DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. No. 295. MAANDAG 18 DECEMBER 1911. 8e JAARGANG. Langs den Weg. BUITENLAND. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg. Abonnementsprijs Per jaarf 4.Franco per post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05. Bureau: HLEINK HtAO Telel.glnterc. 18». Prijs tiet' Advertentie Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (By abonnement belangrijke korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is uitsluitend" gerechtigd hel Alg Binnen-en Buiten landsch Advert., bureau D. Y. ALTA, Wnrmoesstr. 75- 78 Amsterdam (Amersfoortsche Kroniek en Critiek). XLI. De Amersfoorters hebben dezen zomer, vermoedelijk omdat de verkiezingen hen zoozeer iu beslag namen, een zeldzaam jubileum laten voorbijgaan. Het was don 7en Juni namelijk 250 jaar geleden, dat onze kei binnen de stad is getrokken. Even voor dien tijd was op den berg de kei ontdekt; waarschijnlijk had toen de een of ander vreemdeling bij die gelegen heid met een schimpscheut gevraagd, wat de Amersfoorters wel met dezen nieuwen kei zouden aanvangen, wie heu daarvan trekken, d. i. verlossen zon. De inwoners onzer stad toch werden, naar een oud gezegde, als met den kei gebruid, bespot, omdat zij met onverstandige, maar eerlijke hardnekkigheid, waarmee zij, dikwijls tot hun eigen groot nadeel, aan ecne, eens omhelsde, staatkundige partij bleven vast houden. En toen kwam jhr. Everardus Meister op het denkbeeld om van do schande een eer te maken en den steen in triumf binuen de muren der stad te balen en op een eerzuil te plaatsen. Men hoopte daardoor ook vreemdelingen naar Amersfoort te lokken, die dit monumont wilden zien. Zoo werd den 7en Jnni 1661 zoo lezen wij in het Utrechtsch Dagblad van 2 Ja nuari 1873 do kei op eeno groote ver sierde slede met rollen, on terwijl ieder een hand aan de touweD sloeg, triumfan- kelijk Amersfoort binnengerold, en aldaar op de Varkensmarkt op een vierkant voet stuk geplaatst. De onderneming had echter niet do ge- wenschte uitwerking. In 1674 reeds is de kei op stil bevel der overheid door uit graving in den grond gezakt. Het verdere kan het thans levende ge slacht zich herinneren. Over dienzelfden jhr. Everardns Meijster lezen wij, dat hij zich in 't bijzonder ver dienstelijk had getoond in het ontginnen van heidegronden bij Amersfoort en het aanleggen van een lusthof „Niiumerdor" door hem geheeten, „met een doolhof, fonteinen, beeld- en grotwerk, vijvers, ge bouwen van allerlei aard enz." Ja, wat Nimmerdor betreft, zullen we vermoedelijk ook wel een gedenkdag kunnen registreeren, al is het dan geen jubileums- dag. 't Zal binnen kort drie maanden ge leden zijn, dat het raadsbesluit tot aankoop van dit landgoed aan Gedeputeerde Staten van Utrecht ter goedkeuring is aangeboden. Men moet het daar in Utrecht wel zear druk hebben ofzeer weinig uitvoeren. Amersfoort komt niet zoo gemakkelijk aan grond als het er destijds afgekomen is. Een kleine veertig jaar geleden 't was in de raadszitting van 20 October 1873 werd met 13 tegen 2 stemmen besloten „met platte keien te beleggen over hare geheele breedte, de Utrechtsche-, Slijk-, Lange- en Kampstraten en wijders mot een spoor ter breedte van drie meters, het Singel van de Kamperbinuenpoort tot de St. Andriespoortbrug, als ook de Zeven huizen, Hof, Lavendelstraat, het Havik en Bloemendal, waarvoor boven de gewone kosten van onderhoud der bestra ting ad f 6325, eene buitengewone som van f 44000 in uitgaaf is gebracht, te vinden door verkoop van aan den berg golegen heide- en boschgronden, geschat op f 32Ö00 en overigens door het sluiten van een geldleening". De toenmalige burgemeester rnr. A. G. Wijers en de heer Scheltus stemden tegen. Eere hebbeu hunne nagedachtenis. Tot onze groote verbaziug lazen we iü het destyds hier verschijnonde zeer voor uitstrevende Weekblad, dat do redactie dit besluit zeer toejuichte omdat zij meende, dat die gemeente-eigendommen geen voor deel voor de gemeente opleverden, üien blik vooruit heeft de redactie blijkbaar niet geslagen en geloof in de toekomst van Amersfoort moet zij al heel weinig hebben gehad. Het bezwaar van burgemeester Wijers: dat hy zich niet van den verkoop der be doelde gronden kon vereenigen, omdat hij eene verwisseling met vast goed in keien niet wenschelijk achtte, zegt de redactie „niet te kunnen vatten". Voor haar was het alleen de vraag „o( die gemeente-eigendommen meerdere ot mindere opbrengst hebben, dan de som der renten van kapitaal, gelijkstaande met de verkoopwaarde dier goederen, welk kapitaal door leening zou moeten worden verkregen". Eenigen tijd later schroef dezelfde redac tie, dat zy toch liever had gezien, dat het geld voor den berg voor noodzakelijker dingen dan verbetering der bestrating ware besteed. En zy hoopt „dat, nu de keien zullen worden verbeterd ook die keien op den duur zullen pryken voor tal van nut tige eu noodige inrichtingen", Dat giog echter zeer langzaam. er viel niet veel meer te verkoopen. FLANOR. De Oorlog. Heden niets dan een paar korte berichten, In den nacht van 14 op 15 December deed een troep Bedoeienen een aanval op de Italiaansche redoute. Zij werdeu door de Italianen afgeslagen. Do Italianen hadden geen verliezen. Aldus wordt uit Benghasi bericht. Een heel ander bericht komt omtrent dit gevecht uit Konstanti- nopel. De Ikdatn eu Taoin melden dat de Turken zich van alle versterkingen om Benghasi meester hebbeD gemaakt en de Italianen hebben gedwongen op Barka terug te trekken. De Turken echter moes ten op hun beurt terugtrekken voor de kannonade der oorlogsschepen. Zij kondon echter munitievoorraden en vele kanonuen buitmaken en meevoeren. Bij een verkenningstocht in de buurt van Horos zuidwaarts hebbeu te Italianen Vrydag talryke groepen Arabieren ontmoet, die hevigen tegenstand boden, doch ten slotte werden teruggedreven, talrijke dooden achterlatend. Aan Italiaansche zijde zijn 3 man gedood en 13 gewond. Het Turksche gezantschap te Parijs heeft een nota gepubliceerd, waarin wordt gezegd, dat de Italianen Vrijdag jl. do moskee te Nicha gebombardeerd hebben. Er zijn 9 dooden en talryke gewonden. Het „Motu Proprio". Do officieele Nordd. Allg. Ztg. schrijft: Er is door enkelen getracht om de ver klaring van de Curie omtrent het nieuwe pauselijke Motu Proprio voor to stellen als een, gocn bindende kracht bezittende, uitlating van den kardinaal-staatssecretaris. Zulk een verdonkeromaneu van de juiste bcteekenis is echter onmogelijk met het oog op de omstandigheden, waaionder de verklaring is gegeven. In antwoord op een officieele vraag van den Pruisischon gezant iB op eveneens officieele wijze, woordelijk en schriftelijk, te kennen gpgeven, dat de verklaring antheutiek vaststelt, dat de Curie zelf aan hot Motu Proprio ten aanzien van Duitschland geen bcteekenis hecht. De Groothertog van Luxemburg. In den gezondheidstoestand van den reeds langen tijd zioken groothertog van Luxem burg is in de laatste dagen een ernstige wending gekomen, zoodat hel ergste ver wacht wordt. De Groothertogin-Moeder iB van haar kasteel iu den Taunus te Luxem burg aangekomen. Tegen Vrouwenkiesrecht. Asquith, de Eugolsche premier, heeft onlaags een deputatie uit de verschillende vronweustomrecht-vereenigingen outvangen, aan wie hij, naar men weet, het uitzicht opende, dat hij de behandeling van de algemeene kiesrecht-hervorming ook een amendement zou worden opgenomen,waarbij zoo niet aan alle dan toch aan eenige millioenëu vrouwen het parlementaire kies recht werd verleend. Gisteren heeft de minister-president een deputatie ontvangen, die hem, persoonlijk tegenstander van vrouwenkiesrecht als hij is, vrij wat sympathieker moet geweest zijn: een deputatie uit do National League for opposing Woman Suffrage, die er bij hem op aan kwam dringen te zorgen, dat een dergelijke nieuwigheid toch vooral niet werd toegelaten. Namens deze deputatie, die geïntroduceerd werd door Lord Curzon, werd het woord gevoerd o.a door mevrouw Humphry Ward, het parlementslid Sir Charles Henry en mej. Violet Markham. De eerste betoogde, dat de steun, dien de vrouwenkiesrechtbeweging in het parlement ondervond, in geen verhouding stond tot de sterkte "dier bewegiDg in het land. En zij kon zich dan ook niet voorstellen, dat eenige regeering een zoo groote verandering, van onberekenbare gevolgen voor het politieke leven, zon voorstellen (dit is onjuist: Asquith heeft alleen namens de regeering, die in deze verdeeld is verklaard, dat zij zich niet tegen een door het parlement aangenomen vrouwoDkiesrecht-amcndement zal verzet-: ten), wanneer niet eerst de Latie zich op oudubbelzionige wijzo had uitgesproken. M. a. w. vóór er een referendum was ge houden, Op zulk een referendum drongen daarna ook de beide volgende woordvoer ders aan. Asquith begon in zyn antwoord te ver klaren, dat hy persoonlijk óók van oordeel was, dat het toekennen van het kiesrecht aan vrouwen „een rampzalige politieke fout zou zijn." Maar de meerderheid van zijn collega's dacht er anders over, en als hoofd der regeering rustte op hem de plicht zich loyaal te houden aan de politiek, die zij na gemeenschappelijke beraadslagingen be sloten hadden te volgen. Wat echter het plan betrof van een re ferendum daar voelde do premier wel iets voor. De minister-president was evenwel van oordeel, dat men zich voorloopig nog niet bezorgd behoefde te maken. Zinspelend op de meer dan waarschijnlijke verwerping door hot Hoogerhuis van een wet, waarin vrouwenkiesrecht werd ingevoerd, waatdoor een uitstel van oen paar jaar minstens zou worden verkregen, verklaarde hij overtuigd te zijn dat de tegenzin in het land tegen zulk een nieuwigheid, trouweu9 toch reeds sterker dan wol werd aangenomen, dan wel zóó krachtig zou zijn geworden, dat erop een uitvoering van het gevaarlijke experi ment voorloopig geen kans meer zou zijn. De dames en heeren der deputatie moesten daartoe zelf ook maar goed hun best doen. Turkije en Montenegro. Uit Saloniki wordt gemeld, dat ten ge volge van de voortdurende oorlogstoebe- reidselen, welke niet meer doen twijfelen aan de dreigende houding van Montenegro, de Turksche regeering bevel heeft gegeven tot het troffen van voorzorgsmaatregelen. 5000 mau infanterie vertrekken naar het vilajet Skoetari, om de troopen aldaar te versterken. De forten aan de Montene- grijnsche grens worden eveneens vorsterkf. De regeering deolde den Wali's van Sa loniki, Monastir en Oeskjoeb mede, dat er reden is om te vermoeden, dat een aantal verkleede Montenegrijnen naar Macedonië gekomen zijn om dynamict-aanslagen te plegen. De regeering vraagt dus van deze autoriteiten de grootste waakzaamheid. Gemeentelijke Winkelexploitatie. De gemennteraad van Boedapest heeft besloten tot oprichting van een maat schappij tot verkoop van levensmiddelen, voorloopig met een kapitaal van vier mil- lioen kronen, waarin de stad deelneemt veor 60 proc. terwijl particulieren de overige aandeelen kunnen verkrijgen. De maatschappij heeft ten deel den toe voer van levensmiddelen uit het geheele land naar de hoofdstad te leiden, ten einde op deze wijze gunstige invloed te oefenen op de prijzeD. Bovendien heeft de gemeente Boedapest in alle wijken winkels geopend, waar voor loopig echter nog slechts wild, schapeu- vleesch en brood zal worden verkocht. Binnenkort zal ook een worstfabriek op gericht worden. Voor de organisatie der onderneming en de noodige gebouwen is door het gemeente bestuur vooiïoopig een bedrag van 500.000 Kr. uitgetrokken. Ex-Sultan Abdoel Hamid. Naar uit Constantinopel aan het Berl. Tagcbl. wordt gemold, is het gerucht dat de ex sultan uit Villa Allatini naar de Tursche hoofdstad overgebracht is, niet alleen volkomen onjuist gebleken, maar is er ook geen enkele aannemelijke rede te vinden, hoe het bericht ontstaan is. Een politicus meende, dat men een en ander in verband moest brengen met do uitingen van een paar bladen, welke in het bij de Kamer ingediende wetsontwerp tot wijziging van de grondwet, een terugkeer tot het absolutismo (regeeriDgsstelsel-Abdoel Ha mid) meenden te zien. Hun artikelen had den tot opschrift „Abdoel Hamid in Con stantinopel" en deze leuze deed op de Beurs de ronde, waar een niet erg snuggere cor respondent van buitenlandsche bladen de woorden letterlijk opvatte.

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1911 | | pagina 1