weerbericht.
allerlei.
a l> verten tien
TE KOOP
Tliermometerstand
Stoomvaartberichten
MARKT BERICHT.
een Antiek Notenhouten
Kabinet met orgelladen en
zeldzaam beslag. Ook een
Antiek Eiken Kleptafel.
Beurs van Amsterdam.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
(Opgemaakt voorm. 10.50 uur.)
De Bildt, 26 Februari 1909.
Hoogste barometerstand 780 4 m.M.
te Rigalaagste 757.4 m.M. te
Horta.
Verwachting tot den avond van 27
Februari 1909.
Wind: Zwakke tot matige N.-Ooste-
lijke tot O.-lgke wind.
Gesteldheid van de luchtBetrok
ken tot bewolkt, weinig sneeuw.
TemperatuurDezelfde.
Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12
uur 770 m.M.
Vorige stand te 12 uur 772 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 37
Laagste hedennacht F. 22
Hedenmiddag 12 uur F. 28
bekampen, zoolang zal die strijd blij
ven bestaan. Er is een bekend gezegde,
dat luidt: Wie de school heeft, heeft
het kind en wie het kind heeft, de
toekomst. Daarom tracht iedere partij
de macht te krijgen over de school, en
daar komen we met alle kracht tegen
op en daarom zijn we voorstanders
van neutraal onderwijs, dat zich alleen
ten doel stelt van het kind te maken
een verstandig, goed en braaf mensch.
De geschiedenis wijst aan, dat de
party die het meest in opkomst is,
ook het meest zich begvert voor de
school. Het nut daarvan zag reeds
Filips II in, die voorschreef dat de
kinderen de school moesten bezoeken
en daarmee reeds een lesje gaf aan
zjjn latere geloofsgenooten, die in ons
land zoo sterk tegen de leerplicht
ageerden. Het is echter niet een zueht
om de kinderen te ontwikkelen, maar
louter alleen om de macht. Dat bleek
in later tijden toen de calvinisten zich
meester hadden gemaakt van de school.
Toen ze de macht hadden, was de
school uit den tijd eu werden afge
dankte koetsiers e. a. goed genoeg ge
acht om ondei wijs te geven. Ze deden
niets meer aan de school, die voor de
Fransche revolutie schandelijk ver
waarloosd werd.
De revolutie kwam met geheel
nieuwe ideeën, maar is jammerlgk
mislukt. Het beginsel echter was goed
en wordt heden nog algemeen door
allen erkend. Dat was met meer te
dooden, ieder burger moest staan onder
de wet en meewerken aan het tot
stand komen der wetten. En wel
eigenaardig is het, dat na het herstel
onzer onafhankelijkheid, de eerste wet
er een was op ons onderwijs. De Staat
pakte het onderwas aan en zoo kregen
we de openbare school. Uit de handen
van de kerk nam de Staat over het
onderwijs, dat de kerk zoolang had
verwaarloosd. En ook eigenaardig is het,
dat het juist de roomsch-katholieke
party was, die zeer met die school
was ingenomen. Dat kwam omdat
voor 1789 de calvinisten de room-
schen dwongen hun scholen te be
zoeken. De streng orthodoxe calvinis
ten waren met die school echter niet
tevreden, want ze zagen zich bun macht
ontglippen en langzamerhand kwamen
ze er tegen in opstand. Dat gaf echter
niet heel veel, want hun party was
lang niet de machtigste. Nu kunnen
we een heel stuk overslaan tot het
tijdstip, waarop een man is opgestaan,
die vuur en water wist te vereenigen.
Dat was Dr. Euyper, die de twee
meeat vgandige partijen tot elkaar
wist te brengen, om de regeermacht
in handen te krijgen. De streng cal
vinistische school liet men varen voor
de vrije school en toen is losgebarsten
een campagne tegen de openbare
school, zoo lasterlyk, dat men zich niet
begrypen kan hoe die is gekomen van
menschen, die meenen, dat ze toch, o
zoo goed zyn.
De openbare school werd gelgkge-
steld met kroeg, bordeel e. d. Wan
neer de kerkeiyke partgen echter
deugdelijke wapenen hadden tegen de
openbare school, zouden ze dat mate
riaal niet behoeven, om die school te
bestrijden. Maar met de juiste toe
dracht, dat zij, zelfs ten koste van
het kind, de toekomst willen hebben,
konden ze niet bg ouders komen. En
hiermee kom ik aan de vraag, die ik
wilde stellen Als ge invloed kunt
en moet oefenen op de keuze van
school, welke moet ge dan kiezen,
om le krggen een deugdelgke sahool,
goed voor u en het kind zelve
Die keus is niet moeilgk I Zgn de
voorstanders der bgzondere school ook
voorstanders van goed en deugdelijk
volksonderwijs? Niet, dan moet ge er
uw kinderen ook niet aan toever
trouwen. En hier spreken de feiten
sterk. Men heeft mij wel eens ver
weten, dat de kerkelgken toch een 35
millioen voor hun scholen hebben bg-
eengebracht. Maar bewgst dat, dat ze
veel liefde voor de school hebben Oor-
spronkelgk verklaarde de kerk zich
ook tegen de vakorganisatie en tegen
woordig worden er door de kerkelijken
hoopen van geld aan besteed. Zou het
nu werkelgk de liefde voor de orga
nisatie zgn, die ze er heen dreef?
Neen, het eigenbelang dreef de kerk
iets te doen, wat ze aanvankelijk bad
bestreden, omdat ze op dat terrein
anders haar macht verloor.
Precies zoo is het met de school.
Die heeft nooit gestaan in de bgzon
dere gratie der kerkelijke partgen.
Eerst heeft men de school verwaar
loosd en toen de openbare school
groeide en bloeide, voelde de kerk dat
haar een stuk macht ging ontglippen
en om die terug te krijgen, daarvoor
zgn die 35 millioen uitgegeven.
Spr. ging nu na hoe de kerkelijke
voormannen over de volksontwikke
ling denken, waarna hg ten slotte
het hoofdbeginsel besprak als zou de
openbare school anti-christelgk zgn.
Met volle vertrouwen meent hij alle
ouders te kunnen aanraden de open
bare school te kiezen, die het groote
beginselgg zult uw naaste beminnen
als u zelf het best in toepassing
brengt.
Van de gelegenheid tot debat maakte
gebruik de beer Tb. van Lent, hoofd
van een roomscb-katholieke school uit
Zeist, die zgn standpunt tegenover
den heer Lamers verdedigde.
Dein-enuitbreker. HetDbl.
v. Nbr. geeft thans de volgende bgzon-
derheden van het ontsnappen vam den
Engelschman Afred Thomas «it het
Huis van Bewaring te Breda
....„Wg hebben gisteren gemeld, dat
de bewaker slapende is gevonden. Dat
ontkent deze beslist. De bewaarder
doet in zgn vrge uren aan journa
listiek, is medewerker van «en ru
briek in het weekblad Avicultura,
Hg moet nu op z'n kamertje aan het
schrijven zgn geweest voor dit blad,
terwijl een verdieping lager de boef
uitbrak. Deze vond de kamer der be
waarders leeg, trok een lade open,
vond daar een bos sleutels en twee
sabels, bracht zgn tafelpoot en zijn
pin weer terug naar de cel en is toen
verder aan 't werk gegaan.
Het geheele huis heeft hij door-
geloopen. Den weg naar het Paleis
van Justitie, door de zoogenaamde
kerk, kende hij, want hg is wel
twintigmaal in verhoor geweest. Doch
daar kon hg niet uit, gelijk wg gis
teren hebben gemeld. Toen is hg naar
den anderen kant van het huis gegaan,
waar de gedetineerden worden gelucht.
De deur naar de luchthal kon hij met
zgn sleutels gemakkelijk openkrijgen,
maar hjj is niet er in geslaagd uit de
luchthokken zelf te breken.
Zoo'n luchthok is net 'n beestenkooi
met gzeren tralies. Er is geen sprake
van door die tralies heen te breken.
Thomas heeft getracht er onder door
te kruipen. Met zijn sabel beeft hg
een hoeveelheid keien losgewerkt, waar
een gemeente-straatmaker, gerekend
den korten tgd, dat Thomas heeft
kunnen werken, respect voor hebben
zou.
De gzeren tralies zitten echter vast-
gemetseld in een steenen dorpel, die
diep in den grond zit. Toen de uit
breker op deze hinderpaal is gestuit,
heeft hg zgn poging om langs dezen
weg uit te breken, gestaakt.
Hij is toen verder gaan zoeken en
heeft den weg naar buiten gevonden.
In de portiersloge vond hg goed licht,
de gaslamp heeft daar een regulateur
en brandde. Thomas heeft het licht
opgedraaid en is toen met zgn sabel
de buitendeur aan 't bewerken gegaan.
Daarbg heeft hg naast 't slot zóóveel
afgesplinterd, tot hg de sabel tusschen
het slot kon wringen en de scheut
van het slot kon doen terugspringen.
Toen was hg vrg.
En toen ontwaakte zgn boeven-
humor. Hij nam papier en potlood en
schreef
Pretty night,
zooveel als „aangename nachtrust",
draaide het licht uit, zuinig is hij
ook, en ging
Waarheen
Het is nog onbekend."
Tot zoover bet D. v. N. Toch is dit
niet geheel onbekend meer men leze
het volgende bericht
Door een raam op te schuiven heeft
oen inbreker zich gisterennacht toegang
verschaft tot de woning van den heer
Goedhart te Terheiden, bg Breda. De
brandkast is geforceerd en zilverwerk
gestolen. De indrukken op het hout
passen op den medegenomen sabel
van den gevangenbewaarder van het
huis van bewaring te Breda, zoodat
de diefstal blijkbaar gepleegd is door
den inbreker-uitbreker Alfred Thomas.
Ongeluk. In de haven van
Hamburg is Woensdagavond een
treurig ongeluk gebeurd Men was
bezig kolen in te nemen voor de
„Kaiserin Augusla Victoria", bet reus
achtige schip vau de Hamburg-
Amerika-lgn, dat heden naar New-
York zou vertrekken. Toen te 7 uur
de sjouwerlieden met eenige matrozen
en familieleden aan boord gingen, brak
de loopplank en tusschen de 20 en
30 personen vielen door de gschotsen
heen in het water. Zeventien personen,
waarvan 3 zwaar gewond waren en
de overigen lichto kneuzingen hadden
bekomen, werden gered. De anderen
echter, hun aantal is tot dusverre nog
niet bekend, verdronken.
Rgzing van de aardkorst.
De Fransche geleerde Camille Flam-
maricn heeft in een dezer dagen ge-
publiceerden brief bekend gemaakt,
dat he' onderzoek naar het bestaan
van bewegingsverschgnselen in de
vaste aardkorst welke in zekeren zin
vergelgkbaar zouden zgn met de eb
en bloedbeweging in de zeeën, een
positief resultaat hebben gehad. Aan
de sterrenwacht te Potsdam is met
bijzonder gevoelige, door den astronoom
Hecker geconstrueerde instrumenten
een tweemaal per dag optredende rg
zing van de aardkorst van ong. 20
c.M. geconstaeerd.
Maar nu wordt uit Kimberley aan
de Engelsche bladen geseind, dat aan
het Kimberley'sche observatorium juist
over hetzelfde verschgnsel sinds jaren
onderzoekingen en metingen zijn ver
richt. Ook daar was een periodieke
rgzing (van iets meer dan 20 c.M.)
geconstateerdmaar de periodiciteit
is er een andere. De rgzing treedt in
Z, Afrika ééns per cag, en niet twee
maal per dag op. De geleerden te
Kimberley hebben de verklaring nog
niet gevondenmaar zg vermoeden
dat hier een invloed werkzaam is, die
van de zon uitgaat.
Dames, sluit de gordij
nen. In Köslin (Pommeren) kreeg een
juffrouw 15 mark boete wegens „grober
Unfug", daar zij bg haar avondtoilet
de gordgnen niet heelemaal gesloten
had, tengevolge waarvan een volks
oploopje voor haar huis ontstond. De
juffrouw ging in beroep en werd toen
vrggesproken, daar het bleek, dat zg
niet bemerkt had, dat de gordijnen
niet heelemaal dicht waren.
Wervelstorm. Een telegram
uit de stad Fisher (Arkansas) meldt,
dat een wervelstorm groote verwoes
ting in de stad heeft aangeriaht. Er
zijn 14 menschen omgekomen, hon
derden gewond en op twee huizen na
zgn alle gebouwen beschadigd.
Aardbeving in Turk ij e.
Uit Konstantinopel wordt gemeld
Volgens een bericht uit Simas zgn
te Kotsjhisar door een aardbeving
1500 buizen verwoest; 37 menschen
zgn gedood en een aantal personen
gewond. De regeering heeft hulp ge
zonden.
Een Fransch dorp af
gebrand. Gisternacht brandde vol-
geDs een telegram uit Lorient, bet
dorp Botfaux geheel en al af. Belang-
rgke waarden konden niet meer gered
worden. De aangerichte schade is zeer
groot. Een tachtig-jarige vrouw kwam
in de vlammen om.
Een Poolsche prins ver
dronken. Gisterenavond is een
bootje, waarin de Poolsche prinsen
Casimir, Leon en Alexander Yapels,
drie gebroeders, een tochtje maakten,
op de baai van Teneriffe verongelukt
prins Casimir verdronk.
Burgerlijke Stand
van 26 Februari 1909.
GEBOREN Hendrika Johanna, d.
van Gerardus van der Veer en Wil-
helmina van Wessum. Elbert z.
van Gerrit do Ruiter en Gerritdiena
Smit.
OVERLEDENAaltje van der Louw,
oud 49 jaar, echtg. van Albert Leijen-
horst. Frederik van Ee, oud 59
jaar, ongeh.
MAATSCHAPPIJ „NEDERLAND."
„Grotius," van Amsterdam naar
f—
A f—
4.'—
- 0.0
- 1 per
- 6.— hecte
- 0.0 liter.
0.'-
4.30
a J
11 - 4.70 p. 100 st.
- 1.50
ii ii
n n Kilo
- 1-60
-!-
II I» II
60
Batavia, airiv. 26 Febr. te Lissabon.
„Rembrandt," van Batavia naar
Amsterdam, pass. 25 Febr. Perim.
NORDDEUTSCHER LLOYD.
s.s. „Gotha" (Bremen-La-Plata) 25
Febr. 6 uur v.m. van Antwerpen
vertrokken.
s.s. „Bülow" (Hamburg-Oost Azie)
25 Febr. 6 uur v.m. van Hamburg
vertrokken.
s.s. „Grosser Kurfürst" (New York-
Genua) 25 Febr. 9 uur n.m. in Genua
aangekomen,
s.s. „Barbarossa" (New York-Genua)
24 Febr. 12 uur n.m. van Algieis
vertrokken.
ss. „Goeben" (Bremen-Oost Azië) 25
Febr. 12 uur v.m. van .Genua ver
trokken.
s.s. „Therapia" (Batoem-Barcelona)
25 Febr. van Conitantinopel vertrok
ken.
s.s. „Sachsen" (Barcelona-Batoem)
25 Febr. in Piraeus aangekomen.
AMERSFOORT, 26 Febr. 1909.
Tarwe
Rogge
Boekweit
Appelen
Peren
Kleiaardappelen
Zand
Hoendereieren
Eenden
Grasboter
Heoiboter
Margarine
Zoetem. kaas
Kippen
Kuikens
Piepkuikens
Ganzen
Oude eenden
JoDge
Hazen
Wilde konijnen
lamme
Duiven
Vette Varkens
Magere
Zeugen
Biggen
Vette kooien
Guste
Kalf
Kalfvaarzeu
Pinken
Pinkstieren
Vette kalveren
Aangevoerd waren ongeveer heet.
Tarwe; heet. Rogge; heet. Boekweit.
40 heet. Appelen; 00 heet. Peren; heet.
Kleiaardappelen; 00 heet. Zandaardappelen;
500QU stuks Hoendereieren; stuk Eende-
eieren; kilo Grasboter; 800 kilo Hooi
boter; kilo Margarine; kilo Kaas
stuks Vee; Vette Varkens; 7
Magere varkens; Varkens voor export-
slagerijen; 120 Biggen en 15 Zeugen.
WESTSINGEL 1, hoek KI. Spui.
- 0.80
- o!oo
1.20
1.60
0.00
0.80 - 1.20
per
stuk
0.00
0.70 -
0.50
0.00
1.20
0.70 p. paar
-12.- -16.-
- 40.— - 60.—
- 7.- -11.-
per
stuk
Kansas City Obl. aand. 3 dll. 1000
73*
7o-g-
Missouri aand. dll. 1000
37}
37*
id. 2e Hyp. Obl. 4 dll. 1000
87
87
Rock Island aand. dll. 1000
21*
211*
22**
South rail dll. 1000
22**
South Pac dll. 1000
Union Tac
115-ft
174*
115*
173
id. Conv. Obl. 4 dll. 1000
102
102*
Wabash gew. aand.
16*
16*
pref.
44/V
42**
Prolongatie-rente
U
2
Koersen van NewlYork.
Van Heden.
FONDSEN.
Slot van
glsteron
Openingsk
van hoaen
100*
100*
Rock Island Common -
21*
21*
26*
26*
Miss. Kan. Texas
37*
38
New-York-Onario
43*
Norfolk Weter
86
Southern Pacific
115*
116*
23*
Southern Railway
22*
174
175
U. S. Steel Common.
42*
43*
38*
do. do. Pref.
68*
Denver
41*
26 FEBRUARI.
Opgave van de Firma Lamaison Bouwer Co.
Holl. schuld prijh. BuiteDl. schuld vast voor
Russ. en Peru. Cult, vast vooral voor Handels Ver.
Amsterdam 225 h 217 Mgnen zeer vast. Gr.
Cobar stil. Olie willig voor Koninkl. 386. Overige
soorten eveneens vast. Tabak onveranderd. De
Amerik. markt is wat op rust gekomen en sloot
betrekkelgk vast.
Staatsleeningen. Vorige 26 Febr.
Nederland.
Obl. N.W.S. 3 f 1000.
Cert. id. 3 f 1000.
id. id. 2flOOO.
Honharije.
Ob). 1892/1908 4 Kr. 2000.
Italië.
Obl. 1862—81 4 Ls. 100—100/m.
Oostenrijk.
Obl. Jan.Juli
MeiNov.
portdsal.
Obl. le Serie
3e
Rusland.
1884 Goud
4
4
3
3
Kr. 2000.
Kr. 2000.
Frs.
100.
500.
5 G.R. 125/500
Vorige
koers
91*
91*
76*
94
91
91-A-
91*
76*
91*
94*
Gr. Russ. Spoor 98 4 G.R. 500
Nicolaispoor 1867/69 4 20
1880 4 G.R. 625
Hope Co. 89/90 4 G.R. 625
6e Emissie 1894 4 G.R. 625
4* 1909 frs. 500
Brazilië.
Obl. 1903 5 100
5 Sao Paulo 1908 20/100
5 Parana 1905 20/100
5 Staat Para 1901 20/100
1907 20/100
Columbia.
3 100
Dom. republiek.
5°/, douane leening
Industrieels en Finantieele Mppijen.
Ned. Handel Mg. aand. f 1000
Kon. Petrol. Mij. aand. f 1000
aand. pref. Zuid Perlak f 1000
gew. Dord. Petr. Ind. Mg. f 100'
Sumatra Palembang aand. f 500
Great Cobar aand. 100
Am. Car en Found, aand. dll. 1000
Un. St. Steel corp. dll. 1000
Scheepvaart Maatschappijen.
Nederland.
Ned. Amer. Stv. Mg. aand. f 500
Kon. Paketvaart aand. f 1000
85
80*
79*
79xV
.86*
47*
97
374
133
.0145
139*
78*
BH
4o*
130*
Rotterd. Lloyd aand. 1500
85*
St. Mij. Nederl. aand. f 500/1000
SO*
Amerika.
Int. Mere. Marine aand. dll. 1000
8
7*1
79*
id. pref. 1000
21*
21*
86*
Obl. 47a 1000
Tabak Maatschappijen.
71*
71*
Deli Batavia aand. f 250/1000
675
86*
Deli Cultuur f1000
107*
Deli Maatschappg aand. f 1000
433*
439
Medan Tabak aand. f 1000
260
262*
Senembah aand. f 1000
Div. Buitenland.
380
381
Peruvian Corp. C. v. A. 50/100
8*
8*!
pref. id. £50/100
36*
36*
6 deb. 1' Hyp. 50/100
99*
99*
176*
Spoorwegleeningen.
388
Nederland.
134
Holl. IJz. Sp. Aand. f 1000
t-
co
150
Staatsspoor - 250
91*
143*
Amerika.
78*
Atchison aand. dll. 1000
99*
100A
45*
id. 4% Conv. 1000
102*
103*
42*-}
Chic. Rocklsl. p.2002 4 1000
77*
77*
Denver c. aand. 1000
41*
41*
Erie 1000
26*
26A
130*
Kansas City S. aand. 1000
37*!
38*
pref. 1000
69 A
69A
Stemming vast.
Stoom- Boek- en Handels^ rukker fj S. W. MELCBIOR.gAmersfoort
