mnnM DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 250, DONDERDAG 26 OCTOBER 1911. 8e JAARGANG. Waar moet dat heen BUITENLAND. Hootdredacteur: Mr. D. J. van $clsaardeubiirg. Bureau: KLKINK H.wAO 6. Telet. In tere. 183. Abonnementsprijs Prijs der Adyertentiën: Per jaarf 4.Franco por Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iedoren regel meer f 0.08. post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post Buiten het Kanton Amersfoort per regol f 0.10. (B|j id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. abonnement belangrijko korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitcnlandsch Advert.- bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam Uit schier alle deelen Tan Europa komen berichten over de ontzaglijke stijging van de prijzen der levensmiddelen, voor 'n groot deel ten govolge van de droogte gedurende dozen zomer. In verschoidene landen heelt dit reeds geleid tot min of meer ernstige ongeregeldheden. Gelukkig bleven wij gespaard voor 'n .kaas- en broodoproer". Toch wordt ook hier te lande steen on been geklaagd over de duurte der levensmiddelen. Men kan geen huisvrouw ontmoeten, zonder er staal tjes van te vernemen, staaltjes, die menigeen, de ontboezeming zullen ontlokt hebben waar moet dat heen? Er wordt wol geinsinuoerd de Duit- sche Rijkskanselier zelf heeft zi.h hieraan schuldig gemaakt als zou 't kranten gescbrjjf over de duurte de winkeliers aan gemoedigd hebben, de prijzen nog maar iets hooger te stelleu dan strikt genomen noodig was; maar wie de marktprjjzeu van de levensmiddelen over de laatste jaren oens wdde vergolyken, zou alle gedachte aan kwade trouw van de zijde der winke liers wel uit z'n hoofd stelleu. Als proeve ontleenen wij aan de N. R. Crt. 't volgende staatje van de marktpryzen der groenten over 1908 en 1911 Groenten: Marktplaats: Wortelen per 100 bos Bosch op Langeudyk 1.45—2.70 2.50- -6.10 Bloemkool per 100 stuks Ti 2.00—3.30 7.00- -14.00 Reuzenbloemkool per 100 stuks Ti 3.00—5.50 12.00- 28.00 Roode kool Ti 3.50—6.75 7.30- -17.90 Gole Ti 3,00—6.00 7.00- -16.00 Witte Ti 4.00 15.00- -35 50 Uien per 50 KG Ti 1.95—2.25 4.60- -5.10 Andijvie per 100 bos Loosduinen. 0.60-0.90 1.70- -3.30 Prei n 1.00—1.20 3.00- -3.20 Spinazie per ben n 0.09—0.14 0.38- -0.43 Postelein n 0.25—0.34 0.60- -0.74 Groone erwlon per H.L. Groningen. 7.00-^9.40 13.00- -16.75 Blauwpoulerwten Ti 7.50—9.25 16.50- -17.00 Bruine boonen Rotterdam. 9.25—10.25 17.00- -18.00 ■Waar moet dat heen 't Is niet zoo zeer tot U, Mevrouw, dat wij deze vraag richton; want gij zult wol willen bedenken, dat er menschen zyn, voor wie 't heel wat méér willen zeggen, dat de levensmiddelen zoo veel duurder worden, dan voor U, die zoo gemakkelijk, indien het noodig is, op 't een of ander bezuinigen kunt, 'n iets minder dure hoed, mantel, 'n keertje min der naar de comedie, iets minder nattelooze Sinterklaasgeschcnken voor uw kinderen, och er is altyd genoeg voor U, waarop te bezuinigen valt altijdzoo dit noodig mocht zijn. Ernstiger wordt 't voor hen, voor wie niets meer te bezuinigen valt, die reeds leven op de grenzen van het brood-noodige. Ook de goedkoopste kwaliteiten der levens middelen, ook de surrogaten, waartoe zy reeds hun toevlucht hebben moateu nemen, stijgen in prys. Waar moet dat heen? Dat is de vraag, die ons overal tegenklinkt en naar welker beantwoording alom gezocht wordt. Het Ryk heeft in dezen 'u plicht te vervullen en de regeoring zou althans knnnem beginnen, de invoerrechten op tal van artikelen op te schorten. Of 'n derge lijke maatregel te verwachten is van 'n regeering, die op het punt is, 'n verhoo ging van de invoerrechten voor te stellen, ljjkt minstens twijfelachtig. De gemeentebesturen zien wel in, dat zy niet mogen wachten, tot het Rijk voor gaat, maar dat zy zelf dienen in te grijpen. In verschillende gemeenten zijn commis sies benoemd, om 'n onderzoek in te stellen, wat er te doen valt, maar van positieve resultaten verneemt men tot dus ver bitter weinig. Dien eersten stap zal een ieder toejuichen maar heel veel verder komt inon er niet mee; door al die commissies worden de levensmiddelen geen cont goedkoopor; hoogstens zal ons de weg gewezen worden, die gevolgd kan, moet worden, maar tot dusver schijnt die weg nog niet gevonden. Eenige gemeenten zijn begonnen het loon van de arbeiders in hun dienst te verhoogen. Op zich zelf zeer prijzenswaard maar in de gegeven omstandigheden van weinig nut, daar men hiermee niet hen bereikt, voor wie de nood het nijpendsc is. Gemeentewerklieden genieten in den regel 'n vrij goed loon, zy behooren dus niet tot de door-de-duurte-zwaarst-getroffenen en voor hen was hulp toch niet 't eerst noodig. Als aanmoediging, als voorbeeld ter navol ging, kan de maatregel nuttig zijn, maar zelfs wanneer allo patroons dieu wenk be grepen en ter harte namen, zou 't gevaar niet gekeerd, de nood niet afgewend zijn, daar voor de niet-loon trekkeuden, mis schien wel de meest-bedreigdon, do toestand even ellendig blijft. 'n Dringend beroep kan 't dringender dan 't reeds do laatste jaren geschiedde? zal ook niet veol baten. De vaste protégé's zullen hiervan 't meest profiteeren maar juiBt daar waar stille armoede geleden wordt en hulp dus 't hardst noodig is, dringt de particuliere liefdadigheid niet door. Nog 'n andere weg wordt gewezen: de overheid geve 'n toeslag op den koopprys der levensmiddelen. In theorie lykt dit heel mooi maar practisch is heton- practisch en onuitvoerbaar. Immers welk 'n contréle zou hiervoor vereischt worden! En de verborgen armen, zij, wier eergevoel verbiedt de hand op te houden blijven iu de misère, terwijl alweer zy voor wie de maatregel eigenlijk niet bedoeld was, het profijt hebben. De overheid zal op ontzaglijke kosten gejaagd worden, zonder 't eigenlijke doel to bereiken. Want wel dient in 't oog gehouden, dat, hoe aangenaam het voor 'n ieder zou zijn, indien de stijging der prijzen ongedaaD gemaakt kou worden, do overheid niet ge roepen is om |de marktprijzen op zeker peil te houden; maar wél om de bestaans voorwaarden op peil te houden. Daarom mag alleen dan de overheid ingrijpen maar dan is het ook plicht indiende bestaansvoorwaarden boneden het peil go- daald zijn. Stygen de prjjzcn, dan zal de bevolking tot bozuiuigiog moeten overgaan; er bestaat voor de ovorheidigeen redon tusschen beide te komen ten behoeve van hen, die nog bezuinigen kunnen. Maar zij, die niet meer bezuinigen kunnen, hebben recht op hjjstaryi van overheidswege. Hoe kan de overheid dien bijstand ver- leenen? Daar waar 't gevaar dreigt, is haar post. Zijn bijv. de prijzen dor nood zak e 1 ij k e levensmiddelen dermate gestegen, dat deze onbereikbaar ge worden zijn voor 'n deel der bevolking, welnu dan is het de taak der overheid te zorgen, dat die noodzakelijke levensmiddelen weer in 't bereik van dat duel der burgerij komen. Aangezien de overheid niet de macht heeft, de markt- en winkelprijzen te ver lagen, rest als eenige mogelijkheid, dat de overheid zelf de leverantie van die levensmiddelen op zien neemt, zelf als leverancier optreodt en zelf den prijs vaststelt. 'n Dcrgelyke maatregel zal natuurlijk 'n, trouwens volkomon gerechtvaardigde oppositie uitlokkeu van de winkeliers, die zich terecht zeer benadeeld zullen achten door de overheid, die toch ook gehoudeu is hare belangen voor te staan. Maar ook deze klip is te omzeilen, zoo de overheid de artikelen, waarvan zij do leverantie op zich neemt, betrekt, niet rechtstreeks van de fabrieken of grossiers, maar van de winkeliers zelf. Wol komt dit veel duurder uit, maar de overheid mag de belangen van de eene groep haar burgers niet opofferen aanjdie van 'n andere groep. De Oorlog. Maandag 1.1. is er in en bij de stad Tripoli gevochten: de Italianen hebben een aanval te doorstaan gehad van een aanzienlijke vijandelijke macht, gepaard gaande aau eeu poging tot opstand van de inboorlingen in de stad zelf. Ziehier hoe zich dat alios, volgens de borichten der correspondenten, heeft toegedragen: Maandagmorgen verschenen twoe groepen vyandelijke ruiters in het gezicht dor Itali- aansche voorposten. Op hetzelfde oogenblik openden de Arabieren in de voorstedon van Tripoli het vuur op de Italiaansche soldaten, terwjjl groote troepen inboorlingen naar de bazars giugon om daar den boel kort en klein to slaan en te plundoren. Na oen half uur van de grootste verwarring waren de Italianen den toestand meester on was de orde hersteld. Ongeveer tweehonderd Arabieren worden gearresteerd en gevangen gezet in den citadel. De aanvallers van buiten werden oveneens afgeslagen en tegen den middag was alles weer ruBtig en normaal. Op zichzelf zyn deze gobeurtenisson weer van niet bjjster groot bolang, maar ze bewijzen toch, dat het met de vriend schap der inboorlingen voor do Italianon, waarvan de Italiaansche bladen zoo hoog hebben opgegeven, niet geheel in orde is. Trouwens bij de verovering vaH Bengazi heeft het geen twjjfel geleden, of de Ara bieren hebben met de Turkon samen, de Italianen bestreden. De Italianen in Tripoli hebben na het gebeurde van Maandag besloten de inboorlingen beter onder den duim te houden: iedere Arabier, die in de stad wordt aangetroffen met wapenen bij zich, zal ter dood worden veroordeeld. Op deze wijze zal voor de inboorlingen de verlossing van het Turksche juk, waarop de Itali- liaansche gouverneur in zijn proclamatie zoo zeer den nadruk legde, een twijfelachtig geluk worden! Over het aantal dooden, bij deze ge vechten gevallen, loopen de opgaveu zoo goheel uiteen, dat het maar beter is, daarover geheel en al te zwjjgen. De Ramp op de Liberté. In verband met hetgeen de ingenieur Massin over de oorzaak van het ongeluk met de Liberté, in den Algemeonen Raad van het dép.-FiDistère heeft medegedeeld, publiceert de „Matin" eenige uitlatingen van een Fransch zee-officier. Wanneer Massin, zegt deze, na het ongeluk mot de Jena aan den Minister van oorlog mede gedeeld heeft, dat hot aan de marine ge leverd kruit feitelijk van ouderen datum was, dan is dat voor ons geen nieuws. Allo artillerie officieren Tan de vloot weton, dat de datum van het hun geleverd kruit, algemeen onbetrouwbaar is. Eerst wordt hiermede in de kruitfabrieken de hand gelicht, dan nog eens in d» pyrotechnische inrichting bij het maken der patronen. Wanneer het kruit aan boord van de Liberté gezegd wordt van 1906 te zijn geweest, en de ouderdom veilig op lOjnar meer gesteld moet worden, behoeft men zich daarover niet al te zeer te verwonderen. Inmiddels hebben, naar uit Parijs wordt gemeld, de conclusies, waartoe de commis sie van onderzoek naar de oorzaken der ramp eenerzijds gekomen is, en de uit latingen van Massin anderzijds een ernstige verdenking geworpen op de kruitfabriek van Pont-de Buis. De ontploffing op de Jena werd veroorzaakt door het kruit uit deze fabriek, en evonzoo hoogstwaarschijn lijk ook die op de Liberté. Het verdachte kruit van de Liberté fs van 1906 gedateerd, in welk jaar Massin het directeurschap

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1