WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Uit de Omgeving.
Rechtzaken.
Land-, Tuinbouw en Veeteelt.
Ingezonden.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 8 October 1908.
Hoogste barometerstand 772.4 m.M.
te Munchenlaagste 748.8 m.M. te
Haparanda.
Verwachting tot den avond van 9
October 1908.
Wind Zwakke tot matige Zuidelijke
tot Z.W.-ljjke wind.
Gesteldheid van de luchtGedeel
telijk bewolkt, waarschijnlijk droog
weer.
Temperatuur: Iets warmer.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Êarometerstand hedenmiddag te 12
rjur770 m.M.
Vorige stand te 12 uur 771 m.M.
te Amersfoort.
•.Hoogste gisterenF. 66
■Laagste hedennacht F. 42
Hedenmiddag 12 uur F. 60
AMERSFOORTSCHE
BAD- EN ZWEMINRICHTING.
Temperatuur van het water op
Donderdag 8 Oct. des morgens 7
uur 55' F.
Alles mooi en wel, maar het trac-
taat van Berlijn, door Frans Jozef mede
onderteekend, wordt door hem een
voudig verscheurd.
Is het wonder als de volkeren scep
tisch zullen gaan denken over vredes
conferenties, tractaten enz., nu z(j
zien, dat de besluiten daar genomen,
V de bepalingen daarin vermeld en be
zegeld, juist zoolang zullen bestuan,
'(tot éen der onderteekenaars er genoeg
«ran krijgt?
Eindelijk is er een officieel oordeel
verschenen van de Turksche Regeering
over de gebeurtenissen der laatste
dagen. De Turksche gezant heeft dit
overhandigd aan den Franschen mi
nister van Buitenlandsche Zaken.
Wy hebben, zegt de Porte met een
gevoel van de grootste verbazing ver
nomen, dat de vorst van Bulgarije
gisteren de onafhankelijkheid van het
vorstendom en de verheffing ervan
tot koninkrijk heeft uitgeroepen. Deze
onverwachte daad is een schending
van het tractaat van Berlijn en steunt
op geen enkel feit, dat de misken
ning van de bepaling in dat tractaat
kan verklaren. De vorstelijke regee
ring heeft een zeer demonstratief
voorbeeld gegeven van hare minach
ting voor het internationale recht en
voor hare verbintenissen, en van haar
gebrek aan eerbied voor de raadge
vingen van de groote mogendheden.
De Turksche regeering komt dan ook
uit naam van den Sultan, met kracht
op tegen de houding van vorst Fer
dinand, doet een dringend beroep op
de mogendheden, die het tractaat van
Berlijn geteekend hebben en verzoekt
hen met aandrang zoo spoedig moge
lijk van hare meening te doen blijken
ten aanzien van het houden van een
congres tot onderzoek van de voor
waarden, onder welke een wettige
l, orde van zaken in Bulgarije en Oost-
Roemelië gevestigd kan worden en de
belangen gehandhaafd kunnen worden,
welke de internationale verdragen aan
Turkije verzekeren.
De Turksche regeering zou toe
vlucht kunnen nemen tot geweld, om
hare rechten te doen eerbiedigen,
maar uit eerbied voor de tractaten en
uit hoofde van de algemeene behoefte
naar vrede in Europa wil zy een der
gelijk uiterste vermijden. Zij verwijst
de zaak dus naar de mogendheden,
die deel hebben genomen aan de op
stelling van het tractaat van Berlijn
en zal de beslissing afwachten, waar
toe zij zullen komen. Niettemin tee
kent de Porte nadrukkelijk protest
aan tegen de inbreuk, die op dat
tractaat is gemaakt. Zij behoudt zich
op de uitdrukkelyste wijze alle rech
ten, welke die internationale acte
haar verleenen, voor.
De Turksche gezant zeide dat hij
voor het oogenblik niets aan dezen
omzendbrief had toe te voegen.
Reuter, die veel werk heeft dezer
dagen, bericht, dat de eerstvolgende
stap in de tegenwoordige diplomatieke
moeilijkheden de verzending zal z(jn
van een nota, die de Russische regee
ring tot de onderteekenaars van het
tractaat van Berljjn zal richten, waarbjj
een congres wordt voorgesteld om over
den nieuwen toestand van gedachten
te wisselen. Het kan als zeker be
schouwd worden, dat de mogendheden,
voor het Russische voorstel wordt
aangenomen, den nauwkeurigen om
vang van de gedachtenwisseling en
van het program zullen bepalen. Dan
zal er geen vrees z(jn, dat het con
gres voor verrassingen gesteld wordt.
De onderhandelingen omtrent dit
komende congres schijnen een klein
oponthoud te ondervinden tengevolge
van de bezwaren, di6 Engeland ten
aanzien van het program van dat
congres maakt.
Een Russische eisch, om het vraag
stuk van de Dardanellen aan de orde
te stellen, zou met name de kwestie
netelig maken.
Frankryk doet al zijn best om de
moeieljjkheden te effenen.
Intusschen wordt de afkondiging
van de vereeniging van Kreta met
Griekenland door de Kretensen, beves
tigd. Wij hebben nog niet gehoord of
Griekenland zelf deze daad goedkeurt,
maar de quaestie is er niet minder
ingewikkeld door geworden.
DENEMARKEN.
De Minister van Financiën, Nee-
gaard, die gisteren door den Koning
werd ontboden, heeft beloofd te trach
ten een nieuw Ministerie te vormen.
Hij wendde zich gistermiddag tot de
beide groepen van de regeeridgsparty,
de linksche hervormingspartij en de
gematigden, die steun beloofden.
Tweede Kamer. De open
bare vergaderingen van de Tweede
Kamer worden hervat op Dinsdag 13
dezer, voormiddags te elf uur.
De verkiezing te Sneek.
Naar de Leeuw. Ct., verneemt, heeft
de Christelyk-historische kiesvereeni-
ging te Sneek met algemeene stemmen
besloten de candidatuur van dr. Kuyper
niet te steunen en de kiezers by de
a.s. stemming vrjj te laten.
By dit bericht, dat zoo duidelijk weer
bewijst hoe het oud zeer der vroegere
Frieseh-Christelyk-historischen tegen
dr. Kuyper nog steeds niet genezen
is, brengen wy in herinnering, dat
het- hoofdorgaan der Chr.-hist., de
„Nederlander" schreef
„Bjj de tusschentydsche verkiezingen
te Ede of te Sneek, en ook later te
Sliedrecbt of te Tietjerksteradeel, had
den wij hem (dr. Kuyper) gaarne ge-
candideerd gezien. Nu te Ommen zijn
candidatuur doorgaat, dringen wij er
krachtig op aan, dat hem ook door
de onzen warme steun worde verleend,
in elk dorp van het district."
De „Stand." nam dankbaar akte
„Dat is loyaal steun bieden, zooals
het vroeger onder de partyen Rechts
altoos in zwang was.
j i „Dit kan in Ommen en Sneek goed
doen.
„Goed doen ook met het oog op den
grooten electoralen veldslag, dien we
in Juni tegengaan, en ten zeerste door
ons gewaardeerd."
Jawel, maar de Friezen denken er
anders over.
Het ontslag te Amster
dam. Gisteravond hield de Federa
tieve Bond van Gemeentewerklieden
te Amsterdam een druk bezochte
huishoudelijke vergadering, naar aan
leiding van het ontslag der drie ge
meente-ambtenaren. Aan de mededee-
lingen, na afloop door het bestuur
verstrekt, ontleenen wjj, dat de heer
Smit, een der ontslagenen, ter ver
gadering de zaak toelichtte. Zjjn
binnentreden ontlokte den aanwezigen
een krachtig applaus.
Besloten werd in alle opzichten
aan de actie deel te nemen en den
steun in te roepen van het N. A. S.
en van de christelijke organisaties.
Aan het eind der vergadering werd
de volgende motie met algemeene
stemmen aangenomen De vergadering
der afd. Amsterdam van den Ned.
Fed. Bond van Gemeentewerklieden
enz., besprekende het ontslag der drie
redacteuren van Het Prinsenhof,
orgaan enz., gehoord de motieven
welke B. en W. er toe hebben geleid
bovengenoemd ontslag te geven,
keurt dat ongemotiveerd ontslag ten
sterkste af, besluit krachtig actie
te voeren voor de vryheid der vak
pers en deel te nemen aan de actie,
welke door den Ambtenaarsbond in
samenwerking met andere organisaties
gevoerd zal worden, ten einde dat
ontslag ongedaan te maken.
Dr. KUYPER EN HET KABINET.
In de Standaard-driestar wordt ge
zegd, dat wie dr. Kuyper kent, zeer
goed weet, dat hij stellig niet naar de
Kamer zal gaan, om een bevriend
Kabinet te bestryden.
„Er gaat niets af zoo vervolgt
de driestar van ons vroeger zeg
gen, dat dit Kabinet in onvoorzichtig
heid geboren is, en dat het in zijn
optreden wel wat al te voorzichtig
is geweest, om de meerderheid niet
te prikkelen. Dat was o.i. geen ge
zonde politiek, maar uit de abnormale
positie, waarin het Kabinet verkeerde,
volkomen verklaarbaar.
„Thans echter is dit achter den
rug. In de jongste openingsrede mikte
het Kabinet niet verder dan dit éene
zittingsjaar. En dat onze beste man
nen, al bleven ze eenigszins schuil,
aan hun belydenis ontrouw en aan
hun politieke overtuiging ontvallen
zouden zjjn, is door ons nooit beweerd,
en zal eventueel op de beslissing van
den candidaat voor Ommen wel geen
oogenblik van invloed zijn."
Naar wjj vernemen ondervindt
de Amersfoortsche Vereeniging tot be
strijding der tuberculose veel steun
en sympathie by Amersfoort's inge
zetenen. Na de vergadering van 24
Sept. waarin dr. van Gorkom als
spreker optrad, zijn een aantal dames
druk aan den arbeid gegaan om door
middel van huisbezoek leden te win
nen. Dat dit werk nogal succes heeft
gohad, kan hieruit blijken, dat het
ledental reeds boven de 200 is gestegen
terwyl ook een niet geringe som aan
giften is verzameld. De Vereeniging
zal dan ook zoo spoedig mogeljjk haar
nuttigen arbeid aanvangen, 't Spreekt
echter vanzelf dat meer steun nog al
tijd hoogst welkom en ook dringend
noodig is.
Zondag a.s- heeft de ontmoeting
H. V. C. II—Voorwaarts uit de Bilt
plaats. Het eerste elftal heeft dien
dag rust.
Onder zeer veel blijken van be
langstelling herdacht heden mej. M.
M. van Mill, onderwijzeres aan de
Meisjesschool, den dag waarop zy
voor 25 jaar bij het openbaar onder
wijs te dezer stede in functie trad.
Namens de leerlingen werd haar
een gouden horloge, en namens haar
collega's een dito ketting aangeboden,
terwjjl ook van andere zyden haar
de ondubbelzinnigste blijken van
sympathie gewerden.
De "Wethouder van Onderwijs, de
heer M. L. Celosse complimenteerde haar
namens het Dag. Bestuur, terwijl de
heer E. G. Drenth als voorzitter der
commissie van Toezicht op het Lager
Onderwijs het woord voerde.
Dat men in den a.s. kermis
tijd niet thuis behoeft te blijven, maar
dat voor eiken kermisavond voor uit
gaan gezorgd is, bewijst de reeks van
voorstellingen in Amicitia.
MaandagavondNederl. Operetten-
ensemble met ,'t Lustige Weeuwtje".
Dinsdag-, Woensdag- en Donderdag
avond Henri ter Hall en de laatste
avonden zullen de Gebr. van Lier uit
Amsterdam optreden.
Als vervolg op den afstandsrit
van Dinsdag hadden Woensdagmor
gen ten elf ure op de heide naby de
Hoeve der Veeartsenijschool de dres-
suurproeven plaats voor die officieren
van het le regiment veld-artillerie,
welke den afstandsrit binnen den tijd
van drie uren hadden afgelegd.
Hiertoe moesten de verschillende
deelnemers gedurende zeven minuten
hun paard voorrijden en die bewe
gingen uitvoeren, welke in de „Rui-
terschool" zijn voorgeschreven. De
jury bestond uit luitenant-kolonel
baron Van Hogendorp, kapitein-adju
dant jhr. Sickinge en kapitein De Reus.
De uitslag was ten slotte: le
prijs luitenant J. J. Van Santen,
Amersfoort; 2e prjjs luitenant jhr.
Gevers Deynoot, Utrecht; 3e prys
luitenant J. E. Haitsma Muiier, Amers
foort, 4e prys luitenant-adj. W. H. E.
Vrijdag, Amersfoort.
Nadat de regiments-commandant,
kolonel A. van Seters, de pryswinners
gelukgewenscht had met hun wel
verdiend succes, werd het feest be
sloten met eenjgezelligen lunch in het
bosch, opgeluisterd door het muziek
korps van het le regiment veld
artillerie.
De officieren van het garnizoen
Utrecht keerden te half 4 met de
regimeutsmuziek voorop in de stad
terug. U. D.
Door de politie zijn een drietal
jongens opgespoord, die ontvlucht
waren uit bet gesticht te Hoenderlo.
Hedenmiddag werd op een hand
wagen door de politie vervoerd een
stomdronken heerschap, die op den
Zuidsingel slapende gevonden werd.
Eenige belangstelling hier en daar had
„Pietje Puck", zoo scheen het in
cognito van den reiziger te zyn,
natuurlyk wel.
Hartverheffend was het schouwspel
anders niet.
BARNEVELD. In de Dinsdag ge
houden raadsvergadering werd o. m.
een adres behandeld van ds. J. H.
Houtzagers, predikant bij de Gere
formeerde gemeente te Kootwijk,
waarin hy, mede namens alle inge
zetenen van dat plaatsje, verzoekt, in
het vervolg vrijgesteld te worden van
het betalen van hoofdelijken omslag,
en wel om reden de raad dezer
gemeente, tweemaal afwijzend be
schikt heeft op een verzoek van hem
om een verbindingsweg tusschen Koot
wijk en de harde wegen eveneens te
doen verharden. Mocht de raad ech
ter meenen, hem in 1909 wederom te
moeten aanslaan, dan zal bjj zoo vrij
zjjn de betaling te weigeren. Bij een
eventueele vervolging zou dan in
hoogste instantie kunnen worden uit
gemaakt, of het billjjk is, iemand wel
in de lasten, doch niet in de lusten
van een gemeente te doen deelen.
De voorzitter, W. Baron van Na-
gell, zeide het te betwijfelen, of het
wel op den weg van een predikant
ligt, aan zijn gemeentenaren het voor
beeld te geven, zich tegen bestaande
wetten te verzetten.
Het adres werd hierna voor kennis
geving aangenomen.
SOEST. De Gemeenteraad die bjj
een der vorige zittingen het voorstel
om een inkomstenbelasting in te voe
ren heeft verworpen, is thans daarvan
teruggekomen en zal deze belasting
heffen van 1 Jan. 1909 af.
De Raad dezer gemeente zal op
Vrydag 9 Oct. a.s. des voormiddags
om 10 uur in het openbaar vergade
ren, tot behandeling van de volgende
punten
1. Stemming over bet voorstel van
A. G. Wilkens, om jaarlyksch op de
begrooting uit te trekken een bedrag
van f 40 voor elk der buitengewone
veldwachters bestemd om na afloop
van het jaar, te worden toegekend
wegens politiediensten.
2. Stemming over het voorstel Van
Klooster om den post voor aanleg,
onderhoud enz. op de wegen enz. op
de begrooting voor het dienstjaar 1909,
uit te trekken ten bedrage van f 2000,
waarover de stemmen in de laatste
zitting hebben gestaakt.
3. Voortzetting der behandeling
en vaststelling der gemeentebegroo-
ting voor 1909.
4. Vaststelling van het besluit tot
heffing van opcenten op de personeele
belasting.
5. Behandeling en vaststelling eener
verordening op de heffing en invor
dering eener inkomstenbelasting.
NIJKERK. Op daartoe gedaan ver
zoek is eervol ontslag verleend aan
den heer C. H. C. Plemper van Balen,
als lid der gezondheidscomm., zetelende
te Njjkerk.
HET FLUITEND RAADSLID.
Gisteren deed het Gerechtshof te
's Hertogenbosch uitspraak in de zaak
van den heer E. Van Wely (fluitend
Raadslid) te Roozendaal, hem veroor-
deelende tot een geldboete van f 60,
subs. 12 dagen hechtenis. Het vonnis
der Rechtbank te Breda luidde 6
dagen gevangenisstraf.
AANGENOMEN WERK.
IV.
Blijkt dus uit het aangevoerde, dat
in verband met het karakter der
accooidbetaling, zij niet altjjd toege
past kan wordener treden nog
andere moeilijkheden op die speciaal
samenhangen met de eigenaardigheid
van het landbouwbedrijf. Groote
moeilijkheid by de vaststelling van
een betalingsvorm levert de nog veel
in gebruik zynde belooning in natura op.
Hoe in den regel eene betalings
eenheid wordt vastgesteld, welke
factoren daarbjj in acht moeten ge
nomen worden en hoe de uitkomsten
gecontroleerd, behoeft hier niet te
worden nagegaan.
De grootste verwikkeling ondervindt
de werkgever, wanneer behalve de
gewone arbeiders ook familieleden
deelnemen aan het werk of naast de
vaste arbeiders die loon in geld en
in natura ontvangen, daggelders kornet
werken die alleen in geld betaald
worden. Als arbeiders die beloonine I
ook in natura genieten, worden, hierbii
vooral beschouwd, de inwonende dij
in den regel als knecht worden aanl
geduid.
De invloed van accoordbetaling oj
den arbeider, doet zich gelden ij
moreel en intellectueel opzicht en za!
vooral verheffend zjjn wanneer de
werkgever een goeden loonmaatstat
aanlegt, ontworpen op een gezonds
basis. Daarmede wordt het toenemen!
streven van de arbeiders om by zoo
gering mogelijke prestatie een zoo
hoog mogelyk loon te verdienen,
tegengegaan. Hoevele malen blijkt niet,
van de zjjde van den arbeider, bet
bewustzijn den tjjd zoek te moetos
maken aangezien toch vanzelfsprekend
betaling naar den maatstaf van tjj
volgen moet. Contract met industri»
arbeiders kan hier soms fataal werk-i,
Het is van groot belang voor de.
werkgever te zorgen dat de arbeiden
„hart" voor zjjn bedrijf hebbendal
ze er steeds op uit zjjn in kortei
tjjd veel en goed werk te doen, en
dat wordt bevorderd door goed ingel
richte accoordbetaling. De gedacht-I
te ontwikkelen dat de werkman geetL
machine is, maar een mensch, diejl
zijnen patroon helpt bjj het strevetg
naar zijn doel, is een groot moreel
voordeel, bovendien groeit het ver-l
trouwen, in eigen bruikbaarheid et
eene zekere mate van zelfbewustzjit
komt eiken mensch in zjjnen arbel
ten goede. Hier op dit gebied als g*
volg ook den werkgever.
In ons land waar weinig me',
machines wordt gewerkt, heeft dt
ontwikkeling van het intellect vat1
den landarbeider weinig beteekenis:
noch voor hem zelf noch voor zijnet
werkgever. Waar zulks wel het ge
val is zullen van zelf groepen vsl
personen ontstaan, waarvan dezen
geschikt zjjn voor een bepaald werk,
genen voor een ander. Dan zullen
zulke arbeiders, bjj goede betaling, in
dienst van den landbouw bljjven ter-I
wjjl deze tak van volksbestaan nu
integendeel maar al te vaak ljjdt
onder den vloek der verhuizing van
de intelligente arbeiders naar de ia-
brieken waar zjj betaling ontvangen
overeenkomstig hun arbeidsvermogen.
Men houde bjj berekening der
loonen vooral de volgende factoren in
het oogaangezien ze allen zij hel i
in meerdere of mindere mate inviel
hebben op de hoeveelheid en de:l
aard van het te leveren werk.
De weersgesteldheid kan het werk
bevorderen of tegengaan droogte isl
nuttig bjj het behakken van het gewas;|;
vochtigheid juist gewenscht bij het
grasmaaien.
De grondgesteldheid kan bjj hat- i
arbeid den loonstandaard beïnvloeden;
de maatstaf mag bjj lossen grond
lager zijn dan bij vasten.
De ligging der akkers is in ons
klein bedrijf 'an weinig invloed
Andere factoren zijn de stand van 1
het gewas, de opbrengst enz., die f
echter ieder het werk op verschillende
wyze bevorderen of hinderen.
De arbeidsduur en het dagloon'
hebben echter onder alle omstandig- L
heden op de loonmaatstaf geheel
denzelfden invloed, de geschiktheid
van de arbeiders natuurlijk ook.
Omtrent eene doelmatig doorge
voerde betaling in verband met het
geleverde werk valt echter een ding
op te merken. Wil deze betalings
wijze nuttig en voordeelig werken!
voor den landbouwer-werkgever eni
verheffend, in moreel en sociaal op
zicht zyn voor den arbeider, de alge
meene arbeiderstoestanden verbeteren
en het gebrek aan landbouwarbeiders
opheffen, althans verminderen, dan
moet ze naar alle richtingen recht
vaardig worden toegepast.
Alleen op die voorwaarde kan beti
systeem gezond genoemd worden J
terwyl het in het tegengestelde geval
uitbuiting van den arbeider door den
werkgever tengevolge zou hebben,
zich wrekend in nog grooter tegenzin
in landbouwwerk en nog omvangrijker
landvlucht, dan men juist door het
stelsel wenscht te verbeteren en te
gen te gaan.
Buiten verantwoordelijkheid der Redactie.
Geachte Redactie I
Nu onlangs in een onzer plaatselijke j
bladen een stuk over Staatspension-
neering geschreven stond, verzoekt
ondergeteekende beleefd opname van
het volgende.
Daar Staatspensioneering een schoon
doel is, hetwelk reeds in eenige lan
den bereikt is, en naar ik meen
ook in ons land reeds duizenden per
sonen lid van den Bond tot Staats- i
pensioen zijn, i9 ondergeteekende be-
