DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 129.
ZATERDAG 3 JUNI 1911
8e JAARGANG.
Eerstelingen.
Omtrent ons dagelijksch brood.
DE EEMLANDER.
Hooidreilacteiir: Mr. D. J. va» ScIiaiir«leulMir{;.
Abonnementsprijs:
Per juar1 4-—Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Stnreitn: HI.KItfK Htlfl 6. Telef. Biltere. 188.
Prijs «Ier Aclverfentiën
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Builen het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonncmont belaugrijkc kortiug).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Bnitenlandsch Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. Ti- 78 Amsterdam
Hoo gaarno verwijlen wij met ODze ge
dachten in die lang vervlogen lijdeu, waar
van onze kennis zoo gering is en die toch
steeds onze levendige belangstelling op
wekken.
Het is mogelijk, dat, wanneer onze
konnis grooter ware, onze belangstelling
in diezelfde uiate zou verminderen, maar
het omgekeerde is evonzeer mogelijk.
Immers, wat wij van da oudheid weten
is niet veel meer dan een aaneengescha
keld verhaal van vechten en doodslaan,
van moorden en andere geweldenarijen.
Waar wij zoeken naar de teekenen van
den menBchelyken vooruitgang, naar feite»,
die spreken van toeneming van beschaving
en goede zeden, daar is de oogst in den
regel zeer schraal.
Maar die schtale oogst is ons dan ook
vrij wat dierbaarder dau al die droevige
feiten, die slechts van bloed en tranou
gewagen en die wel onze vcrboelding*
kracht opwekken, maar niet spreken tot
het gemoed.
Slechts nu cu dan vinder, wij in het
grijze verleden een bewijs voor de stelling,
dat de tnensch van hoogoren oorsprong is
on dat in de volken der oudheid de geest
van hot goede en heilige niet geheel
ontbrak.
Dn grondtoon onzer Pinkstergedachte,
de grondtoon van het feest dor eerstelingen
is dan ook zeker wel de waardeering van
het heuglijk feit, dat, in zoker tijdperk
van de geschiedenis der wereld zich een
dieper besef van der inenschon waro
onderlinge verhouding, een helderder
inzicht in hoogere dingen begon baan te
breken.
Naar luid van het geschiedverhaal was
dit het eerst het geval bij eenvoudigen,
•ngelctterden, armen. Laat dit ous niet
verbazen. Zij waren de verdrukten, in vele
opzichten de uitgeetootenen der maat
schappij, die destijds dezen naam nog niet
verdiende. Wat iu hoogboid zat of in rijk
dom baadde, had aan zich zelf genoeg eu
geen behoefte om gesteund en opgebeurd
te worden door den geest van het heilige.
Evenmin verbazen wij ons ovor de wyze,
waarop do groote PinkatergebeurteDis in
onze voorstelling op grond van het ge
schiedverhaal een bepaalden vorm heeft
aangenomen. Het is om één voorbeeld
te noemen, zoo klaar als de dag dat die
mannen, die hunne toeping gevoelden en
op een gegeven oogenbiik, vol van heilig
vuur, iu meer broeden kring de leer be
gonnen te verkoudigen, waarvan de wereld
verbaasd zou staan, die wereld van zelf
zucht en zelfgenoegzaamheid, dat die
mannen tot de schare spraken in voor haar
vreemde talen. Geen enkele verkondiger
van groote waarheden en beginselen is in
don aanvang recht begrepen.
Toch bepaalt de Piokster-feeststof zich
niet tot de waai deering van een zoo heuglyk
historisch feit, dat bestemd was out de
geheole gedaante der wereld te veranderen.
Moesten wij daarbij blijven stilstaan, de
waarde van het Pinksterfeest zou inderdaad
niet groot wezon. Meer opzettelijk wijden
wij ouze feestdagen aan do opwekkende
gedachte, die wel is waar ons altyd ver
vullen moet, maar nu toch dubbele bctce-
kenis verkrijgt, dat on9 leven niet slechts
een gewone plaats onder al het geschapene
inneemt, maar deel heeft aan hooger licht en
hooger doel; dat ous de taak is toevertrouwd
ceu heilig paud tot outwikkeling te brongeu,
het te verheffen tot leidend beginsel.
Dat hoogere moet van ons uitgaan op
onze medemenschen, een geestelijke
verbindingsstof vormen, die allen voreenigt.
Zóó moet de geest vau het goede, het
heilige, dat is tevens de geest van het
schoone, het welluidende, de geest van den
vrede, de waarheid en het recht, van liefde
en broederschap, aan de wereld een juist
denkbeeld geven van wat zij behoort te
worden en tegelijkertijd het verlangen
opwekken om aan dat ideaal te voldoen.
Inderdaad, onze feestviering, het feost
van het cerate groen en min of meer
zinnebeeldig de eerstelingen van den
oogst, zou dor en ledig zijn, wanneer die
hoogere gedachte het historisch feit niet
kwam verklaron en wyden. De werking
van het hoogor beginsel toch is slechts
merkbaar door den invloed, dien het naar
buiten openbaart, zooals de mate vao licht
en warmte do sterkte eencr vlam kan doen
afmeten.
Wij zoudon in dat verband elk onzer
bij eeue vlam kunnen vergelijken; ieder
onzejf kunnen noemen een middelpunt,
waaruit licht en warmte kunnen uitstroomeu.
Wanneer de heilige geost van het goede
uit al die middelpunten werkt, dan kan hy
het levenssap der maatschappij zijn, die
haar steeds tot hoogere ontwikkeling voert.
Dan, maar ook dan alleen!
Dan heeft dat levenssap als hel ware
een goddelijke kracht, dio liefhebbeud,
helpend, reddend optreedt, die overal licht
en heil verspreidt, die het leed helpt
verzachten en hcldurhcid brengt in de
duistere harten, die aan de ruwe eischen
van het eigenbelang het zwijgen oplegt en
het kruis des vredes brengt op de rookende
slagvelden.
Wij weteu zeor goed dat dit ideaal,
waarvan de gehcolo voltooiing wellicht
nimmer zal worden aanschouwd, nog slechts
voor oon zeer klein deol is verwezenlijkt.
Wy zien en oudervinden immers dagelijks,
ook bij cone onpartijdige beschouwing van
om zelvcn. dat er hoogstens eerstelingen
zijn.
Maar toch, ze z y n er.
Zeker, we zien overul liefdeloosheid in
den stryd om het bestaan, we zien gepleegd
onrecht, dat te vergeefs Bmeekt om herstel,
wc zien in onze onderlinge betrekkingen
overal onwaarheid en vordachtmaking. In
de staatkunde zien wy de volken verdeeld,
met wantrouwen en naijver bezield; wo
zien een geheel volk, dat het mcost ijvert
om in den vreemde den heiligen geest der
waartieid te verbreiden, den schandelijkston
en onrechtvaardigsten oorlog voeren, dier.
de wereld ooit aanschouwde, een verdel-
giugskrijg, die op zijn eigen schande en
verval dreigt uit te loopen, en zuks om in
zekeren hoek der aarde het onbetwiste
recht te verkrijgen, hot goud het cenigst
goed, te delven uit den grond!
Neen, opwekkend is do jongste periode
der geschiedenis bijna in geeu enkel op
zicht; maar de mcnschhcid is altyd met
vallen en opstaan gekomen tot het stand
punt, dat zij bereikte.
Toch, nog eens: ze' z ij n er, de eerste
lingen.
De afstand blijft nog zeer groot van die
schitterende ster aan don hemel, die we
wel te geiuoec zouden willen ijlen, om
wat meer van haar glans te genieten, maar
toch is die afstand verminderd. Het
gistingsproces is wat dieper in hot deeg
der meu8chelijke samenleving doorgedron
gen en wat minder vast is do kern ge
worden, dio nog ontoegankelijk blyft voor
hooger levensbeginsel.
Want, het licht, dat, 0:11 met den wijze
der oudheid te spreken, gezaaid wordt
voor de rechtvaardigen, wyst ook wel
eens den weg aan de ongerechtigheid our
in het betere spoor te komen, al is het een
waarheid, dat de wereld over het algemeen
van die geestelijke lantaarns niet gediend
is. Men kan ganscho boekdoelen vullen
met eeno uiteenzetting wat ons nog ont
breekt, maar dan ook onkele bladzijden
beschrijven, die duidelijk toonen wat de
geest des levens reeds in de menschheid
heeft gewerkt. Wanneer wy spreken van
Het is moeilijk om een artikel te noemen
hetgeen van grooter waarde is voor de voeding
van den menseh dan brood. Er is geen voe
dingsmiddel, dat meer algemeen wordt gebruikt
en grooter deel uitmaakt van uw diëet. Omdat
brood zoo'n belangrijke rol in uwe voeding
speelt, is het duidelijk, dat het van den
grootsten invloed is op uw gezondheid. Zonder
te overdrijven, kan men zeggen, dat de gezond
heid rechtstreeks afhankelijk is van de kwali
teit van het brood, dat men eot. Het is dus van het
grootste belang om brood te eten van de beste
hoedanigheid. Van dit standpunt uUgaaude, is
het doel onzer inrichting om brood te ver
schaffen, dat aan de hoogste eischen voldoet,
die men aan dit voedingsmiddel kan stellen,
zooals hierna wordt verklaard; In de eerste
plaats is het noodig om de tarwe en do rogge
te ontdoen van vreemde en schadelijke bijge
wassen, steentjes, enz., vooral voor ongebuild
brood, waarvoor echter voor andere inrichtin
gen het graan niet of alleeu door eeuharpzifc
wordt gereinigd, die alleen do grofste
onreinheden verwijdert. In onze inrichting ziju
daarentegen vele moderne graanieiniging-
machines welke als volgt automatisch werken.
In een zift- en zuigmachine worden eerst de
grootere en daarna de kleinere vreemde
bestanddeelen uitgezift, terwijl tijdens het
vallen in en het verlaten van die machine
door een sterken exhauster, do soortelijk
lichtere bestanddeelen worden weggezogen,
waarna het graan in een raspmaehine valt, die
de basten afraspt en dat afraspel door een
sterken exhauster er uit zuigt. Vervolgens
wordt de tarwe door een tweevoudigeu
verdeelcylinder gescheiden in kleine tarwe en
in groote tarwe, terwijl de nog grootere erwten
en boonen tot het einde van dien cylinder rollen
en afzonderlijk in een zak vallen, ondertusschen
de kleine tarwe door zaadtrieurs gaat welke
de zaden er uit werpen, en de groote tarwe
door gerst- en havertrieurs wordt bewogen, di^s
deze groote tarwe uit de gerst en haver
werpen, welke groote tarwe door een koker
rolt bij de van zaden ontdane kleine tarwe,
waarna ileze weder vereenigde tarwe valt in
eene waschmachino tegen een onder sterken
druk uit eeu hoog-gelegen dicht waterreser
voir opgestuwde waterstroom, welke het graan
terug werpt in een bassin, doch steentjes, door
hun meerder soortelijk gewicht, door zich laat
zakken, die zich in een trechter verzamelen
en daaronder nu on dan door een klep op eeu
zift worden geloosd. Onderwijl znki de tirwe
in het bassin en vloeit in een stel van twee
droogtroinmels welke met centrifugale kracht
door middel van suel ronddraaiende armen,
het graan tegen de van gaatjes voorziene
wanden werpen, waardoor hot water met
afgeschuurde buitenste tarwebastjes vliegt In
het bassin zijn intusschen vele strootjes, door
insecten uitgegeten graankorrels, enz., boven
komen drijven, die door eene opening er uit
vloeieu en op een zift in een bak blijven
liggen. Vervolgens komt do tarwe ot deiiogge
in een der 6 silo voorraadruimten om maalklaar
te verharden, waaruit het door 1 tot en mot 6
schuiven, al naar de beste verhouding wordt
verkregen, tegelijk met het zelfde soort graan,
doch van andere noodige eigenschappen, uil I
of meer der andere silo-voorrnimten, komt in
een vermengcvlindcr, welke de vermengde
tarwe of rogge uitlaat naar eeue schuier- en
zuigmachine met 3 schuier étages van borstels,
welke, er alle door de droogtrommels'aan ge
wreven bastvezels afschuieren, terwijl een
sterke exhauster die bastvezels er uit zuigt, waar
na het graan eindelijk door eene machine met
een sterke magneet gaat, die eventneele ijzer-
deelen vasthoudt, welke door een schrapper naar
eeu Diet magnetisch gedeelte worden geschoven
en van daar in een aïzonderlijke bakje vallen.
Hierna wordt de tarwe ol de rogge door
eene automatisch werkende weegmachine
gewogen die tevens htjt door haar gewogen
gewicht optelt en aldus na elke weging door
cijfers aanwijst. Thans is het graan gereed om
te worden vermalen, hetgeen geleidelijk ge
schied door 4 stellen van goriffelde stalen
walsen, om 't tot de juiste fijnte te kannen
vcrkrijgeD, daar, bij voorbeeld, bij ongebuild
brood, te grove zemels de darmbeweging te
veel versnollen en te fijne zemels tot verstop-
pi ug aanleiding kunnen geven. Tevens wordt
daardoor vermeden, dat a/slijpsel van maal-
steenen onze zoo doelmatig gereinigde tarwe
of rogge weder verontreinigt. Al deze machines
werken geheel van zelf, evenals tusschen hen
het transport van dit graan, verticaal door
elevatoren, horizontaal door transporlschroeveu.
en hellend door kokers. Zelfs het meel wordt
door eene machine opgezakt en nauwkeurig
tot een bepaald gewicht algewogen, terwijl zij
tijdens haar wegen, een anderen zak "uit. Slechts
één werkman houdt toezicht, alleen voor het
juist gesteld zijn van de geheele inrichting,
zonder de tarwe of do rogge aan te raken,
eu bedient dan tevens een der stoomketels en
stoommachines, welk economisch bedrijf zeer
.veel medewerkt tot onze billijke prijzen. Al het
in onze inrichting verwerkte water welt op
uit ouze diepe Artesische pijpwellen in een
ondergrondsch reservoir en wordt vau daaruit
gepompt door een dubbel werkende zuig- en
perswaterpoinp, een en ander zooals door de
moderne waterleiding-maatschappijen het water
wordt verkregen en geleverd. De bereiding
van het meel tot brood geschiedt in onze
inrichting volgens een verbeterd systeem,
hetwelk berust op een groot aantal duor ons
systematisch verrichte vergelijkende proefne
mingen. Door deze bereiding komen de voedende
bestanddeelen, welke in het meel opgeborgen
liggen, zoo goed als geheel vrij en maken
dit brood gemakkelijker verteerbaar en dus
opneembaar voor het bloed, waardoor 't een
krachtiger voedsel is, en speciaal voor hen die
aan de maag lijden, een heilzaam levensmiddel
mag worden genoemd, daar dit brood, als ware
het reeds gedeeltelijk verteerd, vóór het de
maag heelt bereikt. Dit brood is tevens fijn
van smaak en heeft een aangenamen geur,
hetgeen de eetlust bevordert en het daarom in
het bijzonder tot een uitstekend voedsel maakt
voor kinderen, welke nog in den groei zijn.
De vermenging "an het deeg geschiedt door
machines iu stalen kuipen, in elk waarvan een
stalen arm met klauw het deeg vermengt en
kneedt zooals met de hand, doch veel beteren
zindelijker dan door vermoeiend handwerk kan
geschieden. In onze moderne ovens me' door
dringender hitte, wordt ons brood meer
doorgebakken, tengevolge waarvan hot zijn
moeilijk verteerbare kleverigheid geheel ver
liest, waardoor het bezwaar tegen versch brood
is opgeheven, en ons brood tevens zeer
smakelijke croquantc korsten krijgt. Daar wij
geregeld de beste grondstoffen verwerken, is
't, na kennisneming van het voorgaande,
duidelijk, dat de zuivere en echte nootzoete
tarwesmaak en roggesmaak onzer groote ver
scheidenheid van soorten brood, door geen
ander fabrikaat wordt geëvenaard. Ouze geheele
inrichting kan in werking worden bezichtigd,
welke bezoeken ons zeer aangenaam zullen
zijn. Telkens in Februari wordt het lOpCt.
dividend van het voor ons brood, beschuit en
koek iu het vorige kalonderjaai betaalde
bedrag, uitgekeerd; voor eene juiste opmaking
dezer bedragen der vele duizenden dividend
boekjes, is zulks niet eerder mogelyk. Ons
dividend vormt een jaarlijksche spaarpot voor
het huishonden en is geene denkbeeldige, doch
eene werkelijke besparing, omdat onze artike-
keleu voor hunne prijzen supérieur en daarom
zeer billijk zijn. Bedragen tot ongeveer f30.—
werden als dividend per gezin door on«
uitgekeerd. Eventueele aanmerkingen en
verzoeken om nadere inlichtingen zullen met
de meeste zorg worden behandeld en gelieve
men te richten aan de afdeeling „Broodfabriek
van Meursing's Machinale Fabr/ *ken van
Gebak, Amersfoort. (AdvJ