DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
O. 192
DONDERDAG 17 SEPTEMBER 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDEB".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Tolstoï en liet Socialisme.
FEUILLETON.
Een Verborgen Erfenis
DE EEMLANDEB
Hoofdredacteur R. G. RIJKEKTS
Aboimementsprlj s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
PrljB der Adverténtiên:
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
Zij, die zich met 1
October a.s. op dit blad
abonneeren, ontvangen de tot
dien datnm verschijnende nom-
mers gratis.
De man, wiens tachtigsten verjaar
dag de vorige week is herdacht, heeft
zijne meeningen over het socialisme.
Tolstoï is voor velen een groot profeet
het is in elk geval de moeite waard
kennis te nemen van wat de Russische
denker zegt over het belangrijke
vraagstuk van onzen tijd. Hij meent
de oplossing van de sociale quaestie
gevonden te hebbenhij zou geen
profeet zijn, zoo hy dat niet meende.
Er steekt alhans in 't geen hjj zegt
een kern van waarheid. Men dient
echter in het oog te houden, wat men
soms, van hem sprekende, vergeet, dat
hjj een Rus is en het Russische ge
moed niet zoo eenvoudig is als velen
zich verbeelden.
Tolstoï stelt het vraagstuk op deze
wijze
„Het feit, dat gij, arbeiders, genood
zaakt zijt een ellendig leven te leiden,
dat gij zjjt veroordeeld tot harden
arbeid, waarvan gij geen voordeel hebt,
terwijl anderen, die niet arbeiden, hun
voordeel doen met uw werk het feit,
dat gij de slaven zjjt van deze men-
schen, moet wel indruk maken op wie
oogen hebben om te zien en een hart
om te gevoelen."
Wat is daaraan te doen vraagt
Tolstoï. Zal de revolutie redding aan
brengen
Tolstoi is geen revolutionnair.
De revolutie, zegt hij, bereikt nooit
haar doel en verbetert niet, maar ver
ergert het lot van de arbeiders. Vroeger,
toen de regeeringen minder sterk waren
dan tegenwoordig, kon men nog eenig
gevolg hopen van een opstand. Maar
de tegenwoordige regeeringen hebben
(NAAK HET ENGELSCH.)
11)
HOOFDSTUK IV.
Percival Malincourt en zijn vrouw
wachtten met een ongeduld, dat zij
ternauwernood konden verbergen op
den terugkeer van hun zoon Cesar en
zjjn zusters. Mrs. Malincourt was de
meest gedistingueerde van de familie,
en haar eerzucht was tot nu toe nog
niet bevredigend.
Haar echtgenoot slaagde wel is
waar goed in zijn ambt en haar
dochters waren beauté's, maar toch
was zij ontevreden. Zy had de mid
delen niet om Violet en Nancy te
introduceeren in de kringen, waartoe
zü in haar jeugd behoord had, zy
was in een voortdurende angst, dat
als zij verplicht was daarmee nog
langer te wachten de grootste be
koorlijkheid van haar schoonheid
verdwijnen zou of dat zy onge-
wenschte banden zouden knoopen.
Een onuitgesproken vermoeden van
de genegenheid van Anthony Egerton
voor Violet vermeerderde nog haar
te beschikken over rijke geldmiddelen,
de spoorwegen, de telegraaf, de politie
en 't leger. Alle revolutionnaire pogin
gen eindigen als de opstanden in de
gouvernementen Poltawa en Charkof,
met de nederlaag en de marteling der
opstandelingen, met de vergrooting der
macht van hen die niet arbeiden.
Door het geweld met geweld te be
strijden handelt men als iemand, die,
aan handen en voeten gebonden, aan
zijne banden trekt en scheurtzy
knellen hem des te meer.
De socialisten zien dat in. De revo
lutie is onmogelijk. Men heeft iets
anders uitgevonden, het wetenschappe
lijke, het evolutionistische socialisme.
Deze nieuwe leer, zegt Tolstoi, be
weert, dat als alle arbeiders fabrieks
arbeiders zyn geworden wat zij,
zegt men hun, even zeker zullen
worden als de zon 's morgens opkomt
als zy dan syndicaten hebben ge
vormd en proclamaties uitgevaardigd,
als zy hunne geestverwanten naar de
wetgevende lichamen gezonden hebben,
hun toestand zal verbeteren en zy
meester zullen zijn van de fabrieken,
van de productiemiddelen. Dan zullen
zij vry zyn en welvarend. Tolstoi
denkt niet gunstig over die leer. Zy
is volgens hem vol tegenstrijdigheden
en hij gebruikt het woord dwaas
heden. Nochtans verbreidt zij zich.
Waarom
Het is, zegt Tolstoi, omdat de veld-
arbeider zich laat verleiden door de
steden en de fabrieken. De socialisten
leeren hem dat eene voorwaarde voor
de volmaking der menschen is hunne
behoeften te vermeerderen. Aan die
vei meerderde behoeften meent men
in de stad beter dan op 't land te
kunnen voldoen.
,De arbeiders, zoodra zij iets van
de socialistische leer zich hebben
eigen gemaakt prijzen die met grooten
ijver aan by hunne kameraden en
door deze propaganda en bij de nieuwe
angst, dat er iets gebeuren zou
waaardoor haar eigen plannen voor
de meisjes in duigen zouden vallen
en 't nieuws van den terugkeer in
bet vaderland van haar schoonbroeder
had haar met hoop vervuld.
Als hy maar ééns zijn nichtjes en
neef ontmoet had, dan zou hij hen
verre verkiezen boven de kinderen
van zijn zuster, dat wist zij zeker.
Zij was niet zoo stoutmoedig ge
weest om persoonlyk een bezoek bij
Mr. Malincourt af te leggen, zooals
Mrs. Egerton, maar zij had haar
echtgenoot overgehaald bem vriend
schappelijk uit te noodigen by hen te
komen.
Een kort antwoord was op dien
brief gevolgd, waarbij voor de invi
tatie bedankt werd, en het volgend
bericht bracht tijding van zijn dood.
Cesar en zijn vader hadden de
begrafenis bijgewoond, ofschoon er
geen invitatie voor gezonden was, en
Ivan en Anthony Egerton waren er
ook geweest. De oproeping om by
het voorlezen van het testament te
genwoordig te zijn werd den dag na
de begrafenis bezorgd en verwekte
groote verbazing, en nu wachtten
Mrs. Malincourt en haar echtgenoot
met ongeduld op den terugkeer van
hun kinderen.
Het diner wachtte en totdat het
was afgeloopeu en de bedienden de
behoeften die zij hebben leeren kennen
beschouwen zy zich als zeer geavan
ceerde personen, verheven boven den
boer."
De schrijver vindt dat al de socia
listische strijdmiddelen, de meetings,
de betoogingen, de kiezers vergade
ringen niets waard zyn voor den veld-
arbeider. Want bij heeft geene behoefte
aan een vaststelling van werkuren
en eene weerstandskas. Hij heeft
slechts éen ding noodiggrondeigen
dom. Hy bezit geen genoeg grond om
zich en zyn gezin te voeden. Maar
van het eenige uoodige voor de veld-
arbeiders zwijgt de socialistische ea-
thecismus.
Tolstoï heeft een brief van eea
boerenarbeider ontvangen, die hem
schreefhet grondbezit daarover
alleen loopt de strijd. Maar de ge
leerde socialisten zeggen, dat de strijd
loopt over fabrieken en werkplaatsen
en dan eerst over den grond. Opdat
de werklieden grondbezit zullen ver
krijgen moeten zy eerst oorlog voeren
met de kapitalisten om de fabrieken
in hunne macht te krijgen en dan
eerst zullen zij grondbezit vet werven.
Maar de menschen hebben behoefte
aan grondbezit en men leert hun,
dat zij eerst hun bodem verlaten
moeten om de fabrieken en werk
plaatsen te veroveren, waaraan zij
niets hebben, om dan door een zeer
samengesteld procédé grondeigendom
te verkrijgen. Dat is de manier door
sommige woekeraars gevolgd. Gij
vraagt hun duizend roebels. Dan ant
woorden zijdie som is te klein
maar gij kunt eene waarde van vijf
duizend roebels krijgen, voor vier
duizend aan zeep en zijden stoffen en
andere dingen, die gij noodig hebt.
Op die voorwaarde zal ik u de dui
zend roebels leenen, die gij behoeft.
De socialisten, den grond gelijkstellend
met een fabriek, stellen de veld-
arbeiders, die geen grond genoeg
eetkamer verlaten hadden was het
onmogelijk vrij met elkaar te praten.
Maar Mrs. Malincourt kon zoo lang
niet wachten en zij stond in de hal
toen haar zoon en dochter binnen
kwamen.
Wel, Cesar? fluisterde zij, ter
wijl zy hem apart nam op een toon,
die zy vergeefs trachtte vastheid te
geven. Is er goed nieuws? Heeft onze
familie iets gekregen
Nietsantwoordde de jonge
man somber. Hij was onderweg naar
huis voortdurend bezig geweest om
Violet tot rede te brengen, maar zy
was stijfhoofdig gebleven in haar plan
om Anthony te trouwen.
Zyu toon was kortaf en zyn voor
hoofd gefronst, terwijl hjj de hand
van zijn moeder wegduwde en zich
omkeerde om de eetkamer binnen te
gaan.
Wij hebben niets gekregen en
zullen ook niets krijgen 1 zei hij met
wreedaardige duidelijkheid.
Mrs. Malincourt volgde haar zoon
met teleurstelling in haar hart. Een
blik op beider gelaat vertelde den
vader de waarheid en hij belde driftig
om het middagmaal.
Waar zijn je zusters vroeg hy
op ruwen toon aan zyn zoon. Het
diner is al in een heele poos uitgesteld,
en zij behooren ons nu niet langer te
laten wachten
hebben voor, zich bezig te houden
met de verovering van werkplaatsen,
waar men kanonnen fabriceert, spie
gels, voorwerpen van weelde. Als de
arbeiders dan hebben geleerd die
dingen te vervaardigen en niet langer
geleerd den grond te bebouwen, zegt
men men hun dat zy dien moeten
trachten te verkrijgen.
De socialistische leer zegt, dat het
geluk niet ligt in een gelijkmatig leven,
te midden van planten en dieren met
de voldoening, dat men door zijn be
drijf in bijna al zijne behoeften kan
voorzien, maar dat het gevonden moet
worden in de bedorven stadslucht,
waar men behoeften leert kennen,
die alleen door overdreven fabrieks
arbeid kunnen vervuld worden. De
werklieden gelooven dat en strijden
met de kapitalisten om een paar
werkuren en een paar stuivers min
of meer. Dan verbeelden zij zich dat
zij een belangrijk werk doen, terwijl
zij hunne krachten moesten besteden
om in de natuur terug te keeren en
tot den veldarbeid. Er is slechts een
ding noodig, dat men niet krijgt door
vereenigingen, werkstakingen, kinder
achtige processies met vaandels op
den eersten Mei: het grondbezit. Dat
te verkrijgen daarnaar moet wor
den gestreefd.
Die redeneering is niet onverwacht
in den mond van Tolstoi en, zooals
wy zeiden, er ligt zeker een kern van
waarheid in zijne beschouwingen. On.
gelukkig laat hy de groote vraag on
beantwoord hoe de arbeiders in 't
bezit zullen komen van zooveel grond
als zij voor hunne gezinnen noodig
hebben.
De socialisten critiseeren de be
staande maatschappelijke verhoudin
gen, die niet voorbeeldig zijn. Tolstoi
criticeert de socialistische leerlinge^
die ook niet voorbeeldig zijn. Maar de
vraag hoe men doen moet om den
geluksstaat op aarde te verkrijgen,
blyft en er is geene oplossing tot
heden en voor allen.
WEGGEMOFFELD.
I
In onze korte beschouwing over
den inhoud der Troonrede in het
nommer van eet gisteren, hebben we ge
juicht, dat de protectie-planuen van
de baan schenen te zijn.
En om dezelfde reden hebben vooral
de R. K. bladen hunne teleurstelling
uitgesproken.
Er werd dan ook in de Troonrede
met geen woord van gerept.
Doch, de Millioenennota doorioo-
pend, lazen we daar tot onze grotstfe
verbazing NO-v-
„Waar nu de Regeering voor fle -
dekking van de kosten der bedoelde*6-;,
sociale maatregelen bet oog heeft^op
de meerdere inkomsten, welke .door
een herziening van het ta
rief van invoerrecht ^n te.
verkrijgen zyn, komen voor de deS;. -
king van het tekort, voor zoover dit 1
gerekend moet worden blijvend te
zijn, in aanmerking een verhooging
van de successie-rechten, alsmede de
invoering van een algemeene inkom-j^
stenbelasting met afschaffing van de
bedrijfsbelasting en omwerking van
de vermogensbelasting tot een aan-
vullingsbeffing. Een wetsontwerp tot
verhooging van de successiebelasting
zal binnen niet al te langen tjjd ter
indiening gereed zjjn aan de inkom
stenbelasting is de hand geslagen."
Het Vaderland heeft het juiste
woord voor deze wyze van handelen
j gevonden, dat we dan ook boven dit
stukje plaatsen I
Dus toch eene herziening van het
tarief. Nu, daar zal nog wel een
hartig woordje over worden gewisseld,
in de Kamer voor het geval het
voorstel daartoe nog dit zittingsjaar
wordt ingediend en anders zullen de
kiezers gelegenheid krijgen zich over
die plannen uit te sprekeu voor dit
ministerie weer wordt „ingehuurd".
Maar in elk geval is het geen pas
sende wyze van doen, om van deze-
plannen, misschien de meest ingry-
grypende van dit Kabinet, in de
Troonrede geen melding te maken.
Verder lezon wy in de Millioenen
nota
Wjj moeten ODze hoeden toch
afzetten, zei Violet, die op dat oogen-
blik met Nancy binnenkwam. Ais.
haar hart beefde by de gedachte aan
hetgeen haar te wachten stond, dan
was er toch niets van in haar stem te
hooren.
Het diner scheen oneindig lang te
duren. Er heerschte een stilte, die
niemand durfde verbreken.
De heer des huizes wierp nu en
dan een donkeren blik om zich heen,
terwijl Mrs. Malincourt nauwelijks
scheen te bemerken wat zy at.
Cesar, die werkelijk van Violet
hield, maakte zich ongerust over
haar plannen. De délinquent zelf
scheen de kalmste van allen te zijn.
Toen de bedienden eindelijk ver
trokken waren, keek Mr. Malincourt
zijn zoon aan.
Ik heb al begrepen, zei hij, dat
je boodschap van heden al even
vruchteloos was als de meeste van
je vroegere ondernemingen. Ik moet
bekennen, dat het my ternauwer
nood verbaasd. Als jij je met iets
bemoeit, dan schijnt het altijd wel
verkeerd te gaan.
Het kan ditmaal toch moeilijk
mijn schuld genoemd worden, zei de
jonge man. Ik heb niets met het ma
ken van het testament te doen
gehad.
Aan wie is het geld toegewezen
vroeg zijn vader met een boos hand
gebaar.
Cesar vertelde het hem in zoo wei
nig mogelijk woorden. Zyn ouders
luisterden begeerig, en toen hij uit
gesproken had, liet Mr. Malincourt
een kreet van verbazing hooren.
Ik heb nooit meer van zoo'n
onmogelyk testament geboordriep
bij uit. Kwam niemand daar tegen op?
Deed jij niets, terwijl je vader, moe
der en zusters gekort worden in hun
rechten? Heb jij geen woord inge
bracht tegen zoo'n brutale oplichterij?
De notaris, Mr. Bently, ver
klaarde dat het testameDt volkomen
in orde was en gemaakt door mijn
oom, terwijl hy nog lang in 't volle
bezit van zijn geestesvermogens was.
Er tegen te prote-iteeren zou dwaas
heid zijn.
Wie protesteerde er tegen? Wie
was het, die den notaris noodzaakte
zjjn opinie daarover te uiten
Tante Harriet zei iets over bet
ongeldig verklaren van het testa
ment.
Dat had ik vooruit wel kunnen
zeggen Ik dacht wel, dat jij weer
een ander het eerst aan de beurt
zoudt laten. Tegen beter weten in,
heb ik je vandaag toestemming ge
geven alleen te gaan.
Wordl vervolgd.)
