DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 186.
DONDERDAG 11 AUGUSTUS 1910.
7e JAARGANG.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur B. G. B IJ HESS.
Abonnementsprijs
Per jaar14.Franco per
poat id. 15.60. Per 3 maanden id. i 1.Franco per post
id. 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLEINE HtAO 6. Telef. Interc. 183.
Prijs der Advertentiün:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bg
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Atg. Binnen* en Buitenlandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, _Warmoesstr.|76* 78 Amsterdam
WONINGTOESTANDEN.
Wie wil ontkennen, schrijft de heer
v. d. Breggen in „Moleschott", dat de
woning, waarin een gezin een groot deel
van den dag doorbrengt, daarop geen
belangrijken invloed uitoefent De erva
ring leert en de statistieken bewijzen
het, dat in slechte woningen, waar aan
de geringste eischen der hygiene niet
voldaan kan worden, de gezondheids
toestand der bewoners, speciaal ook van
de kinderen, dikwijls te wenschen over
laat. Goede woningen zijn in het belang
der zedelijkheid. In te kleine woningen
is het vaak een opeenhooping in slaap
vertrekken en slaapplaatsen, die en
voor de gezondheid en voor de zede
lijkheid gevaarlijk zijn.
Als de man 's avonds vermoeid van
zijn werk komt en hij moet dan ver
blijven in een vertrek, waar gekookt
wordt en geslapen, waar 's winters de
wasch wordt gedaan en het goed te
drogen hangt, waar aangename rust
niet gedacht kan worden, wat zal dat
in vele gevallen anders geven dan ge
meenlijkheid, ontevredenheid en uit
huizigheid.
Zorg te dragen, dat de menschen in
een passende, gezonde woning huisves
ten, het is een van de beste vormen
van drankbestrijding.
Mannen van sociale actie drankbe
strijders, zij, die ijveren voor verbete
ring van de volksgezondheid, bestrijders
van de tuberculose en ook degenen, die
zich geroepen achten te waken voor de
zedelijkheid, zij allen kunnen elkander
de hand reiken om te bevorderen, dat
de woningtoestanden verbeterd worden.
De wetgever is ervan overtuigd, dat het
in het belang van ons volk is, dat wan
neer particulieren weinig animo toonen
om goede arbeiderswoningen te bouwen,
woningbouw van rijkswege aangemoe
digd dient te worden, waarin in de
Woningwet een reeks van bepalingen
zijn opgenomen, die het bouwen van
woningen aanmoedigen.
Heerscht in eenë gemeente gebrek
aan goede woningen, dan kan daarin
op verschillende wijzen worden voorzien.
Een gemeente kan zelf, als zij het
wil, woningen gaan bouwen en die ook
zelf exploiteeren of wel de exploitatie
geven in handen eener vereeniging.
Daarbij mag de gemeente dan rekenen
op hulp van het Bijk, dat tegen lage
rente een voorschot geeft, dat in 50 jaar
afgelost moet worden.
De woningbouw kan ook uitgaan van
particulieren, die zich georganiseerd
hebben in een zoogenaamde toegelaten
bouwvereeniging.
Zij, die zoo'n vereeniging oprichten,
doen dat met het vooropgezette doel
om een werk van maatschappelijk nut te
verrichten en niet om winst te behalen.
Spanje en het Vaticaan.
Zoowel uit Madrid als uit Rome komen
berichten over een ontspanning in do ver
houding tusschen Canalejas' regeering en
het Yaticaan. Zouden er soms bemiddelaars
aan het werk zijn? Er gaat een praatje,
dat de Spaansche Koningin-moeder zicb
tot den Keizer van Oostenrijk beeft gewend
en hem heeft verzocht als bemiddelaar op
te tredenhg als katholiek vorst kon dat
goed doen. Misschien is dit gerucht juist
geweest en heeft de grijze monarch inder
daad de rol van bemiddelaar op zich
genomen, misschien ook zijn er anderen,
die trachten de vyandige machten bijeen
te brengen.
Er was ook verteld maar dat wordt nu
beslist tegengesproken dat de Paus een
eigenhandig geschreven brief aan Koning
Alfons gezonden heeft Daarentegen schijnt
het waar te zyn, dat de Paus zelf bevel
heeft gegeven aan de katholieken om de
betooging in San-Sebastiaan niet te houden.
En de Osservatore Romano, het orgaan
van het Yacticaan, schryft een artikel,
waarin minister Canalejas er betrekkelijk
heel goed afkomt en dat eindigt met de
verklaring, dat de termen van het ultima
tum, door het Yaticaan aan Spanje gesteld,
ruimte te over lieten voor een verzoening.
Intusschen komt uit Madrid het bericht,
dat in het noorden de opwinding nog niet
minder wordt. De CorteB-afgevaardigden
van Navarre en van de Baskische pro
vinciën hebben besloten de regeering te
interpelleeren over haar „dwaze" maatre
gelen tegen de beraamde betooging van
Zondag. Ze eischen de vrijlating van alle
gevangenen en de heropening der Baskische
clubs. De cloricale commissies in die streken
hebben besloten over het geheele land te
gaan werken en een centrale commissie
voor het koninkrijk te vestigen „tot ver
dediging van den godsdienst in Spanje."
Koning Alfons heeft uit Londen aan
Canelejas geseind, dat hy zeer verheugd
is over den rustigen afloop van Zondag in
San-Sebastiaan.
DUITSCHLAND
Een aanslag op een kanonnier, die by het
kruithuis tusscben Fahrland en Satzkorn
by Potsdam op post stond, heeft zien heel
geheimzinnig toegedragen.
Omstreeks kwart voor tienen Maandag
avond zag de post van het Fahrlan
der meer drie personen naderen, die
hem „halt" toeriepen. De schildwacht riep
hen aan en voegde daarby de waarschuwing:
„Sta, of ik schiet". Toen hy zijn grendel
opende, wierpen de drie mannen zich neder,
maar op hetzelfde oogenblik floot den
schildwacht een kogel langs het hoofd. De
kannonnier loste twee schoten, in de duis
ternis. Toen hy zich naar do schel begaf
om de wacht te alarmeeren, kwam een der
mannen nader, waarop de schildwacht nog
maals vuurde. Een patrouille van de wacht
doorzocht het terrein, maar vond niets
verdachts. Uit voorzorg werd een dubbelpost
uitgezet. Zoolang deze op post Btond,
gebeurde er niets, maar nauwelijks was do
tweede post ingetrokken of er kwam
opnieuw een man naar den schildwaoht.
Wederom gaf deze vuur, maar ook de on
bekende schoot en raakte den schildwacht in
den onderarm. De wachtcommandant zond,
toen hij de schoten hoorde, den schildwacht
twee man ter hulp, waarna deze zich naar
het wachtlokaal begaf om zich te doen ver
binden. Een der beide manschappen hoorde
een verdacht gedruisch en loste nog een
schot, waarop onmiddelijk een ander schot
volgde. De omtrek werd opnieuw doorzocht,
maar men vond niets slechts eenige
voetsporen.
De Kroonprins zal in November
aan boord van een Duitsch oorlogschip
naar Oost-Azië vertrokken om daar een
„Studio-reis" te maken.
Algemeen heerscht de meening, dat de
Prins, in navolging en wellicht in opdracht
van zijn Keizerlijken vader, in China en
Japan relaties gaat aanknoopen, die zoowel
in commercieel als in politiek opzicht voor-
deelig voor het Duitsche Rijk zullen blij
ken te zyn.
Hier en daar wordt er in dit verband op
gewezen, hoezeer de tijden veranderd zyn.
Dezelfde Keizer, die nog niet zoo heel
lang goleden de „volkeren van Europa" te
wapen riep om hun „heiligste goedcren„
te beschermen tegen den Aziatischen vy-
and, zendt thans zyn oudsten zoon naar
dienzelfden vijand, om er vriendschapsbe
trekkingen aan te knoopen.
Misschien moet deze studiereis ook wel
dienen om den Kroonprins, die, naar men
zegt in vele zaken vrijzinniger moet den
ken dan zyn vader, een tijdje uit Berlijn
te vcrwyderen.
AMERIKA.
Gaynor, de burgemeester van New-York,
is naar alle waarschijnlijkheid het slacht
offer geweest van zyn stroven, om te New-
York gezonde toestanden te scheppen in
de verschillende stedelijke diensten.
Democraat, moest hy toch niets hebben
van Tammany-Hall en hare schandelijke
praktyken, die omkooping en knoeieryen
in de hand werkten.
Gallagher, de man, die, zooals we gis
teren reeds meldden, burgemeester Gaynor
verwondde, toen deze op het punt stond,
aan boord van den „Kaiser Wilhelm der
Groszc" met een maand verlof naar Europa
te vertrekken, was vroeger werkzaam ge
weest in stedelijken dienst in de dokken.
Hij moest echter wegens dronkenschap
wordeu ontslagen. Weken lang trachtte
de man te vergeefs burgemeester Gaynor
in het stadhuis te spreken te krijgen. Toen
deze nu op het promenadedek van het
stoomschip met eenige vrienden stond te
praten, loste Gallagher plotseling vier re
volverschoten op hem, waarvan er één
Gaynor aan het hoofd trof. terwyl ook
de commissaris van het stadsreinigingswezen
te New-York, Edwards, die naast Gayuor
stond, werd getroffen.
Een beambte van den Norddeutschcu
Lloyd sloeg den aanrander neer
Gaynor's toestand moet ernstiger zijn dnu
aanvankelijk werd gedacht. Yoor de de
mocratische party zou de dood van dezen
man een groot verlies zyn, daar zijne
eerlijkheid hem ook vele aanhangers onder
politieke tegenstanders deed verwerven.
RUSLAND.
Professor Rein, die door de Russische
regeering belast is met de bostryding van
de heerschende cholera, heeft voor zijn
vertrek tot verschillende verslaggevers ge
zegd, dat hij de huidige epidemie voor
zeer gevaarlijk houdt. Zy moet met de
grootste gestrengheid worden bestreden,
want, naar de berekeningen van den hoog
leeraar, heefr zy reeds 57,000 slachtoffers
gemaakt, even veel als de epidemieën van
verleden jaar en voorverleden jaar te za-
men. Het grootste gevaar bestaat hierin,
dat de ziekte uit de steden naar het plat
teland wordt overgebracht, waar afdoende
hulp ontbreekt. In vele dorpen spijkeren
de boeren hun woningen dicht en vluchten
zij voor den geesel, waardoor zij de ziekte
steeds meer verspreiden.
Te Kief zijn by ambtenaren van
bet gouvernementsbestuur tal van gevallen
van omkooperij en andere misbruiken ont
dekt. Verder zyn ook omvangrijke dief
stallen in de waggomnakery bij Krjukof in
de nabijheid van Kief aan het licht geko
men. Een aantal verdachten zyn in hechte
nis genomen.
De Pctersburgsche Gaseta meldt, dat
het onderzoek togen baron Ungern-Stern.
wegens den beweerden verkoop van go-
heime documenten aan oen vreemde mo
gendheid, zoo goed als afgeloopen is.
Baron Ungern-8ternberg zal vervolgd
worden wegens hoogverraad, een misdrijf,
waarop de doodstraf is gesteld. Zyn proces
zal in October voor den krijgsraad komen.
De Petersburgsche berichtgever van het
Berl. Tageblatt Terneemt, dat de zaak voor
den beklaagde heel slecht staat; by 't on
derzoek moet inderdaad zyn gebleken, dat
geheime documenten aan een vreemde mo.
gendheid zijn verkocht en dat Sternberg
voor zijn diensten geld heeft ontvangen.
Hoeveel stukken en welke verkocht zijn
doet er by de Russische strafwet niet toe;
zy eischt een straf, die wat zwaarder of
wat minder kan uitvallen, maar steeds het
geheele leven van den schuldige verwoest.
BULGARIJE.
De Matin verneemt, dat de Bulgaarsche
regeering besloten heeft de Macedonische
quaestie krachtig aan te pakken. Zo heeft
een voorstel gedaan aan de mogendheden,
waarin ze zich bereid verklaart de klachten
der Macedoniërs te onderzoeken; daarbij
zegt ze tevens, dat, wanneer de beschuldi
gingen over de barbaarschheden der Tui ken
gegrond blijken en de regeering te Constan-
tinopel weigerachtig blijft er iets tegen te
deen, het de plicht is van de geheele be
schaafde wereld aan dien toestand een
einde te maken, onverschillig of daarbij
wordt ingegrepen in de binnenlandsche
aangelegenheden van Turkye.
En ten slotte verneemt de Matin uit
Sofia, dat de regeering aldaar besloten
heeft 60.000 man onder de wapenen te
roepen, zoogenaamd voor manoevres, maar
in werkelijkheid om op allo gebeurlijkheden
voorbereid te zijn.
EGYPTE.
In een opstel van dr. Borger, een Duitsch
onderzoekingsreiziger in de Tügliche Rund
schau worden verschillend de meaedeolingen
gedaan omtrent de in Egypte heerschende
onveiligheid, o. m. de verklaring aange
haald van een Engelschman, die in Egypte
gevestigd is, dat bij een oventueelen opstand
de oproerlingen behoorlijk gewapend zullen
zyn, daar meer dan 40.000 Engelsche
repeteergeweren en een groote hoeveelheid
ammunitie op een veilige plaats verborgen
zyn.
