AGBLAD vooE AMERSFOORT en OMSTREKEN.
to. 210.
DONDERDAG 8 OCTOBER 1908.
5e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
CHOOLARTSEN.
FEUILLETON.
Een Verborgen Erfenis.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER
Hoofdredacteur R. G. RIJKEN S.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BB.EEDESTRAAT 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advertöntiën
Van 1 tot 5 regels
Voor iederen regel meer
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
f 0.40
- 0.08
- 0.10
[T»t plaatsing Tan advertöntiën en reclames Tan bniten het kanton Amersfoort io dit blad is „oitslnitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Bnitenlandsch Advertenticbarcan D. F. ALTA, ïïarmoesstraat 76—7S te Amsterdam.
jEenigen tijd geleden heeft de ver
in iging van geneeskundigen in Haar-
m en Omstreken eene conclusie
inomen ten opzichte van de wenscbe-
kheid der aanstelling van school-
Itsen.
Zij heeft daarmede ten minste gedaan
Wkregen, dat de aandacht eens wat
meer gevestigd is op een onderwerp,
,t in den laatsten tijd, doordat zoo-
de andere vragen zich aan ons op-
■ingen, wel wat in het vergeetboek
ras geraakt.
Het denkbeeld van medisch toezicht
de scholen is niet van vandaag of
[isteren.
Dr. Geuken deelt in zijn werk D e
iygiéne in het schoolleven
nede, dat omstreeks 1874 de ge-
neente Brussel iets dergelijks al op
hare scholen heeft ingevoerd. In 1879
volgde Parijs dat voorbeeld, in 1893
perd een regeling ingevoerd voor ge-
Beet Frankrijk, in 1882 stelde Ant
werpen eenige schoolartsen aan, in
1857 deed men het in Hongarije
Heen voor de middelbare scholen, in
1858 volgde Moskou en na dien tijd
volgde Duitschland. Dr. Geuken wijst
br op dat daar de aanstelling van
de schoolartsen nu juist niet con
am ore, met groote opgewektheid,
jeschiedt. De onderwijzers schijnen
levreesd voor bemoeizucht van den
irts, dien velen als een soort nieuwen
jatroon beschouwen en de gemeente
besturen zijn beducht voor de toe
neming van hun uitgaven. Ellelange
nstructies, verplichte bijwoning van
vele vergaderingen, verslagen, een
overgroot aantal te onderzoeken kin-
fleren vormen daar een beletsel voor
de zaak. Voor zoover men op be-
hryviDgen en verslagen vertrouwen
an, zegt Dr. Geuken, schijnt in de
Vereenigde Staten het schoolartsen
stelsel het best te zijn ingericht.
Overigens is Japan er ook als de
kippen bij geweest. Daar zijn niet
minder dan 3800 schoolartsen en, om
de opsomming te eindigen, ook ons
land kent de nieuwe functionarissen-
Verschillende gemeenten hebben hen
ingevoerd.
Het is al elf jaar geleden, in 1897
geweest, dat Dr. Catharine van Tus
senbroek met een oogarts, den heer
D. J. Blok en een schoolhoofd, den
heer C. H. de Jong, een inleiding
deed verschijnen tot de studie der
schoolhijgiène, bestemd voor onder
wijzers. Een van de hoofdstukken
draagt' als opschrift„Schoolziekten",
maar onmiddellijk volgt van die uit
drukking een nadere omschrijving.
Men zou er uit kunnen lezenziek
ten, door de school veroorzaaktdat
is voor de meeste dier ziekten on
bewezen en voor sommigen stellig niet
waar. Juister heeft men er onder te
verstaanziekten en ziekelijke toe
standen, die tjjdens den schoolleeftijd
in meer of minder duidelijk verband
met het schoolleven optreden. Twee
der gewichtigste zijn kortzichtigheid
en ruggegraatsverkromming.
Overigens worden de schoolziekten
in acute (plotseling uitbrekende) en
chronische (slepende) verdeeld. De
acute zijn mazelen, diphtheritis, rood
vonk, roode hond, kinkhoest, hof en
waterpokkende chronische worden,
weer verdeeld in besmettelijke en niet-
besmettelijke. De eerste zjjn voor
namelijk huid-, haar- en oogziekten,
waaronder de zeer bekende f a v u s,
die op de woekering van 'n schimmel
berust, de s c a b i e s of schurft, die
veel minder dikwijls voorkomt en de
pediculosis of luisziekte. Tot de
niet besmettelijke worden gerekend
de bovenvermelde bijziendheid en rug
gegraatsverkromming, klierachtigheid,
(naar het engelsch.)
29)
Zijn assistent Dayne had de infor
maties gekregen, waarop hij uitge
stuurd was. Op een klein stukje pa
lier, dat op zijn schrijftafel lag,
was het geschreven. Rayne zelf, die
zat te schrijven toen [zijn meester
binnen kwam, hief zijn hoofd niet op.
Ivan nam het stukje papier en las
„Oakhurst, vijftien mijlen van
„Londen af, aan de hoofdlijn. Op
„den eersten December werd de
„eigenaar meerderjarig (vijf en
„twintig jaar). Hij kwam terug,
„om op zijn landgoed te gaan wo
nnen. Zijn naam is Bertram Cur-
„zon."
Het fortuin scheen hem zoo te be
gunstigen, dat hjj er bijna ongerust
over werd. De eenige minder gunstige
■wending was het verdwijnen van
■ambert. Maar die moeilijkheid zou
jok wel overwonnen worden hij zou
Fayne er op uit sturen. De man had
bewezen, geschikt te zijn voor zulk
werk.
Payne, zei Ivan, luister eens
even goed naar mij.
De man keek op van zijn werk.
Ik ga eenigen tijd weg mis
schien voor een week. Als ik
afwezig ben moet je het adres zien
te weten te komen van een man, ge
naamd George Lambert, bekend onder
den naam van G. Smith. Waarschijn
lijk is hij als lijfbediende in dienst
geweest bij mijn overleden oom. Peter
Malincourt. Hij was een van de ge
tuigen van zijn testament. Tot van
morgen had hij kamers Potter's Road
21, Bow, maar verliet die weer onge
veer op hetzelfde oogenblik, dat ik in
Londen aankwam. Ik heb deze ka
mers voor een week gehuurd en be
volen, dat ieder nieuws, over hem, dat
zij daar mochten ontvangen, aan uw
adres zal worden gezonden. Ik mag
in die zaak niet meer genoemd wor
den en wensch er geheel buiten gela
ten te worden. Begrepen
Payne gaf zijn gewoon antwoord,
zonder zijn meester aan te kijken.
Begrepen, zei hy.
Ivan, overtuigd dat zijn factotum
veel meer aanleg voor detective had
dan hij zelf, vermoeide zich niet met
nog meer aanwijzingen. Hjj was be
sloten om naar Ryeland te gaan, met
het doel zijn beloofde visite aan Hu-
bert Wickham te brengen.
bleekzucht, de veelbesproken adenoïde
woekeringen en stoornissen in het
zenuwgestel.
Sedert geruimen tijd bestaat er in
enkele gemeenten op openbare scholen
voor gewoon lager onderwijs iets, dat
als een begin van medisch toezicht
kan worden aangemerkt. Aan de
hoofden is opgedragen te letten vooral
op besmettelijke aandoeningen, als
hoofdzeer en huiduitslag, om wanneer
zij die constateeren, een arts te raad
plegen, die dan eene verklaring geeft
in hoever de aandoening besmettelijk
is en wat er, hetzij bob genezing hetzij
ter bescherming van andere scholieren,
dient te worden gedaan.
Bovengenoemde geneeskundige kring
gaat echter verder. Plaatselijke ver
ordeningen ter beteugeling van besmet
telijke ziekten vindt hij naast de
bestaande niet noodig, maar toch
zullen deze geen resultaat hebben,
wanneer niet worden aangesteld school
artsen, die kunnen beschikken over
de middelen, welke hun de weten
schap aan de hand doet, het geven
namelijk van adviezen aan ouders, het
wegzenden van kinderen of onder
wijzers, het sluiten zelfs van een
geheele school of van eene klasse.
Nieuw is hierin het denkbeeld om
het onderzoek niet te bepalen tot de
kinderen, maar dit uit te] strekken
tot de onderwijzers, die natuurlijk
evengoed, onwillens en onwetend, de
dragers van besmetting kunnen zijn.
Dat niet allen het er over eens zijn,
hoever do taak van den schoolarts
dient te gaan, is gebleken uit de be
raadslagingen, die de Amsterdamsche
schoolcommissie een paar jaar gele
den over dit onderwerp heeft ge
houden.
De vereeniging van geneeskundigen
in Haarlem en omstreken heeft de
zaak nu weer meer actueel gemaakt,
evenals de verschijning van een
werkje uit de serie „Pro en Contra".
Er valt natuurlijk over te discus
sieeren, hoever de taak van de school
artsen moet gaan, maar dat men met
het aanstellen ervan een nuttig werk
doet, staat bij ons vast.
Op weg daarheen stapte hij uit aan
het station Oakhurst, van waar uit
hij niet langs andere lyn naar Rye
land kon (komen. Hy verlangde er
naar om den eigenaar van het land
goed te zien, opdat hij hem bij voor
komende gelegenheden weer zou ken
nen. Zyn onveranderlijk goed ge
sternte verliet hem ook hier niet,
want toen hij even bij den hoofdin
gang stond rond te kijken, liep een
jonge man hem voorbij, die het hek
opende.
Ivan ging naar hem toe.
Mogen hier vreemdelingen toe
gelaten worden? vroeg hij. Misschien
is u een vriend van den eigenaar?
Omdat ik zelf de eigenaar ben,
antwoordde de jonge man, kan ik da
delijk uw twijfel opheffen. U is zeer
welkom als u lust heeft hier eens te
komen kijken. Er is echter niets te
zien. De velden en bosschen verkee-
ren niet in goeden staat en het huis
moet verbouwd worden, maar u heeft
vrijheid om alles te bekijken.
Dank u, ik wil er graag gevolg
aan geven, zei Ivan, terwijl hy het
hek doorging, dat Mr. Curzon voor
hem open hield.
Hy keek niewsgierig naar den
jongen man, door Mr. Wickham zoo
zeer gevreesd. Hy zag er zeer knap
uit, was goed gekleed, weldoorvoed,
en zag er uit als een echt man van de
DE CRISIS IN HET OOSTEN.
Teekenaars zullen moeite hebben
om de kaart van Europa bij te houden,
zooveel veranderingen brengen de el
kaar met snelheid opvolgende tele
grammen daarin.
Bulgarije een zelfstandig Koninkrijk
Bosnië en de Herzegowina bij de
Donau-monarchieCreta, dat zich bjj
Griekenland wil scharen en Italië, dat,
naar uit de rede van Tittoni moet
worden opgemaakt, ook iets van den
buit verlangt. Ten slotte Servië, dat
spectakel maakt en nog het meeste
gevaar oplevert voor een storing in het
tot nu toe onbloedige proces.
Er is groote opwinding in dit land
over de annexatie van Bosnië en de
Herzegowina door Oostenryk-Hon-
garlje.
Het aantal anti-Oostenryksche be
toogingen neemt te Belgrada steeds
toe, terwijl ook de by die gelegenheden
geuite kreten weg met Oostenrijk 1
oorlog aan Oostenrijk I wijzen op een
ernstige gisting onder de bevolking,
die woedend is over de annexatie.
Voorts dragen het afkommandeeren
der Servische manoeuvres en de op
roeping van een gedeelte der reserve
er het hunne toe bij de opwinding nog
te verergeren.
De Regeeringsgebouwen te Serajewo
en in andere steden, werden onder
bijzondere militaire bescherming ge
steld. Het in Kroatië staande 13e
Armeekorps kreeg bevel zich marsch-
bereid te houden en zal in de volgende
weken ter versterking der verschil
lende garnizoenen naar Bosnië ver
trekken.
Waarom de Serven zich zoo druk
maken over deze zaak, legde Grouitch,
de Servische zaakgelastigde, uit aan
een Reutercorrespondent.
De annexatie is voor Servië een
quaestie van het grootste belang, om-
wereld. Hy scheen wel geneigd zich
met den nieuwaangèkomene in te laten.
Ik had geen idéé, zei hy, dat
Oakhurst een plaats was, die iemand
graag zou willen bekijken. Het komt
mij bepaald zeer onverwacht. U is
juist met den trein aangekomen, niet
waar Mag ik vragen, of u hier kwam
met het doel om Oakhurst te zien
Neen, volstrekt niet, zei Ivan,
zyn glimlach beantwoordend. Eigen
lijk had ik een kleinigheid in het dorp
af te handelen en wilde nu voor tijd
verdrijf hier wat binnengaan. Voor
een Londenaar is alles buiten hoogst
interessant.
U volgt mijn stelregel, merk ik,
en laat het genoegen vóór het werk
gaan. De volgende trein vertrekt over
een uur.
Dat weet ik, maar ik moet een
half uur wachten vóór dat degeen,
dien ik moet spreken, mij kan ont
vangen.
Zij verhaastten hun schreden, en
Ivan dachc, dat zijn nieuwe kennis
niets over zich had van de slaperig
heid, die hij onwillekeurig bij dorps-
menschen verwachtte. Hij voelde hem
nu op een andere manier aan de tand.
Welke andere huizen zijn hier
dichtbij ik bedoel natuurlijk zulke
huizen als Oakhurst, behoorende aan
mensehen van uwe klasse in de maat
schappij 7
dat het meerendeel der bewoners van
beide provincies Serven zijn.
Hoewel de Macedonische quaestie
op het oogenblik geregeld heet, is het
lang niet zeker, dat het altijd zoo
blijven zal. Mochten zich weer on
lusten voordoen, dan zou Oostenrijk
allicht kunnen verklaren, dat het
niet dulden kan, dat de Oostelijke
grenzen d.w.z. die van Bosnië en Her
zegowina, blootgesteld zijn aan de
gevaren van een dergelijken toestand,;'-
en Oostenrijk zou onder dit voor
wendsel weten te bereiken, wat het
reeds zoo geruimen tijd geambieerd
heeft, nl. de bezetting van Saloniki.
In dat geval zou Servië geheel in-
gesloten zijn door Oostenrijk, waardoor
de handel doodgedrukt zou worden.
De annexatie van Bosnië en de
Herzegowina is een feit geworden. In v
een proclamatie, die fraaie woorden
genoeg bevat, wordt er aan herinnerd,
dat toen de Oostenryksche troepen
dertig jaar geleden in het land kwamen,
het volk de verzekering ontving, dat
zij kwamen als vrienden met den be
slisten wil het kwaad te verhelpen,
waaronder de bevolking had te lijden.
Die belofte is vervuld. De Regeering
tracht het land een gelukkiger toe
komst te openen. De veiligheid en de
orde zyn wedergekeerd, de0 handel
bloeit en de beschaving gaat met
groote schreden vooruit. De eerste
plicht is nu op dien weg verder te
gaan en derhalve besloot de Keizer
der bevolking een nieuw bewijs van
vertrouwen te geven door de vestiging
van constitutioneele instellingen, waar
door een wettelijke toestand in de
beide provincies zal worden geschapen.
Om deze redenen en vervuld van
de herinnering aan den band, die er
in oude tyden bestond tusschen zijn
voorvaderen op den Hongaarschen
troon en deze landen, heeft de Keizer
zijn souvereiniteitsrechten en de be
staande regeling van de troonopvol
ging ook tot Bosnië en Herzegowina
uitgebreid.
De nieuwe orde vau zaken zal een
waarborg zyn voor den bloei van den
landbouw en voor het algemeen wel
zijn.
Vrijheid voor iedereen en het wel
zijn van iedereen, dit zal het doel zjjn,
waarnaar de Regeering zal streven.
Dat scheen vroolijke gedachten bij
Mr. Curzon op te wekken.
Wijlen mijn voogd zou vol ijver
zeggen geen enkel 1 antwoordde hij.
Hy rekende my tot een klasse, die,
naar hy hoopte, maar enkele leden
had. Hij beschouwde mij als zeer lui
en waardeloos ten minste, dat
heeft hy mij dikwijls verteld.
Nu heeft u gelegenheid om hem
te toonen, hoezeer hij zich daarin ver
giste.
De jonge Curzon wierp van ter
zijde een blik op Ivan en gaf geen
antwoord. Zij konden nu het höis zien
en hy wees het zijn gezelschap aan.
Het is in 't geheel niet naar de
eischen des tyds ingericht, zei hy.
Mijn voogd liet het naar zijn ideeën
onderhouden dat wil zeggen, hy
zorgde, dat het waterdicht bleef, maar
meer niets. Ik ben heel blij, dat u
het gezien heeft, als dat u aangenaam
is, zooals ik straks al zei. Wil u het
ook van binnen zien
Ik vrees, dat ik geen tijd meer
heb. Er bestaat een landgoed Rye
land, omstreeks tien mijlen van hier,
geloof ikkent u de familie, (ge daar
woont?
Ivan had bijna geen tijd meer en
hij had niets van den jongen man te
weten kunnen komen.
(Wordt vervolgd.)