Donkere Schaduwen
DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No.
13L
DONDERDAG 23 JUNI 1910.
7e JAARGANG
BUITENLAND.
FEUILLETON.
7 "7
EEMLANDEB
Hoofdredacteur R. 8. RIJKENS.
Bureau BREEDESTRAAT 18. Telefoon
Interc. 62.
ABONNEMENTSPRIJS
PRIJS DER ADVERTENTIEN
Per jaar met geïllustreerd Zondagsblad f 4.—. Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers fO.C5.
rtgSÊ f I
Yau 1 tot 5 regels f0.40. Voor iederen regel
Buiten het Kanton Amersfoort per regel
abonnement belangrijke korting.)
meer f 0.08.
f0.10. (By
Tol plaatsing van advertentiën en reclames van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Algomeon Binnen- en Buitenlandsch Advertentiebureau D. Y. ALTA,Warmoesstraat 76 78 te Amsterdam.
EEN BELANGRIJKE STRIJD.
Zoo is ook in Spanje eindelijk eenige
beweging waar ie nemen om bet
staatsleven te ontrukken aan den ver-
lammenden invloed der geestelijken.
Men is doende de leden der r. katho
lieke orden te onderwerpen aan de
belastingen, persoonlijke zoowel als
bedrijfsbelasting. Bjj de onderhande
lingen met het Vaticaan, die 'en
wijziging van het concordaat beoogen,
is het doel der regeering het monni
kenwezen te beperken. Tegen al deze
aanvallen op haar overheerschende en
bij uitstek bevoorrechte positie, weert
de geestelijkheid zich natuurlijk met
kracht. De monniken en nonnen wei
geren mede te werken aan de uit
voering der belastingheffing, het Va
ticaan rekt de onderhandelingen met
de Spaansche reg9ering om zoo ten
minste tijd te winnen. Op deze wjjze
tracht men het proces op alle moge
lijke wijze tegen te houden.
Spanje, het vaderland van den stich
ter der Jezuïeten-orde, van de meest
vrome en strenge pausen, heeft zoo
het voorbeeld van andere landen ge
volgd en de eerste aarzelende stappen
gezet op den weg, waarop het alleen
een gezond en krachtig volksleven
herwinnen kan. Op deze wijze zal het,
langzaam misschien, den loomen slaap
van zich afschudden, waarin het tot
innerlijke en uiterlijke machteloosheid
was vervallen. De opweKking van
het nationale bewustzljo en het bren
gen vau welvaart ouder een volk,
welks leven oveiwoekerd is van de
organisatie eener op haar machtigen,
maar verdoovenden invloed naijverige
kerk, kan niet anders dan samengaan
met het op zij zetten dier privileges.
Deze zjjn juist de hinderpalen voor
Naar het Duitsch
DOOR
PAUL HENKES.
14)
Niet dat ik weet, zei hij na even
te hebben nagedacht. Wel was het een
verschrikkelijk onweer, als u dat be
doelt, mijnheer de rechter Ik houd
niet van zulk weer, ik kan niet tegen
het weerlichten I Daarom stak ik mijn
hoofd Oüder de dekens en ben geluk
kig zoo ingeslapen.
Alberti keek hem half geërgerd,
half lachend aan.
Heef u anders niets gemerkt,
mijnheer Schimmel?
Het mannetje schudde beslist met
het hoofd.
Niet gezond zal ik zijn, als ik
nog iets gehoord heb I Maar wat is er
toch aan de hand, wat is er eigenlijk
gebeurd, mijnheer de rechter?
Maar de rechter was met zijn onder
geschikten al verder gegaan. Zij gin-
een leven, dat alle opbouwende krach
ten vry wil laten ontplooien, en zy
moeten vallen, vroeg of laat, het is
een onweerstaanbare kracht, die er
achter zit. Het volk, dat er zich uiet
door liet drijven, zou aan een wissen
ondergang zyn blootgesteld.
Intusschen, de strijd zal niet ge
makkelijk zjjn.
Het centrale comité van katholieke
actie, dat zeer veel vertakkingen heeft
in al de bisdommen, heeft volgens
een telegram aan de Matin" een
protest uitgebracht tegen de laatste
anti-clericale maatregelen, door de
regeering getroffen, en heeft dit pro
test Maandag j.l. aan den Minister
president Canal jas opgezonden.
Het comité beweert, dat de regeering
niet het recht had de uitlegging van
artikel 11 der constitutie van 1876
te wijzigen, welk artikel nu geheel
anders wordt verklaard, dan gedurende
een kwart eeuw is geschied.
Het protest houdt zich ook bezig
met de plannen, die men het mini
sterie met betrekking tot het onderwijs
toeschrijft.
„De regeering wil, dat uit de school
alle dogmatisme wordt geweerd. Wij
veronderstellen dat hij door de anar
chistische met Christelyke leerstellin
gen dooreen te mengen, deze niet zal
weren, maar w(j vreezen voora' dat
hij op de lag re scholen het neutrale,
godsdienstlooze onderwijs zal invoeren,
dat dus atheïstisch, vijandig aan den
staatsgodsdienst en ,an de bestaande
wetten is, wat in strijd zou zijn met
do meeningen van de zeer groote
meerderheid van het Spaansche volk."
Verder over de congregaties spre
kende, zegt het document, dat hun
aantal minder groot is dan in België,
in Engeland en in Duitschland, en
voegt er bij, dat zy zelfs in de Ver-
eenigde Staten een groote vrijheid ge-
gen de trap op, die naar de eerste
verdieping leidde. Dadelijk daarop
klonk boven de schrille klank van de
deurbel.
De kleine man was beneden blijven
staan. Met vreemd loerenden, daarby
ook zeer getroffen blik keek hij den
rechter van instructie en diens gevolg
na. Toen slofte hij weer naar zijn wo
ning, terug, maar liet de deur van de
voorkamer met een reet openstaan.
IV.
Herhaaldelijk moest de rechter aan
de bel voor het bovenhuis tiekken, al
vorens hem werd opengedaan.
Een breedgeschouderde man van
hooge gestalte verscheen in de omlijs
ting der deur. Hij zou een reus van
kracht en gezondheid genoemd heb
ben kunnen worden als zyn blauwe
oogen vol uitdrukkiog niet zoo diep iü
de kassen gelegen hadden en zijn ge
laat niet het stempel had gedragen
van veel verdriet en zorgen.
Met verbaasden blik keek de man
bl„kbaar de eigenaar zelf van den
naam Karl Beck, die op het metalen
plaatje stond, dat aan de deur van
de voorkamer was vastgemaakt nu
eens naar de hem volkomen onbeken
de, in 't zwart gekleede heeren, dan
nieten. Het schrijven eindigt met het
verzoek de genomen maatregelen on
middellijk te staken.
Het is vooral kardinaal Aguirre,
primaat van Spanje, die hier zooals
men weet, achter zit.
De democratische bladen zetten van
hun kant den anti-clericalen .eldtocbt
voort. De „Pais" van Maandagmorgen
zegt, dat het tegenwoordige concordaat,
dat van 1851 dateert, van nul en
geeuer waarde is, ten eerste omdat
koningin Isabella, die het onderteeken-
de, geen rekening hield met de con
stitutie van 1845, toen nog van kracht.
Deze eischte een bijzondere wet, die
niet is afgekondigd. En vervolgens
omdat het door Rome niet is geëer
biedigd, wat betreft de beperking van
bet aantal religieuse orden en de op
heffing van enkele bisdommen.
HET KRETA-VRAAGSTUK.
De „Petit Parisien" schrijft over
het Kreta-vraagstuk Frankrijk heeft
de voorstellen van Engeland en Rus
land betreffende de voorloopige rege
ling van het Kreta-vraagstuk wel aan
genomen, maar zal zyn bemoeiingen
om een definitieve regeling derkwés-
tie te verkrijgen, krachtig voortzetten.
Bovendien noemt het de tegemoet
koming der Kretenser regeering aan
de laatste nota der beschermende
mogendheden illusoir, want de Mo-
haramedaansche afgevaardigden zou
den wel weer in de Kretenser Kamer
worden toegelaten, maar deze zou
zich onmiddellijk daarna weer ontbin
den. Daarmee nam de Kretenser re
geering met de eene hand, wat zij
met de andere gaf.
Een ernstiger feit nog is echter,
dat er volgens deze mededeeling vun
de „Petit Parisien" geen volmaakte
overeenstemming tusschen de mogend-
weer naar de drie politie-agenten in
uniform.
Vergeef mij, begon hy met wel
luidende eenigszios onzeker klinken
de stem, maar zou hier geeD vergis
sing in 't spel zyn
Intusschen was Alberti al langs den
spreker heen de donkere smalle gang
binnengegaan.
Is u de kunstslotenmaker Karl
Beck vroog by op afgemeten toon.
De gevraagde antwoordde bevesti
gend.
Die ben ik; antwoordde hij ver
wonderd. Mag ik naar de reden van
uw bezoek vra;en
Ik ben de rechter van instructie
Alberti en zie mij genoodzaakt eeaige
vragen tot u te richten, begon de be-
beamte weer. Het is in uw eigen belang
noodig, dat ge deze vragen naar
waarheid beantwoordt.
Een lichte blos steeg op in het ge
laat van den aangesprokene. U
brengt mij werkelijk in verlegenheid,
begon hy, toen op onzekeren toon.
Ik weet werkelijk niet, welke omstan
digheid u hierheen gebracht heeft. Iu-
tusscben ben ik natuurlijk beieid, den
mauDen van de wet onvoorwaardelijk
te gehoorzamen. Alleen zou ik u wel
willen verzoeken, vooral in 't oog te
heden aangaande het Kreta-vraagsluk
bestaat.
PORTUGAL.
De Portugeesche republikeinen heb
ben hij gelegenheid van de troebelen
in de binnenlandscbe politiek een
manifest uitgevaardigd waarin zy be-
toogen, dat Portugal uiet slecbts ryp
is voor de republiek, maar zelfs dat
de republikeinscho regeeringsvorm
dringend noodzakelijk is. De koning,
zeggen ze, beeit zijn diplomatieke on
bekwaamheid genoegzaam bewezen,
de scheiding tusschen land en konings
schap is compleet.
GROOT BRITANNIË.
De vlieger Cecil Grace heeft een
proef genomen, die van belang kan
zyn voor het gebruik van vliegtuigen
in oorlogstyd. Hy is by Sheerness
boven het eskader gaan vliegen en
is tot 50 meter boven de scheeps
mast- n afgedaald. Daar heeft hy be
proefd, of hij met een hand sturend,
met do andere voorwerpen op de
schepen kon gooien, zóó, dat de kans
om te missen geiing was. Het ging
vry goed, en als hij een passagier by
zich genad had, dan zou deze zonder
eenigo moeite b.v. een bom op de
schepen hebben kunnen werpen, met
bijna volkomen zekerheid van niet te
zullen missen.
FRANKRIJK.
In de Kamer is weer een incident
voorgekomen, veroorzaakt door de
redevoering van den afgevaardigde
Chappedelaine, een nieuw lid der rech
terzijde. Deze betoogdo dat veelal het
onderwys in Frankrijk eer anti-vader
landslievend is, en hij haalde daarbij
aan den radicalen afgevaardigde pro
fessor Tbalamas (eveneens pas ver
kozen) die men zal 't zich herin-
houden, dat myn vrouw zeer ziek is...
Alberti knikte even met bet hoofd.
Maak u daarover niet ongerust
gelukkig ben ik in staat in dit geval
de algemeene wetten van menschelijk-
heid met myn ambtsplichten in over
eenstemming te brengen, zei hy ge
ruststellend. Misschien wil u ons eerst
wel de woning laten zien, ik heb u
daarna nog eenige vragen te doen.
Beleefd knikte de mechaniciën met
het hoofd en liep door de donkere
gang naar de kamerdeur, opende
haar en noodigde met een handbewe
ging de heeren uit binnen te komen.
Het was een heel eenvoudige, ja,
armoedig ingerichte kamer, die de
binnentredenden hier voor zich zagen.
Twee vensters en een balcondeur ver
lichtten de ruimte, waariu zich bij het
binnenkomen twee vrouwen bevonden
blijkbaar moeder en dochter.
De eerste, oen teere gestalte met
bleeke, doorzichtige trekken, lag in
bed. Met een verschrikte uitdrukking
op h^t gelaat keek zij naar den rech
ter, die in gezelschap van den politie
commissaris het vertrek binnen
kwam. De andere beambten nadden
de opdracht gekregen in den gang te
blyven wachten.
(Wordt vervolgd).