DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN. No. 172 MAANDaÖ 24 AUGUSTUS 1908. 5e JAARGANG. Uitgave van de Naaml. Vennootsebap „DE EEMLANDER". Vepsehijot dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. HALF BLAD. BUITENLAND. FEUILLETON. BINNENLAN D. STADSNIEUWS. Hoofdredacteur R. G. RIJKENS. Abonnementsprijs Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad 1 4. Franco per post id. 5.60 Per 3 maanden id. - 1. Franco per post id. - 1.40 Afzonderlijke nummers- 0.05 Bureau: BREEDESTRA&T 18. Telefoon Interc. 62. Prijs der Advertóntièn: Van 1 tot 5 regelsf 0.40 Voor iederen regel meer- 0.08 Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10 (Bij abonnement belangrijke korting.) JONG-TURKIJE. Er komen nu voor en na berichten omtrent de wijze, waarop het comité, dat tegenwoordig zich in het openbaar doet gelden, maar vroeger om goede redenen door een wolk van geheim zinnigheid omgeven was, eigenlijk de revolutie heeft bewerkt. Men had twee comité's, dat te Saloniki en dat te Parijs. De Boelgaren die verstand hebben van samenzweringen en van de termen die daarbjj te pas komen, spraken van de inwendige organisatie en van het buitenlandsche comité. De inwendige organisatie dan te Saloniki, was zeer ijverig aan het werk. De toestanden waren rijp voor eene revo lutie. Men mocht verwachten dat als de vaan van den opstand werd ge plant, velen en vooral officieren zich daarom zouden scharen. De Sultan kon niet rekenen op zijn leger. Zonderling genoeg was men in het paleis, aan het hof, niettegenstaande de ontelbare spionnen, niet op de hoogte van het geen te Saloniki geschiedde. Men kreeg eerst bepaalde aanwezi gen in het begin van Juli en wel van Nazim-beij, gouverneur der stad, die een der voornaamste regeerings-spion- nen was. Eene curieuse bijzonderheid is, dat sommige leden van het comité zich als dienstboden verhuurden bij personen, die zij als spionnen kenden. Zjj waren eerder achter de geheimen van hunne meesters dan deze achter de hunne. Maar Nazim-beij had dan toch ontdekt dat eene revolutie werd beraamd en zelfs weldra zou uitbreken. Hij vond uit dat zijn eigen schoon broeder, de majoor Enver-bey tot het comité der Jong Turken behoorde. Hij meldde dat den Sultan en het schijnt dat hij Enver-bey als een zeer gevaarlijk persoon voorstelde. De Sultan trachtte ten minste dezen voor zich te winnen door een ongebruike lijk en alleen in een Mohammedaansch land mogelijk middel. Hjj bood hem eene zijner dochters tot vrouw aan. Het was eene hooge eer, maar Enver- bey bad geen plan om bij zijne wet tige vrouw nog eene prinses te nemen DOOit MARYLLE MARKOVITCH. (naar het fransch). 9) Deze bressen waren het tooneel van een verwarring, die alle beschrij ving te boven gaat, een chaos van belegeraars en belegerden, de eersten stoutmoedig en onverschrokken het aoul bestormend, terwijl de laatsten, wien de ontzetting in da oogen te lezen stond, met bleek gelaat en slechts aan de vlucht denkend terug deinsden, door den dood op de hielen gevolgd. Een dikke, zware rook hing boven het ongelukkige dorp en de hartverscheurende kreten van doods angst en van vertwijfeling, welke uit het tumult opstegen, werden door de rotswanden der naburige bergen te ruggekaatst en verspreid. Half waan zinnig van angst trachtten de Muzel mannen zich langs de naar het ge bergte voerende paden te redden,door flikkerende zwaarden vervolgd of door geweerkogels achterhaaldhier en daar zag men hen met brekende hü vertrok naar het gebergte met een aantal soldaten. „Naar het gebergte gaan" beteekent hetzelfde als in het bosch gaan voor den Italiaanschen bandiet. Enver was dus in opstand. Een ander officier, de majoor Niazi- bey volgde hem met een geheel batail- lon soldaten en burgers. Chernsi pasja berichtte van het telegraaf-station Monastir dat hij de vluchtelingen, de opstandelingen zou vervolgen. Maar het^comité had begrepen, dat het thans zyne kansen waarnemen moest. Het proclameerde de vrijheid en de con stitutie en de pasja die Enver en Niazi moest vervolgen werd op ge heimzinnige manier gedood. Osman pasja zou hem opvolgen, maar Niazi- bey, wiens macht aanzienlijk was toegenomen, versloeg hem en nam hem gevangen. Eene commissie die to Saloniki een onderzoek moest in stellen werd niet in de stad toege laten en mocht blyde zijn dat zij er het leven afüracbt. Thans werd in heel Macedonië de constitutie afge kondigd. Den 23sten Juli zond men den Sultan een telegram hem kennis gevende, dat als hij niet de constitutie aannam het tweede en derde legercorps naar Koustautinopel zouden marcbee- ren. Voor die bedreiging zwichtte de Groote Heer en by nam de consti tutie aan. DUITSCHLAND. De Soziale Praxis meldt, dat nu blijkbaar een grondslag gevonden is voor een wettelijke regeling van de concurrentie-bepaling in Duitschland. Onder dezen naam verstaat men de in vele overeenkomsten voorkomende bepaling, dat zij die een betrekking in den handel of bij een fabriek aan vaarden, onder bedreiging met dikwjjls hooge boeten, verhinderd worden, in een dergelijke betrekking bij concur renten over te gaan. De belangheb benden hebben een beweging op touw gezet, om deze voor hen zoo nadeelige bepaling bij de wet uit de wereld te helpen. Verschillende kamers van koophandel en de overige handels wereld hebben de zaak overwogen, en het gevolg is geweest, dat men het nu vrijwel over de volgende beginselen eens is gewordenDe concurrentie- bepaling mag niet gelden voor be oogen op den weg nederstorten, de armen uitgestrekt naar die wijkplaat sen, waarvan de dood hun den toegang had afgesneden. Er bleef thans geen twijfel meer overhet aoul was genomen. Het was een absolute nederlaag, een ware slachting, een redden, wat er te redden valt, de bladzijde, na welker lezing het boek voor altijd gesloten wordtEn was men dan daarvoor van zoo ver hierheen gekomen Aly wendde zich tot zijn zuster. Sprakeloos van ontzetting door den omvaDg van de ramp, alles buiten Schamyl en de vrijheid vergetende, had het jonge meisje baar sluier op gelicht. Haar oogen, waarin een on uitsprekelijke treurigheid te lezen stond, konden zich niet losmaken van het hartverscheurend schouwspel, het welk zich voor haar blik ontrolde. Wat zullen wij doen vroeg Aly. Voor alles den imam redden, antwoordde Thamar. En op welke wyze Zich onder de overwinnaars be geven, met hen medestormen, tot den chef doordringen en zich onder zjjn bevelen scharen. Gelijk een koppel jachthonden stormden zij voorwaarts. Door dezen onverwachtschen aanval verrast, stoven de Russen in het eerste oogen- blik uit elkaar en dwars door den ambten, die minder dan 3000 mark bezoldiging genieten. Zjj mag niet langer dan een jaar van kracht zijn en de boete mag niet hooger dan de helft van het jaarlyksche inkomen zjjn. Leerlingen mogen niet onder de bepaling vallen. Voorgesteld wordt nog, dat de patroon alleen dan recht zal hebben, om uit de bepaling aanspraken af te leiden, indien bewezen kan wor den, dat hij door den beambte, die zich niet aan het verbod heeft ge stoord, nadeel heeft geleden. Deze be paling zou echter de heele coucurrentie- bepaling haar kracht ontnemen. RUSLAND. De Times verneemt uit Petersburg, dat de Tsaar van zijne voorgenomen bezoeken aan buitenlandsche hoven heeft afgezien, omdat er tusschen de regeering en de hofkliek verschil van meening bestond over de waarneming van de zaken van staat tijdens zijne afwezigheid. De hofpartij wilde niet, dat Stolypin de teugels in handen zou krijgen, maar grootvorst Nikolaj Niko- lajewitsj. In Tiflis zijn verscheidene ge vallen van cholera vastgesteld, waar van één met doodelijken afloop. De stad Taganrog is van overheids wege verklaard te zijn verdacht van cholera. Ook te Moskou is gisteren een ge val geconstateerd. MAROKKO. Men zal wel doen met voortaan de berichten over Marokko, die uit Fransche bron, komen, onder de noodige reserve te aanvaarden. Al die overwinningsbulletins van de mehallah van den Sultan Abd el Azis blijken uitgevonden te zijn door de Fransche bladen. In werkelijkheid ziet bet er met den Sultan en zijn macht treurig uit. Uit de beste bron wordt namelijk thans gemeld, dat de gebeele mehallah van Abd-el-Azis door de krijgsmacht van Moelai-Hafid aangevallen, geheel en al op de vlucht geslagen is en dat in de verschrikkelijke verwarring die daarop ontstond Abd-el-Azis gevangen genomen is. Vólgens andere berichten echter is hij kunnen ontsnappen en kruitdamp, het vuur, den rook en het bloed, ja, zelfs den steenenregen, dien eenige getrouwe Muzelmannen nog steeds op de belegeraars deden neer dalen, bereikten zjj de open plaats in het midden van het aoul. In zijn woning geblokkeerd, van alle zijden door den vijand omsingeld, had Schamyl nog slechts te kiezen tus schen overgeven of sterven. Doch deze kleine troep was zijn behoud. Moedig als leeuwen wierpen zijn bevrijders zich met ware doodsver achting op de Russen. De slagen en houwen vielen rechts en linkshet bloed sprong uit de gapende scheuren in de kleederen of teekende purpere strepen op de aangezichten. Hier en daar zag men mannen zich plotse ling omdraaien, met de armen in de lucht slaan en met brekende oogen in elkaar zakken om terstond daarop onder de voeten der strijdenden te worden vertreden. Middei wijl floten de kogels van Schamyl en zijn ge trouwen zonder ophouden door de schietgaten van het in een citadel veianderde huis; met onweerstaan baar geweld baanden deze boden des doods zich in het vleesch een door tocht, op goed geluk zoewel vrienden als vijanden treffende. De Tscherkessen behielden evenwel de overhand en plotseling zag men hen onder aanvoering van een vrouw naar de Fransche zöne ontvlucht. Bij het gevecht moet de artillerie van Abd-el-Azis geheel werkeloos zyn ge bleven wegens het uit elkaar springen der kanonnen, waardoor ook de paniek ontstond De overheid te Tanger ontving ook het bericht, dat de mehallah van den Sultan door Moulai llafid's troepen is vernietigd, op 50 mijlen afstands van Marakesh. Nederland en Venezuela. Reuter seint uit Londen De Globe, het Nederlandsch-Vene- zolaansch geschil besprekende, zegt, dat Nederland de middelen heeft, om zich door dien leelijken aap van de Andes te doen aarbiedigen. Het blad hoopt dat Nederland niet tot een bombardement zal overgaan, daar dit Castro niet, maar veel meer de buitenlandsche handelshuizen na deel zal toebrengen. Het blad acht een blokkade voldoende om Castro tot rede te brengen. De heer De Reus is gisteren te Cherbourg aan wal gestapt en bevindt zich thans in Den Haag. Middenstandscongres Amsterdam 1909. Het onderwerp voor het in Amsterdam ter gelegen heid van de middenstandsten toonstel ling in 1909, te houden VI Congres van den middenstandsbond zal zyn het ciedietvraagstuk. Ie. Het crediet dat de middenstand neemt. 2e. Het crediet dat de middenstand geeft. 3e. De middelen om verbetering aan te brengen. Belangrijke piaeadviezen zullen hierover zoowel door practici als theoretici worden uitgebracht, terwijl besturen van vereenigingen worden uitgenoodigd dit onderwerp in zijn drie onderverdeelingen breedvoerig in hun vergaderingen te doen behan delen. Staat s-enquête Midden stand. Naar wii vernemen zal in plaats van prof. Noordtzij, die om de thans in doodsangst verkeerende Russen met den ponjaard in de len denen naar den ringmuur terugjagen. Daarna even snel weder rechtsom keert makende, verzamelden zij zich rondom Schamyl, die thans eindelijk bevrijd was. Hassan was niet van Thamar's zijde geweken en meer dan eens had zjjn arm de slagen, die haar bedreig den, afgewend. Hoewel hij een won de aan het voorhoofd ontvangen had en zich van uitputting bijna niet meer kon houden, volgde hij haar nog steeds. Zjj wendde zich tot hem. Dank u, Hassan, zeide zij, hem de hand drukkende. En een stuk van haar sluier afscheurende, verbond zij zijn voorhoofd. Hierop haastte zij zich naar de plek waar Scbamyl zijn getrouwen om zich heen verzamelde. Zij brandde van begeerte om tot hem door te dringen, doch de verwar ring was zoo verschrikkelijk, dat zij er ondanks Hassan's pogingen niet in kon slagen. Eèn woord slechts, hetwelk van mond tot mond ging, drong tot hen door„Naar den Goenib-Dagh En daar de troep, in welks midden Schamyl zich bevond, derwaarts heensnelde, volgden zij hem beiden. Wat was er van haar twee broeders, Aly en Youssouf, geworden? Ziiwist het niet. Eén ding kwam haar ech- gezondheidsredenen bedankt heeft om deel uit te maken der enquête-com missie benoemd worden mr. Koppius, te Groningen. Zooals wy reeds vroeger hebben medegedeeld zal deze enquête gehouden worden door 3 commissies, ieder met een voorzitter en een secretaris, terwijl de leiding der 3 commissies te zamen zal worden opgedragen aan dr. D. Bos als algemeen voorzitter en prof. mr. A. Anema als algemeen secretaris. De leden der Noordelijke commissie zijn: dr. D. Bos, voorzitter,Laseur en mr. Koppius, leden der Westolijke- commissie mr. baron Van Wijnbergen,, voorzitter, M. H. G. Th. FiedelyDop en A. den Held Jr., ledender Zuidelijke commissie dr. J. Nouwens, voorzitter, Schaepkens en Huson, leden. Voorts vernemen wij, dat reeds-jh 't begin van September de eerste ver gaderingen van deze commissies met bet bureel der Staats-commissie onder voorzitterschap van dr. Bos zullen worden gehouden. Aangaande de werkmethode zij meegedeeld, dat het voornemen moet- bestaan, aan alle middenstandbver- eenigingen een vragenlijst toé'- te" zenden. Nadat deze vragen in be- stuurs- en leden-vergaderingen behan deld zullen zijn, gaat de enquête-! commissie nog een persoonlijk onder zoek instellen. Aan den wenscb'om vooral aan alles openbaarheid te geven zal dus blijkbaar worden voldaan. (Hbld.j. Een treurig verschijn- sol. Ternauwernood in eersten aan leg voltooid, kan, naar men ons mededeelt, het krankzinnigengesticht te Wolf hezen, na éen jaar geopend te zijn, nu reeds geen enkele vrouwelijke patiënt meer opnemen, terwijl in de mannenafdeeling nog voor slechts enkele patiënten plaats is. Het hoofd bestuur rekening houdende met de dringende behoefte, heeft besloten spoedig tot den bijbouw van pavil joens over te gaan. Flesschentrekkers. Dat wij goed deden de advertentie, waar ter als zeker voor, namelijk, dat zy, zoo zy niet gesneuveld waren, zich daarginds in bet gevolg van den held bevonden, misschien zelfs in zyn on middellijke nabijheid. Zij baanden zich een weg door de nauwe straten, waar de Russen nog de laatste vluchtelingen vervolgden. Opnieuw huilde de dood om ben heen, opnieuw werd hun pad met lijken bezaaid en werden er gapende wonden toegebracht. Maar binnen weinige minuten hadden Schamyl en de zij nen het aoul verlaten en bevonden zich op de paden van den Goenib- Dagh, buiten het bereik hunner vijanden. Aan den eenen kant door den Koïsoe, welke schuimend water meer dan honderd voet beneden den top des bergs voorschiet, aan den anderen door een onbeklimbaren granietmuur van de omringende bergen gescheiden en bekroond door een plateau, hetwelk de vijand slechts langs één zijde kon bereiken, was de Goenib-Dagh voor Schamyl het laatste toevluchtsoord. Wordt vervolgd,.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1908 | | pagina 1