DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN. No. 53 DONDERDAG 4 MAART 1909. 6e JAARGANG. Uitgave van de Naaml. Venaootsehap „DE EEMLANDER". Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen. Schijnheiligheid. FEUILLETON. DR. XAVIER. BUITENLAND. DE EEMLANDEH Hoofdredacteur R. G. RIJKE NS. Abonnementsprijs Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad Franco per post id. Per 3 maanden id. Franco per post id. Afzonderlijke nummers f 4.— - 5.60 - 1.— - 1.40 - 0.05 Bureau: BREEDESTRAAT 18. Telefoon Interc. 62. Prijs der Ad7ert6ntiên: Van 1 tot 5 regelsf 0.40 Voor iederen regel meer- 0.08 Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10 (Bij abonnement belangrijke korting.) Tot plaatsing van advertentie en reclames van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentiebureau D. Y. ALTA, Warmoesstraat 7078 to Amtirdam. Hü is schreef dezer dagen de Pror. Grou. Ct. nog altijd van deze wereld, de beroemde schijnheilige van Molière. Toch is hjj met den tijd ver anderd en heeft men hem Diet uit sluitend meer te zoeken op het ge bied, waarop Molière hem indertijd voor alle tijden geteekend heeft. Er waren en er zijn Tartufes van den godsdienst, maar bovendien hebben ook groote geestesbewegingen van dezen tijd nieuwe Tartufes gekweekt. Het spreekt van zelf, dat dit niet tegen deze bewegingen pleit, gelijk Molière terecht opmerkte, dat zijn beroemde comedie niet den godsdienst aantastte, maar alleen -hen, die van het schijnbaar bezit van deze groote en goede zaak een slecht gebruik maakten. Juist bereikt ons weer een nieuw staaltje van wat tengevolge van over drijving in de aanprijzing van eene goede zaak aan publieke [immoraliteit kan worden bereikt in het merkwaar dige land van over den Atlnntischen Oceaan. Men weet, dat de beweging voor de Zondagsrust daar zeer ver gaat. Zoo lang men op dit gebied niet al te radicaal, niet te drjjverig wordt, is ook deze beweging ,er eene, die elk weldenkend mensch sympathiek moet voorkomen. Doch alweer, men wachte zich voor Zondagsheiliging-tartufferie. Daarvan lezen wij juist dezer dagen dit treffende staaltje. In New-York mogen Zondagsmid dags geen comedievoorstellingen ge geven wordeD, ook geen concerten. Niets is geoorloofd dan gewijde muziek. Men geeft dus concerten van ge wijde muziek. Een programma ligt hier voor ons 1. Ouverture .Tambour de Garde" van Titl, Naar het Engelsch van MAX PEMBERTON. 30) En dr. Xavier is al zoo vroeg ver trokken. Weet u wel, dat het al elf uur is Esther kleedde zich snel aan en ging naar het salon, waar het ont bijt al op haar stond te wachten. Ofschoon het Januari was, was het toch een zonnige, warme morgen. .Hoe laat is madame Julia thuis gekomen, Suzanne?" vroeg zjj aan de heen en weer drentelende kamenier. „Het was zeker wel heel laat, hé?" Suzanna die als een vogeltje door de kamer huppelde, antwoordde vroolfjk ,Ja, het was zeer laat, mademoi selle, z(j is nog niet terug] Zoo gaat het in Parijs altijd. Men wandelt, men rijdt, men lacht, men eet, maar sla pen!? lieve [hemel, wie kan hier nu slapen l Er is hier zooveel te zien, het zou een dwaasheid zyn om hier te slapen, mademoiselle." Esther moest lachen om die grap, maar ze maakte zich toch ongerust over de afwezigheid van Julia. „Heeft madame geen boodschap voor '2. Wals „Sternenwaeht* van Wald- teufel. 3. Potpourri „HeimatsklaDge" van Richter, enz. Ook de niet-ingewijde zal begrijpen, dat deze „gewijde" muziek niets is dan gewone zomsravond-volksconcert- muziek, uiteist geschikt ook om in café-chantants als entre-acte vulling te worden gebruikt. Doch dit is nu nog maar de kleinste kant van de Tartufferie. Want het bedoelde concert was geen concert, maar een voorstelling van „Haar Thuis" van Sudermann. Op het affiche stond dit niet. Daar stond slechts achter aan het programma, dat in de «ntre-actes „voordrachten" zouden worden gehouden uit „Haar Thuis*, waarbij dan achter elkaar de namen der acteurs werden opgegeven. Die „voordrachten* waren nu het wezenlijke. Al het andere was slechts kool. Wel kwamen op een tooneel, waar van het scherm was opgehaald (dit is voorschrift) eenige heeren eerst een mopje spelen, doch zjj namen onmid dellijk hun instrumenten en lessenaars mede en er volgde gewoon de eerste acte van „Haar Thuis". Zoo ging het voortdurend. Het scherm kwam niet neermaar overigens was het eene gewone tooneelvoorstelling. Alleen mochten er geen bloemen worden aangeboden en mocht het dieustmeisje van den gepensionneerden vader van Magda geen schort aan hebben. Want dat schort was „costuum" en „co- stuum" werd bij die voorstellingen niet toegelaten. Kortom, een belachelijke vertooning, waarbij de schijn van Zondagsheiliging gered werd, doch die dan ook niets was dan schijnheilig. En in het aankweeken van deze schijnheiligheid schjjnt ons een groot gevaar te bestaan, dat den al tejjve- rigen jjveraars voor overigens zeer eerbiedwaardige zaken wel steeds voor oogen mag staan. Tartuffes behoeven we waarlijk niet kunstmatig aan te kweeken. Het ge nus bloeit toch al genoeg. mij achtergelaten, Suzanne Ze is zeker bjj een vriendin." Misschien moest ik wachten met ontbijten tot dat ze terug komthet lijkt zoo egois- tisch om alleen te gaan eten." „Och heelemaal niet egoistisch ma demoiselle I In Parjjs gaat iedereen zjjn gangmissehien komt madame Julia wel in het geheel niet terug. Ik weet het niet. Hier is de brief van mynheer I* Zjj wees op een couvert, dat op de groote schrijftafel lag aan den anderen kant van de kamer j Esther herkende dadelijk de vreemde hand van haar vriend en meester. Zij was den vori- gen avond niet weinig verbaasd ge weest over de raadselachtige woorden, die dr. Xavier tegen haar gesproken had en toen ze nu hoorde, dat hij het huis verlaten had en dat deze brief tot baar gericht was, opende zij hem zeer angstig en las hem geheel door, ofschoon de inhoud er van haar begrip te boven ging. Het vormelijke er van deed haar schrikken. Zij had nog niot ver gelezen, toen ze begreep dat het een afscheid was. 14 Avenue Hoche, 12 uur 's nachts. Beste juffrouw Venn I „Uw besluit om mij nog als vriend te beschouwen, zal u niets doen be grijpen van de noodzakelijkheid, die rnjj dwingt om Parijs zoo opeens te DENEN EN PRUISEN. Er heerscht op het oogeDblik minder aangename verhouding tusschen het groote Duitsche rijk tn het kleine Denemarken. Er is over dat onderwerp ook gesproken in den Pruisischen Landdag. [Nitt alleen houdt de Deen- sche Kamêi zich bezig met de quaestie der verdediging tegen een inval van buiten, waarbij men in de eerste plaats aan Duitsehland denkt, en bevatten Deensche bladen van tijd tot tijd artikels die door de Duitsche als ta melijk vijandig worden beschouwd, het blijkt ook uit de debatten in den Pruisischen Landdag, dat in Noord- Sleeswijk het Duitsche element zich met moeite verdedigt tegen de op dringende Denen, wier erkende, door een hunner leiders aangeprezen doel het is, het gewest zoo mogelijk voor Denemarken te heroveren. Het is een eigenaardig verschijnsel dat Pruisen in de eerste plaats en het Duitsche Rijk vervolgens te doen heeft met vijanden, niet alleen in het bui tenland, maar aan de grenzen in 't binnenland, met de Polen in 't oosten, de vroegere Deensche onderdanen in 't noorden en met een groot deel der Elzassers in 't westen. Zij haten de Duitscherszij kunnen zich ten min ste en zacht uitgedrukt, volstrekt niet vereenigen met de Piuisische regeer- methode. De Elzassers houden zich nog het rustigst tegenwoordigmen is genoodzaakt tegen de Polen groote middelen aan te wendeD, die als het opkoopen van Poolsche landerijen ter „kolonisatie" maar middelmatig voldoen van de Denen had men in langen tijd niet gehoord, maar het schijnt dat van hunne zijde ook al gevaar dreigt voor het beklagenswaar dige Duitsche element. Dat is de wrange vrucht der annexatiepolitiek. Wat doen de booze Denen? In de Pruisische Kamer werdeD klaagliede- verlaten en het korte vaarwel doen vergeten, dat in dit geval alleen mo gelijk is. Al hetgeen, dat u van mijn leven hebt leeren kennen, gedurende de enkele maanden waarin wjj samen aan een zaak gewerkt hebbeD, zal u hebben doen inzien, dat, als de we tenschap mij nauw aan het hart ligt, mijn vaderland mij nog meer waard is. Snel opkomende gebeurtenissen roe pen een banneling terug uitzijn wijk plaats en eischen zijne diensten. Mijn landgenooten hebben mij noodig en dus voeg ik mij bij hen, zonder te weten of het goede of slechte resultaten zal opleveren maar ik neem die oproe ping aan, als een goed vaderlander. Dezelfde gebeurtenis dwingt mij om u die afhankelijkheid terug te geven waarop ik nu zes maanden geleden beslag heb gelegd. Wij hebben ons zelf een doel voor oogen gehouden en hebben dat doel bereikt. Welsprekender dan mijn woor den zal die stem van Parijs zijn, die ge reeds zoo duidelijk gehoord hebt en opnieuw zult hooren in de geluk kige dagen, die u, naar ik hoop, wachten zullen. De gaven, die gij be zit, vormen het zeldzaamste en kost baarste geschenk, dat een vrouw kan krijgen. Het zal elke deur voor u openen en er zullen geen grenzen zijn aan uw eerzucht behalve degene, die uw eigen karakter en uw handelingen deren aangeheven over hunne driest heid. Zij besmetten heel Noord-Slees- wijk met den Deenschen geest. Zij zijn voortreffelijk georganiseerd. Zij koopen Duitsche landerijeu juist als de Polen. Vele Deensche boerenarbei ders komen naar Sleeswijk en blijven er veel langer dan voor het meerge melde Duitsche element goed en weo- schelijk is. Men moest hen, meende de afgevaaidigde die deze klacht uit, verbieden langer dan den oogsttijd te blijven of een paar Mark laten be talen, dan had de Pruissische schat kist ook nog iets aan de Denen. De regeering heelt onlangs reeds een ge boren Deen uit Noord-Sleeswjjk waar hij naar hare meening niets te maken had en propaganda maakte voor zijn vaderland, laten uitzetten, maar dat was zeer onvoldoende wat betee- kent nu een enkele Deen Propaganda makeD, doen ze allen vooral door middel van de vele vereenigingen die zij stichten en waarvan de Noord- Sleeswjjkers naar 't schijnt al te gaarne leden worden. Zoo verleiden zij met name de jengd. Ed zooverre is het gekomen, dat waar zij de meerderheid hebben, de Duitschers geboycot worden, precies als in de vroeger Poolsche landstreken in 't oosten. In een gebed, dat des Zon dags in vele kerken van Noord-Slees- wijk wordt gezegd, wordt gehoopt dat Zuid-Jutland, dat is t'leeswyk weer met Denemarken moge vereenigd worden. Aldus klaagden de afgevaardigden. De Pruissische regeering is met deze dingen niet onbekendhet bleek uit de rede van den minister van bin- nenlandsche zaken, von Moltke. Hij is trouwens in Noord-Sleeswijk ge weest en heeft er een onderzoek in gesteld. Daarbij is hem gebleken, dat de Deensche propaganda sterk toe neemt en men tracht de toch reeds bestaande scheiding tusschen de Duit sche en de Deensche bevolking te verbreeden en te verdiepen. DE BALKAN-CRISIS. De Matin vernam Dinsdag uit Peters burg, dat men daar een gunstig ant woord van Servië verwachtte. De houding van de regeering te Weenen, zoo meldt de correspondent, u zullen voorschrijven. Gebruikt het zooals past aan uwe verstandige be scheidenheid en uw vriendelijken aard. Vergeet niet, dat niets buiten uw bereik is, als ge u door uw verstand laat lijden. Misschien zal het noodlut ons eens op een dag weer tot elkan der brengen. Ik laat dat over aan de onzekere toekomst, maar voor het oogenblik zeg ik alleen dat de man der wetenschap u bedankt en dat uw vriend aan u zal denken. De kamers, die ge te Parijs bewoont, zjjn uw eigen dom u kunt er in blijven wonen of mee doen wat u wilt. Verder heeft de bank van Frankrijk van mij de op dracht gekregen om u den lsten Jan uari en den lsteD Juli van elk jaar de somma van 25000 francs uit te betalen, opdat het u aan niets moge ontbreken, waaraan ge door mijn levens wijze gewend zjjt geraakt. Gij zult die kleine attentie wel wil len aannemen van den man, wiens ijdelheid gy geleid hebt en wiens we- tenschappeljjken naam gij gevestigd hebt. Geloof mij dat dit vaarwel niet lichtzinnig wordt uitgesproken of zon der een gevoel van dankbaarheid voor het geduld en de vriendelijkheid, die h(j van u heeft mogen ondervinden. Gij zult hem steeds iu dankbare herin nering blijven. Uw toegenegen Xavier de Montalvan". laat de moeilijkheden in hun geheel bestaan. Rusland raadt Servië aan, de kwestie aan de mogendheden over te laten, terwijl Otstenrijk geneigd is, een rechtstreeksche overeenkomst aan te gaan, die een later te houden con ferentie zou bekrachtigen. Het conflict verandert eenvoudig van karakter. Ingeval Servië de Russische nota in haar geheel zou aanvaarden en Rusland zou opdragen dit aan de mogendheden kenbaar te maken, zou Oostenrijk spoedig van antwoord moe ten dienen, omdat het niet aangaat de legers gedurende lange maanden van onderhandelen op de been te houden. In Russische politieke kringen be oordeelt men den toestand weer min der gunstig in de kringen van de oppositie vindt men den Rusaischen stap ongeschikt, oin orde in de Bal kan-zaken te brengen. Een politicus zeide tegen den cor- respondent van de Matin [Vroeg of laat moet er oorlog komen tusschen de Slavische en de Duitsche rassen. Wanneer iemand een ernstige kwaal heeft, (is het soms mogelijk hem tel kens voor een noodlottigen afloop te bewaren, maar waar dient dat toe, als hij toch aan zijne kwaal moet sterven De BalkaD is door en door ziek. Boven de Slavische en de Duitsche belangen staat het opperste belang van Engeland, om alle andere mogendheden te verzwakken en te lonkeD, terwijl wij door de stuiptrek kingen van do ziekte gehypnotiseerd worden. De oorlog zal zeker komen, binnen een tijd, die onmogelijk te be palen is, maar voor Rusland zich nog geheel van de tampen van het ver leden hersteld zal hebben. DUITSCHLAND. De hervorming der Rijksfinanciën in Duitsehland en met name de in voering van vermogensbelasting, in komstenbelasting en belasting op erfe nissen, kost de regeering veel moeite, omdat, vooral de agrariërs tegen een dergelijk fiscaal stelsel krachtig op positie voeren. De Frankfurter Zeitung beweert nu uit goede bron te ver nemen, dat de zg. compromisvoorstellen op het volgende neerkomen De Bondsstaten brengen tot 1914 Esther legde den brief neer en ging voor het raam slaan kijken. Haar eerste gedachte was dat al die mën- schen vreemden voor haar waren en dat ze geheel alleen was achtergelaten in die groote stad. Dat dr. Xavier van idee zou veranderen en terngkeeren, beschouwde zij als eene onmogelijk heid. Iedere zin van zijn brief kondigde heel beslist het einde aan. Het einde van die maanden vol wonderen en verrassingen Het spel was uit, ze moest nu alleen de wereld in. Ze vroeg zich zelf af, wat zij zou doen, waarheen zij zich zou wenden, waar ze vrienden zou zoeken. Was dat alles de werkelijk heid of waren die maanden vol ge heimzinnigheden slechts voortbreng selen van baar fantasie Zou zij te Londen in haar zolderkamertje ont waken als het onbekende meisje uit de proviucie, waarom niemand ietst- gaf De spiegel overtuigde haar dat het geen hallucinatie was. Haar schoonheid was een kostbaar kleinood voor haar geworden. Suzanne kwam de kamer binnen en vroeg haar, wat ze van plan was te doen. Zij wist klaarblijke lijk dat haar meester vertrokken was, maar wachtte tot Esther er over zou spreken. Wordt vervolgd.)

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1909 | | pagina 1