DAGBLAD voor
AMERSFOORT en OMSTREKEN.
No. 50
6e JAARGANG.
MAANDaG 1 MAART 1909.
Uitgave van de Naaml. Vennootsehap „DE EEMLANOER
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
HALF BLAD.
BUITENLALND.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
FEUILLETON.
DR. XAVIER.
T«t plaatsing van advertentiën en reclames van bnitcn het kanten Amersfoort in dit blad is „nilslnitcud" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Bnitcnlandsch Advertentiebureau B. ALTA, ïïarmoesstraat 76—78 te Ansterdf.
Hoofdredacteur R. Gr. RIJKEN S
AbonnemontspriJ s
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.
Franco per post id. - 5.60
Per 3 maanden id. - 1.—
Franco per post id. - 1.40
Afzonderlijke nummers- 0.05
Bureau: BREEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs dor Adverténtiën
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bij abonnement belangrijke korting.)
DE BALKAN-CRISIS.
Er is ontspanning gekomen in den
toestand. In de eerste plaats doordat
Oostenrijk en Turkije het eens zijn
geworden. Op hetzelfde oogenblik dat
de Oostenrijkscbe-Turkscbe overeen
komst werd onderteekend, is de boy
cot van Oostenrijksche waren in Tur-
kije opgehouden.
Het Macedonische gevaar is dus
verdwenen, want de Bosnische quaes-
tie is, nu Turkije tevreden is gesteld,
er eene geworden van Oostenrijksche
binnonlandscbe politiek.
En nu ook Rusland meê wil doen
aan een gemeenschappelijk optreden
ta Belgrado, tengevolge van de oor
logszuchtige houding van Servië is
ook het gevaar, dat door toedoen van
dit land Europa in vuur en vlam zou
worden gezet, veel verminderd.
De president van den Öostenrjjk-
schen Rijksgrond verklaarde Zaterdag
in een conferentie met afgevaardigden
dat de positie tegenover het buiten
land verbeterd is en het gevaar voor
een conflict minder groot is dan veer
tien dagen geleden.
In politieke kringen is men van
meening, dat de toestand beter is ge-
wordeD, maar dat toch niet alle ge
vaar als geheel en al bezworen be
schouwd kan worden, voor en aleer
Servië waarborgen zal gegeven heb
ben, dat het volkomen afziet van een
Pan-Servische propaganda.
Dat schijnt Servië van plan te zijn.
Ten minste het nieuwe Servische Ka
binet heeft de Russische regeering eeu
communiqué doen toekomen, waarin
het getuigt van de oprechtheid zijner
vredelievende bedoelingen, zoomede
verklaart de beraadslaging over de
huidige crisis, rakende belaDgen en
r'fhten van Servië in handen der
groote mogendheden te stellen. Daarop
werd de Russische gezant te Belgrado
aangewezen om de Servische regeering
als vriendschappelijken raad te kennen
te geven, daar zjj haar besluit betref
fende inachtneming van een vreedzame
houdiDg heeft te handhaven. Het Rus
sische kabinet toch is het bekend, dat
eventueele aanspraken van Servië, op
eenig grondgebied, bij de mogendheden
nóch sympathie, nóch steun zouden
vinden. Daarom raadt Rusland Servië
aan de categorische verklaring af te
leggen, dat het dergelijke eischen be
treffende eenig grondgebied niet hand
haaft en dat 't zich ton aanzien van
de huidige kwesties op de beslissing
der mogendheden verlaat.
BELGIË.
Vrijdagmiddag hebben eenige on
bekenden bjj den heer Huyttens, of
ficier van justitie, te Luik een bom,
zorgvuldig in een pakket gewikkeld,
bezorgd. Zij schelden aan en over
handigden aan de dienstbode een pakje
voor deD officier bestemd. Toen deze
dit opende, zag hij dat het een bom
bevatte, welke bij nader onderzoek
door een scheikundige zeer gevaarlijk
bleek. Gelukkig werd de beraamde
aanslag verijdeld. Men vermoedt dat
deze aanslag verband houdt met een
vervolging, die de heer Huyttens on
langs tegen eenige anarchisten opende.
PERZIË.
De correspondent van de Times te
Teheran heeft den sjah van Perzië
gesproken. De sjah schijnt ernstig
van meening, dat het recht aan zijn
zijde is. Vele volksvertegenwoordigers
hebben z.i. hun vrijheid schromelijk
misbruikt, zoowel tegenover hun vorst
als het uitvoerende bewind, waarvan
zij zich bevoegdheden toeeigenden. De
anarchie in den lande wijt hij hun.
Zoodra do orde hersteld is, zei hij, zou
hij hervormingen en een beperkt
grondwettelijk stelsel invoeren. De
ijah was overigens goed geluimd eu
vol zelfvertrouwen. Of de vertoogen
van Engeland en Rusland bij hem
veel nut zouden uitrichten f De cor
respondent twijfelt er eenigszins aan.
GROOT BRITANNIË.
Haldane, de Engelsche minister van
oorlog, heeft, te Brighton sprekende,
gezegd, dat de generale staf een plan
voor de verdediging van de Engelsche
kust had uitgewerkt. De kust is in
verschillende stukken verdeeld, en
voor elk stuk zijn bizondere afdee-
lingen van het territoriale leger be
stemd. Gesteld dat een vijand voet
aan wal wilde zetten, dan zou hjj
aanstonds troepen tegenover zich vin
den, "niet altijd sterk genoeg om een
landing te beletten, maar wel om hem
te hinderen te bestoken en in zijn
bewegingen op te houden.
Landbouwongevallen-
w e t. In een te Zuidhorn gehouden
politieke rede deelde de heer E. M.
Feenstra, een der voorloopige Kamer-
candidaten in dat district, mee, dat
hy uit goede bron had vernomen, dat
het voornemen bestaat, het wetsont-
werp-landbouwongevallenwet in te
trekken.
LIBERALE UNIE.
Ten vervolge op hetgeen we reeds
in ons vorig nommer over de buiten
gewone algemeene vergadering der
Liberale Unie hebben meêgedeeld,
vermelden wij thans het volgende:
Tot leden der commissie voor het her
vormingsprogram werden benoemd de
heeren mr. R. J. II. Patijn, mr. Schim
van der Loef, de oud-minister Staal
en de heer Joh. H. Koert, terwijl het
hoofdbestuur in deze commissie be
noemde, de oud-minister K. Eland, prof.
mr. S. A. van Hamel en de heer D.
J. van Houten.
In het Hoofdbestuur werd gekozen
de oud-minister mr. P. Rink.
In behandeling kwam het volgende
bestuursvoorstel
Bij de aanstaande Juni-verkiezingen
zal de Liberalu Unie vóór alles krach
tig propaganda maken voor algemeen
kiesrecht na voorafgaande grondwets
herziening en voor eene sociale her
vorming, om tegemoet, te komen in
de nooden van die medeburgers, wien
het niet gelukt is, als zij oud geworden
zjjn in eigen levensonderhoud te voor
zien,
Hierop waren verschillende amen
dementen ingediend, o, a. van Enk
huizen, om in het program van actie
op te nemen de actie voor staatspen-
sionneering zonder premiebetaling.
Ten slotte voerde de voorzitter hier
over het woord, de meening van het
hoofdbestuur nader toelichtend.
minuten kan missen."
Esther antwoordde heel natuurlijk:
„tien minuten 1 maar dat is heel lang
en hij zal naar me zoekenIk zou
het heel akelig vinden als ik hem niet
vond, prins. Stel u eens voor, dat men
in Parijs verdwaald raakte en dat er
een advertentie geplaatst werd om u
terug te vinden. Dr. Xavier zou wel
eens kunnen vinden dat ik eene be
looniug niet waard was I"
Hjj haastte zich haar tegen te spreken
metal de beleefdheid van een Spanjaard.
„Al de schatten van den ouden Xa
vier zouden nog geen voldoende be
looning zjjn," zei hjj. „De bank van
Frankrijk zou springen, juffrouw Venn.
Ik heb drie jaar lang getracht Fran
cisco Xavier te verliezen en het is
mij niet gelukt. Ik verzeker u dat
het onmogelijk is om zoo iemand te
verliezen. Hij heeft vijf maanden lang
van uw gezelschap genoten, niet waar?
Dan vraag ik hem niet om zijne toe
stemming voor mijn tien minten. Maal
laten wij nu ernstig zijn en u vragen
wat u den laatsteD tijd gedaan hebt.
Toen ik u voor het laatst zag, ging
u naar Spanje. U moet mij vertellen
dat u van mijn land houdt. Het is
het eenige punt, waarop ik gevoelig
ben.
Esther was in staat om hem dat
te zeggen en deed het op een zeer
aardige wijze.
Staatspensionneering in den ruim-
sten zin, gelijk de Bond voor staats
pensionneering wenscht, wil men niet,
wel in den geest van 't Engelsche
stelsel (met aanvullingspensioen).
Is het amendement van Enkhuizen
niet te aanvaarden, het hoofdbestuur
zal zich Diet verzetten tegen een toe
voeging, als b.v. „bij voorkeur in de
richting van staatspensionneering".
(Applaus). Want dat ligt reeds in de
toelichting opgesloten.
Medegedeeld werd daarna dat Rot
terdam een amendement indiende, om
te lezen „een sociale hervorming, bjj
voorkeur in de richting van staats
pensionneering."
Met overgroote meerderheid werd
het amendement—Enkhuizen ver
worpen.
Het amendementRotterdam werd
daarop met algemeene stemmen aan
genomen.
Vervolgens werd bepaald, dat de
verkiezingsleuze bij de a.s. Juni-ver
kiezingen aldus zal luiden
,B(j de aanstaande Juni-verkiezingen
zal de Liberate Unie, met handhaving
van de vrjjzinnige beginselen, zooals
die in het verkiezingsprogram van
1905 zijn neergelegd, vóór alles krach
tig propaganda maken voor algemeen
kiesrecht, na voorafgaande grondwets
herziening en voor een sociale her
vorming bjj voorkeur in de richting
van staatspensionneering om tegemoet
te komen in de nooden van die mede
burgers, wien het niet gelukt is, als
zjj oud geworden zjjn, in eigen levens
onderhoud te voorzien."
Bij acclamatie werd daarna nog
aaDgeoomen de motie, door Meppel
voorgesteld en waarin den afgevaar
digden ter Tweede Kamer in over
weging werd gegeven, naast de be
langen van de laagste volksklassen,
vooral ook te letten op de belangen
van den middenstand.
Aan het einde der werkzaamheden
sprak de voorzitter mr. Goeman Bor-
gesius een slotwoord eu zeide ongeveer
het volgende
„Nog drie maanden scheiden ons
van de stembus. Zal men ons daar
weer bijeen vinden vast aaneengesloten
als in 1905? Toen werden de rechtsche
partjjen die als éen vast bolwerk
werden beschouwd toch overwonnen.
„Wij hebben vijf weken in het
kasteel Saint Paul gelogeerd," zei zjj.
„De Pyreneeën zjjn zeer grootsch en
mooier dan Zwitserlandmisschien
is het er zoo mooi, omdat er geen
menschen zijn. Maar ik ben eigenlyk
nooit in Spanje geweest, weet u, alleen
maar op do grenzen I"
„Dan is u aan den ingang van het
paradijs geweest."
„Van het paradijs? O, maar hot
was er verbazend warm 1 Wij gingen
er eiken dag de bergen in, alleen om
te kunnen adem halen. Ik vind dat
uwe Spaansche zomers erg vermoeiend
z(jn. Vindt u me nu erg Daar
„O, wel neen, het Engelsche volk
kent de zon tqjna niet. Als u wat
langer in Spanje geleefd hebt, zult u
dat vooroordeel wel van u af zetten.
Als er in Engeland wat meer zon was,
dan zoudt gij allen niet zoo hard
werken en niet zoo somber zjjn. Wij
Spanjaarden doen niets en zjjn daar
trotsch op. Wij zjjn gauw tevreden,
dat is onze grootste deugd
„En toch woont u niet in SpaDje,
prins 1"
Zjjn gezicht betrok een oogenblik
en hjj keek een anderen kant uit.
„Ik ja, maar ik ben maar een
eenling en ik spreek over het heele
volk. De theorie is gemakkelijker dan
de praktijk. Mjjn land gaat mjj erg
aan mjjn hart en ik woon in Parjjg
Welnuaan het begin van deze ver
gadering heb ik de hoop uitgesproken,
dat kleinere verschillen zouden wor
den opgeofferd aan de zoo noodige
eensgezindheid ten opzichte van de
hoofdzaak en na deze vergadering is
er geen twijfel meer mogeljjk of dit
is geschied.
Ik geloof dat zelfs onze tegenstan
ders van deze vergadering zillen ge
tuigen dat zjj zoo geslaagd is dat wjj
er het beste van mogen hopen.
Van dag tot dag ondervindt de L.
U. meer «teun en vooral, het mag wel
eens worden gezegd, van de zjjde van
de Jong Liberalen, die een krachtige
verkiezingspropaganda maken, waar
mede zjj nu al begonnen zijn. Aan hen
immers is het te danken, dat er vele
namen van liberalen aan de kiezers
lijsten zijn toegevoegd, Hulde aan de
jongeren (bravo's).
Laten wjj dus niet misnoegd zijn
en laten wij allen in eigenkring hst
mogeljjke doen en mochten we niet
slageD, dan zullen wjj toch de vol
doening hebban onze plichten te
hebben vervuld."
Door B. en W. van Leeuwarden
is aan den Raad voorgesteld, aan de
heeren A. J. Krieger, ingenieur te
Amersfoort, en jhr. L. W. van der
Goes, vergunning te verleenen tot het
leggen van rails in de straten voor
een door hen te exploiteeren paarden
tram.
Te Utrecht slaagden Zaterdag
voor het examen nuttige handwerken
de dames A. van Naarden, Th. E. M.
Overmars en A. M. Stokhof, allen
alhier.
De plaatseljjke afdeeling van de
Neder). Vereeniging tot afschaffing
van Alcoholhoudende Dranken heeft
een colportageclub opgericht, die met
veel succes het orgaan der vereeniging
„De blauwe vaan" colporteert. Reeds
worden elke week een 150 exemplaren
verkocht.
Tevens heeft deze vereeniging be
sloten een onderlinge zangclub op te
richten en door het houden van cur
susvergaderingen de inwendige propa-
om het tegen kwaadsprekerij te be
schermen daarenboven de Franscbè
keuken is zoo bizonder goed I" Hij
stapte lachend van zjjn onderwerp af
en ging voort met haar ervaringen in
Zwitserland te bespreken.
„U kent het geheim van den ouden
Xavier," zij hjj. „Parjjs zal niet rusten,
voordat zjj ook zoo ver is. Ik spreek
volmaakt in ernst als ik zeg, dat hjj
een buitengewoon man is. Ik wist
jaren geleden, toen ik nog in SpaDje
was, dat hjj veel tot stand zou
brengen.
Begrjjpt u, juffrouw Venn, hoeveel
hjj reeds tot stand gebracht heeft?
Het kan wel zjjn, dat ge het niet
weet, het kan niet voldoende tot u
doordringen, dat ge de mooiste vrouw
ter wereld zjj I"
Zij keerde haar hoofd om, want ze
wilde daar liever niet over denken.
„Ik houd er erg veel van buiten te
zjjn en voel mjj er altjjd erg gelukkig,"
zei zjj. ,Dr. Xavier is erg knap en
verdient zjjn roem. Ik ben er van
overtuigd, dat hjj zijns gelijken niet
heeft. De dag zal komen, waarop de
heele wereld zjjn hulp zal inroepen.
Ik heb nooit begrepen waarom hij
juist mij gekozen heeft 1"
„Hjj heeft u gekozen, omdat hjj
geen beter sujet vinden kon. Vergeef
mjj mjjne oprechtheid.
Wordt vtrielgd.)
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
27)
De prins had al dien tjjd op den
drempel van de groote serie gestaan,
die uitkwam in het boudoir der
hertogin.
Hij had de witte uniform van een
Spaansch huzaren-regiment aan en of
schoon zjjn blik Esther onophoudelijk
gevolgd had, sedert zjj de kamer was
binnengekomen, had hjj geen poging
gedaan om haar aan te spreken zoo
lang dr. Xavier bjj haar was. Zoodra
deze weg was, kwam hij naar haar
toe en stak haar zjjn hand toe.
„Eindeljjk," zei hij.
Ze keek snel op en bloosde voor
zjjn blik. In de vjjf maanden, die er
sedert hunne laatste ontmoeting vor-
loopen waren, had hjj iets deftigs ge
kregen in zjjn manier van doen en
was zjjn jongensachtige heerschzuchtig-
heid er wat minder op geworden.
Esther kon zichzelf toegeven dat
zjj in geen enkel Parjjsch salon zoo'n
gedistingeerde persoonljjkheid ontmoet
had.
Hjj, op zijn beurt, was niet in staat
om zjjn blik van haar gezicht af te
wendeD. Hij wist niet wat hjj denken
of zeggen moest. Haar schoonheid
maakte hem stil.
„U is een barmhartige Samaritaan",
zei zjj ietwat smeekend. „Dr. Xavier
heeft mjj aan mjjn lot overgelaten en
de andere gaan allemaal den anderen
kant uit."
Hjj beheerschte zich zelf met moeite
en bood haar zjjn arm aan.
„De oude Xavier is ten minste een
edelmoedige dief," zei hij. „Hij laat
zijn schat achter. Laat ons naar de
serre gaan, juffrouw Venn, ik zal u
een glas w$u bezorgen.
Hjj bracht haar door de menschen-
massa heen naar de serre. In een stil
hoekje stond een reusachtige palm en
daaronder een rustbank. Hjj ging er
op zitten en begon te praten met die
gemakkelijke gemeenzaamheid, die hem
een gewoonte was geworden.
„U is erg veranderd, juffrouw Venn,
ik kende u bjjna niet. Als ik niet van
plan was om u een compliment te
maken, dan zou ik u vragen om boos
te worden. Wjj herkennen degenen
niet, die bezig zijn om beroemd te
worden, maar willen door hen her
kend worden. Als de oude Xavier er
niet van door was gegaan, dan zou
ik er bang voor geweest zjjn. Ik beD
er zeker van, dat hjj mjj wel tien
