DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 156.
DONDERDAG 6 JULI 1911.
8e JAARGANG.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Hoolilredactcur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Etiireau: KLEINE Haid 6. Telel. Interc. 18».
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor ioderen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is .uitsluitend" gerechtigd hel Alg. Binnen-en Ëuiteulandseh Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 74-78 Amsterdam
Hit Marokko-Incident.
De Btand van het incident van Agadir
ii voorloopig nog onveranderd: Frankrijk
wacht met zyn antwoord, of zyn tegen
maatregel tegen den stap van Duitschlandd,
en onderhandelt intusschen met Engeland
en Rusland daaromtrent; de Engelsche
regcering heeft de beslissing ov#r de vraag
of ook zy iets zal doen, opgeschort, het
geen blijkt uit minister Asquith's antwoord
aan Balfour. Intusschen is er bericht geko
men, dat de kanonneerboot Panther, die
dozen politieken storm verwekt heeft, ver
vangen zal worden door den kleinen krui
ser Berlin, omdat, naar de Duitsche regeo-
riug uitdrukkelijk verklaart, de Panther
noodzakelijk gerepareerd moet worden en
men deze boot alleen daarom naar Agadir
gezonden heeft, omdat hy toevallig in de
buurt was. Nu is echter een kruiser, al is
hij klein, ontegenzeggelijk grooter dan een
kanonneerboot, en zoo vermoeden wij dat
deze verandering Duitschland's tegenstan
ders wel zeer onaangenaam zal zijn. Eerst
was bet een kanonneerboot, toon een krui
ser, straks wordt het nog een Dreadnought!
Overigens bewaart men nog algemeon
zijn kalmte,en behalve deSelves' vertrek naar
Amsterdam, is ook dat van don Duitschcn
Keizer naar Noorwegen een goed teekeu;
want al voert Keizer Wilhelm zelf de be
sprekingen niet, hij zou toch niet naar de
Noor8che wateren trekken, wanneer do
vrede van zijn rijk gevaar liep.
Voor het oogenblik is de blik der diplo
maten mot do grootste spanning naar
Londen gericht, want wat men daar zal
beslissen, zal van zeer groot belang zyn
voor den vorderen loop der gebeurtenissen.
De zaak is, dat Engeland groote handels
belangen in Marokko heeft, en al heeft
Engeland nu bij het vermaarde verdrag
van 1904 tegenover Frankrijk, afgezien van
allen politieken invloed in Marokko, daar
meo is nog niet gezegd dat het zich ook
buiten het spel zal houden, wanneer
Duitscbland een deel van het land mocht
willen opslokken. Vandaar dat een groot
deel der openbare meening in Engeland
aandringt op de zending van een Britsch
oorlogsschip naar Agadir. Sir Edward Grey,
do minister van bnitenlandsche zaken, heeft
een lang onderhoud met den eersten-mi
nister gehad, maar een definitieve beslissing
schynt door hen nie£ genomen te zijn. Men
vermoedt, dat de zaak aan het oordcel
van het gansche Kabinet zal worden voor
gelegd. Mocht het inderdaad komen tot
de zending van een Engelsch oorlogsschip
naar Agadir, dan beduidt dat natuurlijk
een verscherping der crisis: Fraukrijk moot
dan ook een oorlogsschip zendon en het
incident wordt een conflict van Duitschland
tegen Frankrijk en Engeland samen, waar
schijnlijk met Rusland tevens. Mengt zich
dan nog Oostenrijk in het geval en 6telt
het zich gelijk vanzelf spreekt aan
Duitschland's kant, dan heeft men de twee
groepen der groote mogendheden van
Europa met elkandor in conflict.
Mobilisatie in Montenegro.
Aan den Figaro wordt uit Berlijn ge
meld, dat Montenegro een divisie te Pod-
goritza mobiliseert, wegens do dreigende
houding van Turkije.
Mon meldt uit Cettinje aan de Neue
Freie Presse, dat de Koning aan den
deken van het corps diplomatique en aan
den Ru8sischen gezant deed weten, dat
door de mobilisatie vau Turkye ook Mon
tenegro genoodzaakt was te mobiliseeren.
Hét bevel daartoe zou morgen aan de
divisie te Podgoritza gegeven worden.
Frankrijk.
To Troyes was in het circus dezer stad
door de socialistischo partij een groote
protestmeeting tegen de wet op ouderdoms
verzekering belegd.
's Middags om half twee begonnen de
manifestanten, ongovcer 4000 man, hun
plaatsen in het circus in te nemen, hetgeen
in gesloten gelederen onder leiding van
den afgevaardigde Delory geschiedde.
Op straat trachtten de troepen de optocht
uiteen te drijven. Het kwam tot een hevige
botsing waarby, zooals reeds is gemeld,
een aantal personen gewond werden.
De meeting zelf verliep rusting.
Maar na afloop der vergadering kwam
het tot ernstige tooneelen.
Meer dan 500 manifestanten wilden in
optocht door de stad trekken. De troepen,
die uit een bataljon artillerie en 100 infan
teristen bestonden, poogden dit te vei hin
deren doch werden door de menigte terug
geworpen. De manifestanten waren zoo
opgewonden dat zij ongewapend de soldaten
met vuistslagen bestookten. Eerst 's avonds
om acht uur werd het weer rustig. Tot
middernacht verkeerde de siad echter in
staat van beleg.
Yolgens een bericht aan der bladen is
door de soldaten en gendarmes op de
menigte geschoten. Niot 35 maar 50 per
sonen zijn in hechtenis genomen.
Groot-Brit annie.
De dag, volgende op de kroning, werd
in de Engelscho couranten een belooning
uitgeloofd van 10.000 gulden voor dengeen,
die een diamanten collier, ter waarde van
200.000 gulden zou terugbezorgen, dat
tydens do plechtigheid door een dame in
Westminster Abbey was verloren.
Kort daarop kwam een anoniem schrijven
in, die later bleek te zijn geschreven door
een zeer hooggeplaatst persoon. Hy deelde
mede, dat hij gezien had, hoe het collier
losgeraakt en gevallen was, en tersluiks
opgeraapt doov een dame, die het onmid
dellijk in de plooien van haar galakleed
verborg. Van de dame in quaestic heeft
men niet alleen een nauwkeurig signalement,
maar men meent ook den naam reeds te
weten. De politic hoopt met deze gege
vens weldra het verloren kleinood te zulleu
opsporen.
Portugal.
Uit het ontwerp grondwet, dat aan do
constituante is voorgelegd, kan bot volgende
worden medegedeeld.
De grondwet regelt do wetgevende, de
uitvoerende en de rechterlijke macht. Er
zullen twee Kamers zijn: de eerste zal
gekozen worden bij directe verkiezing, en
wel voor drie jaren; zij zal hoeten Natio
nale Raad. De tweede, Raad der Gemeenten
genaamd, zal gekozen worden door alle
gemeenteraden, on zal iedere drie jaar
voor de helft aftreden. Beide Kamers ver-
eenigd zullen het Congres vormen. De
President der Republiek zal gekozen wor
den door de beide Kamers voor vier jaar.
President en ministers zyn verantwoordelijk.
Alle grondwettelijke waarborgen voor de
betaling der belasting, do bycenkouist der
Kamers en de veikiezingen worden dooi
de Coostitutie gegeven. Het verkrijgen der
burgerrechten is geregeld naar Zuid-Ame-
rikaansch voorbeeld. Voorts is het aantal
ministers gebracht op elf. Het traktement
van den President zal bedragen 18 contos
de reis, d.i. ongeveer 300.000 guldeu.
Eerste Kamer.
De leden der Eerste Kamer zijn op
Dinsdag, deu llen Juli des avonds te 8'-,
uur bijeengeroepen.
Tweede Kamer.
Het zittingsjaar der Kamer is gisteren
gesloten met twoo moties.
De eerste, die van den heer De Stucrs
betreffende de ramen in het Vredespaleis,
werd echter onmiddellijk ingetrokken.
De andere was een motie Schaper, uit
vloeisel van diens interpellatie over het
optreden van den Rotterdamschen water
schout, jhr. Ortt, bij de zeeliedenstaking.
Do heer Schaper had gemeend, by den
Rotterdamscheu waterschout, anders dan
bij den Amsterdamschen, bevoorrechting
van de reeders bij het aanmonsteren van
zeelieden te hebben geconstateerd.
De Minister ontkende, dat do waterschout
zich aan eenigerlei bevoorrechting zou
hebben schuldig gemaakt.
Alleen wat de monstering van minder
jarigen betrof had de waterschout zoo
meende de Minister voorzichtiger kun
nen handeleu door zich ervan te verge
wissen dat de ouders, die vroeger geen
bezwaar maakten, het ook thans niet deden.
De motie van den heer Schaper werd
verworpen met alleen de stemmen der
socialisten voor.
i)k Zeeliedenstaking.
Men seinde ons hedenmorgen S.25 uit
.Amsterdam, dat aldaar hedennacht in
Kattenburg ernstige onlusten zijn uitge
broken. De stakers schoten uit de huizen,
nadat zij de buurt in douker hadden gezet.
Aan weerszijden werd met schorp gescho
tCD. Acht personen zyn gewond waaronder
twee vrouwen en een agent van politie.
Het vuren werd spoedig gestaakt. De
troepen zijn den toestand meester.
Tuinfeest.
Het tuinfeest op Soestdijk is bepaald op
14 Juli.
Lid van den Raad van State.
In de vacature-Van Gennep is tot lid
van den Raad van State benoemd de
heer mr. Js. D. V\. de Vries, secretaris
generaal aan het departement van Justitie.
Mr. G. van Tienhoven.
Mot ingang van 1 Augustus is aan Mr.
G. van Tienhoven, C'ommisiaris der Koningin
in de provincie Noord Holland, op verzoek
op de meest eervolle wijze ontslag als
zoodanig verleend onder dankbetuiging
voor de langdurige, gewichtige diensten
den lande bewezen,
Maatschappelijke eu
Hygiënische vraagstukken.
Arbeidersverzekering en armenzorg.
De directeur van het Beiersche statis
tische bureau, dr. Zahn, heeft de vraag
onderzocht in hoever de Duitsche arbei
dersverzekering heeft geleid totvermindering
der kosten van de armverzorging, een
vraag, welker beteekenis niet kan worden
betwist, wanneer men bedenkt, dat de
geheele uitgaven voor de arbeidersverze
kering van 416 millioen mark in 1885
tot 762.2 millioen mark in 1909 gestegen
zijn, en dat blijkens een rijksstatistiek uit
1885 in 58.8 pet. der gevallen de armoede
het gevolg was van ziekte, gebreken,
ouderdomszwakte of ongeval vau den
bedeelde of van dood door ongeval van
den kostwinuer.
De uitgaven voor armenzorg laten zich
voor geheel Duitschland niet vaststellen. In
Beieren stegen zy tu«?chen 1897 en 1906
van 9.4 op 13,3 millioen mark of per 100
inwoners van 159.1 op 202.3 mark; tezelf
dertijd stegon de uitgaven voor de arbei
dersverzekering daar te lande 19.1 op 4.14
millioen of per 100 inwoners van 322.1
op 629.8 mark.
De kosten der armvorzorging zijn dus
stijgende niettegenstaande liet feit, dat de
arbeidersverzekering, die aanstonds ingrijpt
in gevallen die anders op armoede zulleu
uitloopen, en deze dus voorkomt, do
armenzorg in belangrijke mate moet hebben
verlicht. Dit feit moet aan verschillende
oorzaken worden toegeschreven. In de
cersto plaats zijn de uitgekeerde renten in
vele gevallen te laag om geheel in do
behoeften te voorzien. In Berlijn bleken
by onderzoek op 15,799 mannelijke rente
trekkers ter zake van invaliditeit 2530 of
16 pet. bovendien armenonderstand te
ontvangen, en van 13.032 vrouwelijke
rentetrekkers zelfs 2643 of 20.3 pet. Bij
1758 mannelijke en 445 vrouwelijke ren
tetrekkers wegens ouderdom waren do
percentages resp. 8.4 en 18 7 liet aantal
bedeelden bedroeg in Berlijn in 18S4
11'.8 per 100 inwoners, in 1909 echter
2,64 en de kosten der armenzorg per hoofd
der bevolking resp. 2,32 en 4.75 mark.
Naast de veelal onvoldoende hoogte der
rente wijst Zahn voorts op den grooten
trek der bevolking naar de steden, die een
deel der immigranten paupcriseort; op de
grooter eischen welke thans aan het leven
worden gesteld, welke ook de bedeeling
hebben opgevoerd; op de stijging van de
prijzen van sommige levensmiddelen; en
eindelijk op het feit, dot de verzekerings
wetgeving den gemeenschapszin in breede
kringen der bevolking heeft gewekt of
dieper gemaakt.
Waarschijnlijk heeft ech'er, mag men er
aan toevoegen het element van bedeeling
dat in de Duitsche arbeidersverzekering
ligt opgesloten, nu de uitkceringen krach
tens een verkregen recht geschieden, een
aantal liedeu, die vroeger niet voor bedoe
ling zouden hebben willen in aanmerking
komen, er toe gebracht dezen schroom af
te leggen, en in voorkomende gevallen
zich thans te weoden tot de armbesturen.
lloc dit zij, het feit staat vast dat een
jarenlange praktijk der aibeidersvcrzekcring
in Duitschland niet heeft geleid tot daling
der kosten van het armwezen, een niet
onbelangrijke stijging zelfs niot heeft kunnen
voorkomen.