DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 33. WOENSDAG 9 FEBRUARI 1910. 7e JAARGANG.
CONSERVATISME.
FEUILLETON.
HET DOODENMASKER.
BUITENLAND.
EEMLANDEB
Hoofdredacteur XI. G-. HIJKENS.
ffj
BureauBREEDESTRAAT 18. Telefoon Interc. 62.
ABONNEMENTSPRIJS
Per jaar mot geïllustreerd Zondagsblad f4.Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. fl.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
PRIJS DER ADVERTENTIEN:
Van 1 tot 5 regels 10.40. Voor iederen regel meer 10.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij
abonnement belangrijke korting.)
Tot plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend" gorechtigd het Algemeen Binnen- en Buitenlandsch Advertentiebureau D.Y. ALTA,Warmoesstraat 76-78 te Amsterdam
Onder de jonge vrijzinnigen komen
tegenwoordig enkelen voor, die den
vooruitstrevenden moed beginnen te
varliezen. Het zyn zy, die wel ernstig
overtuigd zijn, dat de zorg voor het
belang van den werkman een van de
gewichtigste punten van staatsbeleid
is, en in het particuliere leven han
delen zij ook daarnaar, doch in het
openbare leven willen zy niet mee
doen aan het vleien van den arbeider,
willen zy niet maatregelen bevorderen,
die huns inziens vaak meer in schijn
dan inderdaad den arbeider ten goede
komen.
Zoo ongeveer stellen wy ons den
gedachtengang van deze jongeren voor.
Zij zijn niet conservatief doch nuch
ter, afkeerig van demagogie en theo-
rethische knaleffecten, die deD werk
man ten slotte lucht geven voor brood.
Tot zoover is deze stemming be
grijpelijk, al is zij de onze niet.
Doch nu worden deze jongeren hoe
langer hoe meer naar rechts gedreven.
Naarmate de socialistische agitatie
drukker optreedt en meer indruk
maakt op het gemoed van minder ge
leerden, die eerlyk gelooven aan de
mogelijkheid, dat wij binnen kort
engelen zullen kunnen worden en de
werking van het economisch motief
geheel zullen kunnen missen, naar
die mate gevoelen zy meer behoefte
aan reactie, aan het stellen van leu
zen tegenover die leuzen. Zy begin
nen ook hunnerzijds in de eerste
Naar het Engelsch van
HORACE ANNESLEY VACHELL.
102)
Carne wendde zijn blik van het
schilderij af en keek naar den spreker.
Michael vervolgde„Ik deed een be
roep op haar moeder, een ontwetende,
bijgeloovige, gierige boerenvrouw."
Dat is al heel buitengewoon
Die samenloop van omstandig
heden is wel heel verbazingwekkend,
maar ik geloof er anders niet aan.
Toen ik u voor het eerst ontmoette,
Carne, was het me alsof ik in jou de
reïncarnatie van een geest herkende,
die my vroeger bezeten had. En ik
was niet de eenige, die dat zag." Hij
keek naar Téphany. „Ik haal Ie de
moeder over om Liezena voor het
hoofd en de muts te doen poseeren.
In de week die daarop volgde maakte
ik een zestal schetsen van baarj; daar
mee was ik niet tevreden
Wie zou dat ook geweest zijn?"
zei Carne.
plaats aan de eigen materieele be
hoeften te denken, aan handhaving
van wat zy hebben.
De sociaal-democraten hebben hen
in den conservatieven hoek gedreven.
Wjj zouden hen willen uitnoodigen
weer terug te keeren.
Zeker, ook wij onderschatten niet
den invloed van de sociaal-democraten
en achten het gevaar dat van die
zijde dreigt, niet geringdoch juist
omdat dit gevaar groot is, verwachten
wij van die vrijzinnigen, dat zij stand
zullen houden en zich niet naar rechts
zullen laten dringen.
Men vergete niet, dat ten slotte de
goede zaak overwint, dat het oordeel
der onderscheids toch langzamerhand
moet komen.
Er wordt van vrijzinnige zijde veel
te weinig gedaan om den socialisten
het niet terstond vervulbare hunner be
loften voor oogen te houden. En dit is
ook verklaarbaar, omdat men niet kan
rekenen op onmiddellijk succes. Een
werkman moet wel héél stevig in zijn
schoenen staan, wel heel goed de
maatschappij kennen, wel heel ver
doordenken, als hij in de politiek
gaande, zich niet werpt in de armen
der soc. dem. arb. partij.
Intusschen, het zal niet altijd zoo
blijvenhet vertrouwen in de vrij
zinnigen zal weer toenemen en het
zal grooter zijn naarmate deze duide
lijker hebben bewezen, dat bet hun
heilige ernst is met sociale verbetering,
die werkelijke hulp brengt.
Laten wie in den rechtervleugel
Het kostte my eenige moeite om
het meisje over te halen zich van
haar muts en kraag te ontdoen. De
moeder was op myn hand, de geld
stukken rinkelden in haar zak
Carne die de ongelukkige uitdruk
king op Téphany's gezicht zag, zei
uitdagend: „Elke artist zou hetzelfde
gedaan hebben."
Ik had voordurend een groot
schilderij in myn hoofd," vervolgde
Michael. „Ik zag het voor me. Neen,
ik zag het verheerlijkt, zooals sommi
gen van ons het werk van onze hoof
den voor zich zien voordat onze han
den het hebben aangeraakt en bedorven.
Wat ik zag maakte me totaal krank
zinnig. Wacht ik zal het u laten
zien
Hij deed de kist weer open en nam
er een twaalftal schetsen uit, die hy
om het groote schilderij heen zette.
Liezena was er op voorgesteld, lachend,
glimlachend, huilend, met een angstig,
een blozend en een bleek gelaat. Het
was duidelijk dat de schilder zijn
model in al hare stemmingen had be
studeerd. Het was ook duidelijk dat
het een bijzonder bekoorlijk schep
seltje was. Téphany zei tot zichzelf
dat niemand daaraan weerstand zou
hebben kunnen bieden.
der vrijzinnigen hooren, zich in den
conservatieven hoek dringen, dan zal
de tegenstelling scherper, de klove
grooter worden, dan zullen dezen,
tegen eigen wenschen, koren dragen
op den molen der sociaal-democraten.
Er is voor hen zeker zelfbe-
heersching noodig en een sterke over
tuiging, willen zij niet de socialisten
met gelijke munt betalen. Doch die
zelfbeheersching, die overtuiging heeft
thans de geheele vrijzinnige party
noodig, wil zy pal staan tegen de
overdrijv.ng naar rechts en links en
blijven ijveren voor de beginselen
van werkelijke algemeene en indivi-
dueele vrijheid, die in de naaste toe
komst vermoedelijk in het gedrang
zullen komen.
HET PRUISISCHE KIESRECHT.
Het ontwerp-kiesrechthervorming
dat thans door de Pruisische Regee
ring is ingediend ondergaat de vol
gende vernietigende critiek in het
Berliner Tageblatt:
„Men moet zich niet ophouden bij
de bijzonderheden van het maakwerk,
d vt de regeering het volk als kies
rechthervorming durft voorzetten. Of
nu deze of gene bepaling bij uitstek
belachelijk is, komt er ten slotte
weinig op aan, want men was van
de onbekwaamheid der lieden, die
met het hervormingswerk belast wa
ren, reeds bij voorbaat overtuigd. Ge
wichtiger dan de bijzonderheden is de
geest die uit het geheele ontwerp
spreekten dan moet men met alle
bescheidenheid zeggenhet is een
Ik was gek en ik was blind,"
zei Michael driftig. Hij wachtte even,
zijn best doende om zichzelf te be-
heerschen. Toen hij weer begon te
spreken had zyn stem weer denzelfden
killen, onverschilligen klank.
Er kwam een dag, waarop ik
wist, dat Liezena zou doen wat ik
gaarne wilde. Haar moeder gebruikte
alle middelen om haar over te halen.
Zy was bij al onze zittingen tegen
woordig geweest. Daarmee suste zij
haar geweten in slaap. Ik heb een
schets van haar vervloekt 1"
Michael's stem had weer een war
nieren klank aangenomen. Téphany
herinnerde zich de dagen en nachten
te Dorsch toen de brieven van een
slordig meisje onbeantwoord bleven.
Het masker, waarnaar zy keek, glim
lachte minachtend alsof het wist dat
zy Téphany haar aanbidder afhandig
had gemaakt.
Dat is haar moeder."
Michael liet haar een houtskoolschets
zien. De moeder had een zwaar ge
rimpeld gezicht en een paar zeldzaam
doordringende oogen. Téphany keek
van Michael naar het vierkante vast
beraden gezicht der vrouw en vandaar
naar het onrype jonge meisje en zag
in "dat hier de sterkste natuurlijk had
lage, een door en door onfatsoenlijke
geest. Met een ongekende lichtzinnig
heid en een tartende overmoedigheid
worden de arbeider en de kleine koop
man voor minderwaardig verklaard
en van de „ontwikkelden" waartoe
nota bene jonkers, politie-agenten en
gepensionneerde onderofficieren be-
hooren gescheiden. Met een onge
looflijk gebrek aan vaderlandsliefde
en aan waar nationaal gevoel wordt
een degelijk, maar helaas te lankmoe
dig volk in twee deelen gesplitst,
worden de klassen zonder verstand
of reden tegen elkander opgehitst.
Het ontwerp zou misschien niet
zoo droevig zijn uitgevallen, of men
zou althans zyn ergerniswekkende
strekking een weinig omhuld hebben,
als Bethmann-Hollweg, Falkenhayn
en dergelyken een weinig met het
werkelijke leven bekend waren ge
weest. Deze lieden, die als kleine
jongens reeds vol familietrots zyn
geweest, hebben gewoonlijk hun gan-
sche carrière door protectie en fami
lie-relaties gemaakt. Beschermd tegen
elke gezonde concurrentie, klimmen
ze kalm op en ze denken, dat zij den
stryd om het bestaan kennen, wan
neer ze een mededinger van de be-
vorderingslyst hebben afgedrongen.
Oneindig verdienstelijker dan zij zyn
de arbeiderszoon, die. zichzelf een
plaats verschaft in het leven, de
kleine handelsbediende, die door zijn
intelligentie voorwaarts dringt, ja,
ook de mijnwerker, die tegen hon
derd gevaren heeft te vechten. Zij
hebben geen familierelaties en geen
protectie, en de Staat, die zoo goed
zorgt voor de zoontjes uit een nette
familie, geeft hun niets. Het school
geld is niet te betalen, het gymnasium
een droom, en geen gouverneur pompt
het jonkske in wat het noodig heeft
om „een eenjarig soldaat" te worden.
moeten zegevieren. Voor de eerste
maal voelde zy medelijden met Liezena.
Michael, schijnbaar wanhopig door het
ironische van dat, wat voorbij was,
scheurde de schets der oude vrouw in
stukken en gooide ze op den grond.
Den dag waarop Liezena geheel
voor my poseerde, schilderde ik alleen
haar gezicht. Ik heb er later nooit
iets meer aan veranderd, want ik had
de uitdrukking getroffen die ik noodig
had." Hij wees naar den doodsangst
op het gezicht, het hartstochtelijke
verzet tegen beleedigde zedigheid. Té
phany rilde.
Toen ik het gedaan had, vond
ik mezelf een beest maar het was te
laat om terug te gaan. Later begon
Liezena te wennen aan het poseeren,
ze werd er gevoelig voor, evenals de
beroepsmodellen, lachte om het ver
driet dat het haar eerst veroorzaakt
had en ik lachte met haar mee."
Téphany liet haar blik op het schil
derij rusten.
Zij had my alles gegeven, waar
om ik gevraagd had," vervolgde Mi
chael eentonig, „en toen het schilderij
af was, wist ik wat er in haar om
ging. Toen ik sprak over weggaan,
giste ik ik haar geheim. Zij had mij lief.»
Wordt vervolgd.)
