DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 65.
VRIJDAG 17 MAART 1911.
8e JAARGANG
Kwakzalverij
en Bijgeloof.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
BI o o i <1 r e «1 a c t e u r R. O. R IJ HK S S.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. fö.60. Per 3 maanden id. 11.Franco pur post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: HLEIÜK HliU Telei. Inter»'. 18».
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten tiet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buiteulaudseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 71.78 Amsterdam
De Duitsche Rijksdag behandelt een
ontwerp, dat men ook tot zekere hoogte als
een zedelijkheids wet kan beschouwen. Het
is gericht tegen de kwakzalverij. Onge
twijfeld is het onzedelijk de menschon
voor waardelooze, geheimzinnige drankjes
en poeiers veel meer geld te laten betalen
het tienvoudige meermalen, dan zij den
„uitvinder" gekost hebben. Waarbij dan
nog komt, dat men door de geloovige
menschen genezingen voor te spiegelen
door middel van alle geneeskracht mis
sende en soms schadelijke mengsels hen
weerhoudt tijdig den arts te roepen. Het
gebeurt, dat men hem en zijne wetenschap
aanvalt en spottend van "officieole weten
schap" spreekt.
Nu, als bij de discussie over onze zede-
lykheidswetten, waarvan wij veel genoegen
kunnen beloven, rijst in Duitschland de
vraag, hoe ver mcu kan eu moet gaan.
Kun en moet men b.v. het gezondbidden,
de zoogenaamde Christian Science, opne
men in het ontwerp Moet men hen die
daaraan doen bestraffen met boete of ge
vangenis Moet men deo totalisator als
onzedelijk brandmerken en verwijderen
van de renbaan, tot groote ergernis van
hen, die meenen, dat het wedden nood
zakelijk is voor de verbetering van het
paardenras
De Rijksdag heeft het ontwerp in han
den gesteld van eene commissie. Natuur
lijk. Als men het zonder voorbereiding en
onderzoek van min of meer deskundigen
aan de orde stelde, zou aan liet geharre
war geen einde komen. Nu heeft men aan
het werk der commissie zeker houvast,
eene leiding, die het Duitsche Parlement
als andere niet kan ontberen.
De commissie is het niet geheel eens.
Er waron een paar leden, die het opnamen
voor de Christian Science. Men weet voor-
loopig niet wie, daar het rapport eener
Kamercommissie geene namen noemt, maar
men spreekt van „sommige", of „eenige",
of „meerdere" leden. Het is de vraag of
men de namen ooit zal vernemen. Dat zal
wel het geval zijn als de heeren in den
vollen Rijksdag herhalen wat zij in de
commissie hebben gezegd; maar het is de
vraag of zij het zullen durven do'n, den
moed hebbende om voor hunne meening
uit te komen. Voor 't overige doen de
namen ook weinig tot de zaak.
Nu doet zich een eigenaardig geval
voor. In de commissie is de opmerking
gemaakt, dat men een goede veertig jaren
geleden, toen dit onderworp ook ter sprake
kwam, het overbodig achtte bepalingen
tegen de kwakzalverij te maken. Men
meende toen dat by de toenemende ver
lichting, het publiek, zoo hoog beschaafd,
zich niet zon te buiten gaan aan geheime
middelen. Is de wereld sedert 1869
achteruit gegaan? Men zou het byna
zeggen. En dat, niettegenstaande het in
alle landen altijd door verbeterde onder
wijs!.. Wij moesten naar het schynt
noodzakelijk zedelijkheidswetten hebben,
waaraan men voor veertig jaar niet dacht.
En in Duitschlaud schijnt de aanprijzing
van geheimmiddelen tegen alle kwalen
zoozeer toegenomen to zijn, dat men daar
tegen een beroep moet doen op den
sterken arm der wet. En in Duitschland
en bij ons is men nog „zedelijk" om dat
woord te gebruikeu in dit opzicht in ver
gelijking van Engeland eu Amerika. Men
kan de adverténtiekelommon vau de Engel-
sche en Ameiikaausche bladen er op nazien.
Zijn de menschen slechter geworden,
zoodat eene vaderlijke regeering voor
hnnne moraal moet zorg dragen, of bij-
gelooviger, waarom het exploiteeren vao
hun bijgeloof moet worden beperkt en
gestraft? En het verbeterd onderwijs? en
do verlichting? En do wassende stroom
der democratie? Leven wij in eene periode
van geestelijke besmetting als somtijds is
voorgekomen?
Waarschynlijk hebben de wetgevers van
voor veertig jaar gemeend geene maat
regelen te moeten nemen, omdat zij eeoe
hooge verwachting hadden van het onder
wijs en de verlichting. Zij waren misschieu
meer idealistischer gestemd dun hunne
opvolgers:
Het is een feit, dat het bijgeloof in alle
vormen bestaat en tiert onder ons. Het
schijnt bijna onuitroeibaar. Do inensch heeft
eene behoefte om te gelooveu. Als hy geen
redelijk geloof heeft, als het hem is
ontzonken door welke oorzaken dan ook,
gelooft hy het onredelijke. In onze immers
zeer boschaafde steden hebben wij, en uiet
alleen in de achterbuurten, waar zij niet
uitsluitend hunne clientele viuden onder
min beschaafdon, kaartlegsters en zieue-
ressen; mannen 6chijneu miuder geschikt
voor het vak tegenwoordig, hoewel zy liet
vroeger druk beoefenden. In de commissie
van den Duitschen Rijksdag is gesproken
van eenen arts, die een weinig te laat geroe
pen bij eeneu patiënt, wion men iutusschen
had willen genezen met tooverformuliereD.
Hij leett in een centrum van beschaving
en daar neemt men nog soms zijn toevlucht
tot geheimzinnigheden die men bij negei'6
en Eskimo's belacht. Nu heeft de regeering
gemeend te moeten doen wat men door
de verlichting en wat daarby behoort tot
nu toe uiet heeft verkregen. De wet,
hardhandig en plomp, moet hier tot zede
lijkheid dwingen en daar het bijgeloof
uitroeien. Het is bekend hoe scherp in
Duitschland de wet wordt toegepast. Men
zal dus uiterlijk waarneembare uitingen
en verschijnselen bestraffen en dan zeggen,
dat men heeft gedaan wat men kon. Haar
dat is niet veel. Eeoe wet is spoedig
genoeg in elkaar geslagen; dat ziet men
dikwijls onze wetgeving aan. Maar de zeden
wijzigen, dat eischt tijd en geduld en eene
zorgvuldige waarneming van den volksgeest.
Rusland en China.
De Rjetsj verneemt uit Charbin, dat
gewapende Chineesche troepen binnen het
gebied van de Russische spoorwegconcossie,
op verschillende punten worden geconcen
treerd. Groote hoeveelheden patronen
en geweren zijn naar Zizakar en Aigoen
gezonden, waar de samentrekking van
groote troepenafdeelingen wordt voorbereid.
In Charbin wordt hardnekkig verzekerd,
dat een botsing tusschen Rusland en China
niet kan uitblijven. China -ziet in de
Russische eischen geen andere bedoeling,
dan Mongolië te annexeeren. De Chineesche
minister van koloniën heeft in een geheime
circulaire de autoriteiten bevel gegeven de
Mongolen onder de wapenen te roepen.
China versterkt zijn troepenmacht in
Mandsjocrije. Men verwacht weldra botsin
gen tusschen Chineesche en Russisohe
troepen aan de grens.
De Nowoje Wremya merkt naar aanlei
ding hiervan op:
De jongste Russische nota is gisteren in
China ontvangen. Wij staan aaD den voor
avond van liet afbreken der diplomatieke
betrekkingen. Het blad deelt dan verder
mede, in een telegram uit Moekden, dat
110 ton buskruit, 42 kisten cavalerie-gewe-
ron en 70 kisten infanterie goweren in
Noord-Mandsjoerije voor de Chineesche gar
nizoenen zijn aangekomen. Op den spoorweg
Peking—Moekden worden dagelijks talrijke
transporten geschut en aminunutie ver
voerd. Ondanks alle officieele ontkenningen
wordt door de Chiueezen in Moekden do
strijd als ouvermijdelijk beschouwd.
Uit Charbin wordt naar Moskou geseind,
dat in de meeste plaatsen de Chineezen wei
geren zaken af te sluiteu met de Russen. In
de Mongoolsche en Mandsjocrijsche dorpen
wordt een krachtige agitatie tegen Rusland
ondernomen. De Chineesche troepen wor-
deu inderhaast gewapend en saamgetrokken
aan de Russische grens.
De regeeriug en de krijgsraad te Peking
hebben besloten, iedere bemoeiing van
Rusland met de binnenlandsche aangele
genheden van China cathegorisch af te
wyzen.
De Chineesche generale staf is bezig het
gebied van de Sungari op te nemen.
Frankrijk.
De Fransoho Ministers schijnen, op
staatskosten, het er vrij goed van te hebben
genomen tot dusvorre. Een presidentieel
besluit zou althans dat doen vermoeden.
President Fallières toch heeft, op aan
sporing van den Minister van Financiën
een decreet onderteekend, betreffende de
huishouding van de Ministers en onder-
Ministers; en van nu af aan zullen dezen
alle onkosteu voor personeel, rijtuigen en
automobielen, voor vorsieriog hunnor ambte
lijke woningen, voor kuu recepties, feest-
maleu, muziek, kleeren enz., uit hun eigen
porteuiouuaie moeten bekostigen. Ook de
belastingen en de salarisson van de bij
hen inwonende bedienden.
Wijst dit besluit reeds op een bedenke-
lijken omvang van misbruiken, nog op
vallender is, de vermaning in het besluit
van den president yervat, waarbij den
heeren vooral op het hart gedrukt wordt,
bij het verlaten van de, hen van staats
wege, ten gebruike afgestane wouingen,
wel zoo vriendelijk te zyn, meubelen van
waarde alsook kunstvoorwerpen niet mede
te netneD. Voortaan zullen de uit hun
ambt scheidende Ministers daarom ver
antwoordelijk worden gesteld en zullen
zij bij in gobreke blyven, rekenschap
moeten afleggen.
Ons dunkt, dat in hot licht van dit
presidentieel besluit gezien, de ambts
woningen waarin de 244 Ministers door
de derde republiek versleten, gehuisvest
geweest zijn, er al heel versleten moeten
uitzien.
Groot Britannie.
Het gemeentebestuur van Birmingham
heeft onlangs, ten behoeve van den tram-
aanleg, rails in Duitschland gekocht, omdat
het daar goedkooper terecht kon dan in
Engeland, Dat heeft in zekere krin
gen in Engetand groote onstemming
gewekt. Merkwaardig is het daarby vooral,
dat jnist die aankoop van buitenlandsche
rails waardoor de belastingschuldigen
wel iets goedkooper uil zijn, maar waar
door dan toch ook arbeidsloon en winst in
veel hoogoro inato naar het buitenland
gaan juist geschiedde door Birmingham,
het protectionistische bolwerk van den
grooten Chamberlain. De protectionisten
zwijgen dan ook maar liever over dezo
zaak. Maar de heer Mac Veagh heeft hun
gisteren in het Lagerhuis met eenige bate-
lijko opmerkingen, een onaangenaam
oogeublik bozorgd.
Hij stelde den heer Burns een vraag in
verband met dien aankoop van rails in
Duitschland, waarop de minister antwoord
de, dat hij mot de gemeentelykc aangele
genheid van Birmingham niets te maken
had.
Mag ik, zoo vroeg toen do heer Mac
Veagh verder, den right hon. gentleman
vragen of hem bekend is, dat de leer van
het koopen op de goedkoopste) markt door
de belastingbetalers van Birmingham wordt
beschouwd als afkeurenswaardig Cobdenis-
me, en of hij reden heeft te gelooven, dat
de belastingbetalers van Birmingham dit
opgeven van de Tariefliervoriniugsbeginse-
len goedkeuren?
Minister Burns antwoordde, dat het een
gelukweusch waard was, dat een groote
en bloeiende stad als Birmingham de
bekrompen leer der protectie had opgege
ven, en tot de leerstellingen van den
vrijhandel was teruggekeerd. Luid gelach
en toejuichingou der ministcrieelcn volg
den op deze woorden. De oppositie bleef
zwijgen.
Noorwegen.
Het Noorweegsche Storting zal een
vrouwelijk mede-lid in zijn midden zien
verschijuon. De vertegenwoordiger van het
derde district vau Christiania, generaal
Bratlie, voorzitter van bet Storting, kan
gedurende eenigen tijd zijn mandaat niet
uitoefenen. Dientengevolge zal het plaats
vervangend lid, mej. Anna Rogstad, onder
wijzeres aan de volkschool, den zetel van
Bratlie, gedurende diens afwezigheid
Portugal.
Het staatsblad heeft den tekst openbaar
gemaakt van de nieuwe kieswet. De ver
kiezingen zullen geheim zijn, direct en
vrijwillig. In de districten Lissabon en
Porto zal worden toegepast het stelsel van
evenredige vertegenwoordiging (stelsel
d'Hondt). In de overige districten zal
men stommen op lijsten van drie namen
voor de verkiezing van vier afgevaardigden.
Elk koloniaal district zal een vertegen
woordiger afvaardigen.
De kieswet wekt volgens den correspon
dent van de Frankfurter Zeitung, over het
algemeeu weinig geestdrift, daar de regeling
feitelijk weinig nieuws brengt. Het orgaan
van den minister Costa verklaart met klem,
dat de verkiezingsveldtocht eerst behoort
aan te vangen na de afkondiging van de
scheidingswet. Het blad Montanha te Porto
verwijt minister Almeida in heftige be
woordingen, dat hij door de kieswet de
republikeiusche beginselen geweld heeft
aangedaan, om zich de stommen van een
aantal afgevaardigden te vorzekereu.