DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
"buitenland.
No. 62.
WOENSDAG 13 MAART 1912.
9e JAARGANG.
DE EEMLANDER.
Hoofdredacteur: Mr. D. J. ran Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaarf 4.Franco per
post id. {5.60. Per 3 maanden id. f 1.-Franco per post
id. {,1.40. Afzonderlijke nummers f 0.05.
Burean: HliRINK ÜAAfiiO. Telef. Interc. 188.
Prijs «Ier Advertentie
Van 1 tot 5 regelB [0.40. Voor iederen regel meer f 0.08.
Buiten het Kanton Amersfoort per regel 10.10. (By
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, eu reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandsch Advert.-bureau D, Y. ALTA, Warmoesstr. 74*78 Amsterdam
De heer L. CHRISPYN, die heden den
dag herdenkt waarop hij voor veertig jaar
zijn tooneelloopbaari begon. De heer Chris-
pyn die zoowel om zijn regisseurs- als too-
neelspelerstalenten bekend is, heeft zijne
krachten reeds in dienst van verscheidene
gezelschappen gesteld, thans is hij bij het
Koninklijk |Ned. Tooneel. Onze voorstel
ling geeft hem te zien in zijn glansrol
„het huwelijk vau Figaro" dien hij ook op
zijn jubileumsavond zal spelen.
LEEGPOMPEN?
Wy vergissen ons, zegt de Stichtsche
Courant, zoo wij meenen, dat de leegpomp-
tactiek der clericalen de oorzaak is, dat het
aantal kleine openbare schooltjes in de
laatste jaren zoo ontzaglijk gestegen is.
De Stichtsche schijnt dit „leegpompen"
letterlijk opgevat te hebben, als zoudeu wij
bedoeld hebben, dat de clericalen met 'n
reusachtige pomp naar de openbare school
togen om de kindertjes er uit te pompen.
De openbare school wordt niet leeg ge
pompt maar loopt leeg zegt het blad, om
dat de ouders genoeg hebben van de „door
de vrijzinnigheid opgedrongen godsdienst-
looze Staatsschool".
Maar doet dit iets af aan onze bewering,
dat het toenemend aautal kleine openbare
scholen te wijten is aan het oprichten van
8ecte-achooltjes? Eu daar ging het toch
eigenlyk om.
Van clericale zijde was gezegd: „zwijg
maar over onze kleino schooltjes, want de
kleine openbare schooltjes zijn veel tal
rijker". En wij merkten daartegen op: dit
argument past niet in uw mond; dat er
kleine openbare scholen zijn, komt niet,
omdat wij overal maar schooltjes gaan op
richten, maar omdat gij overal naast de
openbare school secte-schooltjes gaat
i bouwen.
En dit geschiedt niet alleen op plaatsen,
waar do openbare school „godsdienstloos"
is, maar ook op het platteland, waar onder
het personeel geen enkele socialist, zelfs
geeu libcralist te vinden is. Wij behoeven
slechts te verwijzen naar Brabant en Lim
burg waar de openbare school 'n zuivor-
rooni6cho school ia en nietiemin leegge
pompt wordt, Geschiedt dit soms, o Sticht
sche, omdat de ouders genoeg hebben van
de haar door de viijzinnigheid opgedrongen
godsdicnstlooze school?
En of leegpompen te sterk gezegd is?
Wij gelooven het niet, als wij van alle
kanten hooren, hoe duldelooze dwang van
kerkelijke zijde vaak toegepast wordt om
de openbare school leeg te pompen, o par
don, wij bedoelen: te doen leegloopen.
'n Kleine openbare school, aldus de
Stichtsche, is 'n bewijs, dat de bevolking
geen sympathie meer heeft voor het open
baar ouderwijs; daarom mogen zij niet
kunstmatig in stand gehouden worden.
Och lieve, geef gij dan zelf het voorbeeld.
Want 'n kleine secte-school o Sticht
sche is dan toch evenzeer 'n bewijs, dat
do bevolking geeu sympathie heeft voor
uw secte-onderwijs.
Ds Oorlog.
Ia Constantinopel meent men te weten,
dat de Italiaansche vloot in hare actie
ernstig belemmerd wordt door de staking
in Engeland. Een groote bestelling steen
kool door de Italiaansche regeoring in
Engeland gedaan, kon niet worden uitge
voerd.
IntU8schen gaat de Turksche regeering
voort met het nemen vau krachtige maat
regelen ter verdediging van de Dardanellen
en andere havens.
Tot afweer van pogingen tot landing
van Italiaansche soldaten, zijn 40.000 man
opgeroepen.
Do Turksche vloot, die tot dusver aan
den ingang der Dardanellen lag, is weer
naar de zee van Marmora teruggetrokken.
De miju-ver8perring moet zelfs door
Engelschc deskundigen voor buitengewoon
sterk worden gehouden, zoodat zij niet
zonder groote verliezen kan worden gefor
ceerd. Desniettemin blijft men toch reke
ning houden met de mogelijkheid dat een
Italiaansche vloot voor de muren van
Constantinopel verschijnt. Met het oog
daarop worden alle maatregelen genomen,
om ingeval van een bombardement een
opstand van het volk te voorkomen en om
tijdig de residentie van den Sultau naar
het binnenland te verplaatsen. Het plan
om in dat geval den Sultan naai Klein-
Azië te brengen, werd reeds spoedig om
politieke redenen opgegeven. De Sultan
zal nu eventueel waarschijnlijk naar een
plaats in Europeesch Turkije, tussscheu
Constantinopel en Adrianopel worden ge-
gebracht.
Te Tobroek waren den Hen Maart Ita
lianen uitgerukt tot bescherming van een
couipagnfe mineurs, die bezig waren met
het opwerpen van een nieuwe versterking.
Eon groote menigte Turken en Arabie
ren naderde tot een afstand van 4 K.M.,
de Italianen opeudon bet vuur en er ont
stond een verwoed gevecht. Tegen 4 uur
trokken dc Turken zich terug.
Aan de zijde der Italiauen waren 13
man gesneuveld en 73 gewond.
De Mijnwkrkersstaking.
Gisteren heeft te Londen de aangekon
digde conferentie vau mijneigenaren en
arbeiders plaats gehad onder voorzitters-
schap Minister Asquilh. In de na afloop
der vergadering uitgegeven verklaring wordt
niets anders medegedeeld, dan dat de con
ferentie heden zal wordeu voortgezet-
Overigens valt van de staking weinig
nieuws te vermelden. Het aantal werkloo-
zen ouder de slechts indirect bij de mijn
werkersstaking betiokkenen, is natuurlijk
wederom toegeuomon, het gebrek aan kolen
doet zich hoo langer hoe nijpender gevoelen
en het treinverkeer wordt met den dag
meer beperkt.
De ellende onder de stakende mijnwer
kers neemt toe en volgens sommige bladen
heerscht in verschillende mijncentra reeds
groote ontevredenheid over den ooverwacht
langen duur van de staking.
Aan het Berl. Tagebl. werd gisteren uit
Essen geseind: „De staking breidt zich voor-
duiend uit. Terwijl gisteren in het Dort-
inunder en Bochumer district geconstateerd
kon worden, dat daar omstreeks 70"/»
vao de ploegen in staking waren, geeft nu
de Christelijke vereeniging toe, dat dit per
centage geldt voor het geheele Ruhrgebied.
Het centraalbtstuur van de socialistische
organisatie te Bochuin spreekt de hoop uit,
dat heden het aautal van 200.000 bereikt
zal worden, het getal der stakers in 1905."
Het Berl. Tagebl. concludeert uit het
feit, dat de leider der Christelijke organisa
tie Effens, dio in 1905 tot de voormannen
der beweging behoorde, thans niet in het
Ruhrdistrict aanwezig is, doch in het Sie-
gerlsnd, dat er oneeuigheid in den boezem
vau de Christelijke vereeniging is.
Uit Hamburg wordt aan de Voss. Ztg.
geseind, dat de staking in Westfalen het
verkeer in de kolenhaven van Hamburg
volkomen heeft doen ophouden. De daar
werkende sjouwerlieden hebben de kolen-
exporteurs verzocht om uitbetaling van on
dersteuning, daar niet te voorzien is, wan
neer de staking geëindigd zal zijn. Ook
ligt het kolentransport van de haven naar
de stoomschepen stil.
Het nationale comité van den Belgischen
mijnwerkersbond heeft besloten tegen 24
Maart te Brussel een congres bijeen te
roepen, waar de eisch zal worden gesteld
tot invoering van een minimumloon en een
loousverhooging van 15 procent.
Een Jubileum.
Zondagmiddag heeft de Joodsche ge
meente to Berlijn onder groote belangstel
ling plechtig den dag herdacht11 Maart
1912 waarop aan de Joden in Pruisen
de emancipatie werd verleend. In de Sy
nagoge was geen plaats onbezet gebleven.
Yon Jagow, de politiepresident, was aan
wezig als vurtegeuwoordiger der Berlijnsche
autoriteiten. De minister van binnenland-
9che zaken, Delbrick, die beloofd had
tegenwoordig te zullen zijn, was door on
gesteldheid verhinderd.
De rabbyu dr. Weisze wees er in zijn
feestrede op, dat de Joden zioh de ver
leende gelijkgerechtigheid ten volle waar
dig hadden betoond: in de vrijheidsoorlogen,
en in de oorlogen van 1864, 1866 en
'70'71 hadden de Joodsche soldaten het
vaderland als trouwe burgers gediend en
een groot aantal hunner waren dan ook
met het ijzeren kruis op de borst naar hun
haardstedeu teruggekeerd; doch ook in
den vredestijd hadden de joden hun plicht
als staatsburger vervuld: in handel, nijver
heid, kunst, wetenschap en vooral op sociaal
gebied hadden zij zeer veel tot stand hel
pen brengon.
De Crisis in de Donaumonarchie.
Algemeen wordt door de Hongaarsche
pers dc gemeenschappelijke Minister van
Oorlog Von Auffenberg voor den man
gehouden, die de val van het Kabinet-Kbuen
op zijn geweten heeft. Van alle kanteu
regent het heftige artikelen tegen hem.
En de Pester Lloyd beeft zelfs een sen-
sationeele onthulling. In 1905, op het
oogenblik dat de toenmalige crisis haar
toppunt had bereikt, zou Auffenberg voor
den Oo?lenryk6chen generalen staf een
plan hebben uitgewerkt, voor een opmarsch
van het Oostenrijksche leger naar Hongarije.
De toenmalige Minister van Oorlog
spreekt dit echfer ten stelligste tegen, om
dat Auffenberg destijds een zoo lagen rang
in het leger bekleedde, dat het onmogelijk
zou zijn geweest, dat hij een voldtochtsplan
voor den generalen staf bad kunnen uit
werken
Toch last het zich aanzien, dat Auffen
berg binnenkort als zoenoffer zal moeten
vallen, voordat de vrede met bet Hongaar
sche parlement kan worden hersteld.
Spionneerek in Portugal.
Hoezeer het stelsel vau spionneeren op
het oogenblik bjj de politie in Portugal in
zwaDg is, bleek een paar dagen geleden,
toen de Britscho gezant Sir A Ilardinge
met eenige kennissen de stad Beja bezocht.
Zij werden onmiddellijk gevolgd door een
politieman, wien het gezelschap verdacht
voorkwam, en die ten slotte de gezant in
hechtenis nani. Eerst toen andere politiebe
ambten er bij kwamen, kon het misverstand
worden opgehelderd.
De Engklschk Marine-begrooting.
Dc mariuo begrooting voor 19121913
gisteravond afgekondigd, vraagt een totaal
bedrag van 44,085,400 zijnde 307,100
minder dan het vorige jaar.
Het nieuwe program bevat: vier groote
gepantserde schepen, acht lichte gepant
serde kruisers, twintig torpedo-vernielers,
en bovendien eon aantal onderzeeërs en
hulpschopen.
Hot petsoneel wordt uitgebreid met
2000 man.
In de toelichting tot de begrootiug ver
klaart minister Churchill, dat men bg het
opmaken der begrooting is uitgegaan van
de veronderstelling dat de programma's
van andere zeemogendheden niet uitge
breid zullen worden.
Mocht dit echter toch het geval zyn,
dan zal een aanvullingsbegrooting inge
diend moeten worden, waarby meer man
schappen en meer geld worden aange
vraagd.