DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
2SS
No. 144.
DONDERDAG 32 JUNI 1911.
8e JAARGANG.
Godsdienst en Gemeentebelang.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Bureau: KLRIÜfK HlUi 6. 'relet. Interc. 183.
Abonnementsprijs
Por jaarf 4-Franco per
post id. f5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f0.10. (Bjj
abonnement bolangrijke korting).
Tot plaattting van advert, èn reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 7*3- 78 Amsterdam
Zij, die zich niet ingang
van 1 Jnli op dit blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datnni 1
verschijnende nnuiniers gratis.
Ons word de vraag gesteld: kan 'n
roomsch-katholiek wel lid zijn van de
Kiesvereeniging „Gemeentebelang".
't Antwoord is niet moeilijk, gelijk wij
reeds in ons vorig nummer gezegd heb
ben. Toch willen wij hier nog wat uitvoe
riger op de vraag terugkomen.
Waarom zou 'n roomach-katholiek niet
lid kunnen ziju vau „Gemeentebelang"?
Iu de eerste plaats zou 't met zooveel
woorden in 't Reglement gezegd kunnen
worden, dat 'voor 't lidmaatschap vereischt
is, dat men tot dit of dat kerkgenootschap
behoort, 'goljjk in roomscho voreenigingen
vaak 't geval is.
Gelukkig zoekt men in 't reglement der
Kiesvereeniging Gemeentebelang tevergeefs
naar 'n dergelijke bepaling.
Maar al werd 'n roomsch katholiek niet
uitgesloten, 't is toch denkbaar, dat 't hem
onmogelijk zou ziju, lid van 'n vereeniging
te worden bijvoorbeeld indien die ver
eeniging zich ten doel stelde bestrijding
van den godsdienst of moer in 't bgzonder
van de roomsche kerk.
In geen enkel artikel van 't reglement
van Gemeentebelang komt ook maar één
zinsnede voor, waaruit met den geringsten
Bchijn van recht afgeleid zou kannen wor
den, dat Gemeentebelang den godsdienst
belaagt of de roomache kerk 'n atroo-
breed in den weg wil leggen.
'n Andere reden waarom 'n roomsch-
katholiek met gezond verstand en zelf
standig oordeel, niet zou kunnen tootreden
tot Gemeentebelang, kunnen wg oua niet
voorstellen.
De naam der kiesvereeniging zegt 't
reeds: zij wil dienen de belangen der
gemeente Amersfoort.
De belangen van kerkgenootschappen
voor to staan of godsdienstige richtingen
te bestrgden behoort niet tot haar taak.
Op welke wijze zij de bolaugcn der
gemeente wil dienen, heeft zij uiteengezet
in haar roglement en ieder die zich in
hoofdzaak kan vereenigen met de daarin
neergelegde beginselen, kan zich bij Ge
meentebelang aanmelden en zal door 't
bestuur niet afgewezen worden, hij moge
Jood zijn, Roomsch, Hervormd, Gorefor-
meerd of atheïst.
Zooals van zelf spreekt, is 't niet noodig,
dat men op alle punten 't program van
Gemeentebelang onderschrijft, 'n Monsch
is nu eenmaal 'n deukend wezen en in
deze beteekenis van 't'woord, zullen zelden
twee menscheu gevonden worden, die 't in
alle opzichten met elkaar eens zijn.
Roerende eensgezindheid treft men alleen
by hen, die zich niot de weelde van 'n
eigen oordcel mogen of kunnen veroor
loven doch goedig aannemen en nazoggen,
wat personen, die in hun oogen autoritei
ten zijn, hun voorpraten.
Verband te zoeken tusschen godsdienstige
overtuiging en gemeente politiek mag kort
weg ongerijmd heeten en zou onbegrijpe
lijk zijn, indien we niet al te goed wisten,
welke drijfveoren er too leidden.
Onze slotsom is dus deze: 'n roomsch-
katholiek, dio er niet op uit is de gemeente
politiek dienstbaar te maken aan de be
langen van z'n kerkgenootschap, maar in
hoofd'rckken 't beginselprogram van Ge'
mcentebelang onderschrijft en wil mede
werken om do verkiezing te bevorderen van
hen, die als gemeenteraadslid die begiuse
len zullen trachten te verwezenlgken, zulk
'n roomsch-katholiek zoudeu wij aanraden
zoo spoedig mogelijk zich hg 't bestuur
der Kiesvereeniging Geraeentebelaug aan
te melden, met 't verzoek als lid te mogen
worden ingeschreven.
Dk Verkiezingen in Oostenrijk.
De verkiezingen voor den Oostenrijk
schen Rijksraad zijn in eersto instantie
algoloopen.
Wat terstond in het oog springt, is het
groote verlies dat de christelijk-sociale
partg, de partij van wijlen dr. Lnoger,
heeft geleden.
In Weenen heeft de in den Gemeeute-
raad nog machiigo partij zich slechts in
vier districten kunnen handhaven; zij ver
loor 16 districten aan de Duitsche liberalen
of freihcitlichen en aan de sociaal-demo
craten. Een oogonblik scheen het alsof do
verdere uitbreiding der aanvankelijke ver
liezen door een verkiezingsvergeliik met de
Duitsche liberalen zou worden gestuit,
doch de Weensche liberalen wilden er niet
aan; zij hadden de wanregeering dor chris-
telijk-socialcn te veel aan den lijve gevoeld
en trokken liever uiet de sociaal democraten
op om do Weensche burgerij voor meer
verlichte denkbeelden te winnen, zoodat
het compromis nog voor de herstemming
schipbreuk heeft geleden.
Daar nog niet alle mandaten bezet z\jn
440 slechts van de 516 kan de
partijverhouding zich hier en daar nog
wgzigeu. De tot nog toe bekend geworden
resultaten wettigen echter do vorondcjstol-
ling, dat do sociaal-democraten kun ver
liezen in den lande door do 9 winsten in
Weenon voor eon groot deel weer hebben
goed gemaakt. Onder de andere partijen
zijn do Duitsche liberalen aan de winnende
hand en ook de Tsjecheu schijnen met hun
verkiezingskartel de vruchten van hun een
heid te geplukt; alleen de Tsjechische
christelijk-socialen verloren zeven mandaien.
In Bohomen kregen Duitsche en Tsjechi
sche sociaal-democraten gevoelige klappon,
docli wonnen de Duitsche liberalen zes
mandaten. In 't algemeen is de nationale
antithese door deze verkiezingen weer
vorsterkt geworden.
Voor het Kabinet-Bicuerth is de stem
busgang in menig opzicht een teleurstelling
geweest of belooft het dat nog te worden.
De versterking dor Tsjechen kan hem
evenmin aangenaam zjjn als het kleine
verlies der sociaal democraten. Het misluk
ken van de compromis dor Duitsche libe
raleu en christelijk socialen was een per
soonlijk échec voor den premier, die de
vei tegenwoordigers der boide partijen toe
bespreking bij zich had genoodigd en het
verlies der laatste partij moet zijn positie
eveneens schokken. Daarmee is nog niet
gezegd, dat deze onhoudbaar is geworden.
Het verblijdende resultaat van do verkie
zingen blijft echter de slag, die den chris
telijk-socialen is toegebracht, oen pattij,
die hoewel niet zuiver clericaal gezind, toch
tendenzen in dezo richting vertegenwoor
digde, bepaald vijandig tegen de joden
was, en een wanhuiahouding op haar ge
weten heeft, die de algemecno duurto der
levensmiddelen uitlokte en in een moeras
van misbruikeu is geëindigd.
Duitschland.
Bij het afsluiten van het financieel jaar
1910, is er een overschot op de Rijks
financiën van 117.7 millioen mk. De tol
heffingen en belastingen brachten 57.5
millioen nik. meor op, de Rjjkspost 19.7
millioen mkde Staatsspoorwegen 11.8
millioen mk. De uitgaven verminderden
bij de Staatsschuld nset 9.9 millicen m.k.,
bij hot leger 4.7 millioen mk. en bij de
vloot 1.6 millioen mk. Het bevredigend
saldo maakt het mogelijk het groote tekort
over 1909 spoediger te kunnen inhalen
dan bjj de financieelc wet van 15 Juli
1909 iu vooruitzicht gesteld is.
Dadeljjk nadat eergisteren in bet
Pruisische Heerenhuis do wet op do lijk
verbranding wa9 aangenomen, heeft de
Bonn'sche Vereeniging voor lijkverbranding
tot deo bouw van een crematorium be
sloten. De kosten worden op 150 000 mk.
geraamd; een dame heeft 50.000 mk. be
schikbaar gesteld.
Bklgie.
Het debat over de regneringsvcrklaring
gaf in de gehouden zitting der Kamer
aanleiding tot heftige incidenten. Do socia
listische afgevaardigde Hubin sprong op de
tribune toe, met gebalde vuist naar den
christelijk democraat Daens, wicn de linker
zijde zjjn aanvallen op 't Vlaamach verwijt.
De Kamer-bewaarders moesten tusschen
beiden komen. Weinig tijds later dreigde
de linkerzijde zich tot den rechtscben par-
lijmnn te keeren, wiens vrienden hem
moesten verdedigen. Uct lawaai noodzaakte
den voorzitter de zittiug te sluiten.
Frankrijk.
De Fransche regeering heeft een wets
ontwerp op het stakingsrecht van het
spoorwegpersoneel a ingekondigd. Dit recht
zullen de mannen behouden, maar
het mag slechts onder bepaalde voorwaarden
worden uitgeoefend, b.v. slechts na een
referendum, waaraan alle werklieden hebben
deelgenomen.
Het ontwerp is van minister Dumout.
Spanje.
In de Kamer richtte de Republiekein
Salvatella tot de Regeering het verwijt,
dat zij de samenzwoerders tegen de Por-
tugeesche Republiek steunde.
Te Orense hadden de Spaanscho Repu
blikeinen de grenzen bewaakt; slechts op
deze A-ijze was het mogelijk geweest om
het smokkelen van wapenen binnen Portu
gal te ontdekken.
Hot kwam in de Kamer tot heftige too-
neelen tusschen Republiekeinen en conser
vatieven. Uit de houding der Regeering
wordt opgemaakt, dat zij spoedig tot de
erkenning der Republiok Portugal zal
overgaan.
Portugal.
De voorloopige regeering heeft in een
Boodschap medegedeeld, dat zg haar man
daat ter beschikking stelt van do wet
gevende vergadering.
De Wetgevende Vergadoring koos tot
voorzitter Ansoluic Brancamp met 64 at.
van de 125 uitgebrachte stommen.
De Avangarda meldt, dat de fregat-
kapitein Pereira Mello, oud candidaat voor
de portefeuille van Marine, heden in hech
tenis is genomen.
De regeering had tot do Buiten-
landachc gezantschappen te Lissabon oen
rondschrijven gericht, waarin word verzocht,
dat do in Portugal gevestigde buitonlandsche
kerkgenootschappen zouden verklaren of
zij reeds cultueclo vereenigingen in den
zin der scheidingswet hadden opgericht.
Mocht dit nog niet het geval zijn geweest,
dan moest do geestelijke vorklaren, dat
hg voorloopig in de plaats van zulk oon
vereeniging zou optreden.
Daar de regeering herhaaldelijk had
verzekerd, dat zij de positie der 'ouiten-
landsche kerkelijke gomccnten zou regelen
door een aanvulling op de Scheidingswet,
doch zulk een aanvulling tot dusver nog
niet is gekomen, antwoordden de verte
genwoordigers der mogendheden met ge
lijkluidende nota's, waarin met beslistheid
wordt geweigerd, eenige stap, welke ook,
te doen, wanneer de regeering niet eerst
haar belofte vervult.
Italië.
Er dreigt een nieuw conflict in den
boezem van het Italiaansche Katholicisme.
In de te Florence verschijnende „Unita
Catholica" publiceerde de Jezuiet Riuieri,
togen deu wil van den generaal der jezuiet-
ten, mgr. Wernz een scherpe critick op
ceo boek over kerkgeschiedenis, geschreven
door mgr. Duchesne, den directeur der
„Ecole de France".
Mgr. Duchesne wordt daarin niet alleen
beschuldigd van „Nestorianisuie, Arianisme,
Gnosticisme en Rationalisme", maar hij
wordt ook aangevallen in zijn persoonlijk
leven. Want Renieii zegt o.a. dal Duchesne
van het celibaat, noch iu theorie, noch in
de practijk ooit iets heeft begrepen.
Op den cisch tot intrekking van dit ar
tikel verklaaide de redactie der „Unita
Catholica", dat het geschrift was gepubli
ceerd op bevel van het Vaticaan, zoodat
dit zonder tegonbevol niet kon worden in
getrokken.
Thans is de zaak bij het Vatikaan aan
gebracht. Mocht dit geon bevel lot intrek
king van het geschrift geven, dan zal
Duchesne bij de Italiaansche strafrechtbank
een aanklacht wegens laster indiencnj
Naar verzekerd wordt, zijn ceuige
verdachte cholera-gevalleu in Italië gecon
stateerd. De regeering nam onmiddelijk de
noodigo maatregelen. De Minister van
Buitenlandsche Zaken heeft de vertegen
woordigers van Italië in het buitenland met
oen eu ander in keunis gesteld. In Napels,
Valeruo, Palermo en Venetië is cholera
geconstateerd.