DAGBLAD VOOR AMERSFOORT EN OMSTREKEN. 1® No. 167. DONDERDAG 18 JULI 1912. 9e JAARGANG. BUITENLAND. Anti-rev, Gemeentepolitiek. DE EEMLANDER. Hoofdredacteur: Mr. D. J. van Schaardenburg. Bureau: KliGINR HliGi.6. Telef. Interc. 183. Abonnementsprijs: post id. f5,60. Per 3 maanden id. f 1.Franco per post id. f 1.40. Afzonderlijke nummers f0.05. Prijs der Advertentiën Van 1 tot 5 regels f 0.40. Voor iederen regel meer f 0.08. Buiten het Kanton Amersfoort per regel f 0.10. (Bg abonnement belangrgko korting). Tot plaatsing van advert, en reel, van buiten het kanton Amersfoort in dit blad is „uitsluitend" gerechtigd het Alg. Binnen-en Buitenlandseh Advert.-bureau D. Y. ALTA, Warmoesstr. 76-78 Amsterdam Er ia '11 nieuwe kunst uitgevonden. We leven toch wel in 'n tgd van vooruitgang niet waar De Bond van Anti-revolutionaire kieB- vereenigingen heeft 'n gemeente program vastgesteld. Dat is nog eens 'n goede daad! Want tot dusver was het nog niet recht duidelgk, hoe eene gemeente op anti revolutionaire wgze bestuurd kon worden. Maar nu weten we ook dit alweer. Zoo leeren wij toch altgd wat. Nu nog christe- lijk-hi8torische gemeentebestuur kunst en roomsch-katholieke dito en dun is de col lectie compleet. Bepalen wg ons thans tot deze anti-rev. kunst, 'n kunst naar goddelijke ordinantie. En dan is er al dadelijk iets dat ons op valt, n.l., dat die goddelgko ordinantie ook links trouw gevolgd schgot te worden want tal van punten op dit anti-rev. pro gram vindt men evengoed op liberale programma's, die dus niet zoo ongoddelijk blgken te zgn, als ze afgeschilderd wortien. Heel nattig zou het kunnen z\jn na te gaan op welke punten de liberalen van de goddelijkoordinantie afgedwaald zijn. Moge lijk kunnen deze dan nog herzien en met God's wil, Deergelegd in het anti-rev. ge meente program, in overeenstemming ge bracht worden. Er is «én kenmerkend verschilpunt tus- schen de anti-revolutionnairen eener- en de vrijzinnigen van allerlei gading,andererzijds. Terwijl de laatsten, allen zonder uitzonde ring, steeds het belangeer gemeenschap voor oogen hobben en steeds nieuwe wegen zoeken om dit algemeen belang beter te kunnen dienen, gaaan de anti-rev. juist op geheel andere wijze te werk; zjj vra gen niet, wat het belang van allen eischt maar voor hen is de grootste quaestie: hoe kunnen wij onder onze beginselen do geheele bevolking doen buigen, en de gemeenschap inrichten naar onze opvattin gen Dit anti-rev. beginsel komt ook in het nieuwe gemeente program telkens om de hoek gluren, vaak me', ongeneerde bruta liteit. Op de meeste punten laten do anti- rev. beginselen de opstellers van het ge meente-program natuurlgk in de steek en moet leentjebuur gespeeld worden bjj de liberalen. Maar dit is eigenlijk allemaal ballast. Hoofdzaak van het program is het onderwijs artikel, waaraan wg ontleenen: Art. 4. O n d e r w ij s. Overeenkom stig het anti-revolutionair beginsel, dat de opvoeding van de kinderen des volks, dus ook het onderwgs aan hen, naar Goddelijke ordinantie, in de éérste plaats als het recht en plicht der Ouders moet worden beschouwd en naar den alge- meenen regel, dat ook de Gemeentelijke Overheid buiten hare eigenlijke overheids taak alleen dan mag ingrgpen, wanneer het particulier initiatief te kort schiet eu de wet of het algemeen belang het eischt, onthoude de Gemeente zich van alle maatregelen, die de ontwikkeling van het bijzonder onderwijs zouden be lemmeren eu stichte en boheere ze niot dan bij volstrekte onvermijdelijkheid, openbare scholeu van onderscheiden aard. Waar de Gemeente onverplicht het voorbereidend (bewaarschool) onderwijs ter hand heeft genomen, daar steuueze onder billijke voorwaarden het particulier initiatief op het gebied. Als algemecne regel trachte de Ge meente het beginsel toe te passen dat, voor zoover de Wet het toelaat, do kostende prijs van het onderwijs per leerling als schoolgeld worde in rekening gebracht aan hen, die niet, als min- of onvermogend, geheel of gedeeltelijk van de betaling moeten worden vrijgesteld. De Schoolcommissies, door den Ge meenteraad te benoemen, worden onpar tijdig samengesteld. De bemoeiingen inzake de openbaro school blijven buiten de sfeer der kerke lijke en particuliere liefdadigheid, zoodat de Gemeente zich onthoude den leer lingen, als zoodanig schoolvoeding, baden, kleeding, enz. te verschaffen. Het is zoo duidelgk als het maar kan, de onderwijsstrijd ovei gebracht naar ge meentelijk terrein. Nadat eerst tevergeefs gepoogd is van boven af de openbare school te fnuiken, zal het thans van onder af geprobeerd worden en helaas in tal van van platteland-gemeenten, die zich in'n cle- ricaal bestuur verheugen, zullen do pogin gen om do openbare Bchool te onderdruk ken, met succes bekroond worden. Niets is gemakkelijker dan het onlo gische in de anti-rev. gedachtengang aan te toonen. 'n Minderheid der ouders wenscht confessioneel onderwijs, de groote meerder heid echter wil daar niets van weten en is tevreden met de openbare school; do minderheid zegt: de goddelijke ordinantie kent geen openbare school, niet de over heid maar wij ouders hebben zeggenschap over het onderwijs der jeugd. Goed, zegt de moerdGrheid, gij kunt uw kinderen dan onderwijs geven, zooals dat met uw opvattingen strookt. Maar daar neemt de minderheid, verdedigster van de rechten der ouders, geen genoegen mee: niet alleen onze eigen kinderen willen wij naar onze opvattingen onderwijzen, maar ook uw kinderen. En eerst als onze krach ten te kort schieten, dan mag de overheid 'n openbare school stichten. Welk tiranniseeren van de meerderheid der ouders door 'n minderheid, die nog wel optrekt onder de leus: op voor de rechten der ouders 1 En tot hoe laag politiek peil moet men afgezakt zijö om zonder blikken of blozen dergelijke eischen te durven for muleeren. 'n Ander punt van het program: de gemeente bevordere de Zondagsrust en were op publiek terrein al wat de heili ging van den Zondag belemmert. Zondagsrust, Zondagsheiliging, wie zal er wat tegen hebben; maar wg weten allen, dat de anti.-rev. hier weer willen opdringen hun opvattingen omtrent Zon dagsheiliging, waarbij mogelijk 'n klein deel der bevolking zich wel zou bevinden maar welke op de overgroote meerderheid 'n onduldbaren dwang zou oefenen. „De gemeente houde nauwlettend toe zicht op den aard der opvoering in schouw burgen etc". Jawel, de kunst gesteld onder het opzicht van doleerende domineeB en pasklaar gemaakt voor de deugdzaam heid en schijnheilige preutschheid van stoovezetsters en andere brave zicljcB. Laat ons niet denken aan dergelgke kunstont heiliging. Zoo ademt het program denzelfden eng- hartigen geest, eigen aan hen, die buiton de gemeenschap om levende en van al wat er in de wereld omgaat niets kennen de of begrijpende,niettemin do hoop koeste ren de maatschappij te kunnen wringen in het nauwe keurslijf van hun bekrompen opvattiokjes. Noo kens de Europkesche Politiek. Er is nog een Engelsch minister aan het woord geweest over do algemeene politiek en den toestand in Europa. Lloyd George, die anders gewoonlijk nog al pessimistisch is, heeft zich nu van ecu anderen kant laten kijken. In Mansion House heeft hij verkondigd dat de mogend heden in goede verstandhouding leefden en hij zag niets wat die verstandhouding zou kunnen verstoren.De volken waren mensch- lievend; men vertrouwde elkaar beter dan vroeger en dat vertrouwen was een voor waarde voor den bloei van den handel en nijverheid, die volgens den minister een schoone toekomst tegemoet gingen. Er was geen enkele reden tot bezorgdheid. Maar hoort nu de president van dcEn- gelsche Bank, die na hem sprak. Deze was veel minder optimistisch gestemd. De Engelsche consols staan zeer laag. De oorlogen in de industrie, de vele werkstakingen en onlusten schijnen den kapitalisten den indruk gegeven te hebben, dat bun geld in Engeland niet recht veilig is. Er is te veel geld in buitenlandsche fondsen gestoken. De brouwerijen, het landbezit zijn door zware belastingen ge troffen. Aandeelen in een brouwerij, aan koop van gronden golden vroeger als oen goede geldbelegging. Dit is niet meer het goval en Banken, die op deze wijze hun geld hadden belegd zijn gusprongen. Nu kan dn minister Lloyd George wel vinden, dat alles in orde was, maar aan de Engel sche Bank dacht men daar anders over. De finantieele eu industrieele wereld is het niet altijd met de politieke mannen eens. En zoo geheel onbewolkt is de politieke hemel toch waarlijk ook niet. Er dreigen zware onweerswolken in het Oosten, in Turkge. De Zieke Man. Turkge kan weer eens met recht met den zieken man worden vergeleken. De j binncnland8che toestand van het Otto- maansche rijk laat veel te wenschen over en het ontslag van Mahmoet Sjefket als l minister van Oorlog is een ontrustbareDd verschijnsel. Mahmoet Sjefket is eens do groote man van Turkije geweest, na do de revolutie zag men tot hem op. Hg was de eerste persoon in het ministerie. Het leger had de revolutie gemaakt en hij 9tond aan bet hoofd van het leger. Hij is heengegaan; natuurlijk heette het aanvankelijk, dat hij om redenen van ge zondheid zijn portefeuille had neergelegd. Maar wij weten beter. Toch zou hg wellicht minister gebleven zijn, indien niet de jongste gebeurtenissen bewezen hadden, hoe weinig de regeering op het leger kan rekonen. Van muitende officieren en soldaton spreken nog dage lijks de telegrammen. Do Regeering heeft getracht met de muiters te onderhandelen, maar die poging is mislukt. De miuister is gegaan en hoewel hij eerst is vervaugeu, ib nu het geheele ministerie verdwenen En, wie zal dan de taak durven en willen ondernemen? De toestand wordt gevaarlijk. Want do verleiding is groot dor eerzuchtige vorsten der Kleine Balkanstaten om bet eindoel van hun wenschen te bereiken. Men zegt, dat de Montenegrgnen in be weging zijn. De groote mogendheden geven wel aan de kleine den besten raad, maar deze weten, dat zij sterk zgn, nu Turkije zoo zwak is, oorlog moet voeren en een binnenlandsche crisis te boven moet komen. Turkge is wel ziek eu ernstig ziek ook. Vredesonderhandelingen? De „Neue Freie Presse" zegt, dat te Rome Turksche onderhandelaren zijn aar- gekomen met het oog op een wapenstil stand. Het bericht is tot nu toe niet tegen gesproken. De Opstand in Albania. In verband met de gebeurtenissen in Monastir en de bekende vlucht der offi cieren en soldaten naar bet gebergte, was te Constantinopel een uitgebreid onderzoek ingesteld. Tot dusver is echter nog niemand gearresteerd, ook niet goneraal FethiPasja, den vroegeren Turkschen gezant te Bel grado, die laatstelijk bevelhebber van het legercorps in Monastir was. Op aandringen van Albanccsche afgevaardigden had de Ministerraad, in zijn jongste zitting nog besloten, den nieuwen Minister van oorlog en den vroegeren wali vau Saloniki naar Albanië te zenden, met de opdracht de ei6cben der Albancczen te onderzoeken en daarover aan de regeering rapport uit te brengen. Heerlijk Vooruitzicht! Het schijnt waar te zgn, dat de Briteche Regcering van plan is het volgend jaar veel meer aan te vragen voor de vloot. Het heet zelfs, zegt do Daily News, dat de marine-begrooting vier millioen pond hoo- ger zal zgn dau dit jaar. Natuurlgk in verband met de Middellandsche zee-quaestie. Alle ministers schgnen er niet voor te zgn, en men zegt, dat Lloyd George ge dreigd zou hebben af te treden, indien de ministers Asquith on Churchill hun zin op dit punt willen doorzetten. Landverhuizers. Het inlichtingenbureau voor landverhui-

Historische kranten - Archief Eemland

De Eemlander | 1912 | | pagina 1