DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 39
DINSDAG 16 FEBRUARI 1909.
6e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DB EEMLANDEB".
Versehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Hoofdredacteur R. RIJKENS.
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
UIT DE PERS.
BUITENLAND.
FEUILLETON.
DR. XAVIER.
BINNENLAND.
EEMLANDER
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.
Franco per post id. - 5.60
Per 3 maanden id. - 1.
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Telefoon Interc. 62.
.JppJI
Prijs der Advertdntlên:
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(By abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsiug van advcrtcptiiin 011 reclames van bnitcn liet kanton Amersfoort in dit blad is „uitslniteud" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandse!) Advertentiebureau I». ALTA, Warmoesstraat 7678 te Amsterdam.
COALITIE-BROEDERS.
De Chr.-Hist. mr. Van der Lip, die
door samenwerking van de liberalen
en de Chr.-Historischen tot wethouder
van Leiden was gekozen heeft die be
noeming aangenomen.
In een daaraan gewijde driestar
geeft De Standaard nu te kennen, dat
het verre van denkbeeldig is, dat dit
onder de leden der coalitie bloed zal
zetten.
Reeds dat hij benoemd werd met
hulp van IA liberalen, en de a.-r.
caudidaat daardoor kwam te vallen,
liep in bet oog.
Toch had dit nog in orde kunnen
komen, zoo mr. Van der Lip geweigerd
had zfjn benoe'ming aan te nemen, en
hierop bestond uitzicht, want hjj nam
zijn benoeming in beraad.
Thans, nu hy de benoeming heeft
aangenomen, heeft hij zelf het zegel ge
drukt op de poging der liberalen, om
de Cbr. Historischen tegen de coalitie
uit te spelen. Na een worsteling van
jaren was nu eindelijk de Raad van
Leiden om.
Maar wat geeft ons dit, indien, de
eerste gelegenheid de beste, zulke
Christelijk-Historischen weer gemeene
zaak met de Liberalen maken, om ons
te dwarsboomen, en ons het gewon
nen spel toch weer uit de hand te
slaan
RUSSISCHE TOESTANDEN.
Bakaj, de gewezen ambtenaar dei
Russische geheime politie, die naar de
gelederen der revolutionnairen is over-
geloopeu, heeft onthullingen over de
werkwijze der Russische politie in de
Hatin aangevangen.
Er zijn in Rusland twee soorten
van politie, do éen openlijk, die zoo
nu en dan maar eens geheim wordt,
mee beambten die meestal in uniform
zijn, de ander die geheel en al geheim
is en welker agenten altijd in burger-
kleeding loopen. Bij deze laatste was
Bakaj eertijds aangesloten. Zjjne stand
plaats was Warschau, zijn chef ze-
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
16)
Zij herkende heel duidelijk het lang
werpige gezicht en de gebronsde ge
laatskleur en zy herkende hem met
een gevoel van angst, waaraan ze geen
uiting durfde te geven. Haar hart
klopte snel en het was alsof alles om
haar heen draaide, terwijl zij zei:
„Wat bedoeld ge, wat wilt ge van mij
Het was alsof die zwijgende, dreigen
de figuur haar met een blik verslond.
Naarmate zij achteruit week, kwam
hy dichterbij, Esther was in haar ge
heels leven nog nooit zoo ontsteld ge
weest.
„Het bad is klaar, senorita. Ik ben
Yusuf, de bediende van zijne Excellen
tie. Het meisje zit te ontbijten, daar
om kom ik het u zeggen. Wees zoo
goed mij te volgen".
Een oogenblik lang bewoog Esther
zich niet en zei niets. Waarom had
die man het gewaagd den vorigen
nacht haar kamer te betreden, vroeg zij
zich zelve af. Waarom had dr. Xavier
het toegestaan? Zij was boos, over-
kere Peterson, een uitmuntend, eerlijk
man, beschaafd en onafhankelijk, die
zag aankomen dat Rusland te gronde
ging aan het bureaucratische stelsel.
Nooit maakte hij gebruik van de
laaghartige middelen, die andere po
litieambtenaren bezigen en hij ge
bruikte zijn onbeperkte macht slechts
voor goede doeleinden. Hy was van
meening dat het beter is, een schuldige
door rechters tot een paar dagen ge
vangenisstraf te doen veroordeelen,
dan hem langs administratieven weg,
zonder vorm van proces, naar Siberië
te zenden. Peterson stelde zelfs aan
de regeering voor, het beirleger van
geheime agenten te ontslaan. Op deze
wijze echter weiden er te Warschau
heel weinig samenzweringen en
bomraenfabrieken ontdekt, en dat
hinderde de superieurenwant
men moet weten dat het ideaal
der Russische geheime politie is,
zooveel mogelyk beklaagden aan
de overheid over te leveren. Daarom
werd aan Peterson een adjunct ge
geven, zekeren Jocolof, die in zijn
promotie gehinderd werd door de eer-
iyke wijze waarop Peterson zijn ambt
waarnam. Om die reden beschuldigde
hij Peterson bij Mednikof, den minis
ter, en van dien tfjd af stond het vast
dat Peterson weg moest.
Om dat doel te bereiken, werd een
plan op touw gezeter zouden samen
zweringen en depots van wapenen ont
dekt worden, zonder dat Peterson er
iets van wistdesnoods zou men een
aanslag plegen op den gouverneur-
generaal van Warschau, teneinde
Peterson's onbekwaamheid to bewijzen.
Dat plan verkreeg de goedkeuring van
het ministerie te Petersburg en op die
wijze ontstonden er te Warschau twee
geheime politiediensten een officieele
onder Peterson, en een onder Jocolef,
welke beschermd werd door de regee
ring. Zoo werd de aanslag op den
gouverneur op touw gezet; twee ge
heime agenten waarvan Jocolef zich
bediende zouden er de hoofdrol in
spelen de gouverneur zou vermoord
worden' aan het station, terwijl hij
zijn vrouw van den trein baalde.
Evenwelzij kregen niet genoeg
geld, vreesden Jzelf het slachtoffer te
werden van het geval en ontdekten
het plan aan Peterson. Deze maakte
bluft en niet weinig ontsteld. Haar
eerste idee was, dat zij het huis on
middellijk wilde verlaten, het ontvluch
ten, omdat er gevaren dreigden, die
zij het recht niet liad onder de oogen
te zien. Maar dan kwam haar een
voudige, vrouwelijke logica haar te
hulp.
Waarom zou zij dien man niet uit-
hooren
„Ik heb je al eens gezien," zie zfj.
„Gfj zijt den vorigen nacht hier ge
weest. Waarom hebt ge u die vrijheid
veroorloofd
De Moor glimlachte met zijn ge-
heele bronzen gezicht. „Wees maar
niet bang Senorita. Ik ben een heel
oude man. Ik heb een massa vrouwen
in Marokko Zyne Excellentie wilde
dat u slapen zou, de oude Yusuf moet
gehoorzamen. Hij steekt de slaaplamp
aan. Hij maakt het bad aan, Senorita.
Volg hem, dan zal hij u wijzen, waar
het is 1"
Het was een onsamenhangend ver
haal, maar Esthers moed begon toch
weer te herleven. Die Moor was werke
lijk een zeer oud man. Esther her
innerde zich het maanlicht, dat op haar
gevallen was, terwijl ze sliep. Zij achtte
het heel natuurlijk, dat dr Xavier
zonderlinge helpers had. En hij zou
niet iemand in zijn dienst nemen, dien
bij niet koa vertrouwen. Zij besloot
hem de geheele geschiedenis te ver-
nu proces-verbaal op en zond dat naar
Petersburg. En het resultaat was
dat Jocolef bevorderd werd en Peter
son ontslagen, op bevel van den minis
ter zonder opgave van redenen.
TURKIJE.
De bekende publicist Tardiou be
spreekt in de Temps de Grootvizier
crisis te Constantinopel. Hy schrijft
Er was een zeer stormachtige Kamer
vergadering. Kiamii Pacha trachtte
tyd te winnen, en de meerderheid
wilde niets van uitstel hooren. Bij
een tweede weigering om te komen,
kreeg Kiamii Pacha een motie van
wantrouwen en de Grootvizier diende
ontslag in.
Deze afloop heeft hem niet kunnen
verrassen. Hij moest weten, dat van
Juli 1908 het Jong-Turksche comité
de teugels van het bewind voert. De
jongste gebeurtenissen leeren, dat nog
altijd het gezag in dezelfde banden
berust. Het feit alleen, dat Hilmi
Pacha zich tegen Kiamii Pacha ver
klaarde, bewyst, dat eerstgenoemde
een krachtige party achter zich had.
En tegenover dit feit is de interpre
tatie van art. 38 van de Grondwet,
dat de verhouding van den Grootvizier
en zyn Ministers regelt, slechts van
ondergeschikt belang. Hieruit blijkt
n.l. dat deze vreedzame revolutie in
den grond een militaire revolutie is.
De beweging, die sedert 8 maanden
het aanzien van Turkye heeft gewijzigd,
is revolutionnair en biedt als zoodanig
weerstand aan allle reactionnaire po
gingen. Leger en vloot hebben doen
weten, das zy slechts aan de Kamer
zouden gehoorzamen d. w. z. aan het
Jong-Turksche Comité.
Achmed Riza en zijn vrienden heer-
schen in Turkije en heerschen door
de militaire macht. Tot nu toe hebben
zij die macht gebruikt om hun denk
beelden te doen eerbiedigen. Er is dus
geen reden tot bezorgdheid hoe para
doxaal de toestand ook zijn moge. In
vele landen heeft men militaire staats
grepen beleefd. Maar een militaire
staatsgreep die in beginsel liberaal is,
en militair blijft zonder op te houden
liberaal te zyn, is iets nieuws.
Het gebeurde was onvermijdelijk en
Kiamii Pacha moest vallen. Uit de
verkiezingen reeds bleek, dat het
tellen, zoodra zy hem sprak.
„Is het op bevel van dr. Xavier,
dat ik nu een bad moet gaan nemen
vroeg zy, vastbesloten om niets van
haar angst te laten merken.
De Moor knikte en ging haar voor
door den gang.
„Ja, ja, nu," zei hy. „Zijne Excel
lentie wil het, u moet eiken dag drie
maal in het bad gaan, dat wil zijne
excellentie, ik zal u er heen brengen
Aan het eind van den gang was by
rechtsom geslagen en ging een anderen
gang in, waardoor ze in een deel van
het huis kwamen, dat ze nog niet ge
zien had. Ze was nog altijd onder den
indruk van alles, wat er gebeurd was,
maar de nieuwe dingen, waarmede ze
kennis maakte verdreven het uit haar
gedachten en legden beslag op haar
belangstelling, want de Moor was een
marmeren trapje afgegaan, waarna zij
door een laag bronzen hek kwamen,
dat versierd was met zonderlinge fi
guren van nimfen en centauren.
Hij klopte tweemaal tegen dat hek
en toen een onzichtbare hand het
open deed, zei hy. „Ga als 't u blieft
binnen, Senorita, zy wachten op u."
Het was duidelijk, dat bij haar daar
moest verlaten en zij vond het niet
onaangenaam om van zyn bijzijn ont
slagen te zyn. De badkamer, waarin
ze zich nu bevond was in haar oogen
niet de geringste der talrijke verras-
Jong-Turksche Comité slechts wachtte
op een gelegenheid om hem te dwingen,
heen te gaan. En het heeft van deze
gelegenheid gebruikt gemaakt mot een
handigheid, die bewondering afdwingt.
ITALIË.
In Italië is de verkiezingscampagne
in vollen gang. Vooral de socialisten
zijn druk aan het werk en hun hoofd
bestuur heeft eeu belangrijk besluit
genomen. De socialisten zullen n. I.
in de districten waar zy zelf in de
minderheid zijn de radicalen en repu
blikeinen steunen. Het democratische
bloc, dat vele voor uiteengevallen
hielden, is dus weer te verwachten.
Langzamerhand komen uit de
puinhoopen van Messina de schatten
te voorschijn, die toebehooren aan het
meer gefortuneerde gedeelte der door
de ramp geteisterde bevolking. Alles
wat waarde heeft, wordt aan boord
gebracht van een pantserschip en daar
streng bewaakt door karabiniers. Men
heeft tot nu toe voor eenige millioe-
nen aan geldswaardige papieren ge
vonden, maar het meerendeel bestaat
toch uit goudstukken en kostbare
voorwerpen. De bewoners van Mes
sina hadden als de meeste Siciliirnen
weinig vertrouwen in bankiers, bank
instellingen en effecten en plachten
van ouder op ouder hun geld liefst in
stevige kisten te bewaren. Zoo vond
men in dergelijke familieschatkisten
muntenverzamelingen vau de meest
ongewone soort, die goudstukken uit
de 16e eeuw bevatten. Deze rente-
looze kapitalen vertegenwoordigen nu
en dan zeer groote bedragen.
Ook vond men zeer kostbare tafel
serviezen van goud en zilver. En
aangezien niemand komt om deze
schatten op te eischen, zullen ze
waaischynlijk aan den Staat vervallen.
BELGIË.
De man die den bom, waarvan we
gisteren melding maakten, heeft neer
gelegd, is waarschijnlijk gepakt. Naar
aanleiding van een door de politie
te Brussel bekend gemaakt signale
ment, begaven een commissaris van
politie en drie agenten te Gent zich
des avonds naar de woning van een
individu, beschuldigd van poging tot
afpersing van gelden onder bedreiging
singen in dat vreemde buis.
Het was een rond vertrek, dat ge
heel opgetrokken was uit wit marmer,
en Esther zag met genoegen dat het
heldere koude water van de bassin in
een. zachte beweging werd gebracht
door een fijn waterstraaltje dat van de
vleugels van Cupido af viel. Een
weelderige rustbank, waarop verschei
dene kussens lagen, was bestemd als
rustplaats. De zoldering was gewelfd
en verguld door de rijk beschilderde
glazen viel een zacht licht op den
tegelvloer.
Tegenover den ingang, ontdekte
Esther een klein trapje, dat leidde naar
een klein vertrek, waar het water in
zilveren kuipen stoomde, en waar zich
marmeren banken, douches en andere
apparaten bevonden. Eeu der helpsters,
een zeer joDg meisje, met een langen,
blauwen peignoir aan, had Esther bij
het hek in ontvangst genomen en of
schoon zy Engelsch sprak, was het met
een eenigszins vreemd accent, waar
door het moeilyk was om haar te
verstaan. Er waren er nog anderen,
ook jong en eender gekleed, maar dat
schenen Japanneesjes te zijn en Esther
hoorde hen niet praten. Haar gids
bracht haar weldra op de hoogte wat
ze te doen had.
„We zullen eerst gymnastiek doen,
mademoiselle en dan tot den stoom
overgaan, dat heeft de dokter in uw
met den dood, op een Brusselsch
koopman gepleegd. Terwijl de jonge
Rus deed of hy zich gereed maakte,
om de politie-ambtenaren te volgen,
haalde hy een revolver te voorschijn
en vuurde, waarbij hij den commis
saris doodelijk in den buik trof. Een
agent kreeg twee schoten, een inden
huik en een in het hoofd.
De moordenaar werd gearresteerd.
Vernietiging archief
stukken schutterijen. De Mi
nister van Binnenlandsche Zaken heeft,
ten vervolge op zyn schrijven van 27
October betreffende vernietiging van
stukken in gemeente-arebieven, naar
aanleiding van een desbetreffende
vraag aan de Gedeputeerde Staten der
onderscheidene provinciën, verzocht
ter kennis van de gemeentebesturen
te brengen, dat er bjj hem geen be
zwaar bestaat om over te gaan tot
de vernietiging van met name ge
noemde stukken, welke gedurende de
jaren 18151907 ter uitvoering van
de wetten betrekkelijk de dienstdoende
en rustende schutterijen zyn opge
maakt en in de gemeente-archieven
nog kunnen aanwezig zijn.
Accijns op het gedistil
leerd. Door den minister van finan
ciën is de datum van inwerkingtreding
van de verhooging vau deu accijns op
het gedistilleerd thans voorgesteld op
15 Maart, opdat ook de Eerste Kamer
behoorlijk tyd bebbe voor de schrifte
lijke en mondelinge behandeling. Meer
dan noodig mag z. i. de datum niet
worden verschoven.
Ten gevolge van het uitstellen van
de inwerkingtreding moet nu reeds de
raming van de meerdere opbrengst
voortvloeiende uit de verhooging, voor
zooveel het jaar 1909 betreft van
f 6,600,000 tot f 5,225,000 worden
teruggebracht.
Tarieven by de H. IJ. S. M.
Gelijk men misschien weet, zullen by
de Holl. IJzeren Spoorweg-Maatschappij
ook voor de le klasse eendaagscbe
retourbiljetten (buurtverkeer) worden
ingevoerd, zooals reeds sedert lang bij
geval voorgeschreven. Wees nu zoo
goed om u uit te kleeden en uw peig
noir aan te doen morgen kunt u
dadelijk van uw slaapkamer hierheen
komen het is geraden om in het bad
zooveel mogelyk uit te rusten, u kunt
me alles vragen wat u wilt, maar wees
zoo goed om niet meer te spreken dan
noodig is."
Esther deed wat haar gevraagd was
en toen zy een wijde mousolinen japon
en vilten pantoffels bad aangedaan,
zooals in Oostersche baden gedragen
werden, volgde zij het meisje de trap
af naar een vroolyke, open ruimte,
die dienst deed als gymnastiekplaats.
De werktuigen, die Esther daar zag,
zagen er niet anders uit, dan ze ge
woonlijk doen, maar toen zij ze ge
bruikte, merkte zij het onderscheid
op. De halters, die men baar in de
handen gaf, hadden zachte, sponsach
tige handvatten, die doordrongen waren
met de een of andere vloeistof, die
een welriekenden- geur verspreidde.
Esther herinnerde zich de „duizend en
één nacht" en dat een doker eens een
koning had genezen door zoo'n ouder-
wetsch middel.
Wordt vervolgd)