DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 114. DINSDAG 16 MEI 1911. 8e JAARGANG. Openbare Leeszaal. n. BUITENLAND. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur: Mr. J. van Schaardenburg. Abonnementsprijs: Per jaar4-—Franc0 Pel post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.—Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. Rureau: KI. KI IVF Telef. Interc. 18». Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedercn regel meer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij abonnement belaugrijko korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Aig. Binnen-en Buiteulandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 74*78 Amsterdam 'n School voor volwassenen, waaraan men nooit kan ontgroeien en waarvan nog niemand alle klassen doorloopen heeft, 'n vakschool voor alle denkbare vakken, elk gebied van menschelijk denken en menschelijk werk vertegen woordigend, zoowel den werkman als den geleerde biedend, wat hij noodig heeft kan, neen moet de Openbare Leeszaal Volksleeszaal heeten. Niet in dien zin, dat zij uitsluitend voor den arbeidenden stand bestemd zou zijn, maar Volksleeszaal in den.ruimsten zin des woords: leeszaal waar iedereeu z'n gading vindt aan boeken en bro chures, dag- of weekbladen en tijd schriften, uitspanningslecluur en studie- of raadpleegwerken. De Volksleeszaal in den engeren zin van 't woord trekt 'n ander lezerscorps dan de Openbare Leeszaal en is minder veelzijdig ingericht, omdat zij niet voor meerontwikkelden bestemd is. De oude volksbibliotheken, al of niet met leeszaal, zijn niet opgericht met 't voornemen om instellingen te scheppen ten dienste van allen. Uit opzet, onderhoud en beheer blijkt de bedoeling om lectuur te brengen in den kring der onbemiddelden en minder ontwikkelden. Met de belangen van hen, aan wier toewijding en steun de totstandkoming vaak te danken is, houdt de volksbibliotheek heel weinig rekening. De volksbibliotheek of leeszaal kan dus niet gelden als factor voor 't geestelijk leven der meer ontwikkelden. Gaarne erkennen wij 't groote nut er van maar geven toch verre de voorkeur aan de Openbare Leeszaal, dien aan allen alles biedt, wat zij redelijkerwijs kunnen verlangen. Op elk gebied der wetenschap kan zij belangstellenden bevredigen. Bij de aan schaffing van wetenschappelijke werken wordt de voorlichting van deskundigen gevraagd, ten einde over verschillende takken van wetenschap zulke werken te krijgen, die ook voor den auto-didaet genietbaar zijn. Ook ontspanningslectuur mag niet ontbreken; evenwel slechts zulke ont spanningslectuur, die tevens nuttig en leeraam is: in de allereerste plaats geïllustreerde periodieken en letterkun dige tijdschriften. De Openbare Leeszaal wil geen concurrentie aandoen aan particuliere bibliotheken, die in hoofdzaak romanlectuur bevatten. Daarom neme de roman slechts 'n bescheiden plaats in en wordt streng de hand gehouden aan 't vereischte van beslist, litteraire waarde. Bij de keuze van de boeken wqrdt vooropgesteld, dat de Openbare Leeszaal beoogt den smaak van 't publiek te vormen en te ontwikkelen. Sensatie- romans, detective-verhalen, kortom alle prikkel-lectuur staat in den ban. Het bestudeeren van boeken, die groote gedachten bevatten of van edele persoonlijkheden spreken, van strijd voor waarheid en recht, leidt er toe in den geest der lezers daarmee overeen stemmende gedachten en meeningen op te wekken, die op hun beurt edele handelingen moeten uitlokken. Zulke lectuur zal den menschen 'n hooger doel geven voor hun streven hooger dan dat wat bij zelfzucht en zucht naar geld gevonden wordt. De Openbare Leeszaal betracht de uiterste onpartijdigheid en staat boven de politieke en kerkelijke richtingen. Dit wil niet zeggen, dat slechts zooge naamd neutrale bladen ter lezing gelegd worden; 'n bestuur, dat aldus te werk ging, zou blijk geven van volkomen misvasting van doel en wezen der Open bare Leeszaal. De onpartijdigheid blijkt juist dan, wanneer iedereen organen van z'n partij of richting op de lees tafel vinden kan. 'n Inrichting, die slechts lectuur van eenerlei richting aan biedt en stelselmatig alles weert, wat van andere zijde geschreven wordt, be oogt niet volksverlichting maar volks- verblindiug: Men moge z'n eigen partij als de eeuige ware en onfeilbaar be schouwen maar men moet ook bedenken, dat hij die onafgebroken z'n blikken op de zon richt, 't gezichtsvermogen verliest. Om aan haar doel te kunnen beant woorden, is 't dus noodzakelijk, dat de Openbare Leeszaal: le. alle dagen en avonden geopend en voor iedereen toegankelijk is; 2e. kosteloos, dat wil zeggen, zonder verplichte bijdrage, toegankelijk is voor alle standen; 3e. niemand door hare inrichting uitsluit, welke godsdienstige of staat kundige richting hij toegedaan moge zijn; 4e. boeken en geschriften ter lezing in voorraad heeft, betreffende alle tak ken van wetenschap, kunst, politiek, litteratuur euz., enz., en met de grootste zorg en onpartijdigheid samen gebracht. 5e. 'n bestuur heeft, dat zooveel mo gelijk is samengesteld uit vertegenwoor digers van de belangrijkste richtingen. Ook dit laatste vereischte wordt in practijk streng doorgevoerd. In alle de 10 besturen van de in ons land be staande Openbare Leeszalen in de anti- revolutionnaire partij vertegenwoordigd, in 5 daarvan de cbristelijk-historische, in 7 de sociaal democratische en in Leiden, 's Gravenhage en Leeuwarden hebben zelfs roomschen zitting in 't bestuur der Leeszaal. De diefstal in de Omar-Moskee. Nog steeds houdt het gebeurde in de Omar-Moskee to Jeruzalem de gemoedereu in Turkije in bcwogiug. In opdracht van de Regeering zijn drio hoogo Regceriugs- ambtenaren uit Haifa, Tripolis on Aleppo naar Jeruzalem gekomen, waar zij ver schillende persouen verhoord en eenigen hebben doen arresteeren. Het resultaat van dit oudorzock moet den hoofdopziener van de Moskee, Sjeich Ilalil Aldansi zwaar belast hebben. Daarentegen schijnt de vooral ondor de bevolking ver spreide meening, dat ook dc gouveruour van Jeruzalem meer van de zaak zou weten, ongegrond. Men vr. agt zich hier algemeen af, schrijft de correspondent vao het Berlinor Tageblatt te Jeruzalem, hoe de Engelsche archeologen eigeulijk op het waagbalzigo denkbeeld ge komen zijn, juist de/o Moskee, welke tot voor kort ulleen doorMahouiedanen kon wor den bezocht met vermijding van alles, wat dc fauatickc Mohaminedaanscho bevolking in hun overtuiging kwetsen kon. te kiezen tot het doen van nachtelijke opgraviugen, zooals, naar thans gebleken is, wekenlang ntoet zijn geschied. In de annalen der archeologie zoekt deze groote stout.uocdighcid haar gelijke, want het lijdt geen twijfel, of, zoo doze Europea nen bij hun weik waren verrast door ge- loovigen, deze laatsten niet geaarzeld zouden hebben om de indringers op staanden voet te dooden. Het optreden der Engelsche onderzoekers laat zich alleen daardoor verklaren, dat zij werkelijk hoopten in deze moskee bijzonder waardevolle archeologische vondsten uit den Joodschen en Kanaantdischen tijd te maken, terwijl al hun pogen om langs wcticlijken weg daar opgravingen te tnogen doen, mis lukten. Naar men weet, worden tal van archeo logische onderzoekingen in Mohamiuedaau sclie streken, daardoor onmogelijk gemaakt, dat zich op of bij de plaatsen, waar men wilde graven, een moskee, een kerkhof of iote dergelijks bevindt, waardoor de plaats „heilig" is en onaangetast moet blijven. Van het standpunt der wcteuschap is het echter begrijpelijk, dat archeologen trach ten, zij het dan in het geheim, deze hinder palen te overwinnen. Het blijft nog steeds onopgehelderd cf, en zoo ja, wat de Engel sche onderzoekers in de moskee hebben gevonden. Bklgie. Het pleidooi \.tn den advocaat van Prinses Louise, Jaspar, heeft nu reeds twaalf uren geduurd en is nog steeds niet beëindigd. Hij meende he: bewijs geleverd te hebben, dat de Nicderfiillbachsche stich ting volgens Belgisch recht niet bestond. Allo titels, dooi Koning Leopold aan deze stichting overgedragen, moeten dus geacht worden nooil uit diens bezit geweest te zijn. Het was niet de taak der prinses te bewijzen, dat al deze goederen eigendom des Konings waren geweest, maar hot was aan den Belgischen Staat te bewijzen, stuk voor stuk, papier voor papier, dat datgene, waarop hij aanspraak maakte, eigendom van den Congoslaat geweest was. Immers de Staat deed zelfs rechten gelden op de aan baron Goffinet overgedragen onroerende goederen. Iudion voor 13 millioen Congo- obligaties in 's Konings bezit gevonden zijn, dan volgde daar nog volstrekt niet uit, dat deze van de leeningen van den Congostaat afkomstig zijn; Koning Leopold kau toch ook zijn geld in Congo-obligaties belegd hebben. Intusschen zijn door notaris Pochet, lid van den bestuursraad der Niedcrfiillbachschc stiohling en dieus zoon, alsmede door do Gelder, kamerdienaar van wijlen don Kouing, belaugrijko schriftelijke verklaringen aan de rechtbank overgelegd. Volgens deze outving Pochet Sr. van Koning Leopold den Bchriftelijken opdracht, om drie gesloten koffers, die in de bureaux der Niederfüll- bachsche stichting gebracht werden, aan baron Snoy over te dragen De bewuste koffers werden op een avond in November 1909 in de bureaux gebracht en den I4n December 1909 afgehaald. Pochet, vader en zoon, hadden zich om den inhoud der koffers niet bekommerd Do schriftelijke opdracht des Konings word op deszolfs weusch vernietigd. De kamerdienaar de Gelder verklaart, dat hij don 13n Decombor vau barou Snoy last kreeg do koffers af te halen en naar de bank vaD dn Société Générale te brengen. Op don inorgen van den 14n December kwam Do Gelder aan de bureaux van de Niedorfiillbachsche stichting en trof daar aan baron Snoy en een werkman. Baron Snoy droeg hem op te samen met den werkman do drie koffers in een klaar "taanden wagen te laden. De sleutels der koffers, alsmede een enveloppe met inhoud, moest bij overhandigen aan een persoon, die hij kende. N.uneu werden niet genoemd. Daar De Gelder voortdurend gebruikt weid voor boodschappen aan baronesse Vaughnn, wist hij terstond, wie de ongenoemde persoon was. Pochet, vader en zoon, waren bij deze voorvallen tegenwoordig. In het lokaald der „Société Gcnéralo" vond De Gelder den secietaria van baroncsso Vaughan, die de sleutols vroeg, wat hij weigerde Kort daarop reed do barones zelf voor in een auto des Konings en nam sleutels en 'couvert in ontvangst. Onderweg naar de bank had De Gelder een blik in het couvert geworpen en ge constateerd, dat het een lange opsomming van waardepapieren bevatte. Dc koffers waren zéér licht Baronesse Vaughan en haar secretaris bleven in dn bureaux der bank. Frankrijk. De Franscha regeering wil niet alleen het volle licht laten schijnen op de schan dalen, die aan dc departementen aau het licht zijn gekomen Hamon Chédanne, Rouet maar ook de herhaling van dergelijke zaken voorkomen. Zoo heeft Caillaux, de minister van financiën, een commissie van ambtenaren ingesteld die der. minister voortdurend op do hoogte moeten houden van alle onregelmatigheden, zelfs de allergeringste, in den gang van zaken aau een der ministeries. Voorts zal hij het toezicht op de comptabiliteit aan zienlijk verscherpen. Dergelijke maatregelen zijn genomen door Steeg, minister van onderwijs, en Dnjardin-Beaumetz, ondersecretaris van scboonc kunsten. Verscheidene gematigde rcpublikeinsche leden van den Franschen Senaat, waar onder Bérangor en generaal Langlais,

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1