DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN.
No. 80.
WOENSDAG 3 APRIL '1912.
9e JAARGANG.
Burgemeester - Propagandist.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
DE EEMLANDER.
Hooidredacteur: Mr. D. J. ran Schaardenburg.
Abonnementsprijs:
Per jaar14.Franco per
post id. f 5.60. Per 3 maanden id. 11.Franco per post
id. 1,1.40. Afzonderlijke nummers f0.05.
Bureau: KI.KINE H.tAGi,6. Telel. latere. 183.
Prijs der Advertentiën
Van 1 tot 5 regels 10.40. Voor iederen regel meer 1 0.08.
Buiten liet Kanton Amersfoort per regel 10.10. (Bij
abonnement belangrijke korting).
Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-eu Buiteulandseh Advert.- bureau D, V. ALTA, Wnrmoesstr. 76-78 Amsterdam
Hot is in ons land gelukkig slechts
zelden voorgekomen, dut burgemeesters
meendou in de actieve politiek 'n rol te
mogen spelen en er zullen Hlechts zeer
weinige voorbeelden zyn, dat burgemeesters
als propagandist optraden voor de een of
andere politieko partij. In het algemeen kan
men zeggen, dat zij zich steeds boven de
politieke partijen in hun gemeenten hebben
weten te stellen en zoo is het te verklaren,
dat het burgemeesterlijk ambt tot nu toe
bij de burgerij in hoog aanzien is gebleven.
Nu echter het burgemeesterschap meer
en moor beschouwd wordt als 'n belooniDg
voor propagandisten der coalitie, als 'n blijk
van erkentelijkheid voor bewezen diensten
aan de partij, is de regeering aardig op
weg het ambt in discrediet te brengen.
Dat 'u rogeering politieke vriendjes me!
decoraties omhangt, is 'n vrij onschuldige
liefhebberij, en dat 'u minister bij bet ver-
deelen der baantjes graag ook z'n vrienden
bedenkt, die de noodige bekwaamheid be
zitten, mag heel begrijpelijk heeten en is
dan ook onder liberale ministeries steeds
voorgekomen.
Eu dit was in dio dagen te minder ge
vaarlijk, omdat verdienstelijkheid tegon-
overde partij vaak meer om'n baantje te doen
was dan om 'n politieke rol te spelen. Was
de benoeming eenmaal gevallcD, dan ver
dwenen de politieke neigingen eveD
spoedig als ze opgekomen waren en de
nieuw benoemde ontpopte zich tot 'n on
partijdig burgervader. Ja, dit kon bijna 'u
stilzwijgende conditie genoemd worden;
politiek-roerige burgemeesters stonden ge
woonlijk in den Haag niet al te best aan
geschreven.
Hoe is 't thans? Hot toewerpen
vau baantjes aan politieke vrienden geschiedt
royaler dan ooit en met dit verschil, dat
bekwaamheid minder in aanuierkiug
komt. Wordt er 'n onbeduidend inwoner
tot burgemeester zgner gemeente benoemd,
dan heet het, dat de regeering bij voorkeur
de keus laat vallen op iemand, die in de
gemeento woonachtig is; is er daarentegen
in de gemeente iemand, die geknipt is
voor het ambt, maar per ongeluk van po
litiek christendom niet weten wil, dan wordt
die regel weer geheel over boord gewor
pen en met opzet 'n vreemdeling benoemd
om weer eeus nieuw bloed in het gemeen
tebestuur te krijgen. Is de gemeente
clericaal, dan spreekt van zelf dat de nieuwe
burgemeester van de zelfde richting moet
ziju als de meerderheid zijner gemeente-
naren om botsingen je voorkomen; is de
meerdeiheid liberaal, dau is het zeer ge-
wenscht om 'n clericalen buigeuieester te
benoemen,opdat ook de rechten der miuder-
heid verdedigd worden.
En de stilzwijgende conditie, dat de
uityerkoreue z'n benoeming als 'n pensi-
oenneeriog beschouwenzal en alle partij-pro-
paganda laat varen, is op zij gezet.
Voortgezette partij propaganda wordt niet
meer met leede oogen gezien maar strekt
juist tot aanbeveling, althans als de propa
ganda de coalitie ten goede komt.
Laat de liberale burgemeester van Rot
terdam zich candidaat stellen voor de Pro
vinciale Staten van Zuid Holland, dun guan
de clericalen op bun achterste pooten slaan
en schreeuwen bij kris en bij kras, dat
komt voor 'n burgemeester niet te pas. En
dank zij de houding der socialisten, is Rot
terdam toen niet door z'n burgemeester maar
door 'n wasch-ecbten clencaal wio weet
z'n naam nog? in de Staten der Pro
vincie vertegenwoordigd geworden.
Maar 'n auti-revolutionnair barbier uit
Kampen die zich verdienstelijk maakt als
propagandist en het beeft weten brengen
tot gemeenteraads lid van Watergraafsmeer
is je man om burgemeester van Aiel in
Zeeuwsch-Ylaanderen te worden. En als
deze model-burgemeester (model volgens
het nieuwe type) nog niet ver genoeg in
'n achterhoek woont, oin stad en land als
propagandist te blijven afreizen, dan toont
de regeering hierover niet de minste mis
noegdheid, in tegendeel acht het 'n beloo
niDg waard, niet'n gratificatie uit de partij
kas maar 'd kluifje uit den Staatskeuken
en benoemt den mau tot burgemeester
van Terneuzec. Dat is beter gelegen voor
's burgemeesters propaganda-reizen en geeft
hooger tractement.
Of deze propagandist io verloren oogen-
blikken nu in Axel of in Terneuzen z'n
burgemeesterlijke talenten ontplooit, zal
oogenschijnlgk weinig verschil maken. Maar
wat is bet geval?
De vroede vaderen van Terneuzen zijn
stout geweest. In do eerste plaats zijn ze
liberaal eu dat komt al niet te pas; van
daar 'o burgemeester van buiton de ge
meente, terwille van het nieuwe bloed en
de rechten der minderheid!
In de Iweede plaats zijn zij van zins 'n
Hoogere Burger School met 3 jarigen
cursus in hun goede stad op te richten.
Nu is het wel waar, dat in heel Zccuwsch-
Vlaanderen geen enkele H. B. S. is maar
aan den anderen kant is het te voorzien,
dat die H. B. S. leeraren noodig heeft, en
leeraren zijn intellecSueele menschen en
intellectueele menschen zijn doorgaans niet
clericaal, bij gevolg beteekeot de oprichting
van 'n II. B. S. versterking van het liber
alisme en dies toornt de Standaard tegen
het „morsen met geld iu hot stedeke Ter-
neuzeD."
„Met een liberaal minister vau Binnen-
landsche zaken zou dat misschien lukken
aldus de Standaard doch nu. zit er
een wijzer man in 't Torentje."
De wijze man in het Torentje heeft de
weok begrepen en den burgemeester-pro
pagandist naar het bedreigde punt gezondeD. j
Maar of het deze gelukken zal de vroede l
vaderen van hun heilloos voornemen te
doen afzien en het gevaar van 'n H.B.S.
af te wenden?
De Oorlog.
Het Italiaansche ooilogschip Piemonto
heeft otficieel kennis gegeven van de blok
kade, van af 1 April van de havens Lohcia,
en Kamarau, 'n belangrijk internationaal
bedevaart-6tation, en Salif, waar de Otto-
maansche openbare schuld inrichting heeft
voor zout-gradatic. De Italianen namen
het Britscbe stoomschip Woodcock b(j
Lohcia in beslag en brachten het naar
Massoewa De Italianen sneden den kabel
door tusschen Kamarau-eiland en de Ara
bische kust.
Dit alles wordt gemeld uit Perim.
Verder hebbeu twee Italiaansche torpe-
dobooteu aan de kust van Sicilië het stoom
schip „Elpis" aangehouden, daar men ver
moeden had, dat het ooriogscontrabaude
aan boord had.
De Mijnwkkkkrsstaking.
Het gaat met de stemming onder de
mijnwerkers toch nog niet zoo, als men
gaarne zou hebben gewenscht. Gistermid
dag bad de stemming een meerderheid
van omstreeks 30,000 tegen de hervatting
van het werk uilgewezeD, doch de latere
cijfers luiden iu dit opzicht gunstiger, n.l.
127,650 voor en 126 800 tegen.
Gisteravond 11 uur daarentegen vóór
hervatting van het werk 133,671; tegen
137,43-6 stemmen.
Het merkwaardige verschijnsel blijft
voortduren, dat in Zuid-Wales, de streek
in welke de staking in hoofdzaak begon
nen is, de lust om aau het werk te gaan
bet sterkst is, terwijl in Lancashire, Nort
humberland enz. de meerderheid vóór
stuking is. Niet onmogelijk is dit hot ge
volg van de omstandigheid, dat in Zuid-
Wales de weerstandskassen het minst goed
gevuld waren en daarom de gevolgen der
staking het sterkst worden gevoeld.
De Koniüg heeft aan miuister Burns
1000 guineas gezonden tot leniging van
den nood, veroorzaakt door do staking in
de kolenmijnen.
Koniugin Mary en koniDgin Alexandra
hebben ieder 1000 voor hetzelfde doel
gezonden.
De staking in Bohemkn.
Het centraio stakingscomite in Bohemcu
heeft besloten den arbeiders in het mijn-
district van noordwestelijk Bohemen te raden
de concessies van de maatschappijen aan
te nemen en den arbeid te hervatten.
Duitschland en Engeland.
Volgens de Börsen Courier zijn de onder
handelingen tusschen Engeland en Duitsch
land, die na het bezoek van Haldane on
afgebroken gevoerd z(jn, plotsoliDg tot stil
stand gekomen. Het blad voegt er zelfs
aan toe, dat het twijfelachtig is, of de
onderhandelingen ooit weer zullen worden
hervat.
FlNANTlëELK SCHAVUITEN.
Uit Karlsruhe wordt bericht, dat hij be
schikking van den groothertog voor het loo-
pende jaar een algemeenc amnestie is ver
leend voor alle Badensers, die zich mochten
hebben schuldig gemaakt aan te lage aan
gifte veor do vermogens- of inkomstenbelas
ting. Men wil hierdoor het geweten der
belastingplichtigen, die snoodelyk hun inko
men of vermogen te laag hebben aangegeven,
een bandje helpen, opdat zy vooralsnog de
juiate (hoogere) opgaven doen. Wie binnen
den gestelden tcnuyn (dus voor December
van dit jaar), aan deze opwekking gehoor
geeft, zal niet alleen niet gestraft wordbn,
doch ook het te weinig betaalde niet meer
behoeven in te halen.
Merkwaardig Vkrschijnsel.
Volgens een pas verschenen statistiek
waren er op 1 December 1910, den datum
der joDgste volkstelling, in Elzas-Lotharin-
gen op de 1.874.014 inwoners, 204.262
Frausch-sprekenden, 3.395 die Fransch en
Duitsche spraken, 27.434 Italianen, 1919
Polen en 2744, dio een andere niet-Duitsehe
taal spraken. Een merkwaardig feit, waar
van nog geen verklaring is gevonden kun
nen worden, is dat het aantal Fiansche-spre-
kenden iu het Rijkstand sedert 1905 met
4042 is vermeerderd, hoewel het aantal
Franschcn in dien tijd verminderde.
Bloei van het Kloosterwezen.
De Brussclüche liberalen hebben dezer
dagen iu alle dorpen van het kiesdistrict
Brussel een kaart van de provincie Brabant
laten aanplakken, waarop bij iedere ge-
meeute haar klooster aantal stond aange
geven. Zij geeft een duidelyk beeld van de
toename dezer instellingen sedert Napoleon's
tijd, toen België byna geeu kloosters meer
bezat.
VolgeD» deze kaart telt de stad Brussel
65 kloosters, en van haar voorsteden El-
sono 25, Schaarbeek 21, St.-Gillis 12, La
ken 12, Etterbeek 9, Kuregem Anderlecht
11, St Jans-Molenbeek 6; te zameu dus
voor Brussel en zijn voorsteden 160 kloos
ters op een bevolking van 600.000 zielen.
Wat de kleinere steden betreft: Leuven
met het aangrenzend dorp Heveriee telt
46 kloosters, Halle 15, Tienen 11, Nyvel
8, Diest 7, Ukke! 14, Asscbe 5, Waver 7,
St. Agaiha-Bergem 6, Aarschct 6, enz.
Op de plm. 300 dorpen der provincie
Brabant zijn er: 142 met 1, 45 met 2, 7
met 3, 2 met 4, 2 met 5 kloosters. Te
zamen dus 198 dorpen met 271 kloosters.
Zoodat de proviocie Brabant in het ge
heel 582 kloosters heeft op een bevolking
van l!/a milliocn.
Het liberale Genlsche Weekblad „Het
Volksbelang", dat aan deze statistiek een
fel anti clericaal artikel wijdt, verzekert, dat
de andere 8 provincies van België in
klooster-rijkdom niet bij Brabant achter
staan, en meent, dat de Belgen bij de a s.
Kamerverkiezingen over dit „nationale ge
vaar" eeus „ernstig moeten nadenken".
De Invaliditeitswet.
De Maandag begonnen eü gisteren voort-
gezette vergadering van de commissie uit de
Tweede Kamer ter voorbereiding van de
invaliditeitswet is bijgewoond door slechts
tien a twaalf van do vier-en twintig leden
die recht hebben om aan de bijeenkomsten
deel te nemen.