WEERBERICHT.
Thermometerstand
BINNENLAND.
Uit de Pers.
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL. NEP. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt Toorm. 10.50 unr.
De Bilt, 18 October 1911.
H»ogste barometerstand 775.9 m.M. te
Neu ïahrwasser, laagste 758.0 te Coruna.
Verwachting tot den avond Tan 19 October
1911. Zwakke tot matige Oostelijke tot
Z.O.-lijke wind.
Gesteldheid van de lucht: Helder tot
lichtbewolkt, droog weer.
Temperatuur: Waarschijnlijk nachtvorst,
dezelfde temperatuur.
©wrometerstand te AMERSFOOP®
767 m.M.
Vorige stand te 12 uur 768 m.M.
to Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 55
Laagste hedennachtF. 38
Hedenmiddag 12 uurF. 53
Lichtvaardigs stakingen.
In de Cambrian Trust Collieries jto
Clydach Vale is een mijnwerkersstaking
uitgebroken, die, wanneer de toelichting
Tan de zyde der directie juist is, een
nieuw bewys leTert, op hoe lichtvaardige
wijze in Engeland den laatsten tijd tot de
„ultima ratio" der staking wordt overgegaan.
In de mijnen der Cambrian Trust wer
den, de laatste dagen de ponies bij bet
bedrijfswerk herhaaldelijk mishandeld.
Vooral een ophaler werd beschuldigd, dat
hij die dieren op de meest schandelijke
wyze mishandelde. Maandag jl. werd des
wege procesverbaal tegen hem opgemaakt,
en word hem door de directie ander wetk
opgedragen. De andere mijnwerkers ver
zetten zich daartegen en eischten, dat hem
zyn oude werk weer zou gegeven wordeu;
de directie hield echter voet bij stuk en
weigerde den man zonder toezicht met
ponies te laten werken. Het gevolg was
dat alle ophalers in staking gingen en
thans de geheele mijn stilligt, en vierdui
zend arbeiders werkeloos zijn
„Er is", toekent de Westminister Gazette
bierbij aan, „maar een commentaar op
deze staking te geven. Wanneer de feiten
inderdaad zóó zijn, dan gelooven wij niot,
dat er ook maar iemand, man of vrouw
zal zijn, die de geringste sympathie ge
voelt voor de mannen, die hun werk heb
ben neergelegd. Zelfs onder de gunstige
omstandigheden is hot leven der ponies
iu de mijneD nog afschuwelijk genoeg, en
elke bescherming die aan deze dieren
wordt verleend, moet onze instemming
hebben. Dat er nog mannen worden ge
vonden, die zichzelf en hun vrouwen en
kinderen willen opofferen om dierenwreed-
heid iu bescherming te nemen, is zoo
ongelooflijk dat wij verdere inlichting over
deze zaak afwachten.
Annexatie van Egypte
Het „Berliner Tageblatt" meldt:
Aan do Berlijnsche beurs word gister
het bericht verspreid, dat Engeland op 't
punt stond Egypte te anneseeren. Dezo
mogelijkheid is reeds twee weken lang
herhaaldelijk besproken en het is duidelyk,
dat zoo'n maatregel van Engeland niet
uitgesloten is. Nadat Engeland in 1904
door een verdrag Frankrijk tot zwijgen
heeft gebracht, kan het ei nu wet aan
denken in Egypte schoon schip te maken.
Zeer opmerkelijk was het reeds dat men
den besten en meest gevierden Engelschen
legeraanvoerder Kitchener, een poos ge
leden naar Egypte zond. op een post,
oogenschijnlijk te onbelangrijk voor een
man van zyn beteekenis.
Doch tot nu toe is hot gerucht niet
bevestigd. Misschien wil men de wereld
weer plaatsen voor een voldongen feit.
De torstand in Portugal.
De corr. van de „Hatin" seint uit Oporto,
dat in alle plaatsen, die hij bezocht, na
melijk in Tuy, Valencia de Minho en
Yianna de Castro volkomen rust heerschte
In tegenstelling daarmede, wordt uit Chaves
gemeld, dat volgens vertrouwbare berichten
de koningsgezinden hun weg naar het
westen voortzetten. Couceiro zou gisteren
met 500 man, 10 kilometer noordelijk
van Montalegre op Spaansch grondgebied
overnacht hebben. Camacho staat met 1000
man bij Tourem. Het plan schijnt te zyn
in do provincie Minho te vallen.
De Militiewet.
Gisteren zijn de beraadslagingen over
de militiewet in de Tweede Kamer aange
vangen onder matige belangsteliDg; tegen
den middag bleek uit een stemmiug over
de vraag of men hedenavond vergaderen
zou, dat er slechts 56 leden aanwezig
waren, tegen vier uur was de heer Ter
Laan er in geslaagd de helft vau dat
aantal weg te redeneeren.
De voorgesteld» wijzigingen in de
militiewet komen iu hoofdzaak neer op:
uitbreiding van het contingent van 17,500
tot 23,000 man; inkrimping van [den
diensttijd van 8 tot 6 jaren, |met 2 her
halingsoefeningen; afschaffing van de
viermaanders; - invoering van een groep
militaire werkers; opkomst der lichting
in 2 ploogen, respectievelijk :3 en '/s der
lichting, met behoud van 81/.. maand eersten
oefeningstijd en met samenstelling van het
blyvend gedeelte groot 4000 man voor
den tijd van 4 maanden; afschaffing van
het voorbereidend militair onderwys;
iuvoering van kaderplicht, ook voor officier;
en invoering voor keuring en ruimer»
vrystelling van kostwinners.
Gesproken hebben alleen nog maar de
UDie-liberaa) Verheij en de sociaal-demo-
oraat Ter Laan. De eerste heeft kort en
zakclyk gezegd wat hem aan- en tegenstond
in dit ontwerp, de ander heeft een speech
gehouden van ongeveer vier uur, waarna
door hem de volgendo motie van orde is
ingediend:
„De Kamer,
overwegeude, dat de geldelijke lasten,
voortvloeiende uit de aanneming der wijzi
gingen in de Militiewet, zeer belangrijk
zullen zijn,
en dat ten gevolge der inrichting van
ons belastingstelsel on der desbetreffende
plannen der Regeering, deze lasten voor
namelijk zullen drukkeu op de arbeidende
klasse en den middenstand, die reeds zeer
zwaar zijn belast,
acht het wcnschelijk, dat bedoelde nieuwe
uitgaven door middel van een nieuw in te
stellen speciale belasting worden omgesla-
geu over hen. die oen inkomen genieten
van ten minste drieduizend gulden en verder
naar mate van de draagkraohl der aau-
geslagenen.
Lamoureux Orkest tb Schevkninqen.
Naar aanleiding vau 't bericht, dat de
loden van het Lamourcux-orkest te Parys
besloten zouden hebben niet naar Scheve-
ningen te gaan, brengt de Directie van
do Mij. Zeebad Scheveningen ter konnis,
dat het contract jl. Zaterdag geteekend is
en de komst van hot orkest gedurende
het seizoen te Scheveningen voor 'n reeks
van jaren verzekerd mag heoten.
Zonderling beleid.
De Vaderlander sshrijft:
„De Staatscourant kwam weinige dagen
geleden melden dat generaal-majoor Neete-
son, commandant der le divisie, op ver
zoek met 1 Nov. a.s. op pensioen wordt
gesteld. Dit was in militaire kringen geen
nieuws; men wist dat deze opper-officier
weldra den dienst zou verlaten.
„Wat echter wel verwondering mag
wekken is, dat bij de plaats gehad hebbende
groote manouvres aan genoemden generaal
't oppercommando over éóno der oorlog
voerende partyen is toevertrouwd. Waar
dergelijke manoeuvres toch de leerschool
zijn en moeten zijn voor de hoogere bevel
voering, mag het zonderling beleid genoemd
worden, dat men die leerschool heeft laten
dienen tot bekwaming van iemand, van
wien hot vaststond, dat hij het leger ging
verlaten, en waarvan het vaderland dus
geen dienst meer zou hebben, welke be-
kwu luiheden hij ook bij de manoeuvres
hart opgedaan. Waarom worden dergelijke
oppercommando's niet toevertrouwd aan
die mannen, die pas generaal geworden
zijn of het weldra zullen worden? De ma
noeuvres kosten waarlijk genoeg om den
eisch te stellen, dat ze van het hoogst
mogelijke profyt voor ons leger zijn zullen.
Niet de heer G. Priem maar de heer
G. Prins is gekozen tot secretaris der
Coöperatieve Winkelvereeniging „Ons
Voordeel".
Bij Kon. besluit van 16 dezer is,
als blijk van goedkeuring en tevredenheid
de bronzen eerepenning voor menschlievend
hulpbetoon en een loffelijk getuigschrift
toegekend aau mejuffrouw C. M. F. Wes-
seling, te Amersfoort, wegens de door haar
met levensgevaar verrichte redding van een
dronkeüng uit het water van de Beek al
hier op 5 Augustus van dit jaar.
Bij het nationaal schietconcours op
buks, uitgeschreven door de Vereeniging
tot vrijwillige oefening in den Wapenhandel
te Deventer behaalde de schietvereeniging
Wilhelmina te Amersfoort in den korps
wedstrijd I den zevenden prijs met 468 p.
Zondaag behaalde P. Scheuter te 't Loo
met 100 punten den dagprys na loting o a.
met onzen stadgenoot H. v. d. Vlugt.
Het examen voor aspiranten naar
de betrekking van inspecteur van politie
sedert eeuige jaren ingesteld door den Bond
van Inspecteurs van Gem, Politie in Neder
land, zal dit jaar plaats hebben te Amster
dam op 29 en 30 November en 1 Decem
ber. Als voorzitter der examencommissie
zal fungeeren de heer A. Nyhoff, commis
saris van politie alhier.
Naar wjj vernemen, hebben B. en
W. afwyzend beschikt op 'n adres van de
bewoners van de iKrommestraat, waarin
zy B. en W. verzochten het booglicht
zooaL de Arnhemsche-, TTtrechtscke Lange-
en Kampstraat dit thans hebben, ook aan
te brengen in de Krommestraat.
Openbare Leeszaal en Bibliotheek.
Over dit onderwerp sprak gisteravond
in eer. openbare vergadering in de Arend
Dr. H. E. Greve uit Den Haag.
Het initiatief hiertoe was genomen dooi
de afdneling Amersfoort o o. van den
Bond van Nederl. onderwijzers.
De Voorzitter, de heer T. Bovorloo, heette
de aanwezigen welkom en dankte voor de
goede opkomst Hij gaf een uiteen
zetting vau het plan om de zaak een stap
nader tot de oplossing te breugen. Na
afloop der vergedering hoopte hy, dat velen
zich zullen opgeven om een comité te
vormen, en dat hieruit weer een comité
van actie zal worden gekozen.
Nu verkreeg Dr. Greve het woord, die
ongeveer het volgende zeide: Met genoegen
heb ik de uitcoodiging aaugenomeu om
over dit onderwerp te spreken, om doel,
werking en streven van Openb. Leesz. en
Bibliot. uiteen te zetten.
Vaak heorschen er verkeerde meeningen
en misverstand. Door bespreking kan dit
verkeerde wordon weggenomen.Het doel is,
te zorgen, dat intellectueel geuotzoekeuden
boeken, tijdschriften, vakbladen en wat ze
verder op dit gebied noodig hebbeo, kun
nen bekomen. Dit heeft een practi6ch nut
voor de GemeeDte: 't Is geen modegril,
ol philantropie of liefhebberij.
Do Openb. L. on B. moet zyn een
magazijn van verschillende soorten literatuur
en mag in geen enkel opzicht partijdig
zijn, ook niet eenzijdig en ook geen pro
pagandt maken voor een bepaalde richting
op politiek of godsdienstig gebied. Een
ieder moet er dan ook wat van zyu gading
vinden: de liberaal, de anti-revoluiionnair,
de katholiek of wie ook.
Do leeszaal moet een ooderriebtend
karakter hebben.
Do keuzo der lectuur is niet vry, doch
moet zich schikken naar de behoeften der
lezers, maar tevens ook gebonden zijn aan
een censuur, voortkomende uit de verant
woordelijkheid der beheerders tegenover
de lezers.
De lectuur moet beantwoorden aan de
volgende eischen:]
le. PractiBch nut.
2e. Moraliteit.
3e. Ontwikkelend gehalte.
Onze tegenwoordige leeszalen beantwoor
den nog niet aan dit doel en kunnen dit
nog niet, doordat ze nog te jong zyn. Om
hot groote dool te bereiken, moeten alle
politieke en godsdienstige richtingen ver
tegenwoordigd zijn. De instelling is waard,
dat alle partijen er zich moeite voor geven.
In kleine gemeeuten is men dikwyls niet
in staat zich op do hoogte te stellen en
te houden van wat er in de buitenwe
reld omgaat. Voor handelscorrespondentie
wenscht meu vaak inlichtingen en men
kan ze dikwijls moeilijk machtig worden.
By gemeente begrootingen, by bestek
ken, bij het onderwijs, by alle takken van
dienst heeft men vaak iets, waarover men
nadere inlichtingen wenscht. De weten-
schappelyke menschen in kleinere plaatsen
klagen dikwijls, dat ze veelal in de onmo
gelijkheid zijn om zich lectuur, hun vak
betreffende, te kunnen verschaffen. Het is
derhalve van groot practisch nut, dat der
gelijke boeken te verkrijgen zijn.
Ook voor den arbeider is de O. L. van
groot nut. Na zyn twaalfde jaar ontvangt
hij geen onderwys meer, vergeet byna alles
en heeft ten slotte geen belangstelling meer
in het openbaro leven.
Is er een Op. L. dan kan hij zich zelf
verder ontwikkelen, vooral als ook zyn
vakstudie uitgebreid wordt.
De Openb. Leeszaal en B. wordt wel
eens volksleeazaal en volksbibliotheek ge
noemd. Dit is niet geheel juist, omdat de
openbare leeszaal veel verder gaat en veel
uitgebreider is en dit ook moet zyn; ze
helpt niet alleen het volk, doch iedereen
aan lectuur.
De jeugd, de schoolbevolking in éen
woord kan veel profyt trekken van dezo
inrichting. Dit zien we byv. in Amerika,
waar do onderwijzer met zyu leerlingen
naar do leeszaal gaat, ten einde de boeken
en plaatwerken te vragen die op de les
betrekking hebben.
Wanneer we ons voorstellen, wat een
bevolking van Amersfoort bijv. noodig
heeft, zooals politieke bladen, vakbladen,
plaatwerken, een verslag bibliotheek, zoo
als adresboeken, codes, enz. dan begrypen
we wel, dat het Comité veel geld noodig
heelt van het begin afaan. De vraag is
nu, hoe aan dit geld te komen Wat is
hiertoe de beste wegf In Holland heeft
men een vrij goede methode, die nogal
eens resultaten heeft ]opgeleverd, n.l. hot
particulier initiatief en dau subsidies.
Do beginuitgaven zyn reeds talryk, als
daar; zijn uitgaven voor boeken, tijdschrif
ten, huishoudelijke uitgaven, een gebouw,
een bibliothecaris, die vast salaris geniet,
desinfnetie, plakwerk, enz. enz. Alles samen
moet men 3 a 4000 gulden als minimum
stellen, waarop de exploitatie zal komen.
Deze som keert jaarlijks terug.
De zaak moet niet te licht opgevat
worden. De ondervinding heeft geleerd,
dat klein beginnen zeer verkeerd is. Met
gering» middelen de zaak aanpakken, is
haar reeds to voren ter dood veroordeelen.
De belangstelling stijgt dan niet, maar ver
flauwt allengs, ook omdat er geen geld is
nieuwe tijdschriften, eDz. aan te schaffen.
Begin niet voor er de zekerheid is elk jaar
3 a 4000 gulden te hebbeu. Is de publieke
belangstelling er nog niet, Iaat de zaak dan
voorloopig met rust. Wacht liever een paar
jaar. Er wordt over gesproken en gedacht
en de behoefte ontwaakt wel.
Op welke wijze moet het geld bij elkaar
komen Dat kan verstrekt worden door
particulieren, door gemeente- en rykssub-
sidie. Het rijk geeft subsidie als de ge
meente het geelt en wel tot een gelyk
bedrag.
Hier te Amersfoort stel ik me voor to
ontvangen f 1000 van de Burgery, f 1000
van de Gemeente en een gelijk bedrag
vzn het Ryk.
Welke andore eischen, behalve die van
de lectuur, moeten nog aan de O. L. ge
steld worden P Het gebouw moet een be
hoorlijk gebouw zyn, dat aan alle redelyke
eischen voldoet; als 't kan een eigen gebouw
zijn, in 't centrum der stad gelegen. Ligt
het te ver weg, dan kan er dikwijle geen
gebruik van gemaakt worden. Dan moet
het zooveel mogelyk geopend zijn, liefst
van 9 uur 's morgens tot 10 uur 's avonds.
In kleine gemeente minstens acht uur per
dag.
De toegang moot zooveel mogelijk vrij
zijn; maak haar toegaDkelyk voor de
kleinste beurs. Geen andere eischen dienen
gesteld dan onderwerping aan het reglement
en het bereiken van een zekeren leeftyd,
nl. 18 jaar. Hooge contributie is goed voor
de kas en wanneer gefortuneerde personen
er ook gebruik van willen maken dan
kunnen ze dit natuurlijk doen en de kas
styven. Do Op. Leeszaal gaat in ons land
een toekomst tegemoet, die nauw verband
houdt met het onderwys in dien zin, dat
zy aanvult, wat de school niet kan geven.
Deze kan nl. aan zelfopvoeding weinig
