DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 20.
WOENSDAG 24 JANUARI 1912.
9e JAARGANG,
BUITENLAND.
DE EEMLANDER.
Bureuu: KI,KINK Htift Telel. luiere. 18».
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels t 0.4Ü. Voor iedoren rogel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel 10.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten bet kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Sinneii-en Bnitenlandsch Advert.- bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 78*78 Amsterdam
Hoofdredacteur: Mr. 1>. J. ran Meliaardeiihurg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco pei
post id. f5.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
inoig was die vriendschap echter niet of nadat Frederik de Groote bemerkt had, dat
Voltaire hom bedroog door de werken van 'sKonings eigen hand, zonder zjjn voorken
nis in Zwitserland uit te geven, hij alle relation met heui afbrak. Op het gebied van
kunsten, wetenschappen en godsdienst betoonde hij zich een zeer vrijzinnig vorst. Be-
krot) is zijn uitspraak „in mijn staat kan ieder op zijn wijze zalig worden". Niettegen
staande hij op werkelijk groote eigenschappen als mcnsch zou kunnen bogen, was hjj
in weerwil van zijn hooge positie toch nederig.
Niets vreemds is het dan ook uit zijn mond te hooien, dat de Koning de eerste
dienaar van den Staat is. Van de tegenwoordige grootheid van Pruisen, kan hij met
recht de grondlegger geuoemd worden.
Bekend is ook de kwestie [die hij met den molenaar van San Souci had, het
door hem aangelegde lustoord.
Uit do houding, die hij toen aannam, blijkt voldoende zijn rechtvaardigheidszin.
Den 17en Augustus 1780 stierf hjj gelaten en tevreden in het bewustzjjn, zijn
plicht tegenover zijn volk gedaan te hebben. De verslageuhoid onder het volk en de
vereering van zijn onderdanen was zoo groot, dat iemand het gerucht vau zijn dood
hoorende, zeide: „wie zal nu de wereld regeeren?".
Dk Oorlog.
Volgens een mededeeling van de Tanin
was het jongste gevecht bij Gargaresj op
den 18en dezer een groote overwinning
voor de Turken. De Italianon werden tot
aan de stadsmuren teruggedreven en ver
loren 150 dooden en een groote hoe7ecl-
hcid ammunitie, wapens en voorraden.
Aan de zijde der Turken en Arabieren
werdcu 18 man gedood en enkele gewond.
Dit is de Tnrksohe lezing van het ge
vecht, een heel andere dan de Italiaansche.
Men zal het best doen met bet gemiddelde
van beide lezingen te nemen.
Het Italiaansch-Fransche Incident.
Het Italiaansch-Fransche incident is, zoo
als meer en meer blijkt, een aaneenscha
keling vergissingen en toevalligheden.
Gisteren maakten wij reeds melding van
de mededeeling omtrent den voorgenomen
reis van de 29 Turksche ziekenverplegers,
welke vanwege het Fransche ministerie van
buitenlandscho zaken aan den Italiaanschen
gezant te Parjjs zou zijn gedaan, terwijl
deze laatste plechtig verklaart nooit zulk
een mededeeling te hebben ontvangen.
De Temps, die natuurlijk niet twijfelt aan
de juistheid der verklaring van den Italiaan
schen gezant, meent dat door slordigheid
bij het Fransche departement van buiten-
landsche zaken veroorzaakt door de
verwarring tijdens de jongste ministerieels
crisis do voor den gezant bestemde
mededeeling niet aan het juiste adres is
gekomen.
Een andere omstandigheid, die tot mis-
verstaud aanleiding gaf, is het telegram dat
door het Fransche ministetic van buiten-
landsche zaken rechtstreeks werd gezonden
aan den Franschen vice-consul te Cagliari.
lu dit telegram werd den consul opgedragen
om zich namens de Fransche regeering tb
verzetten tegen de gevangenneming van de
Turksche passagiers der Manouba. Maar
hot telegram was gesteld ic eeD cijferschrift,
dat do consul niet ontraadselen kon. Hij
seinde naar Parijs om nadere opheldering.
Doch toon deze opheldering kwam en de
consul begreep wat er van hem verlangd
werd, was het te laat. De Manouba was
reeds vertrokken, en de Turken waren
gevangen.
Ook hebben we gisteren melding ge
maakt van een bericht uit Engelsche bron,
sprekende van plannen welke de Franscho
regeering zon koesteren, om haar eischen
aan Italië kracht bij te zettten door een
vloot-demonstratie. Aan de betrouwbaarheid
van dit bericht valt moeilijk te gelooven.
Er is waarschijnlijk geen enkel lid van het
kabinet Poiticaré, die ook maar in de verte
de mogelijkheid zou aannemen, dat het
Fransche volk, welk9 vredelievendheid toch
in de laatste jaren bij elke gelegenheid is
gebleken, genoegen zou nemen met een
dergelijke demonstratie, die zou kuunen
uitloopen op een oorlog tegen het geest
en stamverwante Italië.
In de redevoering welke door Poincaré
gisteren in de Kamer naar aanleiding der
interpellatie over het incident werd ge
houden, komt dan ook geen enkele toe-
spoling op een dergelijk voornemen voor.
Voorloopig zjjn wij dus geneigd het be
richt eer aan een beursspeculatie, dan aan
iets anders toe te schrijven.
Ook schijnt de bewering, als zou de
Fransche regeering onvoorwaardelijk de
uitlevering der Turksche passagiers en
wel binnen vier en twintig uur eiscliOD,
onjuist.
Integendeel de onderhandelingen zouden,
volgens de inlichtingen van bladen, die
goede relaties met 't Fransche ministerie
van buitenlaudsche zaken hebben, nog steeds
worden voortgezet. Waarschijnlijk zal de
Fransche regeering den uitslag afwachten
van 't onderzoek, dat thans door de Ita
liaansche autoriteiten wordt ingesteld naar
de mdentiteit der Turksche passagiers. Eerst
wanneer door dit onderzoek niet de over
tuigende bewijzen konden worden geleverd,
dat de Turken in werkelijkheid offioieren
en geen ziekenverplegers zijn zou Frank
rijk hun uitlevering blijven eischen.
Wordt het bewijs door Italië echter wel
geleverd, dan is het waarschijnlijk, dat
Frankrijk in zal gaan op het voorstel der
ltaliaaoschc regeering om de geheele zaak
te onderworpen aan het Hof van Arbitrage.
Een Havas nota meldt, dat het onder
zoek heeft uitgewezen, dat het cijfertele
gram door den Minister van buitenlandsche
zaken aan den Franschen codsuI te Ca
gliari gezonden, tot aan Rome is doorge
seind, zonder dat in de volgorde der cijfers
verandering was gebracht.
In een gisteren gehouden onderhoud
stelde de Fransche zaakgelastigde aan den
Italiaanschen minister van buitenlandsche
zaken den eisch tot vrijstelling der Turken,
die thans te Gagliari gevangen worden
gehouden. De minister verklaarde heden
te zullen antwoorden.
Naar het schijnt zullen de verdere be
sprekingen in vnendschappelijken geest
worden gevoerd.
De Rmksdagverkiezingen.
De buitengewone belangstelling, welke
de uitkomst der Keulsche herstemming ge-
y--
FREDERIK DE GROOTE, Koning van Pruizen, en zijno gemalin.
De wieg van Frederik den Grooten en de stoel, waarin hij stierf.
Den 24sten Januari 1912 is het 200 jaar geleden, dat Frederik de Groote,
de Pruisische KoDing geboren werd. Als zoon van Koning Willem I had hij een zeer
strenge opvoeding. O.a. bedreigde de vader van dengeen, die later de Groote Frits
werd genoemd hem met den doodstraf, omdat hij uit de vesting, waar hij op last van
zijn vader gevangen gezet was, ontvluchtte. Zoo onvermurwbaar was echter het hart
van den soldatenkoning niet, of hij gaf gehoor aan de voorspraak, die verscheidene
toondertijd levende staatshoofden, o.a. onze Stadhouder Willem III ten zijnen gunste
deden. Door den oorlog met Oostenrijk, die een einde nam met den slag bij Rosbach,
waarbij de reusachtige soldaten van ziju lijfgarde den doorslag gaven en den krijgers
van Keizerin Marie Theresia den nederlaag toebrachten, verhoogde hij niet alleen zjjn
roem en die van het Pruisische leger, aan welke krachten zijn vader zooveel ten koste
legde, breidde hij het toenmalige nog niet zoo omvangrijke koninkrijk aanzienljjk uit
door do toevoeging van de veroverde provincie Stlczië, waarbij hjj zich echter als een
zachtaardig overwinnaar toonde. Hij liet de verwoeste streken weer voor staatskosten
bebouwen. Bekoud is zijn groote vriendschap met Voltaire, den voorvechter der in de
18e eeuw voor den dag komende attbeistische denkbeelden, die ook h|j aanhing. Zoo
