DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 103.
WOENSDAG 3 MEI 1911.
8e JAARGANG.
Ter leering.
BUITENLAND.
MLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. IK J. vau Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. 15.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f 1.40. Alzonderlijke nummers 10.05.
Itureau: KJLKISfK Uiiti 6. Telel. Int ere. 1S3.
Prijs tier Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels 1 0.40. Voor iederen regel moer 10.08.
Huilen het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing vau advert, en reel, van buiten bet kantor. Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd hel Alg. Binnen- en Buitenlandsch Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76- 7ö Amsterdam
Men kan protestant zijn en het toch
bejammeren, dat soms de r. k. Eombode
niet door protestanten in 't algomeen en
door de Amersfoortsche vrijzinnigen in 't
bijzoudor wordt gelezen. Zij zouden met
sommige artikelen hun voordeel kunnen
doen. Zoo bijvoorbeeld mot het onder
staande, dat do Eembode schreef naar aan
leiding van het volgend berichtje uit het
Centrum:
.Men deelt aan het Am. Dagblad medo,
dat alhier in voorbereiding is, een Tweede
Roomsch Katholieke Kiesvereeniging van
vooruitstrevende richting, dio den naam zal
dragen „Het Katholieke Volk".
.Een eerste vergadering moet roeds ge
houden zijn en een Iwesde voor de defini
tieve oprichting kan nog deze maand
verwacht worden".
Naar aanleiding van dit berichtje dan,
schreef de Eembode: (de spatieeringen zijn
van ons)
De uitslag van dit werk zagen we
evonwel met groote gerustheid te ge-
moet, maar toch meeneu wij met nadruk
op een zeer groot misverstand te moeten
wijzen, hetwelk in dit bericht verscholen
ligt. Een katholieke vereen i-
ging oprichten om een be
staande katholieke veree-
niging tegen te werken is
eenvoudig onzin. Zoo'n vereeni-
ging zou lijnrecht iudruischen tegen het
katholiek beginsel, dat eenheid onder
ling op den voorgronp stelt. Dat in
elke vereeniging verschil van meening
kan voorkomen omtrent punten van
ondergeschikt belang het hoofddoel
moet steeds onaangetast blijven is
zeer natuurlijk, maar dan dient ook na
behoorlijke bespreking en na stem
ming daarover gehouden, de minderhoid
er zich bjj neer te leggen, zooals ge
woonlijk ook geschiedt. Nu gebeurt het
echter helaaB, wel eens, dat er personen
gevonden worden, die in hun verlangens
teleur gesteld worden, toch hun zin
willen hebben, en dan in hun bekrom
pen inzicht zóó ver gaan, dat zij open
lijk tegen do vereeniging in verzet
komen en ook anderen daartoe trachten
over te halen. Maar deze katholieke
personen kunnen dan alleen slechts een
club ol groep van opposanten vormen
tegenover een katholieke vereeniging,
maar nooit of te nimmer een katholieke
vereeuiging stichten. Door dit te ver
onderstellen, ontstaat een groot mis
verstand.
Derhalve kon van het oprichten eener
tweede Roomsch Katholieke Kiesver
eeniging nimmer sprake zjjn.
Maar ook staat bij ons vast, dat geen
enkel Katholiek met gezond verstand
begaafd, zóó onnoozel wezen zal van
een dergelijke onderneming, als het
Am. Dagblad geliefde te noemen, cenig
succes te verwachten. En even
stellig z ij n w ij ervan over
tuigd, dat de Katholieken te
dezer plaatse niet zoo
karakterloos zullon zijn om
to pogen tweedracht te
zaaien in de Katholieko
Part ij ten gerieve van onze
politieke tegenstanders. De
voorbeeldige, eendrachtige samenwer
king der Katholieken, welke zich hier
bij verkiezingen steeds zoo schitterend
openbaart, spreekt ons daar voldoende
borg voor".
Als men nu in aanmerking neimt, dat
het juist do Roomsch Katholieken waren,
dio bij do laatstgehouden verkiezing voor
den Gemeenteraad getracht hebben twee
dracht te brengen iu liet Kiezerscorps der
vrijzinnigen, door terstond een vrijzinnig
candidaat te stellen, dan behoeft men uict
te vragen hoe groote mate van scherp
zinnigheid zij den vrijzinnigen toekennen
iu vorkieziugszaken.
In elk geval is, wat de Eembode thaus
heeft geschreven zeer de overweging waard,
ook voor vrijzinnigen, want
Wie niet uit alles leeron wil,
Wil iu 't geheel niet loeren.
Marokko en de Wereldvrede.
Duitschland heeft thans officieus uitge
laten hoe het deukt over hot optreden van
Frankrgk in Marokko. Wat de Nordd.
daarvan zegt, komt op het volgende neer:
„wij hebben niets in te bteogen tegen het
geen gij tot dusver gedaau hebt, maar ga
niet te ver, houdt u strikt aan onze af
spraken, want anders zouden wij onze
tegemoetkomende houding laten varen".
De vrees derhalve dat door dit optreden
van Frankrijk de Marokkaanscho quaestie,
die eenmaal Europa tot vlak b(j den oorlog
bracht, maar die door de overeenkomst van
Algeciras en het Fransch-Duitsche verdrag
van 1909 tot oplossing word gebracht, op
nieuw vau belang zou kunnen worden voor
de groote Europeesche politiek, die vrees
heeft zich voorloopig nog niet bowaarheid.
Duitschland blijft bij zijn houding volharden,
dat het Frankrijk de handen vrijlaat in
Marokko, zoolang het de verdragen maar
niet schendt. De expeditie naar Fez acht
Duitschland niet zulk een schennis. Muar
laat Frankrijk er voor waken dat het niet
verder ga dan zijn bevoegdheden volgens
die overeenkomsten strekken. M. a, w, laat
het niet trachten Fez blijvend te houden
zooals het met Oedsjda en Casablanca
gedaan heeft en daardoor een soort van
protectoraat over Marokko te verkrijgen;
want dat zou strijdig zijn met de overeen
komst van Algeciras waarbij immers de
Marokkaanscho Sultan wordt erkend als
onafhankelijk souverein en zoodra Frank
rijk die overeenkomst mocht schenden,
komen ook de verplichtingen te vervallen
die de andere mogendheden lees Duitsch
land daarbij jegens Frankrijk op zich
namen, m. a. w. zal Duitschland vrij zijn
om de hand die het van Marokko heeft
afgetrokken, opnieuw daarnaar uit te strek
ken. Zoo zou inderdaad de Marokkaansche
quaestie als vraagstuk van Europeesche
politiek kunnen herleven. De vraag is nu
maar of Frankrgk in staat zal zijn, niet
verder te gaan, en of do omstandigheden
het niet zullen verplichten, in Fez te blijven,
wanneer het er eenmaal is. Overigens wordt
bij alle beschouwingen over de haudelwijzo
der Franschen in Marokko wel een weinig
uit het oog verloren dat het geen Frausche
troepen zijn die Fez gaan ontzetten, maar
Marokkaansche, al staan zij dan onder be
vel van Fransche officieren eti kader en
worden zij vergezeld door Fransche kanon
nen. Eon volledige expeditie van Frankrijk
naar Foz is het nog niet.
Belgie.
Volgens de laatste berichten, door de
Belgische legatie te Londen uitgegeven,
is de Koningin der Belgou woder geheeel
hersteld.
Iu den namiddag maakte Koningin Elisa
beth een rijtoer door do stad en binnen
enkele dagen hoopt zij naar Brussel te
kunnen tcrugkeerco.
Dr. Loboeuf, die uit Brussel ontboden
was, is weder teruggekeerd.
Frankrijk.
Reuter meldde gisteren reeds met een
enkel woerd dat het den len Mei te
Parijs nogal woelig is toegegaan. De
morgeu verliep eerst kalm.
Iu de Bourse du Travail was een meeting
belegd, waar tal van sprekers protesteerden
tegen het verbod om te manifestoeren.
Bij het uiteengaan trachtten do vrij tal
rijke aanwezigen toch een stoet te vormen
onder hot zingeu van de Iuternationale,
maar de politie elaagdo er in dit te
verhinderen.
Op do meetine was nog een motie
aangenomen, waarbij de invrijheidstelling
werd gevraagd van allo personen, die
wegens delicten in zako syndicale actie
zoowel iu woord als in geschrift, gevangen
zaten.
Voorts weid in dio motie geprotesteerd
tegon het feit, dat de Regeeriug aan de
soldaten politicdiensten heeft opgedragen,
terwijl verklaard werd, dat de wet op de
ouderdomspensioenen zou worden geboycot.
Op straat werden na afloop der meeting
tien personen, die zich tegen de politie
verzetten, ingerekend.
Tegen twaalven kwamen de agenten en
do troepon, belast met do verhindering
van de 1 Mei betooging op de Place de
la Concorde, daar aan. Alle circulatie wei d
verboden en alleen de groote Chaussée
naar de Champs Elysées bleef vrij.
Ongevoer te halftwee kwamen de eerste
betoogers in kleine groepjes opdagen,
maar onmiddeUjk joeg de politie alle
verzamelingen van publiek uileen.
Een half uur later trokken de beloogers
van alle zijden op, naar do Place de la
Concorde, maar door de uitgebreide
voorzorgsmaatregelen konden zij zich daar
uiet vereeuigen.
Zij verzamelden zich toen in de Champs
Elysées, tusschen de Aveuue van dien
naam en de Cours de la Reine. Telkens
drevon de politieagenten hen terug maar
even spoedig vereonigden zij zich weder.
Toen dus de politie ouuiachtig bleek,
werden de kurassiers gerequireerd.
In galop voerdon dezen con charge uit
op het plein en in do Champs Elysées,
waai bij verschillende betoogers omver
gcredeu werden.
Te halfdrie klonk een revolverschot uit
de menigte. De betooger, die dit schot had
gelost werd onmiddellijk gearresteerd.
Tallooze arrestaties hadden voortdureud
plaats.
Daar de menigte voortdurend aangroeide
en van haar vijandige houding blijk gaf
door het zingen van de Internationale en
het uitjouwen der troepen, werd meer dan
eens de charge herhaald.
In het gedrang kreeg een politieinspec-
teur een messteek in den rug. De wond
bleek niet ernstig, want te voet kon de
gewonde zich naar een post van het Roode
Kruis begeven, om zich te laten verbinden.
Verder 6eint Reuter nog:
Na afloop van een door de C. G. T.in
een manége aan de Rue St. Jul belegde
anti-militaristische meeting, k.vam het tot
vechtpartijen.
Twee onder-brigadiers en negen politie
agenten werden gewond of gekneusd; tal
van betoogers werden oveneens gewond.
Op de Boulevard Henri IV werd eveneens
gevochten met de betoogers.
Twee agenten op rijwielen ontvingen
messtekenen een hunner werd in hopoloozen
toestand naar een ziekenhuis vervoerd.
Bij een gevecht in de Rue St. Paul
werden personen gearresteerd.
In het geheel hadden 81 arestaties
plaats.
Wat den 1 Meidag buiten Parijs aangaat,
wordt gemeld, dat het vooral te St.
Eticnne nog al ornstig moet zijn toegegaan.
Do politie zag zich meer datt eens
gonoodzaakt er met do blanke sabol op in
te slaan. In de havensteden hooft de 1
Meidag ditmaal een kalmer verloop gehad
dan andere jaren. Het aantal arbeiders, die
mot op het werk verschenen waren, liop
zeer uiteen, terwijl bv. in Toulon op de
6500 wcrfarbeidcis, slecht 250 man ont
braken, is op de werf te Rochefort een
derde der aibciders weggebleven.
Groot- Britannie.
De Houndsditch zaak waarbij in de
maand December drie agonton werden ge
dood, is Maandag in zijn lantste phase ge
treden met den aanvang vau het proces
tegen vier Russen, w. o. één vrouw. Do
namen dor beschuldigden zijn Jacob Peters,
Zurka Dubof, John Rosen en Nina Vas-
silleva.
De Princess Royal, de nieuwe En-
gelsche Dreadnought die Zaterdag van
stapel liep, kost, zoudor de bewapening,
1,912,166 pond sterling, of te wel bijua
23 millioen gulden! Daarbij komen dan
nog enkele millioencn voor de kanonnen.
De schepen der Eogclsche marine kosten
iu 189S nog slechts 800,000 pond; in een
groote tien jaar is de prijs van een schip
dus mot een millioen pond vermoorderd?
China.
De oproerige beweging in China schijnt
nogal ernstig te zijn. Een telegram aan
de New York Herald uit Kanton meldt:
„Do poorten der stad zijn gesloten, do
tclogruphische verbinding mot dn buitcn-
woreld is afgesneden, de onderkoning is
gevlucht in het admiraliteitsgebouw on
wordt daar door de opstandelingen belegerd.
Dezen werden echter mecrmalon terugge
slagen en achttien van hun leiders werden
gevangen genomen. De straten zijn vol
opgewonden lieden, niettegenstaande het
bevel der overheid om naar huis te gaan.
Tal van huizon zijn in brand gestoken
en geheel afgebrand. De troepon kenden
bij het blusschingswerk niet medehelpcn,
omdat zij hot veel te druk hadden met
het bewaren der orde. De opstandelingen
worden straat in straat uit door troepen
vervolgd eu dezen zijn onverbiddelijk:
troffeu zij iemand aan met de wapeueu
iu de hand, dau wordt hij terstond onthoofd".
Aldus de Herald. Vau anderen kant
komen berichten dat ook buiten Kauton
de opstand zich uitbreidt. Groote troepen
revolutionnaireu marcheeron uit het bin
nenland naar Kanton, om zich met do
oproerlingen te vereenigen en de dynastio
ten val te brengen. Om Kanton is een
ontzagwekkende menigte geschaard, die
