WEERBERICHT.
Thermometerstand
BUITENLAND.
BINNENLAND.
STATEN-GENERAAL.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Rechtzaken.
Land-, Tuinbouw en Veeteelt.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 17 September 1908.
Hoogste barometerstand 769.7 m.M.
te Münchenlaagste 740.7 m.M. te
Seydisfjord en Thorshavn.
Verwachting tot den avond van IS
September 1908.
WindMeest matige Z.-lyae tot
Z.W.-ljjke wind.
Gesteldheid van de luchtGedeel
telijk bewolkt, waarschijnlijk regen
buien in het Westen.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 1 2
uur 767 m.M.
Vorige stand te 12 uur 766 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenP. 62
Laagfcte hedennacht F. 52
Hedenpiddag 12 uur F. 04
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
Temperatuur van het water op
Donderdag 17 Sept. des morgens 7 uur
56° F.
56
.Tegelijkertijd met dit ontwerp zal
een ontwerp de Kamer bereiken tot
heffing van 10 opcenten op de Ver
mogens en Bedrijfsbelasting over het
belastingjaar 1909—1910."
Waarom ook dit niet terstond in
de Troonrede vermeld Daar werd
gesproken van „een matig aantal
opcenten op de Vermogens en op het
gedistilleerd" en werd van den Be
drijfsbelasting niet gerept.
Is het schaamte geweest, die mi
nister Kolkman belette terstond dat
aantal opcenten te noemen
Is h(j bevreesd geweest, dat hij al
te hard zou worden uitgelachen
Toen minister de Meester ze voor
stelde, werden ze door zeker iemand
de tiende penning genoemd, een ge
hate benaming, die herinnert aan
tijden, waarin Roomschen en Calvi
nisten nog niet zoo innig waren ver
bonden.
Er is reden om in het vervolg, in
dien het aan het Kabinet-Heemskerk
opgedragen is nog meer troonreden in
elkaar te zetten, te zoeken naar het
geen er niet in woidt gezegd dat is
allicht zoo belangrijk, als betgeen er
wel in wordt vermeld.
DEMOCRATISCH NOORWEGEN.
Het laatste parlementaire jaar in
Noorwegen geeft een treffenden indruk
van den steeds krachtiger wordenden
democratischen geest, die in dat land
heerscht.
De kroning en zalving der Koningen
in den Dom te Trondhjem vervalt,
slechts de eed op de grondwet wordt
gehandhaafd. De Koninklyke toestem
ming voor een parlementszitting van
meer dan twee maanden is niet meer
noodig. De Koning mag zonder toe
stemming van de Storthing niet langer
dan zes maanden achtereen buiten
slands verblijven hetzelfde geldt voor
de Prinsen van het Koninklijk Huis.
Houden zij zich niet aan deze bepaling,
dan verliezen zjj het recht op den
troon. Bedeelden krijgen hun stem
recht terug als zü de gekregen som
men terug betalen of gebruiken voor
de opvoeding van kinderen.
Het z.g. sociale Storthing-comité
heeft nu bericht uitgebracht over de
invoering van een normalen arbeidsdag.
De sociaal-democraten hebben op den
achturendag aangestuurd en nu bleek,
dat de Staatsbedrijven, die den acht
urendag hadden ingevoerd, merkwaar
dige resultaten hadden verkregen. De
directie van de Staatsspoorwegwerk-
plaatsen, waar de achturendag in
sommige afdeelingen is ingevoerd,
deelt mede, dat noch de loonen lager
zijn geworden, noch de productie min
der is geworden. Bü den aanleg van
den straatweg Sandaak-Aamot werd
bij wijze van proef de achturendag
voor een half jaar ingevoerd. Na af
loop van dezen termijn werd besloten
den nieuwen werktijd te bandhaven,
omdat precies evenveel werk geleverd
werd als vroeger met den tienurendag.
In afdeelingen van de Staatsspoor-
werkplaatsen, waar men het aantal
wekelijksche werkuren van 60 op 55
had teruggebracht, was de productie
niet alleen verminderd, maar men
denkt er hard over voortaan 48 urn-
wekelijks te laten werken. Op grond
van deze resultaten wordt nu voor
gesteld een wetteljjken normaalarbeids
dag van 8 of 9 uur in te voeren.
De conservatieve minderheid in de
commissie wil echter deze werktijden
slechts dan ingevoeld zien, waar bij
zonder gevaar voor het leven en de
gezondheid der arbeiders beitaat of
waar de arbeiders zich gemakkelijk
overspannen. Maar de conservatieven
z(jn hierover onderling verdeeld, en
daarom gelooft men, dat. het voorstel
van het sociale comité in de volgende
zitting wel tot wet zal worden ver
heven.
DUITSCHLAND.
Bebel heeft gisteren op bet sociaal
democratische partijcongres te Neu-
renburg zijne groote rede tegen de
Zuidduitschers gehouden. Hij richtte
zich vooral tegen de Badensche en
de Beiersche partijgenooten. Iu Baden,
zeide bjj, vormen de sociaal-democra
ten een meerderheid tegen het cen
trum, dat zij vreezen, in Beieren gaan
zij met het centrum samen. In Baden
hebben Kolb en Frank gezegd, dat zij
aan de begrafenis van den Groother
tog hebben deelgenomen, om te laten
zien dat z(j nog zoo kwaad niet wa
ren. Maar dan houden wij op sociaal
democraten te zijn, riep Bebel uit.
Dan worden wij een hervormingsge
zinde sociale arbeiderspartij.
Telkens vielen de Zuidduitschers
Bebel in de rede. De Beieren riepen
o. a.Wat hebt g(j iu Pruisen oe-
reikt? Wij hebben het algemeene
kiesrecht." Bebel antwoordde, dat het
centrum in Beieren het algemeene
kiesrecht noodig had. De Beiersche
sociaal-democraten hebben de heer
schappij van het centrum voor vele
jaren bevestigd. Maar met welke
moeilijkheden heeft de partij in Prui
sen te kampen 1 Geen enkele partij
is daar voor algemeen kiesrecht, ook
het centrum niet. In Beieren is cen
trum, de zwartste reactie, troef en de
sociaal-democraten z(jn dan huisvrien
den bij minister Podewils geworden.
Bebel somt op, hoe dikwijls de
Beiersche partij vervolgd en geplaagd is.
H(j vervolgt met te zeggen, dat de
Zuidduitschers het besluit van Lubeck
krachteloos willen maken. Dan zal
men elk jaar zulk een beraadslaging
krjjgen. Wy kunnen, zegt hij, de
arbeiders niet op onze hand krijgen,
door de regeering te helpen, door
voor haar te kruipen, maar wij
moeten den grooten hoop verlichten
en verheffen. Met moties van ver
trouwen in de regeering kunnen w(j
niet de groote massa aan ons binden.
Bebel eindigde met een opwekking,
om het besluit van het hoofdbestuur,
dat de houding van de Zuidduitschers
wraakt, aan te nemen.
GROOT BR1TANNIË.
De Engelsche Minister van Handel
heeft aan de Kamers van Koophandel
en verschillende werklieden vereeni-
gingen medegedeeld, dat permanente
scheidsgerechten voor arbeidsgeschillen
zullen worden ingesteld. Bekende
onzijdige personen zullen tot voorzit
ter worden benoemd, terwijl een lid
van den werkgeversbond of van een
vakvereeniging mede zitting zal heb
ben. Deskundigen kunnen worden ge
raadpleegd, maar hebben geen stem
De rustverstoringen door de
werkeloozen in Engeland nemen toe.
Gedurende een godsdienst-oefening in
de kathedraal van Manchester den
vorigen Zondagmiddag werd de predi
king van den geestelijke voortdurend
onderbroken door uitroepen van dein
de kerk aanwezige werkeloozen. Ten
slotte brak de menigte los in gejoel
en geschreeuw, zód dat de predikant
plotseling den dienst afbrak en de
kansel verliet. Eén der leiders wilde
nu het woord voeren, maar de organist
liet het orgel waarvan hij alle registers
opengezet had, in het sterkste fortis
simo door de kerk ruischen en bracht
zoodoende den spreker spoedig tot
zwijgen. Daar' a verliet de menigte
rustig de kerk.
Te Glasgow hielden de werkloozen
Zondagmiddag een groote meeting in
de buitenlucht, waaraan over de 3U00
personen deelnamen. Een man, die een
tegen-demonstratie trachtte op touw
te zetten, werd door de menigte ge
grepen en aan den oever van de rivier
de Clyde gesleept.
Het bad niet veel gescheeld of hij
was door de razende menigte in den
stroom geworpen een afdeeling politie
agenten verscheen op het juiste oogen-
blik en redde hem uit de handen der
opgewonden lieden.
TWEEDE KAMER.
In de gister gehouden zitting werd
de lieer Roëll geïnstalleerd als voor
zitter.
Besloten werd Donderdag 24 Sept.
over te gaan tot de benoeming van
leden der Huishoudelijke Commissie en
van de leden uit de Tweede Kamer
van de Gemengde Commissie voor de
Stenographie, en tot bepaling van den
tijd voor het doen van vragen, over-
komstig art. 89 van het R. van O.
De heer Plate vroeg en verkreeg
verlof, eenige vragen te mogen richten
tot de minister van Landb. Nijv. en
Haudel, met betrekking tot de laatste
verhooging der premie voor de onge
vallenverzekering in het havenbedryf.
Nederland en Venezuela.
De Parijsche correspondent van de
N. R. Ct. seint:
Aan de Parijsche uitgaaf van de
New York Herald wordt uit New York
geseind, dat de correspondent van de
Herald in Venezuela een onderzoek
naar de stemming onder de bevolking
enz. heeft ingesteld. Castro onderneemt
een groote reis door het land, blijk
baar met de bedoeling, om steun te
krijgen bij het volk en een omwente
ling te voorkomen. Hij heeft, met het
oog op een blokkade, een bestelling
gedaan van de grootste ooit in Vene
zuela ingevoerde hoeveelheid tarwe.
Bond voor staatsp en-
si o n n e e r i n g. Door den Bond voor
Staatspensionneering is een adres ver
zonden aan alle Gemeenteraden van
Nederland, waarin medegedeeld wordt
het adres, ingevolge besluit van de
algemeene vergadering van den Bond
(gehouden 8 Juli 1908 te Tiel) aan
H. M. de Koningin gericht.
Tevens werd besloten, aan alle ge
meentebesturen het verzoek in te
richten, dit adres te willen steunen
door een adres van adbaesie aan H.
M. de Koningin.
Uit de Staatsbeg roo
ting. Er wordt f75.000 aangevraagd
voor subsidiën tot bestrijding van de
tuberculose, en wel15.500 aan de
Ned. Centrale Vereeniging in de kos
ten van uitgave van haar tijdschrift
„Tuberculose"; f1500 aan genoemde
Vereeniging in de kosten van oprich
ting van plaatselijke vereenigingen
pl. m. f58.000 voor subsidiën aan de
plaatselijke vereenigingen tot bestry-
ding van tuberculose en aan met deze
gelijk te stellen vereenigingen, als
mede aan de Sanatoria en voor andere
doeleinden.
Voor 10 ambachtsscholen, waaronder
die te Amersfoort wordt verhooging
van liet laatstelijk genoten of toege
zegde subsidie uitgetrokken.
Voor buitengewoon onderhoud en
herstelling van het hoofdgebouw te
De Bilt is f1025 uitgetrokken.
De Minister heeft geen vrijheid
kunnen vinden een bedrag uit te
trekken voor den bouw van een pavil
joen voor seismologische waarnemin
gen te De Bilt.
Het ligt in de bedoeling een subsidie
beschikbaar te stellen van f 1000 voor
de Nederl. Vereeniging voor Lucht
vaart tot het bevorderen van het
onderzoek van den dampkring.
Demillioenennota. Aan
de nota betreffende den toestand van
's lands financiën, waarvan de staats-
begrooting vergezeld gaat, wordt het
volgende ontleend:
Het dienstjaar 1906, waarin de
ontvangsten f 181,976,431,01 en de
uitgaven f 177,910,018,34 bedroegen,
wijst een voordeelig saldo aan
van f 4,066,412,67, welk overschot
t 1,715,073,93 meer bedraagt dan tan
vorigen jare werd verwacht, doordat
de uitgaven f 1,228,421,77J minder en
de ontvangsten f 486,662,12^ meer
hebben bedragen, gunstige verschillen,
wat de ontvangsten betreft grooten-
deels bet gevolg van de talrijke sup
pletoirs aanslagen in de vermogens-
en bedrijfsbelastingen, voor zooveel
de uitgaven betreft, van de belang
rijke bedragen, in hoofdzaak voor
waterstaats- en spoorwegwerken, welke
niet meer ten laste van den dienst
1906 konden worden gebracht.
De inkomsten van het dienstjaar
1907 noemt de minister alleszins be
vredigend.
Voor zoover daaromtrent thans
reeds te oordeelen valt, zullen de ont
vangsten van dat jaar f 183,085,025,86
en de uitgaven f 182,913,729,17 be
dragen, zoodat er vermoedelijk een
overschot zal zyn van f 171,296,69.
Omtrent de vermoedelijke uitkom
sten van het dienstjaar 1908 valt nog
slechts een onzekere voorspelling te
doen. De afloop laat zich verre van
gunstig aanzien. Het tekort op den
gewonen dieast, door 's minister ambts
voorganger b(j de indiening der be
grooting na aftrek van de vermoede
lijke besparing op f niillioen ge
raamd,steeg tengevolge van verhooging
der gewone uitgaven gedurende de
behandeling tot ruim f 5£ miliioen.
Vermits de opbrengst der middelen
AL, (de opcenten buiten rekening
gelaten) f 1,400,000 beneden de raming
voor 19uS bleef, kon genoemd tekort
slechts verdwijnen, wanneer de op
brengst over 1908 die van 1907 met
ongeveer f 6,700,000 overtreffen mocht.
Intusschen, wel verre van de op
brengst over 1907 belangrijk te over
treffen, bleef de opbrengst over 1908
in de eerste 8 maanden een belangrijk
bedrag daaronder, zoodat tenzij de mid
delen MZ de raming verre achter zich
laten of er in den loop der voornaamste
middelen in de laatste maanden des
jaars een volkomen ommekeer komt,
de gewone dienst van 1908 met een
zeer groot tekort sluiten zal.
Voor het dienstjaar 1909 worden de
uitgaven geraamd op f 200,576,140,65,
de middelen A—L op 162,753,940.
de overige op f 21,974,411. te zamen
f 184,728,351.—Derhalve woidt een
tekort berekend van f 15,847,789,61.
Vergeleken by het totaal bedrag
van de 13 hoofdstukken, gelijk die
aanvankelijk voor 1908 werden vast
gesteld, wyst het totale thans aan
gevraagde bedrag een vermeerdering
aan van f 6,380,935,24, welke het ge
volg is van een hoogere raming van:
hoofdstuk II (hooge collegiën) ad
f 4655,62', hoofdstuk IV (Justitie)
f 1,457,265,50, hoofdstuk V (Binnen-
landsche Zaken) f2,518,631,32, hoofd
stuk VI (Marine) f 1,355,299,51-1,
hoofdstuk Vila (Nationale Schuld)
f 199,928,02, hoofdstuk Vllb (Finan
ciën) f 930,6SG,72 hoofdstuk X (Land
bouw enz.) f 471,783,25, hoofdstuk XI
(Koloniën) f 347,986,50, waartegenover
staat een lagere raming van hoofdstuk
I (Huis der Koningin) ad f 63,750,
hoofdstuk III (Buitenlandsche Zaken)
f 11,888,86, hoofdstuk VIII (Oorlog)
f 442,358,35, hoofdstuk IX (Waterstaat)
f 387,586.
Over 1908 werd ten behoeve
van het gymnasium alhier een rijks
subsidie verleend van f9869.
Bij de courses gisteren te Duin-
digt by '-Gravenliage gehouden over
kwam onzen stadgenoot den luitenant
der huzaren van Weideren baron
Rengers een ongeval dat betrekkelijk
nog al goed is afgeloopen.
In den Military III, hordenren voor
paarden bereden door officieren was
luitenant Rengers met zijn paard
„Vandilo" zyn concurenten belangrijk
voor en was nagenoeg zeker van de
course toen zyn paard bij het nemen
van de laatste horde een fout maakte
waardoor zijn bereider kwam te vallen.
De op het terrein aanwezige genees
heer constateerde een lichte hersen
schudding doch naar wij van bevoegde
zyde vernemen zal dit ongeval geen
ernstige gevolgen hebben.
Door het Ministerie van Water
staat werd gisteren aanbesteed
het onderhouden van het post- en
telegraafgebouw te Amersfoort van
den dag der kennisgeving van de goed
keuring der aanbesteding tot en met
31 Maart 1909 en het uitvoeren van
eenige werkzaamheden aan dat gebouw.
Minste inschrijver was de heer W.
van Achterbergh, Amersfoort.
Bij Kon. besluit van 15 dezer is
op non-activiteit gesteld de kapitein
C. G. Preuyt, van het 4e regiment
veld-artillerie, ter zake van tijdelijke
ongesteldheid.
Luitenant R. Wilson van de
Cavalerie hier in garnizoen wordt voor
den tijd van 9 maanden gedetacheerd
bij de Fransehe rijschool te Saumur.
Onze sportcorrespondent meldt
ons:
Het zal ons niets verwonderen, als
er Zondag veel publiek zal komen op
de Leusderbei en het wordt den toe
schouwers zoo gemakkelijk mogelijk
gemaakt. Men kan er evenals het
vorige jaar consumptie en stoelen ver
krijgen, terwijl de militairen beneden
den rang van officier vrijen toegang
zullen hebben.
Het Quick-elftal is nog niet geheel
definitief samengesteld, veel veranderd
bij het vorig jaar vergeleken zal het
wel niet zijn. Plank neemt v. Goet-
hem's plaats waarschijnlijk in, terwijl
Adam het linksbuitenbaantje voor-
loopig op zich zal nemen. Ook is er
sprake, dat H. Veenhuyzen het eerste
elftal als achterspeler zal komen ver
sterken.
In Ons Huis zullen in den
komenden winter weder cursussen in
Nederlandsch, Duitsch, Fransch en
Engelsch worden gegeven.
De cursussen beginnen 15 October.
De Commissaris der Koningin in
de provincie Gelderland,
heeft goedgevonden te bepalen
dat de loting van de in 1908 voor
de Nationale Militie ingeschrevenen
voor Barneveld en Nykerk zal ge.
schieden in dit jaar als volgt
te Barneveld, voor die der gemeei 1
ten Scherpenzeel en Barneveld, o;
Maandag 19 October e.k., alsgem.
Scherpenzeel, 9 uur voorm.Barne
veld, 94 uur voorm.
te Nykerk, voor die der gemeenten I
Hoevelaken en Nijkerk, op Dinsdag
20 Oct. e.k., alsgem. Hoevelaken 9 I
uur voorm.Nykerk, 94- uur voorin.
DE BILT. Dinsdagmiddag ongeveeri
tegen 6 uur, reed op den Amersf.
Straatweg ter hoogte van het Zeis-
terkamp do automobiel L. 53S, ko
mende uit Amersfoort, met bestemming
naar de Bilt. Plotseling vloog een I
kogel door de vóórspiegelruit van het
voertuig, rakelings langs het hoofd I
van den chauffeur. Daar geschoten
werd in schuine richting, verdween
de kogel in het kreupelhout aan de
overzijde van den weg. De chauffeur
en de twee inzittende heeron waren
natuurlijk doodeljjk verschrikt.
Aanvankelijk werd aan baldadigheid
gedacht, maar daar de kogel gescho
ten werd in de onmiddellijke nabijheid
van de legerplaats der militairen is
het naar alle waarschijnlijkheid een
kogel uit het kamp geweest.
Am. Dgbld.
ZEIST. Met no. 218 der Stct. zyn
verzonden de Statuten van het Sup
pletiefonds ten behoeve der Christe
lijke school van de Ned. Hervormde I
Gemeente te Zeist.
EILERS VEROORDEELD.
De Alkmaarsche Rechtbank heeft j»
geen termen gevonden in te gaan op
het verzoek van den subst-off. om
een onderzoek te doen instellen naar
den toestand der geestvermogens van
den kwakzalver Eeilers, woonachtig
te Oegstgeest.
In hooger beroep werd hij veroor
deeld wegens het onbevoegd uitoefe
nen van de geneeskunst tot 2 maan- i
den hechtenis.
ONTGINNING.
I.
Het vanwege de directie van den
landbouw Uitgegeven verslag over
den landbouw in 1907 vermeldt dat in
dat jaar in ons land 120S HA. heide
tot bouwland en 525 HA. dalgrond
tot bouwland werden ontgonnen. In
beide gevallen neemt de provinces
Drenthe de eerste plaats in. De op
pervlakte heide, tot grasland ontgonnen
bedroeg 1564 HA., in welke rubriek
echter Overysel de eerste plaats onder
de andere provinciën inneemt. Tot
bosch werden 1310 HA. aangelegd en
hierin staat Gelderland bovenaan. Al
deze rubrieken vertoonen grooter
cijfers dan in het voorafgaande jaar;
vooral wat betreft den aanleg vaD
grasland waarvan in 1906 slechts 981 -
HA. werden aangewonnen 1
Een zeer groot deel van de hier
genoemde werkzaamheden is door de
Nederlandsche Heidemaatschappij ver
richt ook zij kan in haar verslag
over het afgeloopen jaar raededeelen
dat de totale oppervlakte der tot gras-
en bouwland ontgonnen gronden weer
aanzienlijk grooter is dan over het
jaar 1906. In het bijzonder, blijkt ooi'
uit dit verslag, neemt de belangstel- i
ling in de ontginning van den woesten I
grond tot bouw- en grasland sterk
toe in de provincie Drenthe. De re
sultaten die daarbij worden bereikt,
zyn over het algemeen gunstig. Een
groot deel van den heidegrond van
deze provincie blijkt voor den aanleg
van gras- en bouwland geschikt te
zijn. Toch heeft de maatschappij ge
durende haren arbeid opgemerkt, dat
het nuttig is, ook bij den aanleg vaD
grasland den grond eerst eenige jaren
als bouwland in gebruik te nemen
en daarna pas tot den. aanleg van
grasland over te gaan. Een zeer ver
blijdend verschijnsel in deze provincie
is, dat ook hier, waar de eigengeërfde
boerenstand sterk vertegenwoordigd
is, de eigenlijke landbouwers meer en
meer gebruik gaan maken van de
deskundige voorlichtting en hulp der
maatschappij.
Evenals in Drenthe, zijn ook in
Overysel een zeer veel grooter aan-
tal H. A. ontgonnen dan in 1906.
Hoofdzakelijk in Salland is de be-
