DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 71.
VRIJDAG 24 MAART 1911.
8e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
Hoofdredactenr R. O. KÏJEiB-1 SS.
Abonnementsprijs
Por jaarf4.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. II.Franco per post
id. f 1.40. Aizonderlijke nummers f 0.05.
Ilurean: KIAGINE II a AU G. Telet. luiere. 18».
Prijs der Adyertentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsiug van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort iu dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Bnitenlandsch Advert.- burean D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76- 78 Amsterdam
De schoolstrijd is Bilgie.
Bij onze Zuidelijke broeders woedt zoo
als wy reeds meédeelden, een hevige
schoolstrgd naar aanleiding van het door
de regeering ingediende ontwerp-onderwijs-
wet. Dinsdagmorgen heeft de hberalo
linkerzijde een partgrergadering gohouden,
waar het tot heftige redovoeringon tegen
het wetsontwerp kwam. Het voorstel werd
gedaan de afgevaardigden der linkerzijde
te verzoeken van de openbare beraad
slaging weg te blijveu. De radicaal Loraud
merkte toen op, dat do afgevaardigden
do zittingen juist tot du sluiting moesten
bijwonen om dan, wanneer iedere parle
mentaire strijdwijze vergeefs was gebleken,
zich aan de spits der volksmenigte te
stellen en naar het Paleis der natie op te
rukken.
Eindelijk werd een dagorde aangenomen,
waarin gezegd wordt: Het clericale ontwerp
van een onderwijswet is iu strijd mot de
constitutie. Het zoekt onder voorwondsol,
ceu schoolplicht in te willen toeren, de
klooster- en congregatiescholeu op de plaats
van de opcr.baro te dringen. De iuvoering
van den schoolbon zou in het land een
strijd ontketenen, zooals deze tot nog toe
niet gezien is. De congregutiescholen zou
den jaarlijks door de wet voor een bedrag
van 15 inillioeu voordeel trekken; het
bedrag der schoolbons, die elk jaar door
staat, provincie en gemeente ten profijte
der kloosters zouden betaald wordeo. Een
ware begrooling van eeredieost wordt ten
gunste van de kloosterscholen op deze
tvijzo ingevoerd en de kloosters zullen de
twee nieuw ingevoerde schooljaren benutten
om de kinderen van 1214 jaar voor de
induBtrieele bedrijven der kloosters te laten
arbeiden.
Vorder werd besloten eOD zeer krachtige
actie Tan do geheele linkerzijde, w. o.
ook de socialisten, tegen het wetsontwerp
to beginnen.
De socialisten, die eveneens een partij-
vergadering hebben gehouden, eischen een
referendum. Voor het geval dit referendum
geweigerd word, dreigen zij eveneens met
obstructie.
Deze obstructie der vercenigdo linkerzijde
werd eergisteren ook in de Kamer reeds
toegepast, toen door de afwezigheid van
verscheidene clericale afgevaardigden de
linkerzijde iu staat wa6 een motie te doen
aannemen, waarbij bepaald wordt, dat de
afdeelingen dor Kamer, die hot ontwerp
voorai moeten onderzoeken, eerst na de
Paaschvacantie zullen bijeenkomen. De
rcchtorzijde weerdo zich mot alle middelen
en het kwam tot rumoerige tooneelen,
maar zg moest zich wel onderwerpen en
er heerschte uitbundige vroolijkheid op de
banken der linkerzijde, toen de beslissing
tegen de regeeriDg uitviel.
De heer Cooreman, voorzitter der Kamer,
beschouwde echter de motie, die beoogde
de bijeenroopiug der afdeelingen voor het
onderzoek der schoolwet tot na Pascheu
uit te stellen, als een uitnoodiging, die
hem do vrijheid liet op oen anderen dag
dan jl, Woensdag de afdeelingen te laten
bijeenkomen.
Frankrijk.
Een aantal machinisten van den Noor
der spoorweg hebben Dinsdagavond ver
gaderd en een motie aangenomen, waarin
met een nieuwe staking wordt gedreigd,
wanneer hun ontslageu kameraden niet zoo
spoedig mogelijk weer iu dienst geuomon
worden.
Groot Bkitan.vie.
Minister Asquith heeft in het Britscho
Lagerhuis modegedeeld dat, naar hij hoopt
de veto- wet den derden April in derdo
lezing behandeld zal worden. Het schijnt
dus wel uitgesloten dat de wet vóór Pasohen
in het Lagerhuis erdoor komt on do tjjd
tot Pinksteren zal daar wel mee gemoeid
zijn. Van belang is daarom eeu gerucht,
waarvan Daily News meldiug maakt, als
zou het Huis na Pinkstoren een maand
lang verdaagd worden; dat is dus van 28
Mei tot 27 Juni, of to wel tot na de
kroning. Er zou dus een maand voorbij
gaan tusschcu de aanneming der wet in
het Lagerhuiv en haar behandeling in het
Huis der Lords. Daily Nows acht dit eou
allerongelukkigst plan: de Tories vertrou
wen er vast op, dat zij in dien tijd door
een of andure intrige de regcering tot een
schikking zullen kunnen dwingen. Boven
dien zal die rust de vrieuden der regcering
ontmoedigen en de obstructie doen ver
dubbelen. De situatie vraagt om spoed,
niet om het verleonen van tijd aan de
Toiies
Amerika.
liet departement van oorlog heeft aan
allo werfdepots in het land bevel gezonden
tot aanwerving van 6 i 7UU0 recruten,
touucdo de regimenten, die in Texas en
Californie gemobiliseerd zjjn, op vuile
sterkte te kunnen brengen.
Als roden voor dien maatregel wordt
opgegeven, dat niet alleen in do jougste
maanden reeds gebrek aan recruten bij de
infanterie was, maar dat ook nog binnen
kort de diensttgd van een groot aantal
soldaten afloopt.
Tweede kamer.
In de Kamer werdan gisteren de beraad
slagingen over de Arbeidswet voortgezet.
Er waren niet minder dan 15 amendementen.
Het belangrijkste was dat van den heer
Aalberse dat een feitelijk verbod van
arbeid voor de gehuwde vrouw inhield.
Het werd door den voorsteller en door
zjjn mede-voorsteller en partijgenoot Pas-
8toor6 verdedigd in 't belang van het ge
zinsleven, bestreden echter door de heeren
Schaper en Lobman beuevens door den
heer Januink eu den Minister. De afge
vaardigde van Appingedam wees er op
dat verbod van fabrieksarbeid voor de
gehuwde vrouw zou leiden tot de veel
ergere huisindustrie. Voorts zou het con
cubinaat allicht in de hand worden gewei kt.
Eu (eindelijk merkte de heer Schaper op,
dat hot toch wel wat bar is, om door een
heel stuk vrouwenarbeid eeu legistratieve
streep te halen zoo lang de vrouw geen
kiesreoht heeft en zelve dus niet mee kan
spreken over dit vrouwenbelang, Bovor-
dering van goede kinderzorg kou, zoo
meende die afgevaardigde, beter geschie
den door oprichting van kindorbewaar-
plaatsen en voorts door verhooging van
het loon dor mannen waardoor de vrouwen
minder uit het gezin zouden worden ge
dreven.
Eu minister T a 1 m a voegde aan deze
practisohe bedenkingen nog toe, dat aan
neming van het amendement den doodsteek
zou geven aan de veenderijen die nu onder
do wet zijn gebracht en waar men den veel
voorkomenden arbeid van gehuwde vrou
wen niet kan missen.
Als antwoord daarop dionden do heeren
De Monté Ver Loren c.s. echter een
amendement in om dan de vecudorgen
bniten het verbod te laten.
De heer Lobman bestreed hot amen
dement meer op principieelen grond. Of do
arbeid van een gehuwde vrouw hel goziu
schaadt of niet, moeten, zoo betoogde de
afgevaardigde van Goes, man eu vrouw
zelve beoordeelen. Dat kan de wetgever
niet. Iets waarmee do Minister scheen in
te stemmen, daar ook hij immers botoogdc
dat man en vrouw, door hun huwelijk,
verantwoordelijkheid tegenover hun kin
deren op zich hobben genomen. Daarom
waren beiden dan ook van oordcel dat
het niet aanging, do gezinnen maar te
verwijzen, zooals do heer Albersc in zijn
zolotisme nota bcue had gedaan, naar de
liefdadigheid die bovendien niet bij-
machte zou zijn om altijd te helpen.
Het was wol zeer opmerkolgk zegt de
overzichtschrgver in het Handelsblad, dat
men in dit verzet tegen een Roomsch
voorstel tot bcvörtlcring van Staatsgezins-
zorg, een christelijk historisch man met
eeu sociaal-democraat zag sameDgaan.
Antithese zoek! Zelfs bezigde de heer
Lobman cni typisch argument. Waarom
wol het arbcidsvcrbod aan fabrieksvrouwen
en geen maatregelen tegen vrouwen uit
de groote wereld die haar kinderou ver-
waailoozcn?
Maar zouden, dus vraagt dezelfde over
zichtschrgver, alle bijbedoelingen bij de
heeren Aalberse en Passtoors wol hebbeu
ontbroken? Zouden zij hunnerzijds niet
ook dérirom de vrouw iu huis willen
houden omdat do huisvrouw beter materiaal
voor de Roomsche Kerk is dan de fabrieks
vrouw
De vraag ligt, dunkt ons, voor Jc haud.
En het antwoord ook.
Het amendeinent-Aaiberso weid verwor
pen met 39 tegen 30 stemmen, links tegen
rechts, terwijl met de linkerzijde tegen
stemden: de chriBtolijk-historisohen Van
Wassenaar, Snoeck Henkcmans, Aan Dedem,
Yan Veen en Lohman, de anti-revolution-
nair Yan de Velde en de katholieken
Loeft', Van Basse van Ysselt en De Ram.
Een amendement van den heer Schaper,
om dc mogelijkheid van oen lO'yurigen
dag mits in een 58-urige week te
doen vervallen, word verworpen met 41
tegen 28 stemmen, rechts tegen links, raat
afwijking aileen van de vrij-liberalen
Tydeman en Van Forecst en den Unie-
liberaal Jannink.
Aangenomen werd echter, met 42 tegen
20 stemmen, eeu amendement-De Wijker-
slooth, waarbij de uiaximum-arbeidsweek
in elk goal op 58 uur werd gesteld, dus
met behoud van den 10-urigen maxiinum-
arbeidsdag (altijd alleeen voor vrouwen en
kinderen natuurlijk).
Aangenomen werd ook een amendement-
Schaper om don nachtarbeid van jongens
in glasblazorijen te verbieden.
Vrouwenkiesrecht.
Op de vierde algemeone vergadering
van den Nederlandschen Bond voor Vrou
wenkiesrecht, te houden op Zondag 7 Mei
to Breda, komt o.a. aan de orde een motie
van het hoofdbestuur.
Do algemeene vergadering, overwegende,
dat gebleken is, dat artikel 5 der statuten,
luidende: de bond als zoodanig mengt zich
nimmer in eenige politieke actie; allo leden,
zoowel bestuurders als gewone ledcu, zijn
persoonlijk geheel vi ij te propagceren
voor eene politieke partij" tot verschillende
opvattingen omtrent de grenzen der politieke
actie kan leiden,
wenscheude die geschillon tot oplossing
te brengen door eene duidelijke uitspraak
dienaangaande,
spreekt als hare meening uit dat dit
artikel verbiedt elk udrussecren aan de
bevoegdo macht botroft'endo welk onder
werp ook, en elke formuleering van be
paalde wenschen betreffende eenig onder
werp van maa'.6ohappelijk belang, uitgaando
van don boud, zijne afdeelingeu of be
sturen (hoofdbestuur zoowel als afdoelings-
besturen).
Vrij spoorwegvervoer voor
Kamerleden.
De Haagsche correspondent van de Tel.
meldt:
Men weet, wat or in en buiten do Tweede
Kamer te doen is geweest over het aan
nemen van vrijkaarten door Kamerleden,
van spoorwegmaatschappijen.
Meer dan eens is er door leden op
aangedrongon. dat de regeering trachten
zou, vrij vervoer voor afgevaardigden te
verkrijgen. Nu deze echter bleef weigeren,
daartoe mede te werken, hebben onlungs
ceuigo Kamerleden zelf gouache tot een
collectief verzoek aan de spoorwegmaat
schappijen te komen. Eeu vrij groot aan
tal leden uit vorschillende fracties hoeft
een desbetreffend verzoek geteekend, maar
het aantal bleef toch beneden de ver
wachting, en omdat velen hun medewer
king weigerden, is de zaak verder blgvon
rusten. Er zal dus nu wol niets meer van
komeD.
Wij kunnen hier echter op grond van
betrouwbare gegevens aan toevoegen, dat
de kwestie van het vrij vervoer ook be
handeld is in do etaatscommissio voor de
grondwetsherziening,doch dat deze gemeeud
heeft aan eeu verhoogiug van het tracte-
meut der Kamerleden de voorkeur te moe
ten geven.
Oranjevrreeniging.
Gisterenavond hield de Oranjcvereeniging
eea algemeoue ledenvergadering in café
Otte, onder voorzitterschap van den heer
C, W. F. Keyckers. Na opening der ver
gadering leest de secretaris de notulen
van 24 November 1910, die worden goed
gekeurd.
Do voorzitter deelt mede, dat tot com
missarissen zijn herbenoemd de heeren P.
\V. Trost, W. G. Klomp en J. Stcenhoff
en benoemd do heeren J. G. Groote
Balderhaar ten Veldo Jr. eu G. Willemse.
Aan de orde is hierna de bespreking
van de a.s. feestelijkheden.
Het bestuur stelt voor deu jaardag vau
H K. H. Prinses Juliana te vieren met
een kinderfeest voor de kinderen van loden.
Aangezien 30 April'op Zondag valt, zal
dit feest Maandag 1 Mei worden gehoudeu.