hinniken,
waarop de kameraad van Hassan
uit zijn sluimering outwakend zich
geeuwend uitrekte.
Zoo licht als een zwaluw verdween
Thamar onder het doek van haar
tent, terwijl Hassan met een weinig
meer hoop in het hart zijn plaats van
schildwacht weder innam.
De nacht was nog niet aangebro
ken en terwyl de Russische patrouil-
zich zoover ontwikkelen als de be.
woners maar willen wonen, en neemt
de neiging om zooveel mogelijk niet
in afgesloten straten te wonen, toe,
dan zal men trachten op dit punt
tegemoet te komen aan de wenschen
der inwoners.
Een verstandige exploitatie van
trams en de overkorastig het rapport
van de Staatscommissie voor de Ge-
meenteflnanciën in te voeren belastin
gen, zullen mede verhinderen, dat de
grondspeculanten slapende al te rijk
worden en zoo zal men langzamer
hand om de steenmassa's der oude
steden, nieuwe, meer landelijke steden
zien verrijzen, die aan het ideaal van
de bewonderaars van tuinsteden zullen
voldoen, 't Spreekt van zelf, dat by
vele steden eerst -de grensregeling zal
dienen gewijzigd.
En men houde hierbij in het oog,
dat deze geheele metamorphose niet
alleen den welgestelden ten goede zal
komen, doch dat ook de ongezonde
verblijfplaatsen der allerarmsten zullen
verdwijnen en zullen kunnen plaats
maken voor meer hygiënische woningen,
waar licht en lucht, beter toegang
zullen hebben.
EEN MERKWAARDIG PRESIDENT.
In de hoofdstad van Mexico ver
schijnt een Duitsch blad, waarin door
een Duitscher, een dokter, merkwaar
dige mededeelingen worden gedaan
omtrent den president van Guatemala,
heetende Cabrera.
De Duitscher vertelt daarin o.a. hoe
Cabrera zaken doet, politieke en vooral
flnantieele zaken. Hy drijft die met
de goede hulp van twee personen, af
komstig van de Poolsch-Russische
grenzen, Stahl en Blum, vroeger straat-
handelaais. Dat, met name de heer
Blum, door handige kunstgrepen niet
alleen Guatemala maar ook San Sal
vador financieel geheel afhankelijk van
zich heeft gemaakt, vinden de burgers
les, naarmate men Weden naderde,
steeds talrijker werden, ging Aly
slechts met de uiterste omzichtigheid
voorwaarts en liet de troep nooit op
breken, alvorens de duisternis geval
len was. Zeven- h achthonderd man
bleven hem nog over en om zich met
de zeven duizend Muzelmannen, tege
lijk met Schamyl ingesloten, te kun
nen vereenigen, moest men een ver
metele poging wagende Russen
onverhoeds in den rug aanvallen, hun
slagorde verbreken en zich dwars
door hun verstrooide gelederen tot
Weden, waar Schamyl, van hun
komst verwittigd, hen wachtte, een
weg banen. Doch om dit plan te doen
slagen, moest men elke ontmoeting
zorgvuldig vermijden en derhalve
was men thans meer dan ooit ver
plicht slechts bij het licht der ster
ren te march eeren en zich lange,
vermoeiende omwegen te getroosten,
ten einde niet op een der mobiele
colonnes te stuiten, die reeds op den
loer lagen.
Onder het lommer der bosschen
valt de duisternis evenwel spoedig
in, zoodat men zich dan ook reeds
vroeg op weg begaf. Hassan, door de
woorden van Thamar bemoedigd, hield
zich aan de spits en bracht het jonge
meisje bij iedere halte wilde vruch
ten of een dronk frisch water. Tegen
het aanbreken van den dag maakten
dier beide staten minder aangenaam.
De president volgt getrouw de
leeringen der beide genoemde speciali
teiten. Bij is ook een financier ge
worden, een man van zaken in hunnen
styl. Hij exploiteert zijn land en
brengt de wetgeving in overeenstem
ming met zyne persoonlijke belaDgen.
Daarvan sprekende vertelt onze Duit
scher een merkwaardig staaltje.
De president had met een ander
een geneeskrachtige bron gekocht. Hy
vaardigde daarom eene wet uit, waar-
by de invoer van mineraalwater in
Guatemala werd verboden. JDe lief
hebbers moesten bij hem terechtkomend
Nu wilde echter het ongeluk, dat eene
vulkanische uitbarsting zyn bron.'vër-
stopte er was geen water meer^Als
hoofd van den staat ontving hy ;dat
bericht het eerst. Hy verzweeg fiet
zoolang tot hy de bron op voordeelige
wijze had verkochtde koopers zullen
zich wel wachten te reclameerefi, want
hij laat zonder gemoedsbezwaar zijné
tegenstanders uit den weg ruimen.
Het is waar dat men ook reeds eene
mislukte poging gedaan heeft om zich
van hem te ontslaan naar de door
hem zeiven gevolgde manier. Het
eenige gevolg is geweest, dat hij de
personen die eene samenzwering had
den gemaakt, heeft doen fusilleeren
eu sedert zich opsluit in zyn paleis.
Hij weet echter alles wat er omgaat
in Guatemala, want het spionnenstel-
sel is daar zoo ontwikkeld, als.i/>t
was in Turkye voor de merkwaardige
revolutie. Als de staatskas toevallig
eens weer ledig is, heeft de president
een afdoend middel om haar te vullen.
Hy iaat eenvoudig de menschen
van wie hy weet dat zy eenig
kapitaal bezitten gevangen nemen
en ontslaat hen niet dan tegen een
hoogen losprijs. Het is het raiddel,
dat door Italiaanscbe en andere ban
dieten werd toegepast om aan geld
te komen en feitelijk is de heer Ca
brera een bandiet. De waarde van
het papiergeld en ander geld krygt
men niet te zien, is zoo gedaald, dat
de peso, ongeveer een rijksdaalder,
niet veel meer daD een dubbeltje
waard is. En nu worden ambtenaren
betaald met dit geld, niet volgens de
wezenlijke maar volgens de nominale
waarde. Maar zoo groot is de schrik
menschen en dieren, uitgeput van den
langen marsch, zich tot slapen ge
reed, toen er plotseling alarm werd
gemaakt. Een paar verspieders, eenige
uren te voren op verkenning uitge
gaan, keerden met lossen teugel naar
het kamp terug, berichtende, dat
men bij het veriaten vau het wond
te Weden zou aankomen, doch dat
het reeds .te laat was. De toegang tot
de kloof van Argoen was afgesloten
en de Muzelmannen, door de Russen
vervolgd, vluchten naar alle zyden,
Schamyl aan zyn lot overlatend.
In den zadel 1 beval Aly met
luider stem.
Van afstand tot afstand herhaald,
werd het bevel snel ten uitvoer ge
bracht. Een uur later was Weden in
't gezicht.
Gelegen aan den ingang van een
schier ontoegankelijke kloof, hield 't
van verdedigers wemelend aoul nog
steeds zijn dreigende, op oogen ge
lijkende vuurmonden op de omrin
gende vlakte gericht. Doch in den
ringmuur waren wyde, gapende bres
sen zichtbaar.
Wordt vervolgd.)
