DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN,
No. 268,
DONDERDAG 16 NOVEMBER 1911.
8e JAARGANG.
Uit de Pers.
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg.
Bureau: KLKHK HtAti 6. Telef.' Interc. 183.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. 15.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers 10.05.
Prijs iler Ailyertentiën:
Van 1 tot 5 regels i 0.40. Voor iederen regel meer 1 0.08.
Beiten het Kanton Amersfoort per regel fO.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen- en Ëuitenlandsch Advert.- bnrean D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76.78 Amsterdam
De duurte valt mee.
Dit verblijdende opschrift kunnen vrij
staven met de resultaten vau een onderzoek,
door ceD zaakkundige van do Handelsblad
redactie investeld.
In September voeldo deze zaakkundige
zich omtrent de duurte nog niots op zijn
gemak en zijn woord tot de huismoeders
was vau pessimismo niet vrij, maar twee
maanden later kan hij en er is bljjde
darteliog in zijn pen schrijven:
Wij kunnen de huismoedors geruststel
len (ze zullen het overigens zelf al wel
gemerkt hebben): de toestand laat zich op
het oogenblik wol wat beter aanzien.
Wat juist die levensmiddelen betreft die
toen zoo schaarsch en duur waren, de groenten
zjjn, dank zjj den prachtigen nazomer en
de vele regens, weer sterk in prijs gedaald.
Schreven wij in Septembor nog dat zuur
kool 300 pCt. duurder worden zou, dit is
nu reeds slechts 200 pCt. geworden. Zoo
kwam er ook groote aanvoer van bloem
kool, die oorspronkelijk 200 pCt. duurder
werd, doch nu nog slechts 100 pCt. duurder
is dan het vorig jaar. Zoo daalde ook de
savoyekool weer 50 pCt., torwijl ook de
roode kool iet» terugliep. Witto kool daalde
50 pCt., uien en seldorij 25 pCt., terwijl
slechts de prei blyft stijgen.
De berichten over het fruit luiden iets
minder gunstig. Over de zuidvruchten is
nog niet voel te zeggeu, doch men vreest,
dat de oogst niet zal meevallen. Daaren
tegen worden groote massa's appelen uit
Canada vorwacht. Op het oogenblik zgn
de handperen op ou doen de stoofperen
10-12 cent per kilo. De zure appelen
bosten nu 1420 cent per kilo, de zoete
worden tegen 1012 cent verkocht.
Het treurigst is het nog gestold met de
kruidenierswaren.
De koffie werd sedert Sopt. nog duurder
ordinaire qualiteit kwam van 50 op 54,
Preangcr van 00 op 65. De blikgroenten
stegen van 3017 op 34/21 en de goed
koopste soort bruine boonen is niet meer
te krijgen, zoodat nog slechts de 25 en 30
cents qualiteit voorradig is. De suiker viel
van 28 op 27, doch do rijstsoorten stegen
nog met 1 i 21,'a cent. Of de pruimen nog
stjjgen zullen, haugt voornamelijk af van
eventueele Balkanverwikkelingen. De kaas
bleef even duur, doch men verwacht al
spoedig een stijging van de toch reeds
zeer dure roomboterprijzeD.
Doch tegenover deze teleurstellingen
staat de troost dat do vlecschpi ijzen niet
meer zullen stijgen. Slechts kalfsvleesch
kan al spoedig iets hooger verwacht wor
den, doch overigens zijn de pessimistische
vooruitzichten gelukkig niet uitgekomen
en kunnen wij aannemen dat de prijzen
dezen winter vermoedelijk zullen blijven
zooals zij nu zijn: dat wil zeggen dezelfde
die hot vorige jaar van kracht waren.
Studentenstreken.
Hot Handelsblad echrijft:
Eenige onzer lezers en lezeressen zendon
ons opmerkingen over "do Leidsche ont-
groeDing6schandaIen, die zoo zeer de algc-
ineene aandacht getrokken hebben. Wij
me°nen echter ovor do onsmakelijke Leid-
seke geschiedenis zoo weinig mogelijk in
ons blad (te mogen zeggen. Immers, juist
deze gebeurtenis heeft wel de aandacht van
de bevoegde autoriteit getrokken en deze
heeft maatregelen genomen, die, door de
publiciteit er aan gegeven, zelfs strenger
zijn dan naar de mecning van vrienden
van het Leidscho Studentencorps met bil
lijkheid en redelijkheid over een te bren-
geu is. Een oordeel, waarmede wij ons
allerminst vereenigen kunnen.
Ons dunkt, dat de zaak een niet algc-
meene zijde heeft, die wel onze aandacht
verdient. Het is deze: niet alleen de stu
denten zijn verantwoordelijk voor de vlegel
achtigheden en onbeschaafdheden die zij
somtijds begaan; een deel van ons volk is
mede schuldig. De publieko mecning zal
vaak vergoelijken in studenten, wat zij in
jonge militairen, in kantoorbedienden, in
poldei jongens afkeurt: wij hebben er een
voorbeeld van in de wijze, waarop in oen
ingezonden stuk in do N. R. C. rar. Rijke
spreekt over wat „in een wilden nacht"
studenten uithalen.
Een ruwheid, ordoverstoring, huisvrede
breuk, die, wordt zij door jongelui uit dcu
handels-, winkel- of werkmansstand bedre
ven, als een ploertige en strafbare daad
veroordeeld wordt, verandert in veler oogen
van karakter, wanneer zjj door studenten
bedreven is. En wij weten voorbeelden dat
ook de rechter, oud-student als hij is, met
een nauwelijks onderdrukten glimlach
wanordelijkheden van studenten strafte,
die zeker, waren zij door kantoorbedienden
bedreven, niet met sympathiek begrijpen
ontvangen zouden zijn. Ook al weer uit/deu
omtrek van Leiden herinneren wij ons, zij
het van vrjj lang geleden, zeer ergerlijke
gevallen van huisvredebreuk, die onvervolgd
zijn gebleven omdat hot „studentenstreken"
waren.
Zoolang volgens de openbare meening
een ruwheid of ordeverstoring het karakter
van vlegelachtigheid verliost wanneer zij
door studenten bedreven wordt, zoolang
men een onbeschaafdheid van een dronken
student niet harder, maar wel welwillender
beoordeelt "dan een onbeschaafdheid van
een dronken polderjongen, zoolang worden
de studenten aangemoedigd om, der
traditie getrouw, studentenstreken uit te
halen, die in zeer weinig opzichten van
polderjongensstreken verschillen.
De Oorlog.
De openbare meening in Italië, aldus
schrijft do Romeinscho correspondent van
de Frankf. Ztg. d.d. gisteren aan zgn blad,
wordt tegenwoordig op een zware proef
gesteld. De erkenning van de reusachtige
moeilijkheden aan den Tnpolitaanschcn
veldtocht verbonden dringt in steeds meer
der kringen door, en oefent reods een
neerdrukkende werking uit. De bladen
hebben, op een wenk van do regecring,
opgehouden mot het verkondigen van
allerlei overwinniDgiborichten, en reeds
begint er luide kritiek gehoord te worden,
dat de Regeering zich in een zoo gevaar
lijke onderneming heeft begeven, zondnr
zich van to voren over de belangrijkafe
factoren te hebben laten inlichten, met
name over de stemming der Arabieren,
over do militairo meeilijkheden aan een
tocht in de wocKijn verbonden, en over
de houdiüg der mogendheden in geval van
een uitbreiding van het oorlogsterreiD.
Terw|jl het volk langzamerhand begint
te begrijpen, dat de veldtocht groote offers
vragen zal, zonder dat er voorloopig oeuigo
kans is op vooruitgang in Tripoli, ziet do
Regoering zich inmiddels voor ernstiger
moeilijkheden gestold. De onatgebroken
voortgezette smokkelarij van wapens over
Egypte en Tunis heeft een groote ont
stemming tegen do Westelijke Mogend
heden (Engeland en Frankrijk) gewekt,
terwijl Oostenrijk ernstige bedenkingen
heeft geopperd tegen de voorgenomen
actie iu de Aegeïsche Zee. Wij kunnen
daaraan toevoegen, dat do betrekkingen
tusschen Italië en Oostenrijk zeer gespan
nen zijn, ofschoon het volk van OosteDrjjk's
verzet nog onkuudig is, dat later echter
ongetwijfeld zijn verbitterende werking niet
zal missen. Ook Rusland ziet op 't oogen
blik het opnieuw openen dor Balkan-
quaestie hoogst ongaarne, omdat het in
militair opzicht niet zoo goed voorbereid
is als zjju mededinger Oostenrijk-Hongarije.
Een bevesting vau het bericht, dat de uit
breiding vau het oorlogsterrein is uitges eld,
is nog niet gevolgd, maar opvallend is, dat
de geheclc Italiaauschc pers zoo grooten
nadruk legt op dc moeilijkheden, die aan
den z.g.n. „hartstoot" tegen Turkjje zijn
verbonden en absoluut geen mededeelingen
doet over eenige vlootbeweg'mg.
De Consulta heeft door de annexatiever-
klaring een regeling met do Porte onmoge
lijk gemaakt. Een uitweg uit de tegen
woordige situatie is voor do Italiaansche
Regeering moeiljjk te vinden, daar zjj don
vijand geen beslissenden slag toebrengen
kan, en wijl anderzijds in do openbare
mecning na dc overspanning van den
eersten tjjd ceu reactio is ingetreden, die
het haar niet mogelijk zou maken een
ernstigen tegenslag to verdragen.
Nog ken Marokko Quaestie.
Plotseling is, een gevolg van de bespre
kingen over Marokko, het Spaansche-
Fransch verdrag van 1904, waarvan veel
gesproken is maar dat inen niet kende, uit
de lucht komen vallen. Eu de Franschen,
voor geen klein gerucht vervaard voor 't
overige, »taan verbaasd. Den derden October
1904 onderteekenden de toenmalige mini
ster van buitenlandsche zaken, Dclcassó in
de Spaansche gevolmachtigde dr Loon y
Castillo een verdrag waarbij Marokko werd
verdeeld tusschen Frankrijk en Spanje. De
Spaansche invloed zou zich uitstrekken over
vr'gwel do gehcolo noordkust en bovendien
een gebied om de havenstad Ifni, Sancta
Cruz de Mar I'cquena togonover de Cana-
rische eilanden. Daaruit blijkt dat de Span
jaarden in hun recht waren toen zij Et Ksar
en Lara.je bezetten, wat de Franschen
kwalijk namen. Do Fransche bladen willeu
het liefst niet toegeven, maar de zaak is
duidelijk gonoeg. En de triomf over de
diplomatieke overwinning op DuitschDod
behaald, wordt benadeeld door de openbaar
making van het tractaat met Spanje.
De hoor Delcassé is niet gelukkig met
zijne Marokkopolitiek. Hij heeft een ideo
fixe, de isoleering van Dnitschland. Men
inoest zorgen dat het buiten Marokko bleef
en Spanje, dat nog eenigo bezittingen had
aan de noordkust van Marokko, voor Frank
rijk winnen, terwijl men tevens Engeland
een dienst deed. Want Engeland ziet het
liefst eene zwakke mogendheden aan de
andere zjjde dor Straat van Gilbraltar. Zoo
moet Dclcassó er too gekomen zijn een
verdrag te sluiten, dat, nn de Franschen
zich reeds zeker gevoelen van heel Marokko,
hen in den weg zit. Bladon als de Temps
trachten wel te berodeneeron, dat Spanje,
volgens het tracaat geen rechten in Marokko
kan doen gelden zoolang de Sultan nog
een onafhankelijk soeverein is, maar men
begrijpt wat ei van do souvereiniteit zal
overblijven als do Franschen, die reeds
ouder verschillendo voorwondsels daarmede
zijn begonnen, zijn land geheel hebben be
zet. Men zal trachten met Spanje te oudor-
handelen. Maar als de Spaansche regeering
op haar recht staat en Engeland, hoe groot
de Fransch-Engolsclie vriendschap moge
zijn, in zijn belang de zijde der Spanjaar
den kiest, wat daD?
De Contra-Revolutie in Portugal.
Uit Portugal komen overi_Badajoz
geseind berichten omtrent den nieuwen
inval, die door de koniugsgeziuden wordt
beraamd. Z|j zouden er mede beginnen
zoodra de weergesteldheid het veroorlooft;
voor het oogenblik staat het noorden des
lands onder water.
Dom Miguel van Braganza moet te
Parijs en Londen een leoniog hebben ge
sloten van 50 millioen francs, gowaarborgd
door rijke Portugeezen, die in het Buiten
land vertoeven.
Voor dat geld zijn paarden, muildieren,
kanonnen, wapenen on allerlei militaire
uitrustingstukken gekocht voor de konings
gezinde troepen. Ook is het restant van
de koopsom der 3 oorlogschepen van de
royalisten er mee afgedaan.
De koningsgezinden z|jn vol hoop. Maai
de republikeinsche regeering, die natuur
lijk de noodtge maatregelen neemt, maakt
zich niet bezorgd Zjj vertrouwd op haar
leger en verwaoht dat zij den tweeden
inval zoo goed zal weten verjjdelen als
den Gorsten.
De Rijkslanselier en de
Conservatieven.
De Vorwarts komt nog eens terug op
het bekende conflict Bethmann Hollweg
v. Heydebrandt in den DuitBchen Rijksdag,
en weet te vertellen [hoe het kwam, dat
de ennservatioven zoo fel tegen de Marok-
ko-overcenkomst, dus tegen de politiek v.an
den Rijkskanselier van leer trokken.
Oorspronkelijk was, aldus de Vorwarts,
niet v. Heydebrandt maar graaf Kanitz al»
woordvoerder der conservatioven aangewe
zen, en bij zou wel eenige critick uitoefe
nen, doch deze zou zeer vriendschappelijk
zijn. Het Centrum word met deze beslis
sing in kennis gesteld, zoodat v. Hertling
zijn rede dan ook daarnaar inrichtte. Op
't laatste oogenblik echter kwam een be
richt van den bekendcu Janitschauer van
Oldenburgbekeud o.a. door zgn 10 man
politie in dcD Rijksdagbij wien do Kroon
prins een paar dagen te voren had gejaagd.
Van Oldenburg drong daarin aan op een
„onergiek" optreden, onder mededeeling,
dat de Kroonprins er niet alleen evenzoo
over dacht, maar ook zelf in den Rijksdag
verschijnen -zou. .T°ei werd graaf Kanitz
zonder veel complimenten op zij geschoven
en v. Heydebrandt in zjjn plaats als spre
ker aangewezen, die toen zjjn bekendo
rede, onder zeer dnideljjke kroonprinselijke
bljjkcn van instcinmiDg hield.
Dat ni deze rede de conservatieve pers
opeeös zoo mak was geworden, en van
Heydebrandt in een toespraak tot een con
servatieve kiezersvergadering, van zijn duel
met den rijkskanselier absoluut niet repte,