DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 209.
DONDERDAG 7 SEPTEMBER 1911.
8e JAARGANG.
'N PYRRHUS-OVERWINNING.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. vau Schaardenburg.
Abonnementsprijs
Per jaar14.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Itureun: Hr.EINK ll.tlU Telel. Iuterc. 18».
Prijs der Advertentiën:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor ioderen regel meer f 0.08.
Buiten liet Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing vau advert, on reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Buitcnlaudsch Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76*78 Amsterdam
Dank zij de bekende taktiek der rechterzij
de, epeculeerend op 't gebrek aan samenwer
king der linkerpartijen, van welke de vrrj-
zinuigen al zeer woinig energie toonde, is de
gemeenteraad van Rotterdam bij de laat
ste periodieke verkiezingen „om" gegaan.
Dat dit volstrekt niet zeggen, wil, dat de
Rotterdamsche bevolking zich tot 't poli
tieke christendom bekeerd heeft, bewijst
wel 't feit, dat de reehterzijde sinds dien,
alweer 2 zetels verloren heeft, een aan de
liberalen in district II met 'n meerderheid
van 1000 en een aan de socialisten in
district 1 met 'n meerderheid van 700
stemmen.
Veel reden tot juichen over do Rotter-
damscho „overwioning", blijkt er voor do
rechterzijde niet te zijn. Trouwens uien zit
met de overwinning verlegon.
Want wel hebben de clericalen alle moeite
gedaan om de onbetwist hoogst-verdienate-
lijke vrijzinnige wethouders als raadslid
te wippen, maar zelf aangewezen om uit
hun midden opvolgers aan te wijzen, zitten
zc met de handen in 't haar.
Een van de weinige leden der rechter
zijde, dio voor 't wethouderschap in aan
merking kon komen, de heer Gerretsou werd
als zoodanig gekozen maar bedankte.
Vervolgens viel do keus op den heer
van Vessem, die z'n benoeming 24 uur in
beraad hield en daarna bedankte.
Slechts de r.-k. Buskens, gekozen in de
andere vacature, verklaarde de functie te
willen aanvaarden. Reeds oonige dagen
vóór de verkiezing waren geruchten aan
gaande diens candidatuur bekend geworden,
maar de N. R. Crt. achtte deze zoo weinig
ernstig, dat zij verklaarde den naam van
't lid, dat in aanmerking kwant, uiaar liever
te verzwijgen. Dit teekent den opvolger
van 'n Van Dorp.
Iutusschen staat de rechterzijde nog
steeds voor de moeilijkheid van do ver
vulling van 't wethouderschap van onderwas.
'n Vrijzinnige zal er niet voor te vinden
zijn, daar hij, gegeven de varhouding in
den Raad, in 'n onmogelijke positie zou
komen.
Terecht meldt de N. R. Crt. op:
„Voor de verkiezing hebben wij gevraagd
weet de rechterzijde, die bet erop toelegt
de liberale wethouders als Raadslid te doen
vallen, dat zij geschikte plaatsvervangers
heeft, die bereid zijn het ambt op zich te
nemen? Dat de vraag niet ongerechtvaardigd
was, komt thans reeds aan het licht."
De rechtsche heeren mogen dankbaar
zijn, dat de beide liberale Wethouders,
Muller en Havelaar, er 't bijltje nog niet
bij neergelegd hebben.
Intusschon, duidelijker kon de onmacht
van de clericalen om 'n stad als Rotterdam
te regeeren niet aan den dag komen. De
proef dreigt bij den aanvang reeds te mis
lukken.
Hoogmoed komt voor den val. Van
paedagogischen kant is 't wel eens vaker
betoogd, dat men eigenwyze kinderen niet
beter straffen kan, dan door ze 'n korten
tijd hun eigen zin te laten volgen.
De inzet is thans echter wel wat hoog.
Twee jaar van Rotterdam's ontwikkeling
staan op 't spel.
de honoeiisteenkx.
In dor. Rijn, maar vooral in de Elbe
zijn da zoogenaamde hoogerstcenen voor
den dag gekomen, die het voorgeslacht daar
in tijden van groote droogt» heeft geplaatst,
met welsprekende opschriften, die o. a.
verkondigen, dat wie hen ziet, zal weenen.
Want op de droogte, dio den oogst geheel
of gedeeltelijk deed mislukken, volgde
vroeger de hongersnood, en dikwijls op den
hongersnood de ziekte, de pest. Deze
buitengewone, deze, zooals de Duitsche
keizer voor een paar dagen met recht zeide,
abuormute zomer heeft het gras, do gropnten
doen verdorren op de weiden. Er is
behoefte aan voeding voor het vee; men
denkt er iu Duitschland aan hooi tc laten
komen heel uit Algiers en het vleesch zal
duur worden. Maar niet alleen het vleesch
dat men desnoods ontberen kan, hoewel
het vegetarisme uog niet vele aanhangers
heeft. Alles gaat omhoog. Zelfs rijzon de
artikels in prijs, die niet getroffen zijn
door do wisselvalligheden van het weder.
Men vindt het oogenblik geschikt tot eene
algemeene prijsverhooging.
Tegen honger, gelijk de middeleeuwen
gekend hebben en die rnon nog kent in
Rusland, zijn wij vrij goed gewaarborgd.
De handel zorgt zooveel mogelijk voor de
verdeeling van de producten der geheele
wereld. Maar wij moeten die duurder betalen
en als straks de winter streng wordt, wat
niet te hopen is, zal er gebrek ontstaan,
nijpender gebrek, naar men vrcezen moet,
dan in vele jaren het ge-val is geweest. En
wy zijn niet meer daaraan gewoon, gelijk
de middeleeuwers, die don nood beschouwden
als iets onafwendbaars en als eene straf
voor hunne zonden. Men vraagt, of niet de
duurto kan worden verholpen en of de
staat daaraan niets kan doen.
In Frankryk hebben wy nu reeds ern
stige proeven. Men plundert bakkerswinkels,
men bedreigt do boeren, die aan de markt
komen, wat een middel is om den nood
nog erger te maken.
Er heeft bloed gevloeid. De gewone en
bekendo opruiers vaD het volk zijn druk
bezig. Burger Yvetot houdt brandstichtende
redevoeringen. Ook heeft hij en hebben
de andere grooto leiders van de C. G. T.
succes. Men trekt onder de roode vlag
en onder het zingen van de Internationale
op tegon het kapitaal. En de beweging
is reeds naar België overgeslagen.
In Duitschland is zooiets vooreerst niet
te vreezen. Maar het is wel mogelijk
dat indien er geene voorziening komt dezen
winter heftige loonstrijden met al de ge
volgen van dien voor de deur staan. Want
de arbeiders zijn ook al door de loonsver-
hoogingen die vrywillig en ook wel onder
dwang werden toegestaan gewend aan een
ruimer leven dan vroeger en als de stijging
der prijzen voortduurt znllen zjjn nog meer
loon vragen. Het worden trouwens moeilyke
tyden voor allen die van oon beperkt in-
komen moeten leven.
En dat terwijl de huishouding der staten,
der gemeenten ook steeds duurder is ge
worden. De belastingen ook stijgon en
moeten worden betaald.
Onder dergelijke omstandigheden ont
kiemt welig het zaad der ontevredenheid,
dat met ruime hand wordt uitgestrooid in
dezen tijd.
In Frankrijk en in Duitschland worden
trouwens do hooge prijzen der levensmid
delen nog kunstmatig verhoogd door den
staat, die ouder voorwendsel van bescher
ming van landbouw en nijverheid rechten
heeft op den invoer ook van levens
middelen. Dat is wel een geschikt oogenblik
om aan te komen, gelyk onze rogcering
wil, met beschermende rechten!... De
Duitsche bladen en ook de Temps wijzen
op het stelsel van bescherming als zeer
geschikt om den niet rooskleurige toestand
nog te verergeren en zouden willen, dat
men ton minste het invoerrecht op sommige
artikelseophief. Maar dat zullen de regee-
riugen wel niet doen, want zij hebben veel
geld noódig voor pantserschepen en andere
dingen en bovendien zullen de nog altijd
machtige partijen, die van de bescherming
profiteereu, in verzet komen.
Er behoort iets te geschieden, meenen
de bladen. Maar wat? De regeeringen
hebben zoo hare manieren van doen. Als
er misstanden zijn, die iedereen kent, laten
zij die nog eens door expresselijk inge
stelde commissies onderzoeken.
Maar ditmaal zal :nen waarschijnlijk die
geliefkoosde methode niet kunuen volgen.
De ontevredenheid stijgt als de prijs van
het vleesch in Duitschland.
Frankrijk en Duitschland.
De politieke hemel, sinds eenige dagen
opklaiend, betrekt opnieuw. Dat blijkt,
uit zekere beschouwingen in Duitschland
wel duidelijk, waar men zich en terecht
ongerust maakt over de strekking van
een il to kort-cn-krachtig FraDsch voorstel,
den Marokkaanschcn toestand betreffend,
omdat de Marokko-politiek van de Fran-
schen zoo onontwarbaar saómgeweven is
inet zekere economische belangen. Met
andere woorden: zoo men Frankrijk de
vrije hand wil laten, in't staatkundige; men
verlangt waarborgen dat de Duitsche ouder
nemingen in Maiokko voortaan eerlijk be
handeld, de Duitachers die zich daar ves
tigen, behoorlyk beschermd worden. Het is
de vraag of Frankrijk op 't oogenblik deze
waarborgen geven kan en of hot niet na-
geuocg zeker is, dat er onder die omstan
digheden spoedig nieuwe conflicten over
de behandeliug van Duische onderdanen en
belangen in Marokko zullen uitbreken.
Deze bedenkingen worden uitvoerig uit
eengezet in eeu artikel van de Lokal-
Anzeiger, dat wy hier in hoofdzaak laten
volgen.
Het Borlijnsche blad (dat nog al eens
„goinspireerd" wordt) koestert slechts ge
ringe verwachtingen van een spoedige op
lossing der netelige Marokko quaestie en
deelt mede, dat de Duitsche regeering be
zig is aan het uitwerken van tegenvoor
stellen. (Men bedenke, dat de Fransche
regeering pa6 te kennen gegeven hoeft:
„verderdan ons te verwachten voorstel
aan de Duitsche regeering kunnen wij
niet gaan"). De bezwaren liggen niet op
eigeulijk politiek gebied. Wij hebben er
niots tegen, [dat Frankrijk hot gezag uit
oefent in Marokko, maar dan moet het ook
de vollo verantwoordelijkheid daarvan dra
gen, en zich niet, gelijk vroeger dikwyls,
verschuilen achter den „oigenlykon aouve-
rein", don Sultan.
„Om do quaesties goed te begrypeu (zegt
de Lok.-Anz.) moet men tot den oorsprong
van do ODderhaudelingeu over Marokko
teruggaan, die zuiver plutocratisch is en uit
de zucht tot ondernemingen en don byua
onbegrensdeu invloed verklaard moetworden,
dien een niets ontziende on hebzuchtige
oligarchie van speculanten co kapitalisten
sedert jaren, ondor alle opvolgende regeo-
ringen van de republiek en door middel
vau de pers, op het Fransche publiek
oefent.
„Hoe groot die invloed is, kan hiernaar
worden afgemeten, dat ondor den invloed
van hot drijven van deze groep,do Fransche
regeering zelfs niet den schijn heeft trachten
te bewaren, doch op het Algeciras-verdrag
reeds inbreuk begon te maken, vóór nog de
inkt ervan droog was, hetgeen, niettegen
staande den helper aan gene zijde van het
Kanaal, een govaarlijke onderneming moest
worden.
Maar, zeggen wij, juist omdat de pacifi
catie van Marokko door Frankryk, precies
als indertyd de Boerenoorlog van den kant
van Engeland, als een zuiver kapitalistisch-
commercieele onderneming moet worden
opgovat, kan men onze staatslieden niet
genoeg op het gewicht van de zaak
opmerkzaam maken, wolkc de nauwkeu
rigste waarborgen tot in de kleinste onder
deden voor de economische ou commer-
cieclo belangen in den tockomstigen staat
Marokko vercischt; en dikwijls zal men
wenschen, dat in de Wilheliustrasse naast
de staatslieden en diplomaten ook eonige
ontwikkelde zakenmenschen zaten, die alle
trucs en streken van de Fransche concoBsie-
jagers kennen en weten hoe mon or tegen
te werk moet gaan".
Aan de Köln Ztg. wordt uit Berlyn
gemeld, dat by de Duitsch-Fransche onder
handelingen van den aanvang af het denk-
boeld ten grondslag heeft gelegen, dat
Duitschland voor zijn economische werk
zaamheid in Marokko zokore garantiën
zou verwerven, en dat Frankrijk, voor het
overlaten van politieke vrijhoid van bewe
ging in Marokko, Duitschland op koloniaal
gebied zou moeten schadeloos stellen. Ter
vervulling dezer wenschen van Duischlaud,
heeft Frankrijk, ihans schriftelijk, Maandag
een ontwerpverdrag, door den gazant
Cambon te Berlijn laten overhandigen.
Het ouderzoeken der Fransche voorstellen
geeft Duitschland aanleiding om tegen
voorstellen te doen, waarover herhaalde
malen met zaakkundigen moet geraad
pleegd worden, en waarbij op tal van pun
ten, in bijzonderheden gaande regelingen
getroffen moeten worden. Echter is van
dezen voorafgaanden arbeid reeds zooveel
afgedaan, dat bij wederzijdschen goeden
wij, op een spoedigen uitslag der onder
handelingen mag gehoopt worden.
Oostenrijk-Hongarije.
Ook in Oostenrijk dreigt nu een spoor
weg-werkstaking. In een te Meenen ge
houden vergadering, waar spoorwegmannen
uit alle deelon des lands vertegenwoordigd
waren, is een motio aangenomen waarin
lotsverbetering wordt geëisebt, of anders
een staking in het vooruitzicht wordt ge
steld.
