DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 31
ZATERDAG 6 FEBRUARI 1909.
6e JAARGANG
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Nieuwe Actie.
FEUILLETON.
DR. XAVIER.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
UIT DE PERS.
DE EEMLANDEH
Hoofdredacteur R. G. RIJKENS.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
A fzonderlyke nummers
f 4.—
5.60
- 1
- 1.40
- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Advert6ntiën
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bjj abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing van advcrtcptiën en reelanies van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „nitslnitcnd" gerechtigd liet Algemeen Binnen- en Buitcniandsch Adrertentieburean B. AlTA, Warmoesstraat 76—78 te Amstordam.
Zooals wij gisteren reeds met een
enkel woord hebben gemeld, is Don
derdagavond in eene algemeene leden
vergadering der vrijzinnige kiesver-
eeniging .Amersfoort" besloten de
vereeniging te ontbindeD.
Dat lijkt, zooals het daar staat,
droevig, maar gelukkig behoeft het
dit in werkelijkheid niet te zijn. Want
er zal wel geen der leden, die vóór
de ontbinding hebben gestemd, zijn
geweest, die bedoeld heeft, dat men
nu ook alle actie van vrijzinnige zijde
tegen en bij de verkiezingen moet laten
varen. A's dat zoo ware, zou bet
werkelijk bedroevend zijn en zoudon
wjj geen woorden kunnen vinden 'om
de onverschilligheid der leden te brand
merken.
Neen, als wij de bedoeling goed
hebben gevat, dan wil men komen
tot de stichting eener nieuwe kies-
vereeniging (met. een minimum con
tributie), wier deuren wat wijder zul
len worden opengezet, waarin men
plaats zal maken voor de breedere
lagen van bet volk en waarin de
verschillende fracties der vrijzinnigen
plaats kunnen vinden.
Een dergelijk plan kunnen wij slechts
toejuichen.
Laat ons in het gezicht der aan
staande stembusstrijden en tegenover
de hecht aaneengesloten coalitie der
kerkelijke partijen, alle veeten be
graven, alle meer of minder diep
gaande velschillen ter zijde zetten en
in eendrachtige samenwerking trach
ten het gevaar te bezweren, dat ons,
vooral bij de a.s. Gemeenteraadsver
kiezingen dreigt.
De ontbinding der kiesvereeniging
„Amersfoort" is op te vatten als een
luide, dringende kreet naar vereeni
ging van alle vrijzinnige krachten tot
één eendrachtig geheel.
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
9)
Madame Julia poseorde voor een vroo-
lyke vrouw van de wereld die een
oude kennis te logeeren had. Zij praat
te over hals en schouwburgen en over
de kennissen, die zij dien morgen ont
moet had. Zij beloofde Esther om vijf
uur met haar uit te rijden.
„We zulleD voor den eten naar het
park gaan en dan zal ik trachten mijn
broer over te halen om van avond
met ons naar den schouwburg te gaan.
Hy is vreeselijk lastig. Als ge zoo
oud zijt als ik ben, dan zult ge zeg
gen dat alle mannen lastig zijn; als
gij iets wilt, willen zij het niet en
als gij niet wilt dan hangt het van
hun wil afl Ik ben een van die on-
gelukkigen, die moeten gehoorzamen.
Ik verbaas er me dikwijls over of er
iemand op aarde bestaat dapper ge
noeg, om mijn broer Franscisco tegen
te spreken I"
Zij wist niet welke beteekenis hare
woorden hadden voor het jonge meis
je dat naar haar luisterde. Toen die
zware deur gisteren achter Esther
dicht ging met zoo'n sombereD slag,
Mocht dit resultaat worden bereikt,
dan zou er reden zijn om te juichen bij
dit sterfgeval.
Mogen allen tot wie vermoedelijk
binnen kort een oproep zal Worden
gericht om te^beraadslagen over het
stiebten eener nieuwe kiesvereeniging,
het groote belang dat op het spel
staat, bevroeden en zij aan dien op
roep gehoor geven.
Meer zullen wij er voorloopig niet
van zeggen.
DE BALKAN-CRISIS.
Zooals te denken was, is men te
Konstantinopel, ook nu er een paar
etmalen zyn verloopen, niet ingeno
men met het Russische voorstel in
zake de schadeloosstelling door Bul
garije. De correspondent van de Times
verneemt dan ook, dat de spoedige
aanneming van het Russische voor
stel in zijn tegenwoordigen vorm niot
zeer waarschijnlijk is. Er is reden,
om aan te nemen, dat de uitslag van
de beraadslagingen in den Turkschen
ministerraad niet zeer gunstig zijn.
Het verzet, dat het voorstel in Turk-
schere geeringskringen heeft ontmoet,is
niet alleen een gevolg van zyn inhoud,
maar ook van den vorm, waarin het
is overgebracht. Nog voor Turkije
zyne meening had geuit, kwam de
boodschap, dat het voorstel te Sofia
aangenomen was en in westelijk
Europa gunstig ontvangen was.
De zaak van de Oostersche spoor
wegen schijnt er echter niet onder te
zullen lijden, ten minste de Bulgaar-
sche regeering heeft medegedeeld, dat
de belangen dezer spoorwegen in geen
enkel opzicht zouden worden geschaad
door de door Rusland voorgestelde
schikking en dat de maatschappij zou
worden schadeloos gesteld. Als grond
slag zou daarvoor de huidige ontvang
sten worden aangenomen.
Minder geruststellend voor de vredes-
vrienden klinkt een bericht uit Bel
grado, dat zegt, dat de Servische mi
nister van financiën bij de Skoepstjina
een wetsontwerp heeft ingediend voor
had ze op haar den indruk gemaakt
van de deur van een gevangenis die
zelden opengaat voor de buitenwereld.
Maar als zij in HydePark gingen rij
den, als zij naar den schouwburg gin
gen, welke reden had zij dan om zich
ongerust te maken? Kon zij het huis
niet eiken dag verlaten en tot de een
zaamheid van Lo.iden terugkeeren
Zij wist dat zij dat kon. Hare vrijheid
joeg haar bijna angst aan. In haro
herinnering was dat zolderkamertje
een soort van gevangenis waaruit een
vriendenhand haar had bevrijd. Zy
bad God dat zij daar nooit meer be
hoefde te wonen.
„We zullen elkaar terugzien aan het
tweede ontbijt", vervolgde Julia toen
zij klaar waren met eten en zjj den
laatsten van hare brieven tweemaal
gelezen had- „Je moest nu eens naar
mjjn broeder gaan, om te zien of ge
hem ook kunt helpen. Hij wacht op
je in het laboratorium. Als ge er geen
zin in hebt, zeg het me dan als het
;e blieft, dan kunt ge een andere dag
gaan. Maar ik ben er zeker van dat
het hem veel genoegen zou doen als
ge nu naar hem toegingt".
Esther antwoordde dat zjj heel gaar
ne zou gaan. Zij was er in huis ge
komen om zich nuttig te maken en
zij hield niet van uitstel. Julia ver
zekerde haar dat 't haar broer veel
genoegen zou doen, zij verzamelde haar
een buitengewoon krediet van 33500000
dinar ten behoeve van de uitrusting
van het leger.
RUSLAND.
In de Doema hebben heftige inci
denten plaats gehad, naar aanleiding
van de debatten over een wetsvoor
stel tot het verleenen van schade
loosstellingen aan de slachtoffers van
terroristische aanslagen. De president
Chomjakoff moest meer dan eens den
Cadet Roditsjelf, die zich in zeer
scherpe bewoordingen uitliet, tot de
orde roepen. Ten slotte ontnam de
voorzitter hem het woord.
Met groote meerderheid nam de
Doema daarop de uitsluiting aan voor
één vergadering van een Cadet, die
tegen Chcmjakoffs optreden had ge
protesteerd. De Cadetten en de overige
leden der oppositie verlieten daarop bij
wijze van protest de vergaderzaal.
OOSTENRIJK.
De Tsechen en de Duitschers heb
ben het weer eens met elkaar te
kwaad gekregen in den Rijksraad,
tengevolge van een door den minister
van Koophandel uitgevaardigde ver
ordening in zake het gebruik der talen
in Bohemen.
De zitting begon reeds met teekenen
van afkeuring van de zijde der Tsechen
en toejuichingen van de Luitschers,
toen de ministers in de zaal kwamen.
De Tsechische radicalen hadden
blijkbaar besloten den Rijksraad te
beletten ov6r het wetsontwerp be
treffende het gebruik der talen in
Bohemen te beraadslagen.
Zoodra dit duidelijk werd, stelde
de minister-president Bienerth den
voorzitter een besluit ter hand en
verliet met de leden der regeering
de zaal.
De voorzitter las daarop het besluit
voor, waarin mededeeld werdt dat de
zitting gesloten werd.
Toen begon men leven te maken
en te vechten. Een Tsech speelde op
een trompet, andereD zongen de
christelijk-socialen hieven het Oosten-
rijksche volkslied aan, de socialisten
en Duitschers het arbeidslied.
Geleidelijk aan liep de zaal leeg.
De zitting van den Rijksraad zal
niet voor over vier weken hervat
beduimelde brieven en bracht Esther
aan den anderen kant van het plein,
naar het laboratorium. Esther beeft
later opgebiecht dat zij dat wachten
voor die deur nooit zou vergeten.
Tot nu toe had zij er geen flauw
begrip van welke de diensten waren,
die zij dr. Xavier zou moeten bewijzen.
Het huis en de omstandigheden waar
onder zij het bad betreden, beletten
haar te gelooven dat het alledaagsche
diensten zouden zijn. Als zjj voor
secretaris moest spelen, dan zou niets
gemakkelijker zijn geweest dan dat
gedurende hun eerste onderhoud te
zeggen, maar er was sprake van
diepergaande dingen waar zij nu van
op de hoogte zou komen. Esther beefde
ondanks zichzelf toen zij die vreemde
kamer binnenging. Zjj had dadelijk
vermoed, dat die kamer het heiligdom
zou zyu, maar de werkelijkheid over
trof haar fantasie.
Laten we haar volgen naar een ruim
vertrek zonder vensters, dat echter
schitterend verlicht was, ofschoon de
lampen die dat licht verspreidden
onzichtbaar waren. Een zacht wit licht
stroomde naar beneden door een kri
stallen fries die in allerlei fantas
tische vormen was gesneden evenals
heel groote diamanten Gordijnen van
goud-groene zijde vielen in plooien
naar beneden en bedekten de muren.
De zonderlingste, meest fantastische,
worden. Er is ook sprake van de Kamer
te ontbinden en nieuwe verkiezingen
uit te schrijven.
Gisteravond zou er ministerraad zijn
om den toestand te bespreken.
FRANKRIJK.
De Echo de Paris meldt, dat mi
nister Picard in den laatsten Fran-
schen ministerraad zeer nadrukkelijk
verklaard heeft, dat het over 6 jaar
te verdeelen aanvullingscrediet van
225 millioen frs. voor de vloot onver
mijdelijk noodig is en dat hij ver
langt, dat de Kamers het onverwijld
zullen goedkeuren. Alle ministers, met
uitzondering van Caillaux, den minis
ter van financiën, zijn voor het plan
gewonnen. Men denkt, dat Caillaux
ook wel bij zal draaien.
BELGIË.
In een voorstad van Brussel is
Donderdag een geheimzinnig voorwerp
gevonden. Volgens de laatste inlich
tingen zou het een zeer gevaarlijk
voorwerp zy'D, een soort van bom,
zooals de Russische 'anarchisten die
in den laatsten tijd gebruiken. Het
vermoeden is dat de bom is neerge
legd door lieden die er zich van wil
den ontdoeD. De politie speurt naar
een bende Russische anarchisten, die
onlangs in België gekomen is. In die
richting wordt het onderzoek geleid.
Professor Gody en luitenant Van
Waeldeghem, van het parket, begon
nen gisteren met het onderzoek van
de helsche machine. Gody verklaarde,
dat de bom, die van Russisch maak
sel schijnt te zijn, zeer gevaarlijk was
en een zeer krachtige uitwerking zou
hebben gehad, en by ontploffing in
een rayon van 6 h 700 meter belang
rijke schade zou hebben veroorzaakt.
Het Arbeidscontract. In
Velp heerschte in de laatst) dagen
reeds eenige onrust in verband met
het ontslaan door de patroons van die
arbeiders in de bouwvakken, die het
arbeidscontract niet wilden teekenen.
Dit werd er niet beter op, toen
Maandag de metselaar B. weer aan
den arbeid ging. Herhaaldelijk hadden
soms angstaanjagende beelden, die uit
het verre Oosten stamden of afkomstig
waren van Europeesche kunstenaars,
vulden de hoeken en versierden den
richel tusschen de fries. Van de ge
wone attributen van een geleerde was
niet veel te zien. Naast de tafel stond
een microscoop. In een nis waartoe
een trap van een paar treden toegang
gaf, stond een groote telescoop plus
hare machinerieën onder een gewelfd
dak. Er waren heel fjjn bewerkte, zil
veren Oostersche lampen waarvan de
pit in welriekende olie dreef. Een
reusachtige ronde spiegel aan een
glimmende stalen ketting bevond zich
dicht bij de schrijftafel en Esther ont
dekte daar ook een voorwerp dat op
een buitengewoon groote tooverlan-
taarn leek. Het tapijt was groen van
kleur en heel zacht aan de voeten
de stoelen pasten er goed byzy
warm groot en gemakkelijk en noo-
digden uit tot eeu dutje. De schrijftafel
was van Chineesch maaksel met
heel zonderling snijwerk maar toch
bijzonder mooi. Esther merkte iu een
der hoeken een gebogen figuuur op;
het zinnebeeld van het levnn, die met
uitgestrekte hand de uren aanwees op
een zilveren plaat. Zij hield het voor
een klok en vergiste zich daarin niet.
Dr. Xavier scheen zichzelf te amu
seeren over den indruk, dien zyne
studeerkamer op haar -naakte.
opstootjes plaats en B. moest door
vier politiemannen naar huis gebracht
worden.
Gisterenavond namen de ongeregeld
heden een ernstiger karakter aan. De
politie, versterkt met een paar mare
chaussees, had den weg, waarlangs B.
moest passeeren, afgezet. De opper
man H., die met zyn vier zoons toch
door de Hoofdstraat wilde, kreeg twist
met de politie en spoedig volgde een
formeel gerecht, waarin de politie van
de sabels gebruik maakte. Eerst nadat
zy het vijftal met de revolvers had
gedreigd, toonden dit zich voor rede
vatbaar. Proces-verbaal is opgemaakt.
Capitulanten-stelsel.
Naar Het Centrum verneemt, vordert
de samenstelling van het rapport in
zake de toekenning van burgerlijke
betrekkingen aan gewezen onderoffi
cieren, het zg. capitulanten-stelsel,
goed, en is de openbaarmaking daar
van eerlang tegemoet te zien.
LIBERALE UNIE EN VRIJZ.
DEMOCR. BOND.
Over de circulaire van het hoofd
bestuur der Liberale Unie aan de af-
deelingen zegt de Arnh. Ct.
„Zy m.-iakt een einde aan de ver
moedens en praatjes, voor weinige
dagen in sommige bladen uitgespro
ken over het bestaan of de voorbe
reiding van een overleg, schikking of
overeenkomst tusschen de hoofdbe
sturen van de Liberale Unie en den
Vrijzinnig-Deinocratischen Bond over
samenwerking by de stembus. Dat
overigens wederzijdsche bestrijding
van aftredende Kamerleden, die bij
een van beide organisaties zyn aange
sloten, „zeer nadeelig zou werken,"
ja, sterker nog, vrijwel met poging
tot politieken zelfmoord zou gelijk
staan, zou ook zonder nader advies
wel door ieder zyn ingezien. Of deze
houding ook aangenomen moet worden
in districten, waarin het aftredend
Kamerlid zich niet herkiesbaar stelt,
zal intusschen, naar 't ons voorkomt,
voor ieder geval op zichzelf moeten
worden beoordeeld en beslist, waarbij
natuurlijk telkens slechts de overwe-
„Ja", zei hij, haar vraag voor
komende, „daarnaar leid ik den tijd
af. Als de gestalte voorover en in slaap
valt dan is myn dagwerk gedaan. Het
herinnert er mij aan dat ik een mensch
ben en dat, als ik te veol van mezelf
verg, ik evenals dat levenlooze voor
werp zal neervallen, om echter niet
meer op te staan. Komaan, juffrouw
Venn, dat is een goede les om mee
te beginnen. Ga als het u belieft in
dien armstoel zitten en denk er een
oogenblik over na. Ik moet een brief
schrijven".
Esther ging zitten zonder iets te
zeggen. Het was geen kamer om luid
te spreken. Zelfs Madame Julia
waagde het niet er dikwyls te komen
zij stond nu met haar eene hand op
den knop der deur, totdat haar broer
gesproken had. Dan knikte zij Esther
bemoedigend toe en ging heen. Dr.
Xavier en zijn patient schenen eikaars
bijzijn eenige minuten lang te ver
geten. De stilte werd eindelijk ver
broken door den Spanjaard, die zich
plotseling in zijn stoel omkeerde en
haar iets vroeg.
„Nu," zei hij, „ik heb een voor
beeldige patiente gevonden. Z(j is in
tens nieuwsgierig en zegt toch niets.
Wordt vervolgd.)