WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NED. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorm. 10.50 unr.
De Bilt, 3 October 1911.
Hoogste barometerstand 772.3 m.M. te
Thorahavn, laagste 749.0 te Kopeohagen.
Verwachting tot den avond van 4 October
1911. Zwakke tot matige Westelijke tot
Z.W-lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Gedeeltelijk
bewolkt, mogelijk regenbuien.
Temperatuur: Dezelfde.
tewometerstand te AMERSFOOP.Ï
758 m.M.
Vorige stand te 12 uur 761 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 56
Laagste hedennacht. F. 44
Hedenmiddag 12 uurF. 53
dat deze beide mannen zich in een
klein bootje naar wal begaven. Verder
verklaart een officier, dat hij op de kade
te Toulon, kort voor de ontploffing, twee
matrozen, die dan dezelfde zouden geweest
zijn, in een bootje heeft zien aankomen.
Hierdoor komt de hypothese van kwaad
willigheid weer naar voren.
Weer een Samenzwering.
Juist nu men in Portugal aanstalteu
maakt om den eersten verjaardag der Por-
tugeesche republiek (5 October) met groote
feestelijkheid te vieren, is ie Oporto een
nieuwe koningsgezinde samenzwering ver
ijdeld.
Het plan dor samenzweerders die zicb
vereenigde onder de leuze: „laat ons met
God zijn" was een infanterie-en een
artillerie-kazerne te bezetten, waar zij velo
onderofficieren op hun hand hadden. Een
troep samenzweerders trachtte de stad
binnen te komen over den Luiz brug,anderen
wisten in de tuinen en zelfs in de gebou
wen van het Glazen Paleis te komen. Zij
hadden ook de agenten van een politiepost
op hun hand, die naar hen overliepen cn
de telefoonleidingen afsneden.
Maar het complot werd ontdekt en politie
en militairen macht traden met kracht op.
De medeplichtige onderofficieren werden
in den vroegen morgen gevangen genomen
en ook in het gebouw der Katholieke club
nam men vele samenzweerders in hechtenis.
De villa Nova de Gaya, even buiten de
stad, waar zich vele samenzweerders bevon
den, werd omsingeld en na een hardnekkig
gevecht ingenomen. Ook daar nam men
vele konigsgezinden gevangen. Maar toen
de troepen het Glazen Paleis binnendrongen,
waren de koningsgezindeu al door een
achterdeur gevlucht.
Politieke ommekeer in Zweden.
Tengevolge van den uitslag van de ver
kiezingen in Zweden cn de verpletterende
nederlaag van de konservatieven, is het
ministerie Lindmann afgetreden, net zal
door een liberaal ministerie, onder leiding
van den heer Staaff, worden opgevolgd.
De Marokko Quakstie.
Do Temps spreekt de hoop uit, dat
spoedig overeenstemming zal worden bereikt.
De Liberté zegt, dat nu alles wat tot
ernstige meeningsverscbillen aanleiding kan
geven, uit den weg is geruimd, de sluiting
van het verdrag over Marokko spoedig is
te wachten, zonder twijfel vóór het einde
dezer week, daarna zal men overgaan tot
verdere behandelidg van de overeenkomst
omtrent den Congo waarover de' onder
handelingen zijn gestuit op een ernstig
verschil van meening
Verder zegt de Liberté, dat Frankrijk
en Duit8chland besloten hebben, aan het
Haagsche Hof van Arbitrage do oplossing
te onderwerpen der eventueelo moeilijkhe
den, welke zich kunnen voordoen op het
oogenblik, dat de verschillende bepalingen
van het Fransch-Duitsche verdrag betreffen
de Marokko in werking treden.
H. M. de Koningin naar Bruinisse.
II. M. de Koningin vertrok hedenmorgen
te 6.50 per extra-trein van het Loo uaar
Oudenbosch, om van daar per auto een
bezoek te brengen aan hot door den storm
geteisterde Bruinisse. Aankomst Oudenbosch
9 43. 'Vertrek van Oudenbosch 3.06.
Terugkeei Het Loo 5.58.
Inkomstenbelasting.
Do Bond van ontvangers der directe be
lastingen, invoerrechten en accijnzen (oud-
surnumerairs) vragen in een adre9 aan de
Tweede Kamer, het daarheen te willen
leiden, dat de ontvangers eventueel deel
zullen hebben aan hei tot stand komeü
van de aanslagen, op te leggen krachtens
de onlangs ingediende wet tot heffing van
een inkomateabelasting.
Door hen ambtshalve lid te maken van
dc volgens dat wetsontwerp in het leven
te roepen schattingscommissiën en commis-
siën van aanslag, zou, zoo zegt adressant,
partij kunnen worden getrokken van de
locale kennis, door deze ambtenaren ver
kregen.
Federatie van Ambtenaarsbondkn.
Te Utrecht heeft de Federatie van amb
tenaarsbonden S S. weder vergaderd.
De statuten werden vastgesteld en zullen
aan het Centraal Bureau voor Sociale Ad-
viezeu worden opgezonden, waarna dan de
Koninklijke goedkeuring zal worden aan-
gevi aagd.
Het doel der Federatie is om door samen
werking algemeene en bijzondere belangen
van de leden der by de Federatie aange
sloten vereenigingen te behartigen. Zij
tracht dat doel tc bereiken langs wettigen
weg met uitsluiting van politiek en godsdienst
en wel o.m. door het bevorderen van een
goede samenwerking bij de uitoefening
van den dienst en door het behartigen
van de belangen genoemd in het program
van actie bij de directie of daar waar
zulks noodig of wen9chelijk wordt geacht.
Eeu commissie werd benoemd om de
bespreking bij te wonen in zake de door
verschillende spoorweg-organisaties aanstaan
de te voeren loonactie.
Tot plaatsvervangend hoofdredacteur is
aangewezen de heer Lijfering, voorzitter
der Federatie.
liet Federatiebestuur had een afgevaar
digde gezonden naar de vergadering voor
oprichting vau een neutraal "Vakverbond.
Cholera aan boord.
Naar aanleiding van berichten omtrent
cholera aau boord van de „Koningin dor
Nederlanden" meldt de directie van de
stoomvaartmaatschappij „Nederland" dat zij
de 2en October een telegram heeft ont
vangen van den gezagvoerder der „Koningin
der Nederlanden" te Colombo, luidende, dat,
de gezondheidstoestand de passagiers, der
bemanning en van de leden van' het deta
chement troepen en sohepelingen, goed is.
Arbeidswet.
Het voornemen is, "Woensdag met de
behandeling der Arbeidswet euz. in open-
bore vergadering van de Eerste Kamer te
beginnen.
Gaarne maken wij onze lezers attent op
het IniiezoDden 6tuk iu dit blad van de
„Nederlaudsche Natuurhistorische Vereeni-
ging", welke iD den loop van deze maand
hier ter stede 'n afdeeling hoopt op te
richten. Daartoe zal Zaterdag 21 October
'n vergadering belegd worden.
Het Dispuut CroockewitKroes.
In de N. Rott. Crt. schrijft de heer
Croockewit:
Het was aanvankelijk niet mijn voorne
men het opgewonden proza van den heer
Herm. Kroes, over bovenstaand onderwerp
in uw Avondblad B van 20 September j.l.
nog te beantwoorden. De drift-zelf van den
a«tcur pleitte al te zeer tegen hem.
Sedert ontving ik echter een schrijven
van den secretaris van het Genootschap
„Architectura et Amicitia" te Amsterdam,
mij verzoekende in het orgaan van het
genootschap nader op de zaak te willen
ingaan. Na het blijkt, dat men in architec-
ten-kringeD vooral belang stelt in het geval,
wil ik gaarno mijn meening nog eens toe
lichten, maar dan ook bij voorkeur voor
het publiek, dat tot heden getuige was van
den strijd, en dus verzoek ik, geachte
Redactie, nog eenige plaatsruimte in uw
blad.
Met opzet heb ik mijn eerste stuk goene
□amen geuoemd om te voorkomen, dat een
principieel verschil tot een personenkwestie
zou outaarden. De zoo persoonlijke aaoval
van den heer Kroes noopt mij thans tot
mijn leedwezen te beginnen met in te gaan
op dingen, die van geheel bijkomstigen
aard zijn.
Vrijdag 15 Sept. jl. kwam de heer A.
van Daal Tzn., uitvoerder van het metsel
werk bij de restauratie van het St.-Pieters-
en Blocklandtsgasthuis, alhier, mij verzoo-
ken den volgenden dag op het werk te
willeo komen, ooi daar de heeren Ad.
Mulder en Kroes te ontmoeten, die mij
zouden aantoonen, dat het verwijderen der
cementlaag van de oude kapelmuren niet
anders had kunnen geschieden, dan op de
ruwe wijze, die >k gispte.
Ik bad weinig lust iu hel door mijn
tegenpartij geprepareerde bezoek, o.a. om
dat de verknoeiing van het metselwerk
reeds een voldongen feit was en de vroe
gere toestand toch niet meer te conslateeron
was. Beleefdheidshalve stemde ik echter ten
slotte toe, doch onder het uitdrukkelijke
beding, dat het onderhoud het karakter
zou dragen van een welwillende bespreking
en dat van het daarbij verhandelde geen
gebruik zou worden gemaakt voor publicatie
in dagbladen eDZ. om do begrijpelijke
reden, dat ik de openbaarmaking van het
geen in een particulier gesprek door mij
zou z(jn gezegd, niet wenschte over te laten
aan uiijue tegenstanders. Ik voegde hieraan
toe, dat ik in geen geval kwam om mij te
verantwoorden, en dat do heeren, indien
deze voorwaarden hun niet aanstonden, inij
in een dagblad ter verantwoordiug konden
roepen. De lezers kon reeds zien hoe men
zich aan deze afspraak heeft gehouden!....
Daar ik onmiddellijk na het onderhoud,
voorzichtigheidshalve het gebeurde op
schreef, ben ik voor mij in staat een nauw
keurig verslag er van te geven.
Bij mijn komst op het werk. werd ik
door den heer Ad. Mulder begroet met de
woorden (ik, die daar toch op hun verzoek
verscheeu): „Er is voor u bepaald moed
toe noodig om toch te durven verschijnen
Na een korte bespreking, werd mij ver
volgens door den heer Mulder verweten
dat ik iu de krant had durven schrijven
(sic), zonder eerst bij hem om inlichtingen
te zijn gekomen, en de hear Mulder ver-
ooiloofde zich toen een mijns inziens zoo'n
ongepasten toon, dal ik niet bereid was
mij langer aldus te lateu toespreken en aan
het onderhoud een einde maakte met do
opmerking, dat ik niet gekomen was om
verantwoording af te leggen cn zoo de
heeren, indien zij meenden mijne grieven
te kunnen weerleggen, dat in de courant
konden doen, waarop ik dan wel zou ant
woorden.
Na deze uitweiding, door de teudentieuze
voorstellingen van don heer Ktoes noodig
geworden, kau ik eindelijk tot dc zaak
zelf overgaan.
Ook hierover geeft de heer Kroes eene
geheel verkeerde voorstelling, gelijk reeds
dc aanhef van zijn stuk, waarin hij mij
deskundigheid ontzegt, doet zien dat hij
zelf gevoeld heeft hoevele argumenten hem
ODtbreken. In een feitelijk geschil zich be
roepen op zijn gezag geeft wel blijk van
bedenkelijke zwakte.
Door mij werd betoogd, dat de zuidoiuur
van de kapel en de asugrenzende vrouwen
zaal noodeloos waren vernield en ik beriep
mij, om dit te bewijzen, op eenige gaaf
ouder dc cementlaag bloot gekomen lagen.
De heer Kroes beweert, dat deze lagen
van latere, hardere steen zijn dan de rest
van deu muur. Maar hij geeft daarmede
moedwillig een verkeerde interpretatie van
niyn argument, want het is duidelijk, dat
ik niet deze nieuwe lagen in de Oostelijke
traveeën op het oog had, doch de oude in
de Westelijke travee der vrouwenzaal. In
dien de heer Kroes ook deze voor nieuw
wil verklaren, zal hij van zijne deskundig
heid moeten afstand doen.
Ook des heeren Kroes' beweriug dat de
waterlyst „bijna geheel weggeslagen was",
houdt geen steek. Niet alleen heb ik be
langrijke stukken van deze lijst, nadat de
sloopers reeds duchtig hadden huisgehouden,
nog aanwezig gezien, maar ook is op
foto's, vóór het begin der „restauratie"
gemaakt, deze lyst zichtbaar.
Het zal wel geen betoog behoeven, dat
juist de zachtere steen van den zuidelijken
muur der kapel tot bijzonder voorzichtige
behandeling had moeten leiden. Niet met
een scherp schildermes" (gelijk de heer
Kroes mij ten onrechte laat zeggen) zal
men hier te werk moeten gaan, dat geloof
ik gaarne. Doch men zal in stede van het
cement met ruwe slagen af te beuken,
moeten trachten een daartoe geëigend
werktuig zooveel mogelijk vertikaal tusschen
cement en baksteen te brengen, opdat
vau het buitenvlak der laatste zoomin
mogelijk wordt meegenomen. Waar de
muur dus vroeger reeds beschadigd cn met
pan- en tegelstukken was opgelapt, zal
men enkele nieuwe eteenen moeten invoe
gen; dit raadde ik in mijn vorig stukje
reeds aan.
Alleen wie ten volle voelt de eigenaar
dige bekoring van oud-metselwerk, wie de
mooie kleurschakeeriogen der warmroode
oude baksteen liefheeft, wie oog heeft
voor de charme van het altijd ceuigszins
onregelmatige in voegen en verband van
een ouden mnur, alleen hij zal lust hebben
zorg te dragen dat de verwijdering van de
cementlaag met zoo'n groote zorg geschiedt,
als in dit geval noodzakelijk was.
De heer Kroes, die voldaan komt ver
klaren, dat voor passende nieuwe hand
vormsteen is gezorgd, voelt blijkbaar niets
voor dit alles. En het zou dus vruchteloos
zijn daarovor langer met hem te rede
twisten Helaas zijn er nog al te veel
architecten, ook onder de z. g. „deskun
digen", die te kwader uur met restauratie
werk worden belast, die ineenen dat alles
goed is, indien een oud profiel netjes is
nagemaakt, ook al is geheel de toon, de
stemmiog vau het oude verloren gegaan.
Behalve deze matoriëele is er nog eene
ethische kwestie.
Wanneer men, zooals hier 't plan is,
een nieuwen muur tegou het overgebleven
oude muurwerk gaat aan metselen, ziet
men van buiten het oude gebouw niet
meer, men blikt niet meer op ecu ouden
muur maar op eeD namaaksel, een surro
gaat, van wat er eens stond; men staat
dan voor het terecht zoozeer verafschuwde
vieux neuf.
De bekoring die van een oud bouwwerk
om zoo te zeggen uitstraalt, vindt
daarin hoofdzakelijk haar oorsprong, dat
men voelt een getuige van vervlogeu eeuweD
voor zich te hebben. Zulk een emotie
kau eeu spiksplinternieuwe gevel, al neemt
die oude allure aan, nooit teweegbrengen.
Het is daarom de plicht der oudheid
kundigen tegen deze schennis vud de oude
gebouwen op te komen.
Ik herhaal dan ook, dat ik hoop, met
de aandacht te vestigen op dit speciale
geval, er toe te hebben bijgedragen, dat
ook van overheidswege voortaan nauw
lettend op restauratiewerk worde toegezien.
Een Ontslag.
Naar aanleiding van ons bericht omtrent
het ontslag van den heer Schriel ah onder
wijzer aan het Rijksopvoedingsgesticht,
vernemen we uit goede bron, dat er geen
andere redenen voor het ontslag zijn, dan
het niet afnemen van ziju hoed bij het
zingen van een vaderlandsch lied. Dat de
lieer Schriel om zijn politieke boginselen
zou worden vervolgd, moet beslist onjuist
ziju, zoodat den Directeur der inrichting
geen blaam treft. Overigens mag de straf
zeker buitengewoon zwaar worden ge
uoemd.
De afdeelingen van den Gemeente
raad vergaderen deze week voor het onder
zoek der Gemeentebegrooting.
In de ledenvergadering van de afd.
Amersfoort der Maatschappij tot bevordering
der Toonkunst is tot ondervoorzitter her
kozen de heer W. A- van den Boveukamp
en is tot secretaris gekozen de heer uir.
R. P. van der Mark.
De heer E. ten Kate, commies der
posterijen en telegraphie is verplaatst van
Amersfoort naar Rotterdam.
Zondag S October a.s. krijgt Quick
op Birkhoven bezoek van P. E. C. uit
Zwolle terwijl H. V. C. naar Yelp gaat
om V. V. O. te bekampen
De administrateur van het mil. hosp.
3e kl. te Kampon H. Verschoor wordt met
1 Nov. overgeplaatst bij het rail. hosp
2 kl. te Amersfoort.
Door den heer Kolouel Commandant
