DAGBLAD voor AMERSFOORT en OMSTREKEN,
No. 59,
DONDERDAG 11 MAART 1909.
6e JAARGANG.
Uitgave van de Naaml. Vennootseliap „DE EEML&NDER".
Vepsehijnt dagelijks, behalve op Zon- en Feestdagen.
Het Roomsere defensie
rapport,
FEUILLETON.
DB. XA VIER.
BUITENLAND.
MLANDER
Hoofdredacteur R. G-. RIJKEN S.
Abonnementsprijs
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad
Franco per post id.
Per 3 maanden id.
Franco per post id.
Afzonderlijke nummers
f 4.—
- 5.60
- 1.—
- 1.40
- 0.05
Bureau: BB.EEDESTRAA.T 18.
Telefoon Interc. 62.
Prijs der Ad verténtiën
Van 1 tot 5 regelsf 0.40
Voor iederen regel meer- 0.08
Buiten het Kanton Amersfoort per regel - 0.10
(Bfj abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing van advorlcntiën cn reclames van buiten liet tanten Amersfoort in dit blad is „uilsluitend" gerechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandse!) Advertentiebureau I). V. ALTA, ïïarmoesstraat 711—78 to Amsterdam.
We hebben nu twee rapporten aan
den Algemeenen Bond van R. K.
Kiesvereenigingen uitgebracht. Plet
eerste handelt over het kiesrecht-
vraagstuk en werd door vijf heeien
uitgebracht, die „medebrengende de
overtuigingen, die den boventoon voe
ren in verschillende kringen en stan
den des volks"... „een en andermaal en
nogmaals (hebben) beproeid elkanders
afstanden te verkleinen, elkanders in
zichten onder éene formule te brengen,
maar gelukken mogen is het niet".
Het kiesrechtrapport ('216 blz) bevat
dan ook niet éeu antwoord op de ge
stelde vragen, maar laat telkens eene
raeeder- en minderheid, ja, zelfs meer
dere minderheden der commissie aan
het woord.
Het tweede rapport handelt eigen
lijk niet over het defensie-vraagstuk,
zelfs niet over het legervraagstuk,
maar tracht de vraag ie beantwoor
den, of nu reeds de militie- en de
landweerwet behooren te worden ge
wijzigd om te krijgen verkorting van
oefeningstijd en oefening gedeeltelijk
bulten de kazerne, met of zonder ver
booging van contingent en met of
zonder verhooging van het getal en
den duui der herhalingsoefeningen en
zoo ja, hoedanig moet die wijziging
zijn en welke kosten zullen aan wette
lijke maatregelen in dien geest ver
bonden zijn. Een beperkte taak dus,
doch verschil van meening bleef
ook daarbij tusschen de commissie
leden op onderscheidene punten
niet uit. Teneinde echter het gewrijf
en geschrijf, dat het verschillende
meeningen bevattende kiesrechtrap
port had uitgelokt, te ontgaan, hebben
de vijf beeren ten opzichte van ver
schillende punten de eigen meening
opgeofferd aan de meer algemeene
zienswijze en bovendien, om verwar
ring van denkbeelden te voorkomen,
niet van alle afwijkende meeningen,
van elk der leden in het bijzonder,
melding gemaakt in het rapport
(38 bldz.).
De Algemeene Boud von R. K. Kies
vereenigingen krijgt dus eén antwoord
Naar het Engelsch van
MAX PEMBERTON.
op de gestelde vraag en gevaar voor
verwarring is er niet.
Naast dit voordeel, voor een volg
zame kiezersmassa van groot belang,
voegt zich nog een tweede. In de
Eerste Kamer deelde de heer Van
Voorst tot Voorst dit mede: „Er is
een verrassende overeenkomst tus
schen de conclusie der commissie en
de plannen door den Minister ont
vouwd in de Memorie van Antwoord
op de Ooilogsbegrooting voor 1909.
Wanneer men nu weet, dat de Mi
nister geen kennis heeft gedragen
van den arbeid der commissie en dat
door haar reeds de hoofdlijnen barer
werkzaamheid waren vastgesteld, dan
geven diens plannen redenen tot ge
ruststelling." Men kan natuurlijk
vrageD, of deze gelijkvormigheid ook
haar oorsprong vindt in de omstan-
heid, dat onze Generale Staf zoowel
de vader van de de-jkbeelden in het
Rapport ais van die in de Memorie
van Antwoord is
Eene speciaal Katholieke beschou
wing over het militaire vraagstuk zal
men tevergeefs in het Rappoit zoe
ken. Het militaire programma der
Katholieke Kamerleden, waarin o. m.
staat„dat de vraag moet worden
onderzocht, of bij den tegeowoordigen
stand van zaken eene uitgave van
meer dan twintig millioen 'sjaars
voor het leger gewettigd is," wordt
eenvoudig genegeerd. Wellicht, omdat
er na het verscheiden van den heer
Bahlmann, ook geen Katholiek Kamer
lid meer was, dat zich door dit program
gebonden achtte. Maar ook van andere
punten, welke vioeger tot de speciaal
Katholieke behoorden, wordt niet
gerept.
Daarentegen wil het Rapport eene
militaristisch-reactionnaire oplossing,
welke bfj onzen huidigen Minister
instemming moet vinden. De com
missie heeft zeer ernstig overwogen,
welke redenen men kan aanvoeren
ter verdediging van verdere verkorting
vau den eersten oefentijd. „Onze eerste
oefentijd, zooals de Militiewet 1901
dien bepaalt, voor volledige oefening
van ongeoefende miliciens der onbe
reden wapens 8-J- maand is reeds
beduidend korter dan bij onze na
buren, waarin w(j toch wel onze meest
waarschijnlijke tegenstanders zullen
36)
Esther kon niet anders dan vriende
lijk antwoorden op zulk een geloof in
haar toekomst. Z(j had te lang in een
wereld van wonderen geleefd om niet
te gelooven aan haar tegenwoordig
geluk, of om nu reeds te denken aan
het verlies er van. De beloften van
haar gemaal deden niet te vergeefs
een beroep op haar fantasie. Z(j luis
terde altijd graag als hij over zijn
land en zijn volk sprak. Ofschoon z(j
het gaarne wilde, kon zij zich toch
geen voorstelling maken van de stad
Cadi en haar omgeving.
Het idéé, dat zy zich van een pa
leis vormde, had zij zich eigen ge
maakt te Londen en te Exeter. Zij
geloofde echter niet dat het huis,
waarheen zy nu op weg was, in eenig
opzicht op de paleizen van koningen
of bisschoppen zou lijken. Om de
volle waarheid te zeggen, Arthur was
zoo vóór alles de aanbidder en zoo
weinig de vorst geweest, dat zij soms
geheel vergat welke de groote afstand
was die het oordeel der wereld tus
schen hen zou plaatsen. Hij had haar
lief en zij was zijn vrouw, de rest
moest aau hem overgelaten worden.
Het kon haar niet schelen wat er
zou gebeuren, als zij maar gelukkig
waren.
Zij dineerden om half zeven te Or
leans in den eetwagen, die daar aan
den trein werd aangehaakt. De bosch
achtige streek waardoor zij reden,
viel zeer in Esther's smaak en gaf
haar meer idee van de schoonheid
van West-Frankrijk. De grappige
dorpjes gaven den indruk van een
landelijke afzondering, waarvan zelfs
Zwitserland haar niet doordrongen
had, maar een kruis of een beeld, dat
hier en daar stond en waarop de on
dergaande zon nog een harer stralen
wierp, waren de getuigen van de
vroomheid van de boeren en hun on
veranderd geloof. Toen het donker
werd en de trein het zuiden meer
naderde, werden de dorpen schaar-
scher en er was een grootere afstand
tusschen de verschillende steden.
Zoo nu en dan keek Esther door
het portierraampje en zag dan op het
perron allerlei gestalten staan, hoorde
het gelui d9r bellen en het getoeter
der horens, maar het geratel der wie
len en de beweging van den wagen
moeten zien." Ziedaar, de „ze,er
ernstige" overweging, welke zoo
zou men verwachten zou moeten
sluiten met de conclusie, dat wfj on
verwijld een-, twee- of drie-jarigen
eerste oefentijd moeten instellen. Blijk
baar durfde onze Generale Staf-Com
missie dit niet aan.
Over oefeningen buiten de kazerne
is de commissie heel slecht te spreken,
voorzoover zy tot verkrijging van
militaire bekwaamheid moeten dienen.
Daarbij worden de klachten der onder-
wetsche militairen hoog aangeslagen,
die niet gaarne den sergeant bij de
theorie missen en even ongaarne mili
taire onderwijzers naar dorpen zien
gaan, waardoor hunne „militaire"
eigenschappen achteruitgaan, Natuur
lijk wordt nu do conclusie strekt
lot. afschaffing van het voorbereidend
militair onderricht niet overwogen,
of men het niet juist moet verbeteren
en wel zoodanig, dat betere resultaten
worden bereikt.
Nauw verbonden met deze opvatting
over de oefeningen buiten de kazerne
is die omtient het viermaanderinsti-
tuut. Dit zou de brug naar het volks
leger kunnen worden, maar onze com
missie wil het afschaffen. Waarom?
Omdat tegenwoordig geheel onge-
refenden, louter door hun lotings-
nummer, als viermaanders worden in
gelijfd en dat toch tegenover de acht-
maanders te gek is. Waar moet het heen,
als eens het verschil tusschen acht
en viermaanders nog niet met een
vergrootglas te bespeuren valt? En
van verbetering ervan kan niets komen.
Dat zou den volksleger mannen in de
kaart spelen zijn.
Neen, men gooit het over een ande
ren boeg. Dat «an de jaarlijks ruim
52000 ingeschrevenen der loting slechts
17500 voor den militiedienst worden
aangewezen, is wel een beetje kras.
Dat getal kan wel worden verhoogd,
mits de oefentijd niet wordt verkort.
Nu is dat mogelijk door de derde
herhalingsoefening af te schaffen, den
diensttijd hij de militie en bij de land
weer te zamen met 4 jaar te verkor
ten en door de verhooging van het
budget niet een millioen. Dan kan het
contingent met 7400 man worden
uitgebreid. Dat men daarmede het
omgekeerde doet, wat noodig is om
maakten haar slaperig en toen zij
eindelijk wakker werd, waren zij te-
Toulouse, waar ze moesten overstap
pen. Van dat oogenblik afaaugiDgen
zij in snelle vaart voort in de richting
van Foix en de bergen. Het begon te
dagen toen zij het eerste rustpunt
van die lange reis bereikten zij stap
ten uit op een breed perron en toen
begreep Esther dat zij te Foix was
aangekomen.
„We zullen mijn bedienden en de
rijtuigen hier aantreffen," zei Arthur,
terwyl hjj haar hielp uitstappen en
hunne reistasschen naast haar zette.
„We moeten warme koffie drinken en
dan verder gaan. Ik heb last gegeven
om plaids in het rijtuig te leggen en
twee van miin dikke jassen, Wij zul
len een soldaat van je maken, Esther
en je zult je niet beklagen over de
uniform wamieer je in de bergen
rondloopt."
Ze was maar half wakker en niet
weinig bang van al die vreemde
oogen, die baar zoo nieuwsgierig aan
keken. Ofschoon het pas even over
zessen was, hadden zich op het per
ron te Foix heel wat menschen ver
zameld, om den trein te zien komen
ze liepen heen en weer, schreeuwden
en drongen en groetten elkander op
die luidruchtige wijze, die karakteris
tiek is voor de zuidelijke volkeren.
Esther merkte dat er ook militairen
tot een weerbaar volk, het volksleger,
te komen, kon deze militaristische
commissie niét schelen. Overal elders
duurt liet dienstverband veel langer,
het rapport stelt voor het aanzienlijk
te verkorten.
Het behoeft geen bevreemding te
wekken, dat de Commissie „het blij
vend gedeelte" noodig acht. Vooreerst
om de mobilisatie te dekken. „Het
dekken van de mobilisatie op te dragen
aan de landweerafdeelingen in de
grensdistricten kan naar het oordeel
der Commissie niet ernstig gemeend
zijn". Het is jammer voor de Com
missie, maar zelfs minister Bergansius
wilde dit eeuig juiste stelsel vau
mobilisatiedekking toepassen. Herhaal
delijk is aangetoond, dat het dekken
van de mobilisatie door het blijvend
gedeelte hoogstens 75U0 man over
40 garnizoenen verdeeld niet ernstig
bedoeld kan zijn. Evenmin kan dit
voor kadervorming in ernst eenige
beteekenis hebben. Wel daarentegen
voor militairen bijstand, voor politie
diensten, doch bij een ernstigen toe
stand als in 1903 is het blyvend ge
deelte ontoereikend en is er tjjd ge
noeg een of twee lichtingen buiten
gewoon op te roepen. Onze militie is
geen politie.
Als eene politieke partij geen verder
strekkende verlangens heeft ten aan
zien van het defensie-vraagstuk dan
de minister Sabron meent in de a.s.
regeerperiode te kunnen verwezen
lijken, kan zij met de openbaarmaking
daarvan slechts bfj de komende ver
kiezingen invloed oefenen. Welnu, in
dien de R. K. staatspartij dit Rapport
aanvaardt, zal zij, duidelijker dan
vroeger haar kamerfractie doen zien,
dat zy ons volk niet weerbaar zal
maken, maar het militarisme openlijk
steunt. Dat ook op militair terreio
de reactie hoogtij viert en dat de over
eenstemming tusschen hare verlangens
en de planuen-Sabron opnieuw aan
toont, dat het Kabinet reactionnair is.
V. D.
DE VERKIEZINGEN IN ITALIË.
In Italië hebben Zondag, zooals we
onder waren en die boezemden haar veel
afkeer in, omdat ze haar zoo brutaal
aankekea en haar, profiteerende
van de afwezigheid van haar echt
genoot, een hulp aanboden, die totaal
overbodig was. Zij had gevreesd, dat
er hen te Foix de een of andere de
monstratie zou wachten en zy voelde
dan ook niet zonder eenige voldoening,
dat ze een doodgewone reizigster was,
die op het perron van een klein station
stond en met de gewone zwarig
heden te kampen had.
Maar Arthur was er op gesteld dat
ze die schijnbare veronachtzaming niet
verkeerd zou begrijpen en gaf er haar
een uitlegging van terwyl ze haastig
zaten te eten.
„Ik wist dat ge moe zoudt zyn en
daarenboven we hebben haast" zei hy
„Die menschen zouden allen lange toe
spraken houden, als we hen er toe
aanmoedigden. We zullen op dat punt
genoeg door te maken hebben als we
in het paleis zijn; we moeten nog een
heel eind rijden en ik wil niet dat gij
je o vermoeit. Kom, drink je koffie,
Esther, drink ze uit terwyl ze warm
is. We zullen, voor dat we te St.-
Girons aankomen niet meer in de
gelegenheid zyn om iets te gebruiken".
Zij gehoorzaamde hem en bedankte
hem voor zyn attentie.
„Je bent erg attent, beste Arthur",
zei zy. „Ik weet zeker dat ik weg
reeds meldden, de verkiezingen voor
't Parlement plaats gehad. De tele
graaf zegt dat ze kalm zijn afgeloopen.
Maar kalm is een eenigszins rekbaar
begrip Voor Italië ging het bij de
stembus tamelijk rustig toe, maar als
dingen, die meer bepaald in 't zuiden
voorvielen b(j Nederlandsche verkie
zingen plaats hadden, zouden brave
Nederlandsche burgers de handen ten
hemel strekken en uitroepen, dat het
einde van alle wereldsche zaken en
ten minste van het parlementair
régime aanstaande was.
Te Rome waren de kiezers inder
daad zeer rustig. Al te rustig zelfs
het aantal geheel-onthouders was bui
tengewoon groot. En dat niettegen
staande men de vrijzinnige partijen
gedreigd had met het clericale gevaar.
Want ditmaal namen de katholieken
katholiek niet slechts in naam als
de meerderheid der Italianen, maar
ook inderdaad aan de stemming
deel. Men kon onmogelyk zeggen, daar j
zy zich vroeger onthielden, hoe sterk
zy zouden zijn en welk eon invloed
liuDne deelneming zou uitoefenen op
de samenstelling van het parlement.
Daarom werd de tegenpartij gewaar
schuwd tegen mogelijke verrassingen.
Maar voor de kiezers van Rome giog
die waarschuwing verlorenhet is q
trouwens gebleken, dat de katholieke
stemmen weinig of geenen invloed
hebben gehad en van een „clericaal
gevaar," waarmede op de aanplakbil
jetten nog al werd geschermd, geen
sprake kan zijn.
De heer Giolitti zal dat wel gewe
ten bobben.
Hy heeft, wat te verwachten was,
eene aanzienlijke meerderheid ver
kregen. Of lieverde regeering heeft
de aanzienlijke meerderheid die zij in
de Kamer had, behouden.
In zooverre is alles in orde. Maar
de kalmte waarvan de berichten, was
toch zeer betrekkelijk. In Zuid-Italië
maakt men van de verkiezingsperiode
gebruik om de oude veeten uit te
vechten. Iedere stad, ieder dorp is
verdeeld in twee of drie kampen. De
politiek heeft met die verdeeling wei
nig te makenplaatselijke quaesties,
persoonlijke grieven, kleine en groote
ruzies hebben den grootsten invloed.
En men heeft de camorralZoo
zou loopen en ergens weg zou kruipen,
als de een of ander een toespraak
tegen mij hield. Je moet hen ver
zoeken het niet te doen, zelfs niet te
Cadi."
Hij lachte en bediende haar van
vruchteD. Toen ze. klaar waren met
ontbijten, ging hij even weg om zijn
bedienden te waarschuwen, zoodat Est
her een oogenblik alleen bleef staan
in den gang van het station. Zij wist
welk voorgevoel er haar toe bracht,
om zich in eens om te keeren of waar
om zij zich bewust was van de tegen
woordigheid van iemand, die haar niet
vriendschappelijk gezind was. Toen
ze zich omkeerde, merkte zy, dat er
iemand naast haar stond, herkende
zy het kleurige gewaad en den witten
burnous van den oosterling en zag dat
het Yussuf was, de bediende van dr.
Xavier. Een oogenblik lang voelde zy
dat zijne schitterende, doordringende
zwarte oogen haar onheilspellend aan
keken. Vervolgens verdween hij even
geheimzinnig als hjj gekomen was, zon
der iets te zeggen, en bijna, voordat
het goed tot haar doorgedrongen was,
hoezeer zjjne tegenwoordigheid haar
had doen schrikken. Toen Arthur weer
bij haar kwam was zy nog op
gewonden en geagiteerd en het was
moeielijk voor haar om hem precies
te vertellen wat er gebeurd was.
Wordt vervolgd.