DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 203.
WOENSDAG 30 AUGUSTUS 1911.
3d JAARGANG.
31 Augustus.
buitenland!
DE
LANDER.
Hootdredacteur: Mr. D. J. van Sclianrdeuburg.
Abonnementsprijs
Per jaarf 4.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bureau: UI.RINF. HU» 6. Telef. lutere. 18».
Prijs der AdvertentiSn:
Van 1 tot 5 regelB f 0.40. Voor iederen regel moer f 0.08.
Buiten liet Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijko korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandeed Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 71-78 Amsterdam
Wegens den Natlonalen Feest
dag zal dit blad Donderdagavond
■let verschijnen.
Geen volk is koningsgezinder dan 't
Nederlandsche. Dit staat natuurlijk wel in
verbind met den Gormaanachen aard van de
bevolking maar er is nog 'n andere reden
yoor.
Voor 'n goed deel berust de koningsge
zindheid in Nederland op de Oranje-liefde
van 'tYolk.
Nergena vindt men 'n dergelijke gehecht
heid aan 't vorstenhuis als in Nederland.
Zelfs de band tusscheu Oostenrijk en Habs-
burg, welke toch van nog vroeger dateert,
is zoo innig als die tusschen Nederland en
Oranje.
De Oraujeliefdo uit te roeien zal niet
spoedig gelukken. Zij zit den waren Neder-
lauder in 't bloed, 'n Hollander zonder
Oranje-gezindheid maakt 'n on-natioualen
indruk.
De gehechtheid aan 't Huis Oranje is
'n betere waarborg voor onze nationale
zelfstandigheid dan legers en forten.
Tevergeefs poogt men van rood- en
zwart-internationale zijde die Oranjeliefde
te smoren. In eigen, kleinen kring moge dit
gelukken, do betere helft der bevolking
wil van dit onnationale gedoe niet weten.
Dit eene feit staat onomstootelijk vast,
dat wij onze geestelijke en nationale vrij
heid voor 'n goed deel te danken hebben
aan de eerste Oranje's. Dat dezen bun
menschelyke gebreken hadden, doet, hoe
breed ook uitgemeten en aangedikt, aan
de beteekeniB van dit feit niets af.
Dit besef, verbonden met de overtuiging
dat van alle regeeringsstelsels de constitu
tioneele monarchie verre de voorkeur ver
dient, vormt de onverwoestbare steunpilaar
van 't koningschap in Nederland.
Zoolang Nederland en Oranje vereenigd
blijven zal ook 't koningschap verzekerd
en de mogelijkhoid van 'n republikeinschen
regeeringsvorm uitgesloten zijn.
Deze laatste is toch al Diet populair bij
de Germaausche volken, die te nuchter
zyjn om zich to laten verblinden door de
oogenschijnlijko voordeelen, er aan ver
bonden.
Ontegenzeggelijk is 'tkoningschap duurder
dan de republiek. Maar daar staat tegen
over, dat 'n vorst, die streng constitutioneel
is, zich boven de partijen weet te stellen
en niet met Yolk en Parlement om
springt gelijk bijv. de laatste Portugeeschc
koningen gewoon wareD, eerder 't vertrou
wen der bevolking zal bezitten dan 'n
president, die, na veel geintrigueer en hef-
tigen strijd, gelijk in onze dagen van par
tijstrijd te wachten staat, uit de toevallig
bovendrijvende party gekozen, 'n partijman
zal zyn en blyven. 't Telkens terugkeeren
van 'n stryd om 't door velen begeerde
presidentschap, als kort geleden in Portugal
heeft plaats gehad, kan geen verkwikkelijk
vooruitzicht heeten.
Van 't constitutioneelo koningschap is
Koningin Wilhelmina zekor wel een der
waardigste representanten. Geen vorst of
vorstin is populairder daD Zij, in Nededand
en daar buiten.
Steeds wetende zich boven do partijen
te stellen, hoeft 't Prinsesje en Koningin
netje van weleer, als Vorstin naast de
liefde ook 't vertrouwen der natie weteu te
winnen en als Moedor de dankbaarheid
van 't geheele Yolk geoogst.
In Koningin Wilhel.nina en Prinses
Juliana zien wy voor de toekomst den
zekersten waarborg voor onzo nationale
zelfstandigheid. Daarom spreken wij de
vurige hoop uit, dat de 31e Augustus nog
vele, vele jaren de Nationale Feestdag
moge blijven.
Frankrijk en Duitschland.
Er is Dog geeD wyziging gekomen in
den toestand, en dat spreekt ook vatizelf,
tenzij er, buiten de diplomatieke ouderhan
delingen om, iets gebeuren mocht dat den
gespannen toestand tot uitbarsting bracht.
Geheel onmogelijk is dit laatste niet. Er
zijn hier en daar teekenen, dat men onge
duldig begint te worden; ook do Engelsche
pers slaat een wat hoogeren roon aan, en
in Duitschland worden de uitingen van
ervernis en ongeduld sterker. Zoo wisselt
de stemming van den eenen dag op den
anderen af. Veel waardo behoeft men
daaraan niet toe te kennen, zoolang er
geen onherroepelijke daden uit voortkomen,
maar het blijft een feit, dat de toestand
hoogst ernstig is.
De volslagen onbekendheid van het pu
bliek met den stand der onderhandelingen
draagt hiertoe bij. Er is eigenlijk maar één
ding dat men zeker weet: de heer Cambon
is, na een eisch van Kiderlon Wachter,
welke 'buitensporig leek, om zoo te zeggen
boos weggeloopen, en dc Duitsche regee
ring, heeft daarop te verstaan gegeven, dat
zy op haar stuk bleef staan.
Zeer bemoedigend is dat niet.
Intusschen de onderhandelingen zul
len hervat worden op een nieuwen groud
slag. Wat dit beteekent, kan men wel gis
sen. Frankrijk zal nu op zijn beurt een
onafwijsbareD eisch stellen: eerst do for-
meele verzekering, dat Duitschland ons de
vrije hand laat in Marokko, zonder eenig
aeder voorbehoud dan het beginsel der
„open deur" voor den handel en pas
daarna komen de compensaties aan de
orde. Nu schynt men van Duitsche zijde
daar niets tegen te hebben; edoch, de
exorbitant geoordeelde tegemoetkoming in
Middeu-Afrika blijft men verlangen. Indien
er uit dezen staat van zaken oen uitweg
is, dan zien wij er geen anderen dan dat
Frankrijk toegeeft; zij 't dan met eenige
tegen prestaties en geringe tegemoetkomin
gen van Duiische zijde, om voor do Fran-
sche diplomaten den schijn te redden en
de eer.
Dit toegeven kan echter meebrengen dat
Frankryk de aansluiting van zijn Midden-
Afrikaausche bezittingen aan den Kongo
prijsgeeft, en waarschijnlijk zal het dat
ook beteekeuen. Dit is een belangrijke
opoffering, en de vrijheid om de hand
te mogen steken in bet Marokkaansche
wespennest kan daarmee duur gekocht zijn.
Toch is het waarschijnlijk, dat, alles
welbeschouwd, de crisis geleidelijk zou
afloopen, zonder ernstig oorlogsgevaar,
indien Frankrijk alléén voor deze keus
gesteld word.
Er is echter een complicatie: het samen
gaan mot Engeland. Hot valt niet te bo-
twijfelen, dat deze ruggesteun der Frausche
regeering de kans op een conflict aanzien
lijk vergroot, en niet alteeu wegens hot
besef, bij de Franschen zelf, dat zij voor
buitensporige eischen van Duitschland niet
behoeven te wijken, omdat zij, ook al
blijft Rusland ver, kunnen rekenen op een
vriend, die niets liever zou doen dan voor
goed met Duitschland afrekenen (naar 't
volk meent) maar ook omdat elke
inmenging van Engeland op dit oogenblik
do Duitschers uitermate prikkelt.
Indordaad lijkt het gevaar tegenwoordig
grooter in de richting Engeland-Duitschiand,
dan in de richting Frankrijk-Duitschland.
Yolgens de Wiener Algomcine Ztg. is
in groote trekken het protocole van de
schadevergoeding aan Duitschland voor
Marokko door Minister de Selves aan den
gezant von Schön medegedeold; von Schön
heeft de regeering te Berlijn hiervan op
de hoogte gebracht, die de Fransche voor
stellen voor niet onaannemelijk verklaarde.
Duitschland.
Gisteren is te Berlijn een vergadering
belegd van den Bond van Duitscho metaal-
industrieelcn. De beraadslagingen liepen
over do vraag hoe stclliug te nemen tegen
de verspreide werkstakingen en uitsluitingen.
Yan den uitslag der onderhandelingen zal
het afhangen of met kracht zal worden
aangestuurd op bijlcgging der verschillende
geschillen, dan wel of het toi een omvang
rijke uitsluitiog in de metaal-industrie zal
komen.
Frankrijk.
In den laatsten tijd zijn weer talrijke
gevallen van sabotage voorgekomen. Zoo
werden in den nacht vatf^Zondag op Maan
dag bij Wasqueha! in het Noorderdeparte
ment acht draden van dc staatstelefoonlijn
en de mee6te telegraaf- en telefoondraden
van do Noorderspoorwegmaatschappij door
gesneden.
In de nabijheid van Le Mans worden 21
telegraafdraden doorgesneden.
Eu dat in dezen tijd van moeilijkheden
met Duitschland!
Groot-Britannik.
De Daily Mail heeft graaf Posadowsky
geïnterviewd over de jongste spoorweg
staking.
De vroegere Pruisische staatssecretaris
van Binnenlandsche Zaken kwam tot do
volgende conclusie:
Het moderne oeconomische leven heeft
zulk een groot aantal politieke, oeconomi
sche en sociale problemen geschapen en
schept die dagelijks nog, dat wel aens
onder het oog gezien mag worden, of En
gland's ietwat patriarchale regeeringsvorm,
die zich historisch nit veel eenvoudiger
omstandigheden ontwikkeld heeft, in alle
gevallen voldoet aan de eischen van het
tegenwoordige openbare leven. Het ia de
quacetio, of, om deze moeilyke probleinou
te hunner tyd op te losson, waar de oeco
nomische belangen de kern van den ge-
hecleu politicken stryd zijn, Engeland's los
georganiseerde, gedecentraliseerde, zichzelf
regeerende instellingen niet plaats moeton
maken voor meer up-to-date bestuursorga
nisaties. Sommige takken van het moderne
oeconomische leven zijn van zoo groot be
lang voor de welvaart en de ontwikkeling
van een volk, dat de Staat als vertegen
woordiger der geheele maatschappij in
staat moot zijn oen controlecrenden invloed
daarop uit to oefenen.
Oponbare instellingen als de spoorwegen
moeten daarom of Staatseigendom zyn of
de Staat moet het recht hebben in het be
stuur in te grijpen. Do administratieve
autoriteit van den Staat moet in het belang
van het volk uitgebreid worden. De oude
vormen van een onbeperkte zelfregeering
en de onbegrensde maatschappelijke onaf
hankelijkheid, voornamelijk in die zaken,
waarvan het leven dor natie afhangt,
moeten verdwynen De vrijheden van het
volk behoeven niet ingekrompen te worden,
doch wel dienen de rechten van den Staat
te worden uitgebreid. De Engelsche regee
ring heeft zich tot heden niet weten te
moderniseeren, zooals hot een zoo machti-
gee industrieelen Staat past, een land zon
der boerenstand het sterkste anker van
ieder staatsschip.
De Duitscher Schultz, beschuldigd
van spionuage, is te Plymouth naar den
rechter verwezeD.
De vertegenwoordigers van het O. M.
beschuldigden den verdachte van do poging,
een rceka feiten betreffende de Engelsche
vloot on do houding van Engeland in de
Marokko crisis vast te stellen. Hy' had een
aantal schriftelijk geformuleerde vragen
aan de beide personen gericht,, die nu als
getuigen opgetreden waren, en die de vragen
op raad van de politie ook beantwoord
hadden. Yoor de inlichtingen had Schultz
groote sommen toegezegd. Do eerste, door
Schultz gestelde vraag had woordelyk
geluid: VYat is de raeeuing van de officieren
der Engelsche vloot over don uitslag van
een oorlog tusschen Engeland en Frankryk
cenerzijds en Duitschland andcizijds
nogal een onschuldige vraag zou men zoo
zoggen en over de waarschijnlijkheid
van een oorlog over het Marokkovraugstuk
niet veel minder onschuldig.
Noorwegen.
Een geval van ernstige muiterij heeft
gisteren in het garnizoen van Seeokjaer in
Noorwegen plaats gehad. Om een kameraad,
die wegens een vergrijp tot '2 dagen arrest
was veroordeeld te bevrijden, trokken 500
soldaten met gevelde bajonet naar do ge
vangenis, waar zij de wacht afranselden en
den gevangene meevoerden. Een Le luite-
uant, die hen tot kalmte trachtte 'e bewe
gen werd ernstig mishandeld. De muitende
soldaten zijn in een kazerne geieoleerd.
Spanje.
De Spaansche bladen zijn vol geestdrift
bij de 'gedachte, dat eeu troepcnafdeeling
vau de Canarische eilanden zal vertrekken,
om op do Marokkaansche kust, de haven
plaats Santa Cruz te bezetten. Spanje grondt
zijn aanspraken op Sauta Cruz op de clau-
sulcn van hot verdrag van 1910 met Ma
rokko gesloten, doch zijnerzijds verklaart
