DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 112. ZATERDAG 13 MEI 1911. 8e JAARGANG. Openbare Leeszaal. BUITENLAND. Omtrent ons dagelijksch brood. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur: Mr. J. van Schaardenburg. iü Bureau: UI.EINF. II vAfJ 6. Telef. Interc. 183. Abonnementsprijs Per jaar1 -l-Franco per post id. 15.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post id. f 1.40. Alzonderlijke nummers 1 0.05. Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regole f 0.40. Voor iederen regel moer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort per regel 10.10. (By abonnement belangryko korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- on Buitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76*78 Amsterdam Machtig groeit aan de drang naar ontwikkeling en beschaving, de begeerte om te weten eu te leeren. De ontzaglijke uitbreiding van 't ter rein der wetenschap, de ontwaking van de belangstelling voor maatschappelijke eu politieke vraagstukken, de behoefte aan ontspanning in deze tijden van zenuwachtige gejaagdheid, hebben de Openbare Leeszaal gemaakt tot 'n eisch des tijds. Groot is de vraag naar lectuur, grooter nog 't aanbod. Slechts voor de met aardsche goederen zeer rijk gezegende is 't nog mogelijk zich desnoods alles aan te schaffen, waar de belangstelling naar uitgaat. Zij, die over 'n meer bescheiden beurs beschikken, zullen zich menige beperking moeten getroosten en vaak gedwongen zijn hun begeerte naar kennis onbevredigd te laten. Maar voor de minst-gegoeden en zij vormen 't grootste contingent is de boeken markt vrijwel geheel ontoegankelijk. Deze 1 eide laatste groepen, meer dan 85% van de bevolking, hebben 't grootste belang bij 't tot stand komen van Openbare Leeszalen. Immers 't is hun niet mogelijk boeken te hoopen en zich op tijdschriften te abonneeren, maar toch willen ook zij hun konnis ver meerderen, willen ook zij vooruit in de maatschappij door voortzetting van 't geen zij op school geleerd hebben, door verruiming van hunnen blik, door be schavende, vormende, ontwikkelende lectuur. 't Zal menigmaaal voorkomen, dat iemand van goede geestesgaven maar zonder voldoende finantieele middelen om universitaire studiën te bekostigen of door andere omstandigheden aan de plaats zijner inwoning gebonden, ver hinderd wordt zich te ontwikkelen of zich in eenig vak in te werken, omdat de noodige leerboeken en studiewerken hem ontbreken. De Openbare Leeszaal zal voor hem 'n uitkomst zijn! Hoe vaak is 't voor ons noodzakelijk over eenig onderwerp de een of andere verhandeling of artikelen na te slaan in tijdschriften, waarop wij niet ge abonneerd zijn ol die niet onder ons bereik liggen. De Openbare Leeszaal zal ons te hulp komen 1 Gaarne te willen lezen is 'n goede eigenschap, maar menige onoordeel kundige zal daardoor verleid worden z'n spaarpenningen uit te geven voor minderwaardige, misschien zelts gevaar lijke lectuur. De Openbare Leeszaal, waar rijp en groen met zorg geschift wordt, zal den- zulken 'n onschatbaien dienst bewijzen. We zien 't dagelijks gebeuren, hoe jonge mannen, uithuizig van aard of vreemdeling in de stad, waar hun plicht hen roept, meegesleept door kameraden of uit verveling ten gevolge van 't gemis van 'n gezellige, rustige omgeving, den weg leeren vinden naar de kroeg. 't Is alweer de openbare Leeszaal, die dit gevaar weet te keeren en betere ontspanning biedt. En zoo zouden wij nog tal van voor beelden kunnen stellen, die 't nut, neen de noodzakelijkheid van Openbare Lees zalen aautoonen, maar wij gelooven, dat verdere opsomming geheel overbo dig zal zijn, daar er onder de welden- kenden niet een gevonden zal worden, die de Openbare Leeszaal niet met de grootste ingenomenheid zal begroeten of haar z'n krachtigsten steun zal weigeren. Slechts zij, die bij 't domhouden der menigte 'n treurig belang hebben of door eenzijdige voorlichting den men- schelijken geest hopen te kunnen knech ten, zullen met spijt de Openbare Lees zalen zien verrijzen. Samenvattende zouden wij 't doel van de Openbare Leeszalen aldus kunnen omschrijven: 't aan een ieder gratis verschaffen van die hulpmiddelen, die hij tot zelfontwikkeling en aangename, tevens nuttige verpozing verlangt, hulp middelen ter uitbreiding en verdege- lijking van vakkeunis, ter opwekking van belangstelling iu maatschappelijke en po'itieke vraagstukken en ter voort bouwing op de bijgebleven resten der schoolkennis. Openbare Leeszalen zijn van algemeen nut maar ook van nationaal belang, omdat zij voor hen, die vooruit willen in de maatschappij, gelegenheid bieden hun kennen en kunnen te vermeerdereu en aldus de materieele welvaart in hooge mate bevorderen. Ook de Nederlandsche Regeeriug heeft blijk gegeven hiervan overtuigd te zijn. Na advies ingewonnen te hebbeD bij 't bestuur der „Vereeniging voor Openbare Leeszalen in Nederland", heeft zij op de Staatsbegrooting voor 1911 'n som van f 11,000 uitgetrokken tot steun van de Openbare Leeszalen te Alkmaar, Dordrecht, 's öravenhage, Hilversum, Leeuwarden, Leiden, Sneek, Utrecht en Zutfen. Wel hebben de lichtschuwe vrienden der volksverdomming nog 'n uiterste poging gewaagd deze post, die de door hen niet zonder reden zoo zeer gevreesde volksverlichting in de hand moet werken af te stemmen maar de kloeke houding van de christelijk histo- rischen heeft deu snooden toeleg ver ijdeld. Duitschland. Do Rijksdagconimissie belast met het onderzoek betreffende het grondwetsontwerp voor Elzas-Lotharingeo, beeft dit ontwerp met 13 tegeu 12 stemmen verworpen. De commissie werd voorgezeten dooi prins Schönaich Karolath, Het compromisvoorstel in zake de samen stelling van een Eer6te Kamer, werd met een meerderheid van 1G stemmen aange nomen. Daarentegen staakten do stemmen (11 tegon 11) bij de stemming over de Het is moeilijk ora een artikel te noemen hetgeen van grooter waarde is voor de voeding van den mensch dan brood. Er is geen voe dingsmiddel, dat meer algemeen wordt gebrnikt en grooter deel nitmaakt van uw dië-et. Omdat brood zoo'n belangrijke rol in nwe voeding speelt, is het duidelijk, dat het van den grootsten invloed is op uw gezondheid. Zonder te overdrijven, kan men zeggen, dat.de gezond heid rechtstreeks afhankelijk is van de kwali teit van het brood, dat men eet. Het is dus van het grootste bélang om brood te eten van de beste hoedanigheid. Van dit standpuut uitgaande, is het doel onzer inrichting om brood te ver schaffen, dat aan de hoogste eischen voldoet, die men aan dit voedingsmiddel kan stellen, zooals hierna wordt verklaard: In de eerste plaats is het noodig om de tarwe en de rogge te ontdoen van vreemde en schadelijke bijge wassen, steentjes, enz., vooral voor ougebuild brood, waarvoor echter voor andere inrichtin gen het graan niet of alleen door een harpzifc wordt gereinigd, die alleen de grofste onreinheden verwijdert. In onze inrichting zijn daarentegen vele moderne graaureiniging- machines welke als volgt automatisch werken. In een zift- en zuigmachine worden eerst de grootere en daarna de kleinere vreemde hestanddeelen uitgezift, terwijl tijdens het vallen in en het verlaten van die machine door een sterken exhauster, de soortelijk lichtere bestanddeelen worden weggezogen, waarna het graan in een raspmachine valt, die de basten afraspt en dat afraspel door een sterken exhauster er uit zuigt. Vervolgens wordt de tarwe door een tweevoudigeu verdeelcylinder gescheiden in kleine tarwe en in groote tarwe, terwijl de nog grootere erwten en boonen tot het einde van dien cyliuder rollen en afzonderlijk in een zak vallen, endertusschen de kleine tarwe door zaadtrieurs gaat welke do zaden er uit werpen, en de groote taiwe door gerst- en havertrieurs wordt bewogen, die deze groote tarwe nit de gerst on haver werpen, welke groote tarwe door een koker rolt bij de vau zaden ontdane kleine tarwe, waarna «leze weder vereenigdo tarwe valt in eene waschmaehine tegen een onder sterken druk uit eeu hoog'gelegen dicht waterreser voir opgestuwde waterstroom, welke het graan terug werpt in een bassin, doch steentjes, door hnn meerder soortelijk gewicht, door zich laat zakken, die zich in eeu trechter verzamelen en daaronder nu en dan door eeu klep op een zift worden geloosd. Onderwijl zakt de tarwe in het bassin on vloeit in eeu stel van twee droogtrommels welke met centrifugale kracht door middel van snel ronddraaiende armen, het graan tegen de van gaatjes voorziene wanden werpen, waardoor het water met afgeschuurde buitenste tarwebastjes vliegt. In het bassin zijn iutusschen vele strootjes, door insecten uitgegeten graankorrels, enz., boven komen drijven, die door eene opening er uit vloeien en op een zift iu een bak blijven liggen. Vervolgens komt de tarwe of dejiogge iu een der 6 silo voorraadruimten om maalklaar te verharden, waaruit het door 1 tot en met 6 schuiven, al naar de beste verhouding wordt verkregen, tegelijk met het zelfde soort graau, doch van andere noodige eigenschappen, nit 1 of meer der andere silo-voorruiraten. komt in een vermengcylinder, welke de vermengde tarwe of rogge uitlaat naar eene schuier- en zuigmachine met 3 schuier étages van borstels, welke er alle door de droogtrommels aan ge wreven bastvezels afschuieren, terwijl een sterke exhauster die bastvezels er uitzuigt, waar na het graan eindelijk door eene machine met een sterke magneet gaat, die eventueole ijzer- deelen vasthoudt, wolke door een schrapper naar een niet magnetisch gedeelte worden geschoven 6D van daar in een alzonderlijke bakje vallen. Hierna wordt de tarwe of de rogge door eene automatisch werkende weegmachine gewogen die tevens het door haar gewogen gewicht optelt en aldus na elke weging door cijfers aanwijst. Thans is het graan gereed om te worden vermalen, hetgeen geleidelijk ge schied door 4 stellen van goriffelde stalen walsen, om 't tot de juiste fijnte te kunnen verkrijgen, daar, bij voorbeeld, bij ongebuild brood, te grove zemels de darm beweging te veel versnellen en te fijne zemels tot verstop ping aanleiding kunnen geven. Tevens wordt daardoor vermeden, dat alslijpsel van maal- steonen onze zoo doelmatig gereinigde tarwe of rogge weder verontreinigt. Al deze machines werken geheel van zelf, evenals tussehen hen het transport van dit graan, verticaal door elevatoren, horizontaal door transportschroeven. en hellend door kokers. Zelfs het meel wordt door eene machine opgezakt en nauwkeurig tot een bepaald gewicht afgewogen, terwijl zij tijdens haar wegen, een anderen zuk vult. Slechts één werkman houdt toezicht, alleen voor het juist gesteld zijn van de geheele inrichting, zonder de tarwe of do rogge aan te raken, en bodient dan tevens een dor stoomketels en stoommachines, welk economisch bedrijf zeer veel medewerkt tot onze billijke prijzen. Al het in onze inrichting verwerkte water welt op uit onze diepe Artesische pijpwellen in een ondergrondsch reservoir en wordt van daaruit gepompt door een dubbel werkende zuig- en perswaterpomp, een eu ander zooals door de moderne waterleiding-maatschappijen het water wordt verkregen en geleverd. De bereiding van het meel tot brood gesehiedt in onze inrichting volgens een verbeterd systeem, hetwelk berust op een groot aaLtal door ons systematisch verrichte vergelijkende proefne mingen. Door deze bereiding komen de voedende bestanddeelen, welke in het meel opgeborgen liggen, zoo goed als geheel vrij en rnakon dit brood gemakkelijker verteerbaar en dus opneembaar voor het bloed, waardoor 't een krachtiger voedsel is, en speciaal voor hen die aan de maag lijden, een heilzaam levensmiddel raag worden genoemd, daar dit breod, als ware het reeds gedeeltelijk verteerd, róor het de maag heeft bereikt. Dit brood is tevens fijn van smaak en heeft oen aangenamon geur, hetgeen de eetlust bevordert en het daarom in het bijzonder tot een uitstekend vcedsel maakt voor kinderen, welke nog in den groei zijn. De vermenging "an het deeg geschiedt door machines in stalen kuipen, in elk waarvan een stalen arm inot klauw het deeg vermengt en kneedt zooals met de hand, doch veel beteren zindelijker dau door vermoeiend handwerk kan geschieden. In onze moderne ovous me' door dringen dor hitte, wordt ons brood rneer doorgebakken, tengevolge waarvan het zijn moeilijk verteerbare kleverigheid geheel ver liest, waardoor het bezwaar tegen versch brood is opgeheven, en ons brood tevens zeer smakelijke eroquante korsten krijgt. Daar wij geregeld de beste grondstoffen verwerken, is 't, na kennisneming van het voorgaande, duidelijk, dat de zaivere en oehtc nootzoote tarwesmaak en roggesmaak onzer grooto ver scheidenheid van soorten brood, door geen inder fabrikaat wordt geëvenaard. Onze geheele inrichting kan in werking worden bezichtigd, welke bezoeken ous zeer aangenaam zulleu zijn. Telkens in Februari wordt het tOpCt. dividend van het voor ons brood, beschuit en koek in het vorige kalenderjaai betaalde bedrag, uitgekeerd; voor eene juiste opmaking dezer bedragen der vele duizenden dividend boekjes, is zulks niet eerder mogelijk. Ons dividend vormt een jaarlijksehe spaarpot voor het huishouden en is geene denkbeeldige, doch eeno werkelijke besparing, omdat onze artike- kelen voor hunne prijzen supérieur en daarom zeer billijk zijn. Bedragen tot ongeveer f30.— werden als' dividend per gezin door ons uitgekeerd. Eventueele aanmerkingou ou verzoeken om nadere inlichtingen zullen mot de meeste zorg worden behandeld en gelieve men te richten aan de afdeeling „Broodfabriek* van Meursing's Machinale Fabr! *ken va* Gebak, Amersfoort. (Adv1(j

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1