DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
m
OORLOG,
No. 230,
DINSDAG 3 OCTOBER 1911.
8e JAARGANG
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. I>. J. vau Schaardenburg.
Bureau: ill .KISIK U Telel. lottere. 18».
Aboiinementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlyke nummers f 0.05.
Prijs der Advertentie»:
Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedoren regel meer f U.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, vaii buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buiteulandsch Adrert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam
Wederom zal de beschaafde wereld ge-
durcDde ettelijke weken, wellicht zelfs
maauden, telken ochtend opgeschrikt
worden door ontzettende tijdiDgen van 't
oorlogsterrein.
Hoo moeilijk laat 't zich denkeu, dat in
onze verlichte 20e eeuw 'n Europeeache
natie, nog wel' liberaal en democratisch
geheeten, de verschrikkingen des oorlogs
ontketent, zich bezoedelt met die schand
vlek der menschheid, op zich laadt die
hoon aau de moderne beschaving; en dat
in 'n tijd, waarin aan do verwezenlijking
van de door edele aandrift in 't leven ge
roepen en door geheol de wereld gepropa
geerde vredesidee alom, ook door do regee
ringen medegewerkt heet te worden!
Is er iets onmenschelijker denkbaar dan
'n oorlog, zooals deze in onze dagen
gevoerd wordt?
Wanneer 'n schip door zelfontbranding
van 't kruit of door een ander noodlottig
toeval, vernield wordt en honderden men
schenlevens verloieu gaan, heerscht de
diepste verslagenheid in de havenstad, waar
de ramp zich afgespeeld heeft, gaat er 'n
rilling door geheel de menschheid en zenden
de staatshoofden hun rouwbeklag aan de
getroffen natie.
Maar als opzettelijk en moedwillig 'n
vijandelijk oorlogsschip in den grond
geboord wordt en de opvarenden hun
doodstrijd in de golven eindigen, gaat er
'n krijgsgejuich op onder de mannen, die
dez» „heldendaad11 verricht hebben, en
terugkeerend, dronken van „oorlogsroem1',
worden zij ingehaald onder gejubel vau 't
volk, dat z'd „erkentelijkheid" wil toonen.
Als Jn man, gesard en getergd in wilde
woede zich aan doodslag schuldig maakt
of in dronkeman^ ruzio z'n kameraad, 'n
dronkelap, doorsteekt, wordt hij eenige
jaren, als gevaarlijk voor de maatschappij,
in !n donkere kerker opgesloten.
Maar als 'n veldheer in koelen bloede
M slachting op groote schaal weet te be
werken, of als z!n manschappen van uit
de verte, van 'n veilige hoogte 'n projectiel
zoo weten te rnikkeu, dat 'n aantal jonge
kerels als 't ware weggemaaid worden, dan
wacht de bedrijvers van deze „roemrijke"
daad, bij hun terugkeer 'n luisterrijke ont
vangst en 'n spontane ovatie der bevolking;
en Jn schitterende positie zullen zij zich
verwerven in die zelfde maatechappij, waaruit
die andere moordenaar gebannen moest
worden.
En zij, die den oorlog uitgelokt hebben
en op hun geweten dragen alle ellende
ervan, den dood van duizenden onschuldige
(Telegr.) Volgens den romeinschen corresp.
van 't Berliner Lokal Auzeiger heerscht te
Ruïne een naïef uitbundige vreugde over het
vernietigen van de Turksche torpedobooten.
Het volk houdt geestdriftige betoogiugen.
vreemdelingen maar ook van duizenden
landskindereu, zij die dus hot volk beroofd
hebben van de beste werkkrachten, die
duizenden gezinnen in rouw gedompeld, die
hun land op millioeucn onkoBten gejaagd
hebben, inillioenen die nooit gevonden
konden worden, toen dringender, nuttiger
doeleinden er om vroegen, die staatslieden
worden met eerbewijzen overladen, zoo de
„expeditie" succes heeft, terwijl zij iu 'i
tegenovergestelde geval, zoo door allerlei
omstandigheden, vau hun beleid onafhau-
hankelijk, !t gehoopt succes uitblijft, de
geheele verbitterde natie tegenover zich
gekeerd vinden en kort en goed aan den
dijk gezet worden.
Er zijn slechts weinig oorlogen geweest,
welker ontstaan zoo ondubbelzinnig te
verklaren is uit hebzucht der aanvallende
party, als de Tripolitaausche oorlog.
Wel beklaagt Italië er zich over, dat
z'u belangen tegengewerkt werden door
Turkije, dat trouwens T bestuur van z'u
Afrikaansche provincie Tripoli schromelijk
verwaarloosde, zoodat Italië zich wel ge
noodzaakt acht èn voor zich zelf èn in 't
belang vau 't gewest in te grijpen, maar
deze omstandigheden kunnen nooit de
onmenschelijkheid van een oorlog, !n roof-
oorlog rechtvaardigen.
En waar Italië zich opwerpt als willende
beschaving brengen aan de barbaarschc
volksstammen in Afrika, zouden wij kunnen
opmerken, dat 't dan maar eerst beginnen
moet eigeu land te beschaven en de be
schaving te doen doordringen in de binnen
landen van !t Apennijnsche schiereiland,
waar 't rooverwezen nog bloeit cn de be
volking geboeid ligt in dom bygeloof.
De afloop van 't Italiaansche avontuur
is niet te voorspellen, maar zal in elk geval
treurig zijn, want duizenden menschenleveus
zullen ten offer gebracht zijn en '11 aan
moediging, ja bevel om z^ medemen
schen te verdelgen, kan niet anders dau
demoraliseerend werken.
Opmerkelijk is 1t, dat toen kort geleden
!n Franscli-Duitsche oorlog dreigde, geheel
Europa in angrtige spanning verkeerde en
de beide mogendheden onderhandelden en
nog eens onderhandelden, om den oorlog
te voorkomen. Nu echter Turkije betreft
heeft Italië korte metton gemaakt ou elke
onderhandeling afgesnoden. Eu de tijding
van den oorlog heeft wel veel ontroering
en verontwaaidiging gewekt maar die
ontroering is toch niet zoo groot, als ze
geweest zou zijn, zoo tusschen Frankrijk
en Duitschland 'n oorlog uitgebroken ware.
De Oorlog.
Er zijn heden zeer weinig berichten van
het oorlogstooneel; eendeels is dat te wijten
aan de zeer strenge censuur in beide oor
logvoerende landen, anderdeels aan het door
den storm onklaar geraken van de toestel
len voor draadloozc telegrafie.
De berichten, die er zijn, spreken
elkaar daarenboven nog tegen.
Toch mag tnon wel als zeker aannemen,
dat de Italianen noch te Preveza geland
zijn, noch Tripoli gebombardeerd hebben.
Tittoui verklaarde gisteravond aao De
Selves, dat de kruisers naar Preveza zijn
gegaan, omdat de Turksche vloot de Ita
liaansche havens en 6chepen in de Adria-
tische zee wilde aanvallen. Italië zal tot
geen prys don toestand in den Balkan
verontrusten, en geen troepen aan land
zenden in Europeesch Turkije.
Italië is nog geueigd te onderhandelen,
en bereid alle moreele en materieele vol
doening te geveu bij den afstand van
Tripoli.
Op dcnzelfden toon spreekt de Tribuna:
Is de Tripolitaanvche quaes'.ie eenmaal
opgelost, dan bestaat er geen qnaestie
meer, waarin de Italiaansche en Turksche
belaugen met elkaar iu botsing komen. Het
hangt slechts van Koustautiuopel af, of wy
morgen weder vrienden zullou worden!
Het bericht, dat de haven van Rechadie
door Italiaansche schepen beschoten zou
zijn, wordt uit Rome tegengesproken.
Uit Roaie wordt aan de Temps geseind:
Hier loopt het gerucht, dat de Italiaansche
kruisers „Vettor Pisani" en „Lombardia"
door twee Turksche torpedobooten in de
Albaneesche haven Maurzooi vernield zou
den zijn.
Aan de „Tiibuna'1 wordt uit Malta ge
mold, dat een stoomschip de tijding bracht,
dat het transportschip Derna in de haven
van Tripoli beschoten werd en zonk.
Als gevolg van hot buitmaken van een
schip, met Turksche soldaten en munitie
aan boord, zal het prijzenrecht te Rome
worden samengesteld.
Dit zyn de voornaamste beriohten die
tot heden morgen verschenen. Voor even
tueel latere verwijzen wijnaar de rubriek
laatste berichten.
Er loopen geruchten van bemiddeling
eu het is hartelijk te hopen, dat deze juist
zijn Het zou geen wonder ziju als de
Duitsche Keizer, begrijpende dat Turkije
na al de bestaande vriendelijkheden het
recht heeft, zich op hem te beroepen,
nogmaals ernstige pogingen iu dien geest
had aaegowend.
De Neue Froie Presse verneemt uit
Konstantiuopel, dat het antwooid van den
Duitachen keizer op het telegram van deu
Sultan tot interventie luidde: „De eerste
poging van de Duitsche regeering tot
bemiddeling heeft helaas geen succes
gehad. Doch ik heb mijn regeering bevel
gegeven door te gaan met de pogingen
tot herstel van den vrede. In Rome doen
ook geiuchtcn te londe dat Turkije ge
vraagd heeft om een wapenstilstand.
De algemeeue overtuiging is, dat, wan
neer niet op een of andere wijze de vrede
spoedig wordt hersteld, Italië in Tripoli en
Barca een guerilla-krijg wacht, die het zijn
overhaasting nog wel eens zou kunnen
doen berouwen. Dat het, na Tripoli (stad)
ook met de bezeltiug van de andere kust
plaatsen, als Misrata, Benghasi, Derna
weinig moeite zal hebben, staat wel vast,
maar ook dat dan eerst de eigenlijke strijd
zal beginnen, die voor Italië wel eens een
zelfde treurig verloop als in Abessynië zou
kunnen hebben. De communicatie van de
1000 mijlen lange kust, die onmogelyk
afdoende te blokkeeren valt, is reeds in
gewone tijden zeer moeilijk; veldtelegraaf-
posten zullen door de inlandschc stammen
gemakkelijk geuoeg vernietigd worden;
urn elk der kleine oasen zal zonder ophou
den gevochten moeten worden, en het
instandhouden van een verbinding daar
tusschen zal, bij de geweldige lengte der
operatie basis niet alleen voel tijd maar
ook veel offers kosten. De kust in Itali-
aansch bezit door de bulp der scheepska-
nonneu, doch het achterland in bezit der
Turksche troepen en de uit het binnenland
toegestroomde fauatieke Arabieren; zoo zal
waarschijnlijk langen tijd de toestand in
Tripoli blijven.
De vraag: hoe aan ammunitie te kouieu
behoeft iu deze voor do Turksche verdedi
gers geen onoplosbare te zijn. Muuitie
heeft haar weg in de Sahara nog altyd
kunnen vinden. Welk een moeite hebben
de Franschen niet gedaan, doch vergeefs,
om aan den munitie smokkelhandel naar
Wadai een einde te maken! En den Ita-
liaucu zal dit in Tripoli al evenmiu lukken.
Eerstens kan de smokkelhandol aan de N.
kust zelve plaats hebben; en verder door
Boven Egypte eu Koefra; dat aan dezen
smokkelhandel door de Eugelschen iu
Egypte groote moeilijkheden in den weg
gelegd zullen worden, is niet waarschijnlyk
en zeker niet wanneer, zooals natuurlijk T
geval zijn zal, Engelsche firma^ daarbij
belanghebbende party zijn.
Gejubel over eek llvksche overwinning
Do vrijzinnige Duitsche bladen juichen
over den reeds gemelden uitslag der Rijks
dagverkiezing te Dus6eldorf, waar de sociaal
democratische candidaat Haberland, die er
in hestemming kwam mot den centrums-
candidaat dr. Friedrich, gokozen werd mpt
een meerderheid van ruim 3000 stemmen.
„De toorn van het volk tegen het zwart
blauwe wanbestuur", zegt het Berliner
Tageblatt, „is niet te suBsen.
„De goede verwachtingen, door de ver
kiezing van Kempten-Immestadt gewekt,
zijn thans door den uitslag van Dusseldorf
op verblijdende wijze versterkt. Tegen den
vereenigden aanval der arbeiders en vrij
heidslievende burgers zijn ook de sterkten
van het Centrum niet bestand. Dusseldorf
zal een vlammonsein wezen voor de alge-
mceno verkiezingen. Wat hier mogelijk
was, zal te Keulen en Essen, te Krefeld
en iu het Keulsche land niet onmogelijk
zijn!"
Het Centrum heeft deze voorname sterkte,
die het sinds 1871 onafgebroken in bezit
had en waar het aautal kiezers voor 61
percent uit Katholieken bestaat, zeer hard
nekkig verdedigd, maar alle moeite is
vruchteloos geweest.
„Moge ook de regeering11, zoo besluit
het Tageblatt, „uit het feit leeren erkennen,
dat de volksziel niet genegen Is, het onna
tuurlijke juk van Ridders cn Heiligen lan
ger te dragen."
De ramp op de Libicrté.
De Matfn verneemt uit Toulon, dat de
commissie, die onderzoek zal doen naar
de oorzaak van deu ondergang dor Liberté,
vooral zal nagaan, wat er waar is van de
lezing, volgens welke twee matrozen, be
last met de bewaking en verzorging der
munitie kamers, een uur vóór de ontploffing
hun dienst hebben verlaten. Twee matrozen
zouden bereid zijn onder eede te verklaren,
