WEERBERICHT.
Thermometerstafld
STADSNIEUWS.
MEDEDEELINGEN VAN HET
KONINKL: EED. MET. INSTITUUT.
Opgemaakt voorin. 10.50 uur.
De Bilt, 7 December 1911.
Hoogste barometerstand 776.1 m.M. te
Riga, laagste 735.0 te Tliorshavn.
IjjVerwftchting tot den avond van S Decem
ber 1911. Meest matige tot krachtige Z 0.-
lijke tot Z.W.-lijko wind.
Gesteldheid van de lucht: Zwaarbewolkt
of {betrokken, regenbuien.
^TemperatuurDezelfde.
■Barometerstand te AMERSFOORT.
Barometerstand hedenmiddag te 12 uur
75S m.M.
Vorige stand te 12 uur 765 m.M.
te Amersfoort.
Hoogste gisterenF. 46
Laagste hedennachtF. 39
Hedenmiddag 12 uurF. 44
niet toe leiden do behandeling der ouder-
doms- en invaliditeitsverzekering voor 1913
los te laten. Stelt de Regeering geen ter-
mijD, dan zal de antirovolutionnaire partij
er een stellen en bij het intreden daarvan
weigeren mede te werken aan welke soci
ale wet dan ook indien de zoo zeor begeerde
niet is afgedaan.
Ook bet tarief moet het Staatsblad
bereiken, want het mag nooit of nimmer
worden afgescheiden van de invaliditeitswet,
de opbrengst is tot dekking van de uit
gaven daarvoor bestemd en men mag dat
verband niet verbreken, waarop de kans
zoude bestaan, indien slechts één der beide
voor 1913 ware afgedaan.
Dc heer Kuyper heeft dus een voorwaar
delijke oorlogsverklaring afgekondigd: gij
zult uw arbeid inrichten gelijk mijn vrien
den en ik het eischcu, of wjj laten u,
Minister Talma, dien wij juist als den
democraat in dit Kabinet zoo hoog
waardeeren, in den stéék!
De heer Nolens nu heeft zich een beetje
van streek laten bréngen door deze stouto
taal; hij vond, dat het niet aanging Kabi
net en Kanier dermate den wil van een
kleine groep op te leggen.
Lobman en Kuyper hebben ook de
kerstenings-taktiek tegenover Iudië niet
willen loslateu, al verklaarde de Goesche
afgevaardigde, dat zijn partij in de keuze
der middelen verschilt met de antirevoln-
tionnaire. Dr. Kuyper ging daarbij zelfs vrij
ver; m de korte grieveulijst, welke hij dan
toch tegen het Ministerie te berde bracht,
laakte bij dc beginseluitspraak van den
Minister van Koloniën iu vrij krasse termeD.
In het aangeven der kansen op een andere
partijgroepeering verschilden de beide
leiders: do heer Lohman bepaalde zich er
toe te constateeren, dat de scheidslijn
tusschen rechts en links te wijten zoude
zijn aan de vrijzinnigen, dr. Kuyper echter
geheel in de lijn van dr. Nolens
constateerde den noodwendigen inncrlijken
samenhang der rechtsche partjjen en ver
klaarde bovendien, dat hij nimmer meer
zich zou laten vinden tot een samengaan
met linkscho democraten. Ging het met de
coalitie niet langer dan zou de autirevolu-
tionnaire partij zich weer in haar eigen
versterkingen terug trekken en kraebt pogen
te putten uit een volslagen isolement.
In de redevoering, waarmede de Minister
van Buitenlandsche Zaken de sprekers be
antwoordde, was de bespreking van het
Timor incident verreweg het belangrijkst.
Vraagt men naar do Timor-politiek van
den Minister, dan kan geen andere infor
matie gegeven worden dan dat dezelve
met beleid en doelmatig gevoerd wordt.
Moeilijke grensgeschillen moeten worden
opgelost en van stonde aan heeft onze
Regeering een vast plan de campagne in
het oog gehouden bij haar onderhandelin
gen met het Portugeesche gouvernement.
Nu schenen deze onderhandelingen te
zullon slagen, toen het grensincident waarbij
eenige Poitugeesche onderdanen het leven
lieten op Timor voorviel. De Gouverneur-
Generaal, voldoende van den stand dei-
diplomatieke onderhandelingen op de
hoogte, begreep dat dit incident moeilijk
heden kon berokkenen en heeft toen uit
wijze courtoisie den Portugeeschen gou
verneur op Timor jelegraphisch meege
deeld, dat het optreden der Nederlaudsche
soldaten tegen zijn instructiën had plaats
gevonden en de gevangen genomen officier
onmiddellijk zou worden vrijgelaten, dat
hij bovendien zeer betreurde, dat ouder-
daueu der republiek het leveu bij dit ge
val gelaten hadden.
Toen de Portugeesche gezantschapssecre
taris bij deu Minister van Buitenlandsche
Zaken kwam om over dit incident te spre
ken, heeft deze beur van den inhoud van
het telegram van den gouverneur-generaal
op de hoogte gesteld. Dat iB al wat er ge
beurd is. Iu Portugal iieeft men die betui
ging van leedwezen van den gouverneur-
generaal nn ten zeerste opgeblazen, de
eukele medcdeeling des Ministers als een
verzoek om verontschuldiging voorgesteld...
gegeven bet Zuidelijk temperament en de
biuuonlundsche moeilijkheden moet men 't
niet al te erg opnemen en dat heeft onze
regeering ook niet gedaan.
DE DURB TIJDEN'.
Gisterenavond werd in het Yalkje een
openbare vergadering gehouden, uitgeschre
ven door de afd. Amersfoort van de Soc.
Dom. Arb. Partij, waarin als spreker optrad
de heer N. van Hinto van Rotterdam met
het onderwerp: „De dure tijden in den
Amcrsf. Raad, de Eemlander en nog wat".
Nadat de heer van Hagelen de druk
bezochte vergadering geopend had, ving
de lieer van Hinte zijn rede aan met er
op te wijzen, dat het wel betreurenswaard
is, dat in den Amcrsf. Raad de stem 7an
deu arbeid nog niet wordt gehoord. Dan
zou het duurte adres van de S.D.A.P. niet
inet breed gebaar als partijpropaganda zijn
afgewezen, een arbeider zou zijn partij
standpunt tegenover dat van de bourgeoi
sie hebben uiteengezet.
Spr. herinnert aau zijn rede voor de
gemeentewerklieden, die bljjkbaar den hec-
ren dwars in de maag zit. Die rede was
echter niet opruiend in den zin, dat de
arbeiders werden opgestookt den hoeren
onaangenaam te zijn. Wel beeft Spr. de
arbeiders als klasse opgezet togen de bour
geoisie. De inzeoder S. in do Eemlander
en de heer van Schaardenburg waren van
oordeel, dat de Bond vau Gem. werklieden
een neutrale organisatie zou zijn. Vroeger
heeft Spr. reedè zeer uitdrukkelijk het
klassestandpunt van don Bond uitoengezet.
Toen is er niets over geschreven, maar nu
moest de aandacht van de duurtecommissie
worden afgeleid en moest die rooie van
Hinte als zondebok dienen. Maar daarvoor
weoscht Spr. niet te dienen. Gaarne wil
hij strijden eu dan het liefst met open vi
zier, ook tegen S. en ook tegen den re
dacteur van de Eemlander. (Applaus).
Het St. Nicolaasfccst moet voor vele
arbeiders geen prettig feest zijn geweest,
omdat zij hun kinderen verstoken moesten
laten van eenige lekkernij of eenig stuk
warm ondergoed, mede omdat het zoo'u
schrikbarend duren tijd is. En het Ge
meentebestuur weigert die meuschen te
helpen. Spr. verwijt den Raad, dat hij de
belangen der arbeiders verwaarloost, in
tegenstelling met Rijk en Provincie, die
wel steunen.
Komende tot het duurterapport wijst Spr.
er op, dat de commissie na ampele bespre
king tot de conclusie kwam, dat de oni-
8tuudigheden niet van dien aard zijn om
maatregelen tot hulp verleenen te nemen.
Maar toen Mr. Troelstra voor twee jaar
minister Heemskerk op de duurte opmerk
zaam maakte, zei deze: zoolang we
hier geen toestanden hebben als in Rus
land, zijn van ons geen maatregelen te
wachten. En nu komt minister Heemskerk
et wel aan te gemoet. Er zijn dus toe
standen als in Rusland, maar dat heeft de
Amersfoortsche commissie niet bemerkt.
(A p p 1 a u s). En dat een commissie waar
notabene vrijzinnigen in zitten, mcnscben
die arbeidersvrienden zijn. Wel zeggen zij,
er is geen nood. Maar die heeren moeten
niet van f 10 in de week leven, zij voelen
niet het leed van de arbeidersklasse.
De duurte kan geen aanleiding geven
wat te doen, voor bepaalde groepen, zegt
de commissie. Dus er is toch wel duurte.
Cijfers komen echter in het rapport niet
voor. De commissie komt met een rapport
en de Raad slikt dat, en zegtnoen, de
commissie heeft gelijk, er is niets te
doen. (Gelach).
Spreker wil wel cijfers geven en toont
uitvoerig aan dat tal van artikelen in prjjs
zijn gestegen. Kortgeleden zijn in het
Landbouwblad nog cijfers gepubliceerd,
waaruit blijkt, dat tal van landbouwpro
ducten met 40 en 50% omhoog zijn
gegaan. Van die cijfers had de commissie,
had ze willen lezen, kennis kunnen nemen.
De Rotterdani8che duurte commissie heeft
altbous nog aaugetooüd, dat tal van prijzeu
abnormaal hoog zijn, hetgeen Spreker uit
het rapport dier commissie aaohaalt Zoo
had ook de Amersf. commissie studie van
de zaak moeten maken, dan had ze kun-
Den zeggen, zoo is de toestand.
Voor het geval, zegt de Amersf. com
missie, de Raad een andero zienswijze is
toegedaan, wij moeten erkennen, dat het
ons niet is gelukt een enkel advies te
geven. Nu komt als een reddende engel
de afd. van de S. D. A. P. en zegt: als
jullie geen middolen weet, wij wel. In het
adres van de S. D. A. P. worden 4 mid
delen aangegeven, nl. toeslag op het loon,
prijsvermindering op de cokes, aankoop io
't groot van verschillende levensmiddelen
en instelling van een gemeentelijke ver-
koopinrichting. Nu vinden de heeren het
geven van toeslag op het loon principieel
onjuist. Tot welke consequenties moet het
wel leiden, als de gemeente maar toeslag
geeft, als er bijzondere tijdeD zijn. 't Is
werkelijk aandoenlijk. Dat het Rijk er niet
tegen op ziet, dat Provinciale en tal van
Gemeentebesturen niet bevreesd zijn voor
de consequenties zegt voor den Amersf.
Raad niets, die al op de vlucht gaat uit
vrees voor die consequenties.
Spreker toont uog nader de stijging der
broodprijzen aan en haalt een staatje aan,
overgelegd bij de 6taatsbegrooting voor
1911 door het Kamerlid Smeenge, waarin
aangetoond wordt, dat in 3 jaar tijds de
eerstnoodige levensbehoeften gestegen zijn
met f 1.45s per week. Van 19081911
zijn tal van levensbehoeften voor het Burg.
Armbestuur te Rotterdam in prijs gestegen
hetgeen Spr. eveneens met de cijfers aan
toont. En niettegenstaande al die feiten
komt de Amersf. commissie tot de over
tuiging om niets te doeo, omdat ze bang
is voor de consequentie. Ze huldigt dus
het standpunt van den aarts-reactionnairen
prot. Pabi«s, die zeide. De arbeiders moeten
de tering maar naar de nering zetten. Dat
is ook wel zoo gemakkelijk. Tien jaar lang
zijn de prijzen gestegen en elk jaar hebben
de arbeiders de riem weer een gaatje
aangehaald en nu die riem door de droogte
van dezen zomer tot het laatste gaatje is
gehaald, zegt de duurtecommissie: Die riem
zit je zoo mooi. we zullen zorgen, dat je
niet vetter wordt, en dat die zoo blijft
zitten.
Nu is het Spr. niet onbekend, dat hier
vorig jaar verbetering in de loonen i9 ge
bracht en dat de commissie zich daarop
beroept. Maar het is nog lang geen vetpot.
Die loonaverhooging is zeer schriel geweest
en het minimum is nog f 10, terwijl dat in
verschilleude plaatsen veel hooger is. Amers
foort maakt met zijn loonregeling geen
schitterend figuur en de Bond van Gom.
werklieden zal den Raad ook niet met
rust laten en nog wel eens aankloppen en
zien of de heeren dan wat milder gestemd
zijn.
Tegenover de loonsverhooging der ar
beiders stelt Spr. die van burgemeesters,
secretarissen, ontvangers e.a. Minister Colijn
vraagt f 800000 voor positieverbetering dei-
officieren. De burgemeester van Amsterdam
ging van f 8000 op f 20000 en die van
Rotterdam van f 8000 op f 12000. Wanneer
Spr. d.in van klassebevoorrechting spreekt
komen S en de Eemlander voor den dag
en zeggen: wat een opruier is datl Maar
Spr. wekt niet op tot die kleine miserige
ontevredenheid, maar tot die, welke de
arbeiders klasse moet boreiden om zich te
ontworstelen uit bet moeras, die de arbti-
ders organisatie groot en sterk moet maken
om de heerschende klasse te dwingen tot
concessies.
Komende tot het Raadsdebat zegt Spr.
dat de heer Gerritsen hem is tegengevallen.
Hij heeft altijd hoog tegen hem opgezien,
omdat hij een willig oor had voor de
wenschen van den Bond. En nu was het
mijnheer Gerritsen de eerste, niet om het
rapport van de commissie te verdedigen,
maar om over het adres van de S.D.A.P.
te gaan boomen om zoodoende de aandacht
van eigen rapport af te leiden. In verband
mot het argument, dat er 2500 aanslagen in
de Inkomstenbelasting zijn beneden f 1000
wijst Spr. er op, dat het niet moest voor
komen, dat in een vrijzinnig Amersfoort
van 1 450 reeds belasting moest worden
betaald.
De heer Gerritsen heeft met groote
belangstelling de memorie der S. D. A. P.
gelezen, maar hij vindt het een aardige
propaganda voor de partij en verder over
dreven. Uitgezonderd een enkel artikel zjjn
de prijzen niet gestegen. In dat adres nu
ziju tal van cijfers gegeven en nn komt
mijnheer Gerritsen met oen algemeenheid.
Hij is nog conservatiever dan de Nieuwe
Courant, het gesubsidieerde orgaan van de
Ver. van Ned. werkgevers, dat nog meent
dat de gemeente een voorbeeld kan geven
aau particulieren. Dat heeft de heer Ger
ritsen zeker nooit gelezen. Maar er zitten
misschien ook groot werkgevers io den
Raad en die zullen denken, als dac door
gaat komen ook wij of onze naaste familie
aan de beurt, lateu we dus de zaak maar
afstemmen. Aan den heer ülysink- brengt
Spr. ondertusschen een woord van waar
deering, die als werkgever beter zijn taak
begreep, als de gemcoute. Do heer Van
Esveld zei, dat een toeslag de menschen
zedelijk neerhaalt. Indien echter een ge
meente het als haar taak beschouwt een
behoorlijk loon te geven, kan men dan
spreken van zedelijk neerhalen? Als een
gezin altijd met een tekort worstelt, daalt
het toch veel meer. Neen, als men de
menschen naar het Armbestuur verwijst,
haalt men ze zedelijk neer. En het harte-
looze standpunt van den Raad, haalt veel
meer de menschen neer, dan het uitsteken
van de reddende hand.
Do Raad heeft met algemeeoe stemmen
het voorstel om niets te doen aangenomen,
en daarmee kan spreker Ameisfoort niet
feliciteeren.
Daarna komt Spr. tot de kwestie met
de Eemlander en S. Aan de hand van
proefschrift van dr. Moquette toont hij aan,
het dat een arbeider een behoorlijk
loon moet bobben, wil hij voor ondervoeding
worden behoed. Dr. Moquette onderzocht
o.a. 8S1 kinderen en kwam tot de con-
clussie dat lengte en gewicht bij rijke
kinderen grooter zijn dan bij arme. Het
verschil neemt van jaar tot jaar toe.
Het gemeentebestuur van Amersfoort,
dat weten kau, dat de kinderen der arbei
ders in zoovoel ongunstiger conditie zijn,
weet geen enkel middel om te helpen.
Dat is een aauklacht tegen het Gemeente
bestuur, maar ook tegen de arbeiders, die
nog niet mede strjjdea in de rijen der
klassebewusten. Door machtsformatie kunnen
de arbeiders de bezittende klasso dwingen
hun tegemoet te komen. Als de arbeiders
dat niet doen, past het hun niet bet Ge
meentebestuur een verwijt te makeo, zij
hebben de regeering die ze verdienen. Zij
moeten zorgen dat hun stem Diet gesmoord
wordt in den Raad, ze moeteD
do bezittors uit den Raad dringen. Ze
mogen zwart of blauw of rose zijn, ze
zijn allen met eenzelfde 6op overgoten:
nul. ik houd het witgeld, dat is het stand-
puot dat de Amerst. Raad inneemt (applaus).
Spreker haalt nog een statistiek aan over
grootere sterftekansen der arme kinderen
en wijst er dan op, dat de heeren noodig
moeten schrijven dat hij de arbeiders
opruit, als hij wijst op de verschillen die
bestaau.
Aan mijnheer S. vraagt Sproker of men
do dingen niet bij den waren naam mag
noemen en zeggen, zoo is het. Mijnheer
S. moet maar eens aantoonen, dat het niet
waar is wat Spr. heeft gezegd. Dat andere
personen ook wel eens krasse woorden
gebruiken toont hij aan met citaten van
Leo XIII. Groen van Prinsterer en Dr.
Kuyper. Zoo kras als die zich uitlaten
over maatschappelijke toestanden heeft
Spr nog niet gedaan. Wanneer Spr. wees
op zoo veel verkwisting naast zoo veel
leed, dan verwijt men hem opruiing.
Hij geeft een staaltje van de uitgaven
voor toilet van Mevr. Gould en van de
stijging der inkomens per jaar van textiel
fabrikanten iD Twenthe, en wijst er verder
op boe in Amerika da ijsfabrieken minder
ijs produceerden om maar meer winst te
xunncn maken en hoe in den staat Georgië
twee katocDspeculanten oen aaDtal insecten
hadden verzameld om den katoenoogst te
vernielen en dan den katoenpiijs omhoog
te drijven. Zoo is de maatschappij enkel
ingericht om winst te ibezorgen aan den
bezitter. We moeten oen andere maat
schappij hebben, waarin een betere verdee
ling der productie. De patroons sluiten zich
.meer en meer aaneen en vormen trusts,
kartels en syndikaten. Ze drijven de prijzen
omhoog en houden strooptochten op de
zakken der arbeiders. Naarmate echter de
monopolies meer en meer de prijzen be-
heerschen, zal de drang grooter worden
