DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 148.
DINSDAG 37 JUNI 1911.
8e JAARGANG.
A. Eysink
F. M van Veen
A.M.Trompvan Holst
Ds. F. G. Lagers
H. W. van Esveld
J. C. Rolandus
Hagedoorn
A.M.Trompvan Holst
Uit de Pers.
BUITENLAND.
GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau Scha ardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco por
post id. i 5,60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Bureau: KLGINR HllO 6. Telef. Interc. 18».
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Bnitenlandsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 71-78 Amsterdam
Zij, die zich nietingaiig
van 1 Juli op dit blad abonnee-
ren, ontvangen de tot dien datnni
verschijnende nummers gratis.
Voor do a.s. verkiezingen bevelen wij
krachtig aan:
DISTRICT I.
Directeur Automobielfabriek.
Ingenieur H. IJ. S. M.
DISTRICT II.
(aftredend lid).
Em. Luth. Predikant.
DISTRICT III.
(aftredend lid).
arts, (aftredend lid).
(aftredend lid).
'Limburg's Belang.
'n „Niet-clericaal" schrijft in 't Handels
blad 't volgend Ingezonden stuk:
De Burgemeester van Maastricht.
Aan de Redactie.
Op Pinksteren-Zondag werd in de R.-K.
kerken van het diocees Roermond een
schrijven van Z. D. H. den bisschop van
Roermond voorgelezen, waarbij Z. D. H.
zijue geloovigen waarschuwt voor het steu
nen van het nieuwsblad „Limburgs Belang".
Dit blad is het ecnige politieke nieuws
blad in Limburg dat, met de onafhankelijke
partij, strydt tegen de clericale politiek.
Het is dus behalve nieuwsblad ook politiek
orgaan.
De directie van „Limburg's Belang" stelde
voor hot politiebureau te Maastricht, evenals
elders twee gratis exemplaren van haar
blad beschikbaar. Eén daarvan werd ter
lezing neergelegd in do agentenkamer, ge
lijk daar ook bladen van een andere poli
tieke partij liggeD. Wat heeft zich nu
dezer dagen voorgedaan?
De burgemeester van Maastricht heeft
als hoofd der politie, thans, waarschijnlijk
als gevolg van bovengenoemde waarschu
wing, verboden dat door de agenten „Lim
burg's Belang" in de agentenkamer wordt
gelezen, terwijl dit wel blijft toegestaan
voor bladen als „Limburger Koerier" c.d.
Dit is meten met twee maten door een
gemeentehoofd, waar tweevijfde dor bevol
king beslist anti clcricaal is.
Is de burgemeester niet het hoofd en
vertegenwoordiger dor gebeele gemeente?
En heeft hy dan bet moreele recht aldus
te handelen?
Ziedaar twee vragen die, door ze te
stellen, reeds beantwoord zijn.
Er gebeuren iu Limburg tegenover do
anti-clericale mindeiheden zoovele onrecht
vaardigheden dat het tnij en ook vele
anderen gewensebt voorkwam deze
daad door middel van uw blad bekend te
maken.
Yoor de plaatsing dezer regelen zeg ik
u, mijnheer de hoofdredacteur, mijn besten
dank, cc verblijf
Hoogachtend,
Een niet clericaal.
Maastricht, 21 Juni 1911.
De redactie van 't Handelsblad teekent
hierbij aan:
De mededeelingen van den inzender
worden ons ook van andere zijde bevestigd.
Limburg s Belang, vernemen wij voorts, is
een gematigd liberaal blad, allerminst
opruiend.
Een Kettergericht in de
twintigste eeuw.
In de Protestantsch kerkelijke kringen
van Pruisen is groot opzien gewekt door
de uitbanning van den Keulschen predikant
Jatho, die, ondanks alle adressen en protest
vergaderingen, wegens zijn vrijzinnige mee
ningen, krachtens een besluit van het
„Spruchkollegium", uit zijn ambt in de
Evangelische kerk ontslagen is.
De predikant Jatho belijdt, volgens het
„Spruchkollegium", dat tot deze conclusie
kwam, een dwaalleer en moet dus uit zijn
betrekking Oütslagen worden.
Do evangelische opperkerkeraad te Ber-
lyn had Jatho reeds gebrandmerkt als een
ketter, als een der velen, die, hoe goed ge-
loovig ook, van algemeen christelijk stand
punt, zich niet volkomen willen onderwer
pen aan de dogma's van de officieele ortho
doxe staatskerk, als een om het kort
en duidelijk te zeggen liberale domino.
Gelukkig zyn er menschen en bladen in
Duit6chland die dit drijven van het Spruch-
collegium afkeuren
„Zoo is dan," zegt do Kölnischo Zeitung
in een verontwaardigd artikel, „de geest
van het vrije onbevooroordeelde ondcizock
in het Pruisische Protestantisme in ketenen
geslagen. Aan de Keulsche gemeente, die
nu voor de keus is gesteld, of zij het met
de landskerk of met Jatho houdt, is een
zeer gevoelige slag toegebracht en nog
erger is het nadeel voor de geheele Evan
gelische Kerk van Pruisen; want de grond
slagen der evangelische vrijheid, waarmee
zij staat of valt, zijn zwaar geschokt. Vele
leden, echt godsdienstig gezind, die zich
bij Jatho aansloten, zullen zich nu van de
Kerk afkeeren, en vele predikanteu zullen
voorzichtiger worden in hun uitingen, zich
niet meer geheel geven of ook gebannen
worden door het Spruchkollegium.
„Wij zullen nieuwe ketterprocessen be
loven in de Protestantsche Kerk en iu
plaats van met blijmoedige vroomheid en
levend geloof van het vrije Christendom
zullen nu de gemeenten vervuld zijn van
dogmatisch getwist, als in de tijden van
den 3ü-jarigen oorlog".
„Jatho is het oerste slachtoffer van het
Spruchkollegium, de verleden jaar ingestelde
inquisitie-rechtbank", zegt het Berliner
Tageblatt, „maar hij zal zeker niet het
laatste zyn.
„De predikanten die door deze inquisitie-
rechtbank worden veroordeeld, zullen vau
hun burgerlijk bestaan berooid zijn; maar
erger dan die stoffelijke gevolgen is de
onverdraagzaamheid die zich thans in de
Staatskerk openbaart.
„Het is op zijn minst genomen een be
denkelijke zelfverblinding ,als de rechters
van Jatho zich het recht aanmatigen, te
beslissen over zaken, die het geweten der
bijzondere personen raken. Jatho zelf heeft
in het geloof geleefd dat hij een Evan
gelisch Christen was; hij heeft daar een
vruchtbare werkzaamheid van 20 jaren (1e
kracht van zijn geloof bewezen. Hoe is
het dan met hot Protestantsch begrip der
persoonlijkheid overeen te brengen, zulk
een man te bannen uit de Evangelische
kerk?
„Het Spruchkollegium wilde een ketter
op de kaak stellen, maar het heeft alleen
een martelaar gemaakt".
Duitschland.
Reeds dikwijls is te Berlijn sprake geweest
van een volkshotel voor vrouwen en
meisjes, maar tot dusverre mislukten de
pogingen om zulk een tehuis op te richten.
Thans echter heeft een dame voor dat
doel een som van 100,000 Mark aan het
gemeentebestuur van Rixdorf geschonken,
en er zal nu op een kostoloos door de
gemeente afgestaan stuk gronds, op den
hoek vaH de Weichel- en de Oderstra6se,
zulk een hotel worden gebouwd en ingo-
richt, waar 300 fatsoenlijke vrouwen en
meisjes tegen een zeer matigen prijs een
behoorlijk onderkomen zullen vinden.
Frankrijk.
Presideut Fallières droeg den minister
Caillaux de vorming van een nieuw
Kabinet op.
Oostenrijk-Hongarije.
Te Triest is Zaterdag de „Viribus Uuitis",
do eerste dreadnought der Oostenrijk-
Ilongaarsche monarchie van stapel geloopen.
Aartshertog Frans Ferdinand, de troon
opvolger, hield do dooprede, waarin hij
zijn beste wenschen uitsprak yoor de
verdere ontwikkeling der Oostonrijk-Hon-
gaarscho zeemacht en op de bereidwilligheid
van het volk, zich opofferingen in dien zin
te getroosten, een beroep deed.
Rusland.
Het proces van de 66 ambtonaren der
Russische loger-intendance, dat te Moskou
gevoerd wordt, schijnt verbazingwekkende
staaltjes van corruptie aan het licht te
brengeo. De sommen die verduisterd wer
den loopen voor iederen beklaagde in de
duizenden: een is er die f 300,000 gestolen
moet hebben en men berekent dat één
firma, die leveranties voor het leger placht
te doen, in de afgeloopen 25 jaar niet
minder dan 24 millioen gulden voor om-
kooperij betaald heeft.
Het is uitgekomen dat een leverancier
van laarzen voor den troep zulke rotte
laarzen leverde, dat de soldaten ze niet
kondeu dragen en zo verkochten voor wat
ze opbrachten. De verkochte laarzen
gingen van hand tot hand en werden ten
slotte weer opgekocht door den schoenen
leverancier, die zo opnieuw aan het leger
leverde! De soldaten verkochteu hun voedsel
om schoenen te kunnen koopen I
Denemarken.
Op 17 Juni jl. werd to Reykjavik do
nieuwe universiteit ingewijd. Zij is de
Noordclijksto van allo universiteiten der
wereld en door haar oprichting, waartoe
in 1909 door den Koning van Denemarken
verlof werd verleend, wordt een lang ge
koesterde wensch van allcIJslanders vervuld.
De universiteit zal vier facnlteiten be
vatten: een theologische met drie, een
philosophische met een, en een medische
met negen professoren, terwyl voor de
vierde de juridische faculteit, hef aantal
professoren nog niet is vastgesteld.
Op dcnzeltden dag waarop de inwyding
der universiteit plaats had, werd de uage
dachtenis gehuldigd v.in den juist honderd
jaar geleden geboren John Sigurdsson, een
groot geleerde en kenner der historie van
IJsland.
Portugal.
De Portugeesche kooingsgezinden hebben
blykbaar dc hoop op herstel van do mo-
narchie nog niet opgegeven en bereiden
zich kalm voor op een staatsgreep door
het bijeeubrengen van wapenen en ver
moedelijk ook door het bowerkeu van de
gronsbevolking. Het gelukt hun echter
niet steeds bun oorlogsmateriaal in veilige
haven te brengen, binncu enkele dagen
immers werden tweemalen achtereen groote
hoeveelheden wapens door de Spaansche
autoriteiten in beslag genomen, Zondag
b v. in de kleine haven Corcubion, waar
aan boord van de „Gemina" een groote
beeveelheid geweren en munitie werd
ontdekt.
De gendarmerie bewaakt nu nauwlettend
de kust en tracht het spoor te vinden van
de twee leiders der monarchisten, kapitein
Palva Conceira en Alvaro Chagas, die
sinds eenigc dagen spoorloos verdwenen
zijn en zich vermoedelijk schuil houden
by Carlisteu in do streek
Amerika.
Het vorige jaar heeft het Congres der
"Vereenigde Staten een credict van 300,000
dollars toegestaan voor bet lichten van het
wrak van de „Maine" in de haven van
Havana. Do vooibereidenne werkzaamheden
voor dit werk zijn nu afgeloopen. Daar men
nog altijd niet volkomen bekend is met
de omstandigheden waaronder dit schip te
gronde ging indertijd meende men, dat
het door de Spanjaarden was vernield,
hetgeen het uitbreken van den oorlog met
Spanje verhaastte, maar later is men hieraan
wel gaan twylelen wilde men het wrak
maar niet eenvoudig lichten, maar eerst
eens de zuiver juiste ligging er van nagaau.
Met dat doel is om het wrak eon dam
gelegd die nu gereed is gekomen, en
nu zal met het uitpompen van het aldus
gevormde bassin worden begonnen. Ook
dat is een kostbaar werk, want het wrak
ligt 37 voet diep, terwijl men bovendien
grooten last vreest van het insijpelende
water. Zoo wordt het dan ook waarschijnlijk
geacht, dat ten slotte het bedrag van
300,000 dollars voor het werk beschikbaar
gesteld, nog te laag zal blijken te zijn.
