WEERBERICHT.
Thermometerstand
De officiële spelling.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
STADSNIEUWS.
Land-, Tuinbonw bd Veeteelt.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 4 Februari 1909.
Hoogste barometerstand 775 2 m.M.
te Corunalaagste 736.5 m.M. te
Riga.
Verwachting tot den avoud van 5
Februari 1909.
Wind: Afnemende, daarna toene
mende W.-lijke tot Z.W.-lyke wind.
Gesteldheid van de luchtZwaar
bewolkt tot betrokken, waarschijnlijk
regenbuien.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 755 m.M.
Vorige stand te 12 uur 758 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 47
Laagste hedennacht F. 46
Hedenmiddag 12 uur F. 48
hem te wreken.
De ontvoering van zjjn dochter was
de eerste stap in die richting, zijn
arrestatie, eenige dagen geleden onder
beschuldiging van betrekkingen met
Azvff te onderhouden, was de tweede.
DE BALKAN-CRISIS.
Niet alleen in Constantinopel, ook
op andere plaatsen heeft Rusland's
voorstel ontsteltenis en verbolgenheid
teweeggebracht. Allereerst te Weenen.
Rusland's plan, wordt het uitgevoerd,
zou zonder twijfel ten gevolge hebben
dat de invloed van het Tsarenryk in
Bulgarije aanmerkelijk steeg. Dat moet
de Donau-monarchie hoogstjjonaange-
naara wezendoor de gelijktijdige
onafhankelijkheidsverklaring van Bul
garije en de inlijving van Bosnië was
er een enge vriendschapsband ontstaan
tusschen Oostenrijk en Bulgarije en
wanneer nu Rusland door dezen han-
digen zet Bulgarije aan zich weet te
ve: binden, kan het niet anders of
Oostenrijk's invloed in het land van
Koning Ferdinand moet verminderen.
Geen wonder dat wij in de Kölnische
Zeitung een telegram uit Weenen
vinden, waarin gemeld wordt, dat men
daar Ruslands voorstel ten eerste zeer
bedenkelijk acht, omdat men tusschen
staten geen wissel-zaken behoort te
drijven en ten tweede het plan onaan
nemelijk vindt, wijl Rusland's invloed
in Bulgarije veel te veel zou stijgen.
En ook in Duitschland, dat trouw
aan Oostenrijk's z(jde staat, heeft Rus
lands tusschenkomst blijkbaar ont
stemming verwekt. De officieuze be
richtgever te Berlyn van de Kölnische
Ztg. noemt het een eigenaardig voor
stel en merkt op dat wanneer, zooals
Nadruk niet verboden.
22)
„Aan de schrijftaal die de verplich
ting nakomt om alle werkelike spraak
klanken aan te duiden, kan niet het
onmogelike worden opgedragen om
tevens de geschiedenis van de ufzon-
derlike woorden op te geven."
Dat verkondigde de grote taalge
leerde Jakob Grimm die in 1863 over
leden is. En zo weinig is die waarheid,
sedert door de grootste taalgeleerden
erkend, in ons lieve vaderland doorge
drongen, dat de Regering in 190S
voorschrijft, by het L O. een schryf-
stelssl aan de jeugd te leren, dat nie-
mar d geheel meester is want
„Omdat 't meest opgeeft hoe men
schreef in 't grijs verleden,
Vindt men er niet in, hoe men
schrijven moet op heden."
Hoe jammer dat de raadgevers van
1] Met gebruikmaking van de tweede druk
van Opstellen over de Spelling en Verbui
ging door dr. li. A. KoLlewyu.
dit voorstel wil. Turkije geen baar
geld in handen krijgt, dit zeker niet
in het belang is van den Turkschen
staat die zoo veel geld noodig heeft.
In Frankrijk daarentegen is men
verrukt over de tusschenkomst van
Rusland. De Temps van gisteravond
w(jdt er een hoofdartikel aan vol lof
over de regeering te Petersburg, die
hiermee niet alleen de Russische poli
tiek bevoordeelt, maar die van heel
Europa. En de Débats wenscht Rus
land geluk met zijn „edelmoedig"
voorstel.
De Wiener Allgemeine Zeitung zegt
uit diplomatieke bron te vernemen,
dat Oostenrijk-Hongarije en Duitsch
land in hun antwoord op de Zondag
ingediende Russische nota verklaard
hebben, dat zy geenerlei stap zouden
doen om de Bulgaarsche regeering te
raden het Russische voorstel aan te
nemen.
AMERIKA.
Het Huis van Volksvertegenwoor
digers van den Amerikaatscben staat
Nevada heeft een motie aangenomen,
instemming betuigende met de Cali-
fornische wetsontwerpen tegen de
Japanners en verklarende dat dezen
een aanmatigend volk zijn. In de
motie was eerst een zinsnede opge
nomen, die het optreden van Roose
velt scherp laakte, maar bij nader
inzion heeft men haar geschrapt.
Toevallig is aan het licht ge
komen, dat de barbier van president
Roosevelt op de betaalsrol van den
staat voorkomt en wel als klerk, en
dat zijn salaris is verhoogd tot 1600
doll. In de Amerikaansche bladen
worden daarop natuurlijk allerlei glos
sen, ernstige zoowel als luimige, ge
maakt.
Zoo stelt de „Citizen" bijv. de vraag:
„Wat is verdienstelijker 99 mijl te
rijden in 19 uur of het land de reke
ning van je barbier te laten betalen
De „Record Herald" vraagt, of het
congres nu ook niet eens een onder
zoek zal gaan instellen, naar de wijze
waarop Roosevelt zijn schoenen ge
poetst krijgt, terwijl de News van
Indianapolis de zaak uit een practisch
oogpunt beziet, door er op te wijzen,
dat het economisch beschouwd niet
verstandig schijnt den barbier van
den president een jaarlijksch trakte
ment van 1600 doll, toe te leggen,
terwijl toch veiligheidsscheermessen
zoo goedkoop te krijgen z(jn.
VENEZUELA.
Uit New-York wordt aan de Köl
nische Ztg. over de tegen Castro in
gestelde vervolging nog het volgende
gemeld
Volgens bericht uit Caracas, heeft
Alcantara, de Minister van Binnen-
landsche Zaken, aan den procureur-
generaal Pareja een groot aantal voor
Castro zeer bezwarende stukken over
handigd eu hem opgedragen, het ge
ding tegen den vroegeren President
aan te spannen. Castro wordt be
schuldigd, den mislukten aanslag tot
het vermoorden van President Gómez
aangesticht te hebben. De Minister
van Binnenlandsche Zaken zegt, dat
de stukken bewijzen, dat de samen
spanning het gevolg van de raadge
vingen en lastgevingen van Castro is
geweest.
PERZIË.
Te Teheran worden strenge maat
regelen genomen, om liet uitbreken
van onlusten te voorkomen. Kolonel
Liakof laat de straten nacht en dag
afpatrouilleeren en kozakken bewaken
al de stadspoorten. De soldaten heb
ben bevel, om by het eerste teeken
van onlusten te vuren.
In Ispahan heeft het hoofd der
Backtiaren, op het bericht dat er drie
regimenten op die stad afrukken, last
gegeven, om op de zwakke punten
de minister dat niet geweten hebben.
De bestrijders van de Vereenvou
digde Schrijftaal zyn zeker niet bekend
met de betrekking die tussen schrijf
taal en spreektaal bestaat, of weten
niet dat tegen de minstens 250 regels
met uitzonderingen die de schrijftaal
van d. V. en t. W. volgens Taco
Roorda heeft, het gebruik van de
Vereenvoudigde Schrijftaal met 8 re
gels zonder uitzonderingen toekan.
In de Opstellen worden enige even
gewone als ongegronde aanmerkingen
op de Vereenvoudigde Schrijftaal op
de volgende wijze weerlegd.
De bestrijders verwijten de voor
standers van de vereenvoudiging dat
zij te veel hechten aan uitsrlikheden
die eigenlik heel onbeduidend zijn.
„Wat komt het er op aan vragen ze
of men een e0 of n meer of minder
schrijft, als de bedoeling maar blijkt?"
Het doet er al heel weinig toe als
men alle schoolmeesterij heeft kunnen
en mogen afschudden. Maar voor het
overgrote deel van onze landgenoten,
voor onze schoolgaande kinderen in
d6 eerste plaats, worden die onbe
duidendheden een onophoudelike kwel
ling. Zy moeten maai oubegrijpelike
barricades op te werpen. De bewoners
hebben den raad gekregen, om voor
zes maanden voorraden in te slaan.
Lifnburgsche verkie
zingen. Naar wij vernemen, is door
den Minister van Justitie een voor-
loopig onderzoek bevolen naar de fei
ten, welke zich by de laatste verkie
zingen voor de Prov. Staten van
Limburg hebben voorgedaan in de
districten Gulpen en Meerssen.
(Limb. K.)
Arbeidscontract. Aan le
tricotagefabriek der firma Reinier Mul
ler aan den Oosterweg te Groningen
hebben 160 van de 200 arbeidsters het
werk neergelegd uit ontevredenheid
over het nieuwe arbeidsreglement.
Het mannelijk personeel staakt niet.
Pensioen voor leeraren
van vakscholen. Het hoofdbe
stuur der vereeniging tot bevordering
van de vakopleiding voor handswerk
lieden in Nederland heeft een com
missie benoemd, die aan de besturen
van 245 vak- en teekenscholen voor
zoowel jongens als meisjes in ons land
een circulaire heeft gericht met ver
zoek om medewerking en haar ge
gevens te willen verstrekken dienstig
voor de berekening der noodige fondsen
voor een pensioneering van de leer
aren en leeraressen van alle vak- en
teekenscholen in Nederland en van
hun weduwen en wezen.
In een begeleidend schrijven van
de inspecteurs van vakonderwijs de
h.h. dr. Fockens en H. J. de Groot
betuigen dezen hunne symphatie met
het plan.
Zooals de circulaire vermeldt, ligt
het in de bedoeling van deze com
missie, wanneer eenmaal zekerheid is
verkregen, dat deze algemeene pen
sioenverzekering tot stand komt, den
besturen van de betrokken scholen te
verzoeken, zich verder met het beheer
van dit fonds te willen belasten en
zal zy zich tot de regeering wenden,
ten einde te trachten van haar den
onmisbaren financi6elen steun voor de
totstandkoming van dit fonds te
verkrijgen.
De twist in de S. D. A. P
Naar het Hbld. verneemt, heeft ook
de Tribunegroep uit de S. D. A. P.
Zondag te Amsterdam vergaderd. Het
resultaat der besprekingen was het
besluit om de Tribune, het orgaan der
Marxisten, als zelfstandig blad te doen
voortbestaan.
Ondanks dit besluit, dat afwijkt van
de ter partijconferentie geuite wen-
schen in zake opheffing der Tribune
als zelfstandig orgaan, acht men, vol
gens het Hbld, in beide kampen van
Marxisten en revisionisten het viuden
van een modus vivendi niet uitgesloten.
REVOLUTIE EN ANTI-REVOLUTIE.
De Nederlander eu De Standaard
polemiseeren weder over de verhou
ding tusschen kiezers, volksvertegen
woordiging en Regeering.
Ziehier een stukje uit de repliek
van De Nederlander
„Ons hoofdbezwaar is, dat De
Standaard haar lezers in de mee-
ning brengt, dat de iheorie vordert,
dat een Kabinet zjjn program regelt
niet naar de eiscben van 's lands
bestuur, maar naar de uitspraak
der kiezers.
„W(j troffen onlangs in Het Volk
deze stelling aan„als de sociaal
democratische de sterkste, best-ge
organiseerde partij is, die gesteund
wordt door de overgroots meerder-
regels met uitzonderingen in grote
menigte leren en daarna toepassen
over het schrijven van den, van letters
die geen spraakklank vertegenwoor
digen van enkele of dubbele c en 0 enz.
Aan de vereenvoudigers wordt ver
weten dat zij platte taal willen schrij
ven Wel neen maar ze vinden dat
de taal die goed genoeg is om in be
schaafd gezelschap te worden gespro
ken, óók goed genoeg is om te worden
geschreven. Zij zien niet in, dat het
zinnetjeSprak u niet van die valse
guldenzoals het in beschaafde kringen
wordt gesproken, geschreven moet
wordenSpraakl gij niet van dien
valschen gulden. Wie zo schrijft is óf
niet op de hoogte van de beschaafde
spreektaal öf van de hedendaagse taal
wetenschap. Weet hy niet dat dr. L. A.
te Winkel in zijn Grondbeginselen der
Nedel. spell, zegt„Stel in uw schrift de
beschaafde uitspraak voord. i. geef
door lettertekens al de bestanddelen
op die in een woord gehoord worden,
wanneer het door beschaafde lieden
zuiver wordt uitgesproken." Welnu
dat voorschrift volgen de vereen
voudigers maar d.V. en t.W. hebben
hot zelf niet gedaan. Als de beschaaf.
heid der kiezers, dan heeft zy recht
op het bewind. Ten minste als men
aanneemt, dat iedere burger gelijk
is voor do wet en dat de meerder
heid het recht tot regeeren heeft."
„In onze oogen is dit het stand
punt der mannen van 1789.
„Nu wil het ons voorkomen dat,
zoo men dit standpunt bestrijdt,
men niet zelf voortdurend de kie
zers moet in den waan brengen,
dat een Kabinet is een Kabinet van
de meerderheid, en dat dit eisch is
van goede beginselen."
Het hoofdorgaan van de Christ.-
Historische of vry-antirevolutionnaire
party verwijt hiei dus aan het hoofd
orgaan der antirevolutionuaire party,
dat dit zich stelt ophet stand
punt der mannen van 1789, op revo-
lutionnair standpunt alzoo I
Als kok en k -ukenmeid kijven,
weet men, waar de boter gebleven is,
zegt het Vad.
Dinsdagavond hield de Kon. Bond
van oud-Onderofficieren zyne jaarver
gadering.
De vergadering werd geopend door
den secretaris, den heer Krook, die
mededeelde, dat het bestuur in de
laatstbelegde vergadering omtrent het
bewuste royement tot overeenstem
ming was gekomen, Jen gaf dienten
gevolge het woord aan den voorzitter,
den heer II. S. Valkenburg. Spr. resu
meerde in 't kort de kwestie die ont
staan was, welke de kameraadschap
schaadt en die door hem dan ook diep
wordt betreurd
Spr. heeft, nadat de vergadering
een motie van vertrouwen in het be
stuur had aangenomen, zich gedwongen
gevoeld wederom naar de bestuurs
vergadering te gaan. Daarom gelooft
Spr., dat men kalm de zaken kan
afhandelen. Hij doet een beroep op de
kameraadschap der leden en hoopt dat
men zich met elkaar zal verstaan.
Ook de heeren D. van Buuren en
G. van Ede nemen wederom zitting
in het bestuur, kopende dat de harmo
nie niet wederom (verstoord worde.
Vervolgens wordt het jaarverslag
uitgebracht, waaruit wy het volgende
overnemen.
De afdeeling heeft niet die groote
schommelingen medegemaakt als waar
door zich het jaar 1907 kenmerkte.
Hulde wordt gebracht aan den pen
ningmeester voor zijn nauwkeurig en
zuinig beheer over het jaar 1907. Be
stuurswisselingen hadden plaats, waar
door de heeren H. S. Valkenburg, G.
van Ede en H. Graansma in het be
stuur zitting hebben genomen. Voorts
wordt gewezen op de geoefendheid
van de schietvereeniging Wilhelmina",
blykend uit de door haar behaalde
schietprijzen te Breda.
De afdeeling is toegenomen met 3
leden en verminderd met 7 adspirant-
leden, zoodat zy thans telt 30 leden,
50 adspirantleden, 35 donateurs, 1
donatrice en 2 eereleden.
Ten slotte wordt een woord van
dank gebracht aan den beschermheer,
mr. F. Graaf Schimmelpenninck,
te Utrecht, voor het groote belang
dat hy in de afdeeling blyft stellen.
Uit het verslag van den penning
meester stippen wy aan
De ontvangsten bedragen f 367.414,
de uitgaven f 391.55$-.
De heeren W. M. Vink, J. Franken
en R. IT. Schukking worden verzocht
de rekening en verantwoording van
den penningmeester na te willen zien.
Nowordt medegedeeld dat de
ontvangsten voor het St.Nicolaasfeest
bedroegen f 53.04 en de uitgave f 53.33.
Den heeren H. P. Schickendantz, H.
Graansma en E. Lahaye werd dank
gebracht voor de zorg aan dat kin
derfeest besteed. A. D.
den de of vals zeggen, schrijven zij
soms den en altijd valsch enz. De be
schaafden spreken het woord boers net
eender uit of het bijwoord of byv. nw.
is, toch schryven d.V. en t.W. in beide
gevallen boessch met die door be
schaafden niet uitgesproken c/r.-maar
zie, het woord slaafs wordt als byv.
zonder ch en als byv. n.w. volgens
d.V. en t.W. slaa/sch geschreven.
Hoe begrijpelik is dat voor de lieve
jeugd, en hoe verstandontwikkelend
Ook wordt aan de vereenvoudigers
verweten dat ze breken met de tra
ditie van onze taal. Maar in de taal
veranderen zy niets. Hun grief is juist
dat hun bestryders de levende taal
zo dikwyls trachten te verminken om
hem te doen lyken op een dood mo
del! In plaats van af te wyken van
de traditie, volgen de vereenvoudigers
juist de bistoriese lyn. Omdat de ge
sproken taal onophoudelik verandert,
moeten er in de geschreven taal nu
en dan overeenkomstige veranderingen
worden aangebracht. Wie de ver
schillende spellingen van onze taal
van 1200 tot 1900 vergelykt, kan zich
van die waarheid overtuigen.
Nu is niet gering het aantal onver.
Gisterenavond werd de jaarlyk-
sche algemeene vergadering der oud
heidkundige vereeniging „Fléhite",
gehouden ten Raadhuize.
Nadat de voorzitter, de heer O. G.
H. Heldring, de leden welkom heeft
geheeten, worden de notulen van de
algemeene vergadering, van 22 Januari
1908 door den secretaris voorgelezen
en vervolgens goedgekeurd.
Punt 1 van de agenda, rekening en
verantwoording van den penningmees
ter komt alsnu in behandeling.
De penningmeester geeft een aperyu
van den finantieelen toestand der ver
eeniging, waarna door de heeren A.
M. E. des Tombe en Jhr. S. M. van
Reigersberg Versluys de rekening en
verantwoording over 1908 wordt onder
zocht en accoord bevonden. De pen
ningmeester wordt onder dankbetui
ging gedechargeerd.
Hierna wordt overgegaan tot punt
2: Verkiezing van een bestuurslid,
wegens periodieke aftreding.
De heer A. M. Tromp van Holst,
die met algemeene stemmen op een
na wordt herkozen, neemt de herbe
noeming aan.
Vervolgens wordt behandeld punt
3, uitloting van obligaties van de
geldleening in 1898.
De obligaties no. 42, 18, 38 en 21
worden uitgeloot.
Het laatste punt van de agenda is
het jaarverslag.
De secretaris leest het concept jaar
verslag over 1908 voor, dat met alge
meene stemmen wordt goedgekeurd.
Het aantal bezoekers in 1908 van
het Museum was 1521, waarvan 753
betalenden.
Hoewel het aantal bezoekers grooter
is dan in 1907 was het cyfer der be
talenden kleiner. Dit vindt daarin zijn
oorzaak dat meer en neer van den
Dinsdag, den kosteloozen dag, die het
Gemeente Bestuur der vereeniging
opdrong, gebruik wordt gemaakt.
Mej. P. Vlaanderen oud-leerling
van de Ryks-Normaalessen alhier is
benoemd tot onder wyzeres te Vier
houten, gem. Ermelo.
De 2e luitenants H. D. Scher-
penhuizen en M. J. G. E. Lestrade
van het 5e reg. inf., die sedert October
een gymnastiek-, scherm- en zwem-
cursus aan de Normaal Schietschool
te 's-Gravenhage volgden, zijn by hun
korps teruggekeerd.
De heer J. A. van Woudenberg
is benoemd tot onderwyzer te Gietelo
(Voorst).
DE INVLOED VAN FORMALDCHYD
OP MELK.
Waar het tegenwoordig streven er
geheel op gericht is, de melkvoorzie-
ning der steden in goede banen te
leiden van overheidswege in vele ge
vallen wordt gezorgd dat den stede
lingen geen product te drinken wordt
gegeven dat oorspronkelyk een gezond
vooitbrengsel van het vee zynde, door
het vernuft van melkslyters en anderen
wordt verknoeid tot een artikel dat
dikwyls oorzaak was van het optreden
van ernstige ziekten bij hen die het
gebruiktenvooral in ons land z.g.
model-melkstallen verrijzm die eene
onberispelyke melk zy het ook voor
hoogen prijs in den handel brengen,
is het toch niet overbodig het pu
bliek op de hoogte te stellen van de
vele middelen die toepassing vinden
tot het conserveeren van melk.
Sedert het doel en de wyze van
werken van de modelstallen meer be
kend worden, schromen sommige vee
houders niet, hunne melk aan te prij
zen onder vermelding van„Systeem
Oud Bussum" of andere mooie aan
bevelingen. Het geheele systeem be
paalt zich er dan toe, dat de stal wat
schilligen omtrent onze spelling en
verbuiging die zich van de zaak af
maken met te zeggen „Nu ja die ver
anderingen in de spreektaal hebben
onopzettelik plaats, ze komen van zelf,
en zo zal het met de schryftaal ook
wel gaan. Waarom er zo'n drukte over
gemaakt Wel omdat er een
groot verschil is tussen de gesproken
taal en het schrift. De taal bestaat uit
klanken en het schrift uit zichtbare
tekens, die oorspronkelik willekeurig
aangenomen zyn om bepaalde spraak-
gelniden aan te duiden. Onze voor
ouders noemden waterdieren visch.
De eh spraken ze ook uit. Maar in
verloop van tyd spraken ze de eh niet
meer uit en zeiden ze vis. Is toen de
ch in dat woord van zelf ook wegge
bleven? Nog heden ten dage schryven
de meeste mensen nog visch, en wat
kost het een moeite om hen rationeel
vismens, schaars enz. te doen schryven.
A. M. K.
Wordt vervolgd.)
